FWD:[Viet-Khsv: 3703] Tie^'n sy~ thu+.c va` Tie^'n sy~ danh.

[vuca@envi.env.civil.saitama-u.ac.jp (Vu Thanh Ca)]

> Posted by Thanh Long To, VKS

     Cha`o Ta^'t ca?

        Ca'i va^'n de^` ba(`ng ca^'p hoc vi. ho.c ha`m chu'ng ta ba`n ca'ch da^y
da~ la^u, vu+`a ro^`i du+o+.c da(ng trong Bao Tri Thuc Tre - so Tet, trang=
 2.
        Xin ca?m o+n ngu+o+`i ba.n cu?a to^i be^n Bruxelles da~ bo? co^ng da'nh
ma'y la.i cho VKS va` chuye^?n cho to^i post de^? ca? La`ng xem.

                O^i To^? Quo^'c Giang so+n Hu`ng vi~
                Da^'t Anh Hu`ng cu?a the^' ky? Hai mu+o+i
        ......
        Tm, Thanh.
---------
        Chung quanh van de hoc vi
        . Tien si thuc va tien si "danh"
        . Bo PTS len thang TS?
        Ghi chep cua Phuong Luu

        Dua theo mot diem co ghi trong du thao nghi quyet: "truoc mat tap
trung giai quyet dut diem tinh trang ky cuong long leo trong...bao ve luan
an, cap bang, cong nhan hoc ham", toi xin phat bieu van de hoc vi. Hien nay
chung ta co hang van PTS va tren duoi 500 TS, ma tuyet dai bo phan duoc dao
tao o Lien xo va cac nuoc Dong Au cu, chu yeu la o Lien xo truoc kia.Nhung
Bo truong Bo Dai hoc Lien xo vao dau nhung nam 70 noi hoc vi cap cho chung
ta dung thuc chat chi co 30% va dau nhung nam 80 lai noi chi con 25% thoi.
        Dieu nay hoan toan phu hop voi nhung danh hieu "PTS lua moi", "TS
huu nghi"
da lan truyen ngay trong thoi con "bon phuong phang lang" do. Nhieu luan an
TS ve nhung van de cua Viet nam, luc mang ve nuoc, van khong thay tam hoi
qua mot bai bao con. Roi co nhung anh nho+` viet ho luan an PTS, lai rat lau
ca, vua cay the, vua luon lot dem sang nuoc khac, de roi lay bang TS. Den 10
nam tiep theo sau nay, thi tinh hinh di buon de thue viet luan an, ke ca
luan an TS, kha pho bien, nhu bao chi da neu, cho nen tinh hinh cang toi te
hon nhieu. Nhung thoi hay cu lay muc trung binh trong suot hon 3 thap ky la
15%. Nhung thu mot phep tinh nghiem ngat cung con thay phe XHCN trong may
muoi nam da dao tao cho ta do 1000 PTS va 100 TS dung thuc chat, va qua? co
phat huy tac dung tot. Mot con so khong lo so voi truoc kia Phap chi dao tao
nho giot cho ta nhung nguoi co hoc vi cao. Ta^.n day long lam sao chung ta
co the quen on phe XHCN duoc. Nhung dieu nguy hai la ti le khong dung thuc
chat lai qua cao gap may bo^.i lan, dat mot nen mong het suc ben chat, cuc
ky tham can co de cho viec "gia hoc vi" o nuoc ta.
        Tinh hinh dao tao trong nuoc vai muoi nam qua thi sao? Chac chan la
co mot
ti le rat dung thuc chat, tham chi cung giong nhu dao tao o nuoc ngoai, la
co nhung nguoi cuc ky xuat sac, va co the co nhung noi nhung luc cu the nao
do, thi ty le dung thuc chat khong thap. Nhung chac chan ty le chung toan
cuc thi rat thap. Da co nhung hien tuong sa doa den muc nhu luan an PTS chi
di chep nguyen van cua tieu luan sau Dai hoc! Mot nguoi trong mot thoi gian
ngan ma huong dan den 40 luan PTS. Roi mot PTS trong mot thoi gian khong dai
cung huong dan duoc 17 luan an PTS khac. De tai thi quanh quan rat giong
nhau. Cho nen mot cao trao ca dao ho ve lai xuat hien trong dan gian. Can
phai co mot de tai cap nha nuoc moi lam sang to het viec nay. Tuy nhien, co
mot so van de da kha ro. Mot la nhung nguoi huong dan, dau co phai hoan toan
nam trong mot so rat it duoc phong hoc ham hop phap va hop ly, hoac trong so
co hoc vi thuc chat. Hon nua, cho du co hoc vi dung thuc chat thi cung moi
chi la dieu kien can, chu chua du. Boi vi huong dan lam luan an khoa hoc la
huong dan kham pha ra cai moi, cho nen chi co the huong dan nhung de tai
truc tiep hoa chi it la gian tiep lien quan den de tai ma chinh nguoi huong
dan dang nghien cuu. Van de nay hau nhu chua duoc dat ra. Thu hai, truoc khi
bat vao viec viet luan an nghien cuu sinh duoc bo tuc va nang cao kien thuc
qua mot chuong trinh toi thieu. Nhung ve chuong trinh nay chua duoc su xac
dinh co tinh chat quoc gia, mac du cong viec dao tao nghien cuu sinh trong
nuoc da qua 20 nam. Tat nhien chuong trinh toi thieu co tinh chat quoc gia
cho nghien cuu sinh dau co de^~. Ngay chuong trinh dai hoc dai cuong, ton
biet bao kinh phi, ma van chua dau vao dau. Du sao khong co chuong trinh
chuan nhu the, cho nen viec thuc hien rat tuy tien, tha ho ha thap yeu cau,
co noi gan day con lay chuong trinh dai hoc ra de thi toi thieu, hoac chi
duoc bo tuc qua loa.=20
        Nhung hay cu tam gia? di.nh rang viec dao tao trong nuoc ve co ban
la dung
thuc chat, nhung vi so luong con rat it so voi viec dao tao ben ngoai, nen
khi gop vao tong so chung thi van khong thay doi duoc ty le 15 % noi tren.
Nghia la cu 1 nguoi dung thuc chat, thi phai chiu suc ep cua 5, 6 nguoi gia
hieu. Khong ai cong khai thua nhan la cai ty le dda pha^`n khong dung thuc
chat nay, tham chi cang reu rao ve so luong mot cach tu hao nua la khac.
Nhung oai oam thay, bang nhung chinh sach va viec lam cu the, thi lai cang
phu nhan sach tron gia tri cua hoc vi. Co le nuoc ta la nuoc duy nhat tren
the gioi khong co muc luong cho hoc vi do chinh nha nuoc dao tao ra. Ngay
Lien xo truoc day luong PTS gap doi luong tot nghiep Dai hoc, va luong Tien
si lai gap doi luong PTS. Roi tu nam 1995 tro ve truoc, viec phong hoc ham o
trong mot so khu vuc, nhat la trong khoa hoc xa hoi va nhan van, da bo qua
tieu chuan hoc vi hoan toan di trai voi chu truong cua Chinh phu ngay tu dau
ve van de nay.
        Nhu the^=B4 mot van de buc xuc nhat va cap thiet nhat hien nay cua
nuoc ta=
 la
lam sao cho toan the doi ngu hoc vi deu tro nen co thuc chat, de truoc het
ho co the tren co so phai co duoc dai ngo tuong xung cong hien mot cach dich
thuc cho dat nuoc, va tiep theo la de ho khoi tiep tuc san xuat cac the he
khong thuc chat nua.
        Ngay o cac nuoc tien tien, nhung  nguoi da co hoc vi Tien si roi,
con duoc
boi duong boi chuong trinh sau Tien si, huong chi la loai PTS khong thuc
chat kia. Tat nhien viec xac dinh ai khong dung thuc chat khong de, nhung
khong phai khong lam duoc. Day khong he la chuyen giam dinh lai luan an rat
phien toai hoac phat dong nhung cuoc dau to nhau ve viec nho, hoac thue viet
luan an (Viec nay neu co lam la chi nen doi voi cac quan chuc nham xac minh
lai truoc khi lam quan, doi tu co trong sach hay khong, nhu cac nuoc van
minh da lam. Qua         khu co the bo qua nhung hien tai va tuong lai thi nhat
dinh phai ro rang. Co mot cach lam theo thong le quoc te, ngay ca o Lien xo
truoc day cung qui uoc rang, neu sau khi bao ve xong 5 nam ma khong co cong
trinh gi moi, thi xem nhu ve thuc chat khong con trinh do do nua. Dac biet
rat khac voi tren the gioi, hoc ham, hoc vi la de tao dieu kien cho nhung
nguoi so huu no tiep tuc nghien cuu khoa hoc va dao tao the he  nghien cuu
tre cho dat nuoc, o nuoc ta thi ty le lay hoc ham hoc vi de di lam quan va
kinh doanh chiem ty la kha lon va chinh vi nham muc tieu quan chuc va kinh
doanh, cho nen con duong va phuong thuc lay ham`, vi. cua da so bo phan nay
la nhu the nao ai cung biet ro. Chi thong ke rieng ve so nay cung giup thay
ro biet bao nhieu van de ve thuc chat trinh do doi ngu co ham, vi o nuoc ta
roi.=20
        Nhu the, neu nhu muon co mot nen hoc van thuc chat, phuc vu tot cho cong
cuoc hien dai hoa nuoc nha, thi co biet bao nhieu viec phai lam va cung
khong de lam, nhu ddo^=B4i voi cai hien co, thi phai lo nghi den viec "chuan
hoa" tro lai doi voi cai sap den, thi phai lo den chuong trinh toi thieu
"chuan hoa" cho moi nghanh khoa hoc, qui dinh cu. the nhung dieu kien khong
nhung can ma phai du cho doi ngu huong dan ...Nhung biet lam the nao duoc.
Trong luc bi chim ngap boi mot thu+=B4 tu duy nang cao chat luong dao tao=
 bang
cach doi ten bang cap. Trung hoc da xuong cap nhu the nao ai cung ro, nhung
lien dat ra van bang tu=B4 tai trinh do tot nghiep dai hoc dang bao dong ghe
gom thi do^?i thanh bang cu nhan. Cho  nen co la gi chuyen doi PTS ra thanh
Tien si. Rieng diem sau nay, thi` nhu cu~ng duoc "di truyen" bang cai "gene"
tu lau. May muoi nam truoc day co mot vi nghien cuu lau o nuoc ngoai, voi
bao nhieu uu tien uu dai, ma lam mai Tien si khong duoc. Doi den luc leo len
quan chuc cao lien duoc phong Giao su da~ qua phi ly roi, the ma con doi
phong luon Tien si! Cho hay, khong di vao con duoc thu+.c hoc ma lai hao
danh bang cap rat nang ne, cai tu tuong nay da duoc thai ngen tu lau, va
ngay cang sinh soi nay no.
        "No^=B4ng" PTS len thanh Tien si, duo=B4i ddo ke them mot cai goi
la "Thac=
 si",
nhung chuong trinh Thac si co tinh chat quoc gia da co chua? ma muon co cung
dau phai de^~. Nhung cha nhe cap hoc cang cao, thi lai cang tuy tien, khong
can co chuan quoc gia hay sao ? Tuy tien ngay trong nhung qui dinh noi ta.i
cua chu truong. "Thac si" la ke^ ta.m day thoi, chu khong that can thiet. Ai
lam 2 nam thi duoc Thac si ai lam mot mach luon 4 nam thi thanh Tien si.
Nhung neu lam 4 nam ma khong bao ve duoc Tien si, thi goi la cai gi ? Thu
hoi co noi nao tren the gioi lai co che do lay bang cap tren ma khong can
kinh qua bang cap o duoi, lon xon den muc nhu the ?=20
        Truoc day chung ta theo Lien xo che do 2 hoc vi. Hoc vi thu nhat la
"Candidat nauc", dich cho sat nghia la "tie^`n cu+? sinh khoa hoc", y muon
noi rang day la mot giay thong hanh de tien cu nguoi so huu no co the nghien
cuu doc lap, co the bat dau tham gia vao gioi khoa hoc. Nhu the day la mot
van bang so dang ve khoa hoc. Hoc vi thu hai "Tien si khoa hoc" moi chinh
thuc la mot hoc vi khoa hoc. Dang sau che do hoc vi nay cua Lien xo la mot
truyen thong van hoa khoa hoc Nga. Nguoi ta do^=B5n am len rang Lien xo dinh
bo hoc vi thu hai von da la khong logic, va tren thuc te hoan toan khong
phai nhu vay. Cong hoa Lien bang Nga hien nay van giu hoc vi nay.=20
        That ra thuc chat van de o day khong phai la o cho doi ten goi. Goi PTS
thanh Tien si cung cha sao. Tien si la "Doctor" do thoi, ma "Doctor" cung co
the dich thanh "Bac si", nhu loi goi quen thuoc cua chung ta doi voi cac
thay thuoc tot nghiep Dai hoc y khoa vay. Cung nhu Giao su chi la
Professor, va von nguoi ta da tung goi Professor trung hoc, Professor tieu
hoc day. Ten goi thi vo cung ! Van de la thuc chat trinh do, la nac thang
hoc van dich thuc cua ten goi. Ten goi cho du luc dau co bip duoc nguoi ta
nhung roi nhanh chong nguoi ta cung se hieu ten goi theo dung thuc chat cua
no. Khong phai ngau nhien ma gan day 3 chu "Tien si giay" duoc song lai. Cho
nen mai day, tham chi ngay ngay hom nay, chung ta se phong tang bang Tien si
danh du cho cac hoc gia va chinh khach nuoc ngoai, nhung roi khong biet hoc
co cam thay vinh du that hay khong, khi nhan ra rang day chang qua la mot
thu ta^n trang cua "Candidat nauc". Cho nen van de cuc ky buc xuc o day dau
co phai la goi PTS thanh Tien si, ma la bo hoc vi Tien si khoa hoc von co
roi mang mot hoc vi so dang cua mot he thong da khong con ve suy ton thanh
nac thang hoc van cao nhat cua mot dat nuoc ngan nam van hien, la mot viec
lam nhuc quoc the va tu?i ho^? cho o^ng cha. Xua kia, ong cha ta luon luon
co tu tuong sanh ngang ve hoc vi voi thu+o+ng quoc. Dieu do nhu muon nhan
nhu lai con chau rang mac du co the "nhun nhuong" mot so mat nhat dinh,
nhung tri tue Viet nam khong thua! Roi ngay nay Trung quoc cung dang tren
duong chuyen doi hoc vi de hoa nhap voi The gioi, nhung Thac si cua ho la
tuong duong voi "Candidat nauc" Lien xo (Cung nien che 3 nam, neu moi hoc 2
nam thi chi duoc chung chi Cao hoc - Cao hoc tot nghiep Chung thu) ma thoi.
Sau do phai nghien cuu them 4 nam nua moi dat hoc vi Tien si (Bac si). Hon
nua tiep theo con hoc vi sau Tien si (Bac si ha^.u). Nhu the sau Dai hoc cua
ho co den 4 nac thang (Mot chung chi va ba bang). Khong nhat thiet phai rap
khuon nhung xem ra hoc vi cao nhat cua ta chi tuong duong hoc vi thap nhat
cua ho, that khong dang ho the.n hay sao ? Va da co hien tuong ta cu nghien
cuu sinh sang Trung quoc lam Tien si,  nhung ho bao sang 4 nam, mat 1 nam
hoc tieng, con 3 nam thi vua du lam Thac si, the la phai ve! That chua xot !
Ngay voi anh chang cung canh tim duong hoa nhap, ma van khong hoa nhap duoc,
huong chi voi ca The gioi. The ma mai day, doi PTS thanh Tien si, chung ta
lien co duoc ngay hang van Tien si (Theo nghia la nac thang hoc van quoc
gia) se gap hang 10 lan so Tien si hien co cua Trung quoc, tham chi con
nhieu hon so Tien si von co cua Lien xo, va hien nhien cung gap nhieu lan
cua cac "con ro^`ng", boi vi nhu Malaixia trong nuoc chi dam dao tao Master
thoi nhung hien nhien do la` ta tu de^=B4m ra nhu the, con ho co cong nhan=
 hay
khong thi la dieu hoan toan nguoc lai. Vay thi sau day la mot thong tin nho,
nhung rat nen biet. Co mot lop boi duong chuyen gia y te o Thai lan voi dieu
kien la co bang Master, co nguoi cua ta dua bang PTS (tuc la nay mai se goi
la Tien si), ho khong cong nhan. Nhung biet lam the nao duoc, ngay loai gao
da kha thom ngon cua ta nhung chua dung tieu chuan quoc te thi van e am hoac
ha gia co ma! Muon duoc ton trong, thi truoc het phai biet tu trong.