[Truye^.n] Hai ngu+o+`i dda`n ba` 2/2 (fwd)

["Thanh C. Nguyen" <ncthanh@csd.uwm.edu>]

---------- Forwarded message ----------
From: VKS

HAI NGU+O+`I DDA`N BA` XO'M TRA.I
--Nguye^~n Quang Thie^`u--
(Tie^'p theo va` he^'t)

Ca'i go^'c tre dda~ cha'y he^'t, hai ba` la~o va^~n ngo^`i im la(.ng. Hai
gu+o+ng ma(.t sa.m dden va` nha(n nheo nhu+ na(`m ba^'t ddo^.ng tre^n hai
dda^`u go^'i xu+o+ng xa^?u. Mo^.t con chuo^.t nha('t nhu+ ha.t mi't tu+`
go'c be^'p bo` ra\. No' ro'n re'n leo le^n chie^'c ma^m go^~. Ro^`i ba^'t
cho+.t no' nha?y pho^'c le^n mie^.ng ba't la`m chie^'c ba't a(n co+m ddo^?
ke^`nh.

- Ba` ngu? ro^`i dda^'y a`? Ba` la~o A^n quay sang phi'a ba` la~o Ma^.t ho?i=
=2E

- Ngu? dda^u ma` ngu? - Ba` la~o Ma^.t mo+? ma('t no'i va` la.i nhai tie^'p
mie^'ng tra^`u co`n nga^.m trong mie^.ng. - A(n mie^'ng tra^`u the^' ma`
say say\.

- Chie^`u ba` co' che ky~ ca'i chuo^`ng ga` kho^ng?

- Che ro^`i. To^i cho uo^'ng ca? nu+o+'c vo^i trong. Su+o+ng the^' na`y
so+. ru` ma^'t ma^'y con ga`.

- Me. Pha^'n no' ba?o Te^'t na(m nay ddo'n hai cu. va`o nha` no' a(n Te^'t.
No' ba?o hai cu. so^'ng ngoa`i ba~i nhu+ ma a^'y.

- A(n uo^'ng ddu+o+.c gi` dda^u ma` va`o. No' co`n con cha'u, kha'ch
khu+'a, thi` gio+` dda^u ma` ha^`u mi`nh. Tho^i che^'t, to^i bo? que^n ca'i
ro^? co' ca'i a'o gia(.t do+? lu'c chie^`u.

- Ba` lu' la^~n ho+n ca? to^i - ba` la~o A^n no'i.

- Chie^`u ddang gia(.t do+? thi` ba` Me^n tu+o+'i tre^n ba~i go+.i
chuye^.n. The^' ro^`i cu+' que^n ma` ve^`. To^i pha?i xuo^'ng be^'n to^i
la^'y.

- Tho^i mu+a gio' to^'i ta(m the^' na`y, ddi ro^`i nga~ ra dda^'y. Co' ca'i
ro^? ra'ch vo+'i ca'i a'o na't, ma no' la^'y.

Nhu+ng tha^'y ba` la~o Ma^.t cu+' kha(ng kha(ng ddo`i ddi, ba` la~o A^n
vo+'i la^'y ca'i no'n ddu+a cho ba`la~o Ma^.t va` da(.n: "DDi cha^`m cha^.m
tho^i, ba` a.".

Tro+`i dde^m me^nh mang. Ba` la~o Ma^.t lom khom xuo^'ng be^'n. Ba` dda~
ddi kho^ng bie^'t bao nhie^u la^`n tre^n con ddu+o+`ng na`y. Va` con
ddu+o+`ng dda~ a(n sa^u va`o tri' nho+' ba`.

Khi ca('p ro^? ddi.nh quay ve^` thi` co' tie^'ng ca' qua^~y ma.nh sa't
bo+`. Mo^.t va^.t gi` ddo' vo^ hi`nh ro+i va`o ky' u+'c ba` tu+.a nhu+ ca'i
qua^~y cu?a dduo^i ca'. Va` ro^`i nhu+~ng vo`ng so'ng ky? nie^.m cu+' loang
ra, loang ma~i. Ba` tu+` tu+` ngo^`i xuo^'ng nhi`n do`ng so^ng trong dde^m.
No+i dda^y, ma^'y chu.c na(m ve^` tru+o+'c ba` dda~ tie^~n cho^`ng theo
bo^. ddo^.i sang so^ng. Va` chi'nh no+i dda^y, ba` dda~ tie^~n Ba^'c ddi
trong la^`n ngu+o+`i li'nh ghe' qua nha` kho^ng ga(.p vo+. mi`nh.

  *
*   *

Suo^'t ca? nga`y ho^m a^'y va^~n kho^ng tha^'y A^n ve^` - Bao nhie^u ky?
nie^.m dde^`u mo+` ddi theo tuo^?i ta'c, nhu+ng nhu+~ng dde^m nhu+ the^'
va^~n ba'm dai da(?ng trong ba` la~o Ma^.t - Ho^m a^'y, cu+' thi?nh thoa?ng
Ma^.t la.i cha.y le^n ma(.t dde^ ngo'ng ve^` phi'a xa\. Buo^?i to^'i a(n
co+m xong, Ba^'c no'i:

"Khuya to^i pha?i ddi\. Mai A^n ve^` ba?o to^i va^~n kho?e.".

"Chi? sa'ng mai la` chi. a^'y ve^` tho^i - Ma^.t no'i nhu+ van - To^'i mai
anh ha~y ddi"

"Kho^ng ddu+o+.c dda^u\. To^'i nay to^i pha?i co' ma(.t no+i ddo'ng qua^n".

Khoa?ng chi'n gio+` to^'i thi` Ba^'c le^n ddu+o+`ng. Ma^.t tie^~n Ba^'c
xuo^'ng be^'n so^ng. Khi sa't me'p nu+o+'c Ba^'c quay la.i. Anh dda(.t ba`n
tay le^n vai Ma^.t. Nhu+~ng ngo'n tay ngu+o+`i li'nh nhu+ mo^~i lu'c mo^.t
ba^'u cha(.t va`o vai chi.. Ma^.t tha^'y re't run le^n, hai ha`m ra(ng chi.
va va`o nhau la^.p ca^.p.

"Anh ddi nhe' - Ngu+o+`i li'nh thi` tha`o - hai chi. em o+? nha` thu+o+ng
nhau. Anh va` Ngu+~ se~ ve^` so+'m".

Ba^'c ddi ddu+o+.c mo^.t tie^'ng ddo^`ng ho^` thi` A^n ve^`. Nghe tie^'ng
A^n go.i cu+?a, Ma^.t run ba('n va` o`a kho'c. "Chi. A^n o+i, anh Ba^'c
ve^`, Ba^'c ve^`"

"DDa^u, dda^u? Anh a^'y dda^u?... dda^u?"

"Anh a^'y ddi ro^`i. Anh Ba^'c cho+` chi. suo^'t ca? dde^m qua\. Anh vu+`a
sang so^ng".

Bo' la' dong lo+'n va` so.t quy't ddo^`i ddo^? xuo^'ng nhu+ ngu+o+`i nga~.

"Anh a^'y ddi la^u chu+a? - A^n ho^?n he^?n - Anh a^'y ddi lo^'i na`o?"

"Anh Ba^'c lo^.i qua be^'n nha` mi`nh". Vu+`a no'i Ma^.t vu+`a na('m tay
A^n ddi nhu+ cha.y xuo^'ng be^'n. DDe^'n bo+` so^ng, A^n gia^.t tay chi. ra
kho?i ba`n tay Ma^.t va` lo^.i a`o a`o xuo^'ng nu+o+'c.

"Chi. o+i! Anh a^'y ddi xa ro^`i - Ma^.t ddu+'ng tre^n bo+` o^m ngu+.c
kho'c go.i - DDu+`ng sang so^ng nu+~a, chi. o+i".

Ma^.t ngo^`i thu.p xuo^'ng bo+` ca't u+o+t la.nh va` bu+ng ma(.t kho'c
nu+'c no+? cho dde^'n ta^.n khi chi. nghe tie^'ng kho?a nu+o+'c me^.t mo?i
va`o bo+`. A^n re't u+o+'t nghie^ng nga? bu+o+'c le^n. Hai ngu+o+`i dda`n
ba` tre? ddu+'ng im la(.ng tru+o+'c nhau. Ro^`i ca? hai lao va`o o^m la^'y
nhau nu+'c no+?. Gio' so^ng nhu+ a^'m ho+n tho^?i da.t da`o qua ba~i ve^`
phi'a cha^n dde^\. Va` dda^u ddo' thoa?ng mu`i co? le^n ma^`m ha(ng ha(ng.

Te^'t na(m a^'y, A^n va` Ma^.t la(.ng le~ go'i nhie^`u ba'nh. Nhu+ng Te^'t
na(m a^'y, ca? hai ngu+o+`i li'nh cu?a ho. va^~n kho^ng ve^`. Sang Gie^ng,
hai ngu+o+`i dda`n ba` ma^'y la^`n mang ba'nh luo^.c la.i va` ma^'y la^`n
nhi`n nhau kho'c.

Ma^'y na(m sau nga`y ho`a bi`nh la^.p la.i, Ma^.t nha^.n ddu+o+.c ba'o tu+?
cho^`ng. Nhu+ng dde^'n Te^'t ho. va^~n go'i nhie^`u ba'nh. Trong mo+ chi.
va^~n tha^'y nguo+`i li'nh tro+? ve^`. Va` ti?nh gia^'c va^~n ru.t re`
dda(.t tay le^n bu.ng mi`nh va` tha^'y khang kha'c. Nhie^`u la^`n A^n
khuye^n Ma^.t nha^.n lo+`i mo^.t ngu+o+`i dda`n o^ng na`o ddo'. Nhu+~ng
la^`n nhu+ the^', Ma^.t chi? no+? mo^.t nu. cu+o+`i xa xa(m va` ngo+ nga'c
nhu+ nu. cu+o+`i cu?a mo^.t ngu+o+`i vu+`a thu+'c gia^'c trong gia^'c ngu?
tru+a\. Va` sau ddo' thi` Ma^.t no'i vo+i A^n: "Bao gio+` anh Ba^'c ve^`
vo+'i chi. thi` em ddi la^'y cho^`ng".

  *
*   *

DDo+.i la^u kho^ng tha^'y ba` la~o Ma^.t ve^`, ba` la~o A^n so^'t ruo^.t ra
dda^`u ngo~ hu+o+'ng xuo^'ng so^ng go.i:

- Ba` Ma^.t o+i! Ba` Ma^.t!

- To^i ve^` dda^y.

- DDa~ ba?o dde^m ho^m ro^`i co`n xuo^'ng - ba` la~o A^n ca(`n nha(`n -
Gia` ro^`i co`n thi'ch la`m to^.i tha^n, to^.i mi`nh.

No'i va^.y nhu+ng ba` la~o A^n va^~n ddu+'ng la.i ddo+.i cho dde^'n khi ba`
la~o Ma^.t le^n dde^'n dda^`u ngo~.

- Va`o ngu? tho^i ba` a. - ba` la~o A^n no'i - To^i ddau he^'t ca? lu+ng ro^=
`i.

Gian nha` nho? trong dde^m nhu+ ro^.ng me^nh mo^ng. Hai ba`  la~o na(`m
quay lu+ng va`o nhau va` thi?nh thoa?ng la.i khu'c kha('c ho\.

- Ba` va^~n nhai tra^`u dda^'y a`? - ba` la~o A^n ho?i.

- To^i nhai cho he^'t ke?o phi'.

- Nhai the^' ma` kho^ng mo?i mo^`m.

DDa^u ddo' tre^n ma'i nha` co' tie^'ng chuo^.t dduo^?i nhau rinh ri'ch. Va`
tu+` co^~ a'o quan co' tie^'ng mo.t nghie^'n go^~ tre`o tre.o.

- Ba` co' ca^`m bao die^m dda^'y kho^ng? ba` la~o A^n ho?i.

- Co', la`m gi` nu+~a ba^y gio+`?

- To^i xem con mo.t. Co' khi lu'c mi`nh che^'t thi` mo.t cu~ng ca('n na't
co^~ a'o ra ro^`i.

- No' na(`m trong go^~ chu+' no' la.i chui ra cho ba` xem.

No'i va^.y nhu+ng ba` la~o Ma^.t va^~n la^'y bao die^m ddu+a cho ba` la~o
A^n. Ba` la~o A^n ba^.t die^m cha^m dde`n soi co^~ a'o quan. Ba` nghie^ng
dda^`u nghe ngo'ng mo^.t lu'c ro^`i la^'y tay dda^.p dda^.p va`o co^~ a'o:
tie^'ng mo.t cho+.t im ba(.t. Ba` ddu+'ng be^n co^~ a'o quan cho dde^'n khi
ye^n ta^m la` con mo.t kho^ng da'm ca('n nu+~a thi` mo+'i ta('t dde`n le^n
giu+o+`ng.

Ga^`n sa'ng, nhu+~ng ngo.n gio' cuo^'i ddo^ng tuy co`n la.nh nhu+ng dda~
cho+m cho+'m xua^n tho^?i ra.o ru+.c qua ngo^i nha` cu?a hai ba` la~o. Va`
ba` la~o Ma^.t la.i mo+ tha^'y ngu+o+`i li'nh tro+? ve^`. Nhu+ng khi nhi`n
ro~ ma(.t thi` ba` nha^.n ra ddo' kho^ng pha?i la` Ngu+~ ma` la` Ba^'c.

  *
*   *

Va`o dda^`u na(m 1960, A^n nha^.n ddu+o+.c thu+ Ba^'c gu+?i ve^`, trong
thu+ anh no'i ddang ddo'ng qua^n o+? Qua?ng Bi`nh, be^n ca.nh mo^.t do`ng
so^ng dde.p nhu+ so^ng DDa'y que^ anh.

"Chi. A^n o+i - Ma^.t cuo^'ng quy't - Chi. ddi va`o ti`m anh a^'y ddi\. DDi
ngay ddi\. Mo.i vie^.c ddo^`ng a'ng cu+' dde^? em".

Suo^'t ma^'y nga`y ddo', cu+' cho^'c cho^'c A^n la.i mang thu+ cho^`ng ra
ddo.c va` kho'c. Cuo^'i cu`ng chi. quye^'t ddi.nh kha(n go'i ddi tha(m
cho^`ng.
Nhu+ng cuo^.c ddo+`i tha^.t tro+' tre^u\. A^n ddi ddu+o+.c da(m nga`y thi`
Ba^'c ve^`.

"Anh Ba^'c, anh ga(.p chi. A^n kho^ng? - Ma^.t ho^'t hoa?ng ho?i khi chi.
linh ca?m tha^'y ddie^`u kho^ng bi`nh thu+o+`ng - Chi. A^n va`o Qua?ng
Bi`nh ti`m anh ro^`i".

"Ti`m anh ha?? DDi bao gio+`?"

"Chi A^n ddi ddu+o+.c da(m nga`y ro^`i".

Nghe Ma^.t no'i, Ba^'c ddu+'ng che^'t la(.ng. Ma~i sau anh mo+'i no'i:
"Ngu+o+`i li'nh nay dda^y mai ddo', ti`m sao ddu+o+.c".

"Anh Ba^'c o+i, la^`n na`y anh pha?i o+? nha` cho+` chi. a^'y - Ma^.t no'i
va` kho'c - Em kho^ng cho anh ddi dda^u ca?. Anh Ba^'c o+i! Anh Ngu+~ hy
sinh ro^`i".

"Ngu+~ hy sinh ro^`i u+\? Hy sinh bao gio+`? o+? dda^u\?"

"Co' gia^'y ba'o tu+? ro^`i anh a.. Ho+n ba na(m ro^`i".

Dde^m a^'y Ba^'c no'i vo+'i Ma^.t:

"Sa'ng so+'m mai anh pha?i ddi ro^`i. La^`n na`y anh ddi ra^'t xa va` co'
le~ la^u la('m".

"Kho^ng. Anh pha?i o+? nha` cho+` chi. a^'y ve^` ro^`i ddi dda^u thi` ddi\.
Ne^'u kho^ng chi. a^'y che^'t ma^'t".

"Kho^ng la=B4m sao kha'c ddu+o+.c Ma^.t a.. Anh pha?i ddi".

Khoa?ng canh tu+ thi` Ba^'c khoa'c ba lo^ le^n ddu+o+`ng. Ma^.t tie^~n
Ba^'c le^n dde^'n ma(.t dde^\. Bo^~ng Ma^.t o^m la^'y Ba^'c va` kho'c na^'c
le^n.

"Anh Ba^'c o+i! Em thu+o+ng chi. A^n qua'. Em thu+o+ng anh hu\... hu\...
va` thu+o+ng ca? ca'i tha^n em nu+~a: Ne^'u anh Ngu+~ ve^` ddu+o+.c mo^.t
la^`n thi` em ddo+~ kho^?, ddo+~ A^n ha^.n bie^'t bao\. Anh Ba^'c o+i, sao
em kho^ng pha?i la` chi. A^n, sao anh kho^ng pha?i la` anh Ngu+~, ha? anh?
hu\... hu\..."

Ba^'c kho^ng no'i ddu+o+.c gi`. Anh ghi` Ma^.t va`o lo`ng. Ca? hai ngu+o+`i
run le^n. Ma^.t vo^.i dda^?y Ba^'c ra va` vo^.i va~ no'i:

"Anh ddi ddi, anh Ba^'c, anh ddi ddi".

No'i xong, Ma^.t cha.y nha`o xuo^'ng cha^n dde^\. Chi. vu+`a cha.y, vu+`a
nga~ va` nu+'c no+? go.i te^n A^n va` te^n cho^`ng chi..

Ro^`i Ba^'c cu~ng kho^ng tro+? ve^`, khi A^n va` Ma^.t vu+`a bu+o+'c qua
tuo^?i bo^'n mu+o+i\. DDe^m dde^m hai ngu+o+`i dda`n ba`thu+o+`ng xuo^'ng
so^ng ngo^`i kho'c. Va` Te^'t la.i dde^'n, nhu+~ng ngo.n gio' cho+'m xua^n
tho^?i dda^`m a^'m va` ra.o ru+.c qua ngo^i nha` nho? cu?a ho. suo^'t
dde^m. Va` nhu+~ng nga`y gia'p Te^'t ho. thu+o+`ng mo+ nhie^`u ho+n. Trong
mo+ co' tie^'ng ga` ga'y va` co' tie^'ng go~ cu+?a ga^'p ga'p, co' ngan
nga't mu`i la' dong xanh va` hu+o+ng a^'m dda^.m cu?a ga.o ne^'p dda~ vo
sa.ch. Ho. va^~n o+? la.i ngoa`i ba~i so^ng, ma(.c du` nhu+~ng gia ddi`nh
kha'c dda~ do.n va`o la`ng theo quy hoa.ch cu?a chi'nh quye^`n xa~ va`
dde^? tra'nh nhu+~ng na(m nu+o+'c so^ng le^n to\. Co' mo^.t ddie^`u gi`
ddo' thie^ng lie^ng va` ddau kho^? dda~ ga('n cha(.t ho. vo+'i ngo^i nha`
nho? va` be^'n so^ng.

- Na`y, ba` Ma^.t! ba` Ma^.t, ngu? me^ dda^'y a`? Ba` la~o A^n lay go.i ba`
la~o Ma^.t - Ke^u gi` ma` khie^'p the^'.

- To^i ngu?... me^ a`? Ba` la~o Ma^.t u' o+' ho?i - Sa'ng chu+a ba`?

- Co`n cha'n.

- Ba` cho to^i mu+o+.n bao die^m - Ba` la~o Ma^.t ngo^`i da^.y no'i.

Ba` la~o Ma^.t lu.c ddu.c ti`m dde`n va` ba^.t die^m. Ngo.n dde`n da^`u
to?a mo^.t qua^`ng sa'ng va`ng a^'m trong nha`.

- Ba` da^.y ddi\.

- Kho^ng.

- Gia` thi` pha?i chi.u kho' ma` ddi\. Kho^ng nho+~ ra qua^`n, ra a'o khai
la('m.

- O^i gio+`i! Ba` la~o A^n cu+.a mi`nh va` che'p mie^.ng - Be^.nh gia` no'
the^', ai ma` muo^'n.

Khi ga` trong xo'm be^n kia cha^n dde^ thi nhau ga'y ran thi` hai ba` la~o
la.i ti? nh gia^'c. Ba` la~o Ma^.t la.i nho'p nhe'p nhai ca'i ba~ tra^`u
va^~n nga^.m trong mie^.ng khi ngu?.

- The^' ba` ddi.nh Te^'t na`y go'i bao nhie^u ca'i ba'nh? - Ba` la~o Ma^.t
ho?i.

- Cu+' ba?o me. Pha^'n no' mua cho ddu? la' go'i ba chu.c ca'i. Mi`nh thi`
a(n la` ma^'y, nhu+ng nho+~ co' ai ve^`...

Nghe ba` la~o A^n no'i va^.y ba` la~o Ma^.t ngu+`ng nhai tra^`u va` ho+i
nghie^ng dda^`u ve^` phi'a ba` la~o A^n nhu+ ddi.nh ho?i ddie^`u gi` ddo'.
Nhu+ng ba` la.i tho^i.

Va` be^n ngoa`i, nhu+~ng ngo.n gio' so^ng dda~ cho+m cho+'m xua^n va^~n
ra.o ru+.c tho^?i qua ngo^i nha` nho?.


(Ha` DDo^ng, cuo^'i DDo^ng 1992)

Nguye^~n Quang Thie^`u

*****