[TTCN 25/5] Tu+` ddie^?n ba'ch khoa VN

["proxy098@hotmail.com" <proxy098@hotmail.com>]

Nga`y 9 va` 10-5 vu+`a qua, mo^.t ho^.i tha?o khoa ho.c ddu+o+.c to^?
chu+'c ta.i Ha` No^.i dde^? dda'nh gia' la.i ta^.p I Tu+` ddie^?n ba'ch
khoa VN dda~ ra ma('t ba.n ddo.c tu+` cuo^'i 1995. DDie^`u ga^y chu' y'
tru+o+'c tie^n la` la^`n dda^`u tie^n co' ma(.t cu?a mo^.t ddoa`n ca'c
ho.c gia? tu+` TP.HCM dde^'n du+., go^`m khoa?ng 10 te^n tuo^?i la~o
tha`nh nhu+: Tra^`n Va(n Gia`u, Tra^`n Ba.ch DDa(`ng, Ly' Cha'nh Trung,
Vo~ To`ng Xua^n, ba` Ngo^ Ba' Tha`nh... Co`n cu+? to.a cuo^.c ho^.i
tha?o buo^?i ho.p dda^`u tie^n co' ga^`n nhu+ dda^`y ddu? ca'c gu+o+ng
ma(.t tie^u bie^?u nha^'t cho ne^`n ho.c thua^.t nu+o+'c nha`, ma` so^'
ddo^ng la` ca'c chuye^n gia dda^`u nga`nh khoa ho.c va` qua?n ly' khoa
ho.c, ddo^`ng tho+`i cu~ng la` nhu+~ng ta'c gia? chu? cho^'t trong danh
sa'ch ddo^ng dda?o ca'c ta'c gia? cu?a Tu+` ddie^?n ba'ch khoa VN
(TDDBKVN). 
Su+. co' ma(.t cu?a Pho' thu? tu+o+'ng phu. tra'ch va(n ho'a cho tha^'y
su+. quan ta^m cu?a la~nh dda.o va` gio+'i khoa ho.c ddo^'i vo+'i mo^.t
sa?n pha^?m ddu+o+.c coi la` cu?a tri' tue^. Vie^.t Nam. 
TTCN ghi che'p cuo^.c ho^.i tha?o va` mo^.t so^' go'p y'... 

Mo^.t bu+o+'c du+`ng dde^? co' nhie^`u bu+o+'c tie^'n 
(dde^? co' mo^.t tu+` ddie^?n ba'ch khoa VN hoa`n thie^.n ho+n) 

Ca^u ho?i dda(.t giu+~a nhu+~ng khoa?ng ca'ch 
DDie^`u de^~ nha^.n ra la` cuo^.c ho^.i tha?o dda~ ddu+o+.c chu? to.a
da^~n da('t nhu+ mo^.t cuo^.c ddo^'i thoa.i giu+~a nhu+~ng ngu+o+`i
kho^ng tham gia bie^n soa.n (ma` o+? dda^y chu? ye^'u la` ca'c dda.i
bie^?u phi'a Nam) vo+'i nhu+~ng dda.i die^.n ca'c ta'c gia? TDDBKVN. Ro~
nha^.n tha^'y ho+n la` su+. u+u tie^n da`nh die^~n dda`n cho ha^`u he^'t
ca'c dda.i bie^?u dda~ vu+o+.t ga^`n 2.000 ca^y so^' ra du+. dde^? no'i
le^n nhu+~ng ddie^`u ba^'t ca^.p va` khie^'m khuye^'t cu?a TDDBKVN, va`
pha^`n tho+`i gian co`n la.i da`nh cho mo^.t so^' ta'c gia? dda^`u
nga`nh tri`nh ba`y dda~ la`m cho nhu+~ng ngu+o+`i tham du+. co' ca?m
gia'c ra(`ng cuo^.c ho^.i tha?o chi? nha(`m ta.o co+ ho^.i dde^? trang
tra?i nhu+~ng "hie^?u la^`m" xoay quanh ca^u ho?i: "Vi` sao TDDBKVN dda~
kho^ng ta^.p ho+.p ddu+o+.c tri' tue^. cu?a ca'c nha` khoa ho.c phi'a
Nam va` nha^'t la` cu?a TP.HCM?". Va` du+o+`ng nhu+ ngu+o+`i ta cho
ra(`ng ly' gia?i ddie^`u ddo' cu~ng dde^? gia?i dda'p luo^n cho nguye^n
nha^n nhu+~ng khie^'m khuye^'t bo^.c lo^. trong ta^.p I dda~ co^ng bo^'. 
Theo do~i cuo^.c ddo^'i thoa.i, ta cu~ng tha^'y ddu+o+.c ca'c khoa?ng
ca'ch giu+~a nhu+~ng ngu+o+`i la`m va` ngu+o+`i ddo.c, giu+~a ddie^`u
mong muo^'n dda.t to+'i vo+'i sa?n pha^?m dda~ hie^.n hu+~u. 
Ca^u ho?i ddu+o+.c dda(.t ra la` vi` sao ta^.p I ra ma('t vo+'i nhie^`u
khie^'m khuye^'t dde^'n the^'? Ban bie^n ta^.p thi` ddu+a ra con so^'
chi? co' khoa?ng 100 mu.c tu+` tre^n to^?ng so^' 10.323 mu.c tu+` cu?a
ta^.p I ddu+o+.c ba.n ddo.c pha't hie^.n va` go'p y' su+?a chu+~a,
chie^'m kho^ng dda^`y 1%, nhu+ va^.y co' the^? la` "TDDBKVN ta^.p I u+u
ddie^?m la` chi'nh, la` mo^.t tha`nh tu+.u khoa ho.c co' gia' tri., co'
ddo^. tin ca^.y ve^` tri thu+'c co+ ba?n 90%". 
Co`n ddo^'i vo+'i y' kie^'n cu?a nhu+~ng ngu+o+`i dde^'n dde^? ddo'ng
go'p - cu~ng la` nhu+~ng ngu+o+`i kho^ng tham gia bie^n soa.n sa'ch -
thi` la.i cho ra(`ng sai so't kho^ng chi? du+`ng la.i o+? con so^' ddo'
ma` lo+'n ho+n nhie^`u, va` vo+'i mo^.t co^ng tri`nh dda~ ddu+o+.c go.i
la` TDDBK thi` ngay dde^'n con so^' 1% cu~ng la` ddie^`u dda'ng dde^?
suy nghi~. Kho^ng the^? tri`nh ba`y he^'t ta.i ho^.i tha?o, nhie^`u
dda.i bie^?u co`n ca^'t co^ng vie^'t nhie^`u chu.c trang go'p y' kie^'n
gu+?i to+'i ban bie^n ta^.p... Du` cho y' kie^'n ddu+a ra ra^'t nghie^m
kha('c, ddo^i cho^~ gay ga('t, nhu+ng ta^'t ca? dde^`u toa't le^n mo^.t
tha'i ddo^. chung la` mong muo^'n pha?i co' mo^.t co^ng tri`nh TDDBKVN
tu+o+ng xu+'ng vo+'i gia' tri. va` uy ti'n cu?a tri' tue^. khoa ho.c VN,
nha^'t la` nhu+~ng tri thu+'c ve^` VN. 
DDa.i die^.n ca'c nho'm bie^n soa.n dde^`u cha^n tha`nh no'i dde^'n su+.
dda'ng tie^'c ve^` nhu+~ng tru.c tra(.c trong kha^u to^? chu+'c ne^n
dda~ kho^ng thu hu't ddu+o+.c gio+'i khoa ho.c phi'a Nam tham gia,
nhu+~ng kho' kha(n ve^` dda^`u tu+ va^.t cha^'t khie^'n ban bie^n soa.n
dda~ kho^ng ki'ch thi'ch, khai tha'c ddu+o+.c ca'c tie^`m lu+.c to lo+'n
cu?a gio+'i khoa ho.c. Mo.i ngu+o+`i cu~ng ddo^`ng ti`nh cho ra(`ng
vo+'i vie^.c la^`n dda^`u tie^n to^? chu+'c mo^.t co^ng tri`nh nhu+
TDDBKVN thi` su+. sai so't la` kho' tra'nh. Song, la`m the^' na`o dde^?
nhu+~ng sai so't a^'y ddu+o+.c gio+'i ha.n dde^'n mu+'c to^'i thie^?u
thi` qua? thu+.c la` chu+a ddu+o+.c ba`n to+'i. Bo+?i le~ ddie^`u co'
the^? kha(?ng ddi.nh mo^.t ca'ch cha('c cha('n ra(`ng ta^.p sa'ch dda~
ra ma('t ba.n ddo.c chu+a pha?n a'nh ddu'ng tri`nh ddo^. tri thu+'c cu?a
chu'ng ta, no'i mo^.t ca'ch kha'c la` nhu+~ng sai so't ma` ta^.p I ma('c
pha?i la` kho^ng dda'ng co' ne^'u... 
Ne^'u to^? chu+'c to^'t ho+n 
Chu'ng to^i dda~ ga(.p mo^.t va`i vi. la` ta'c gia? hay la` ngu+o+`i co'
tra'ch nhie^.m ve^` mo^.t so^' ma?ng no^.i dung co' nhu+~ng mu.c tu+`
sai so't thi` dde^`u nha^.n tha^'y no^~i ba(n khoa(n, ddo^i khi co`n la`
su+. kinh nga.c kho^ng hie^?u vi` sao la.i co' nhu+~ng lo^~i kho^ng
dda'ng co' a^'y. Vie^.c thie^'u nhu+~ng mu.c tu+` quan tro.ng, su+.
thie^'u chua^?n mu+.c khi mo^ ta? tu+`ng mu.c tu+` hay trong mo^'i
tu+o+ng quan nhu+~ng mu.c tu+` nhu+~ng nha^`m la^~n ve^` nie^n dda.i,
ke^? ca? nhu+~ng lo^~i ky~ thua^.t, morasse la` hoa`n toa`n co' the^?
kha('c phu.c ddu+o+.c, no' kho^ng pha?i thuo^.c ve^` tri`nh ddo^. tri
thu+'c cu?a nhu+~ng ngu+o+`i bie^n soa.n hay cu?a nga`nh khoa ho.c. Co'
the^? ke^? ra ra^'t nhie^`u da^~n chu+'ng. Vi' nhu+, ta^.p I go^`m ca'c
mu.c tu+` cu?a va^`n A dde^'n DD, va^.y ma` trong so^' nhu+~ng quo^'c
hie^.u trong li.ch su+? nu+o+'c ta (vo^'n kho^ng pha?i la` nhie^`u) dda~
tha^'y thie^'u hai mu.c tu+` la` DDa.i Co^` Vie^.t (tho+`i DDinh), DDa.i
Ngu (tho+`i Ho^`), hay ca? DDa.i Hu`ng trong cu+o+ng li~nh cu?a nhu+~ng
chie^'n si~ ca'ch ma.ng tho+`i ca^.n dda.i. Co`n hai mu.c tu+` quen
thuo^.c la` DDa.i Nam va` DDa.i Vie^.t thi` dde^`u co' nhu+~ng sai so't
i't ai ngo+` to+'i. Trong khi ddo' thi` tre^n li~nh vu+.c be^.nh ho.c
cu?a nga`nh y, rie^ng nhu+~ng chu+'ng be^.nh lie^n quan dde^'n tu+`
dda'i co' to+'i 10 mu.c tu+` (tu+` dda'i buo^'t to+'i dda'i tha'o nha.t
gia`nh tro.n mo^.t trang). Hay co' nhie^`u tu+` ma` no^.i dung la.i
lie^n quan dde^'n nhie^`u nga`nh kha'c nhau nhu+ tu+` Hie^`n Lu+o+ng la`
te^n so^ng ddu+o+.c gia?i nghi~a ve^` ddi.a ly' thi` ddu'ng, nhu+ng khi
vie^'t ve^` li.ch su+? mo^.t tho+`i la`m gio+'i tuye^'n cu?a khu phi
qua^n su+. ta.m tho+`i theo Hie^.p ddi.nh Gene`ve thi` la.i vie^'t
sai... Ta^'t ca? cho tha^'y ti'nh phu+'c ta.p cu?a vie^.c bie^n soa.n
TDDBK ma` su+. giao ke^'t ve^` ma(.t tri thu+'c cu~ng nhu+ su+. pho^'i
ho+.p giu+~a ca'c nha` chuye^n mo^n lie^n nga`nh cu`ng vo+'i nhie^`u
kha^u nghie^.p vu. trong vie^.c la`m TDDBK co`n thie^'u kinh nghie^.m
va` thie^'u phu+o+ng tie^.n. Chu'ng ta co' mo^.t ddo^.i ngu~ ddo^ng
dda?o ca'c nha` chuye^n mo^n gio?i, muo^'n go'p ta^m su+'c la`m mo^.t
co^ng tri`nh lo+'n, nhu+ng la.i thie^'u mo^.t bo^. ma'y ddie^`u ha`nh
co' na(ng lu+.c, co' quye^`n va` ta^'t nhie^n pha?i co' ca? tie^`n dde^`
to^? chu+'c thu+.c hie^.n. 
Nhi`n va`o mo^.t danh sa'ch ra^'t ddo^ng dda?o ca'c nha` khoa ho.c ha`ng
dda^`u tham gia bie^n soa.n be^n ca.nh mo^.t trung ta^m, nay la` nha`
xua^'t ba?n vo+'i mo^.t to^?ng so^' ca'n bo^. chu+a dde^'n 50 ngu+o+`i,
trong ddo' ngu+o+`i co' tay nghe^` cao kho^ng pha?i la` nhie^`u, thi`
ddu? hi`nh dung ra ca'i hi`nh a?nh cu?a mo^.t ca^y na^'m dda^`u to
na(.ng, cha^n nho? nhe. thi` se~ hie^?u vi` sao co' nhu+~ng sai so't
trong sa?n pha^?m cuo^'i cu`ng. 
Ho+n the^' nu+~a, vie^.c bie^n soa.n TDDBKVN trong khi ra^'t nhie^`u
nga`nh khoa ho.c chu+a co' ddu+o+.c bo^. ba'ch khoa cu?a mi`nh thi`
kho^ng the^? kho^ng la`m cho TDDBKVN mang ti'nh cha^'t nhu+ nhu+~ng
thu+? nghie^.m, ma` ddie^`u ddo' kho' co' the^? ddu+o+.c cha^'p nha^.n
trong loa.i hi`nh sa'ch ddo`i ho?i ddo^. tin ca^.y va` chua^?n xa'c cao
nhu+ TDDBK... Co' the^? co`n 1.001 ca^u ho?i ddu+o+.c dda(.t ra o+?
trong va` ngoa`i cuo^.c ho^.i tha?o. Song va^'n dde^` quan tro.ng
nha^'t, nhu+ mo^.t ngu+o+`i ba.n la`m ba'o ho?i nho? to^i giu+~a lu'c
cuo^.c trao ddo^?i ddu'ng sai ddang die^~n ra tre^n die^~n dda`n : "Que
faire" ? (la`m gi` dda^y). 
Nhu+ng ddie^`u cha('c cha('n la` tu+` nhu+~ng vie^.c la`m ddu+o+.c
bu+o+'c dda^`u, cho to+'i nhu+~ng sai so't cu~ng pha?i ddu+o+.c coi
vu+`a la` bu+o+'c dda^`u vu+`a mong la` bu+o+'c cuo^'i na`y, ca^`n pha?i
cu?ng co^' bo^. ma'y, ca^`n pha?i ta.o the^m nhu+~ng ddie^`u kie^.n
thua^.n lo+.i ho+n dde^? co' bo^. TDDBKVN dda^`u tie^n  mo^.t ca'ch
hoa`n chi?nh. 
Mo.i ngu+o+`i du+. ho^.i tha?o, ngu+o+`i la`m cu~ng nhu+ ngu+o+`i chu+a
tham gia la`m TDDBKVN dde^`u co' chung lo`ng tu+. a'i dde^? tri' tue^.
VN o+? tru+o+'c ngu+o+~ng cu+?a the^' ky? XXI na`y kho^ng the^? bi. ai
coi thu+o+`ng. 
DDe^'n du+. cuo^.c ho^.i tha?o na`y, mo^~i nga`y pho'ng vie^n chu'ng
to^i nha^.n ddu+o+.c mo^.t  phong bi`, co^.ng ca? la.i nha^.n ddu+o+.c
mo^.t so^' tie^`n 100.000 ddo^`ng. Co' ngu+o+`i nha('c, khie^'n chu'ng
to^i pha?i gia^.t mi`nh, so^' tie^`n ddo' tu+o+ng ddu+o+ng vo+'i thu`
lao tra? cho ta'c gia? bie^n soa.n 5 (na(m) mu.c tu+` cu?a bo^. TDDBKVN
ma` chu'ng ta luo^n mong u+o+'c no' pha?i la` tinh hoa cu?a tri' tue^.
da^n to^.c (mo^~i mu.c tu+` 20.000 ddo^`ng). 
Nghi~ va^.y ma` ca`ng tho^ng ca?m vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i dda~ la`m va`
ca`ng lo cho nhu+~ng ngu+o+`i ddang va` sa('p la`m. 
QUo^'C ANH 

PHo?NG Va^'N GIa'O SU+ Ly' CHa'NH TRUNG :
Co the thieu 
nhung khong the trat
Ga(.p chu'ng to^i ngay sau khi ddi du+. ho^.i tha?o ve^` Tu+` ddie^?n
ba'ch khoa (TDDBK) VN tu+` Ha` No^.i ve^`, gia'o su+ Ly' Cha'nh Trung -
u?y vie^n Ho^.i ddo^`ng quo^'c gia chi? dda.o bie^n soa.n TDDBKVN - cho
bie^'t: 
     Theo to^i, ddo^. tin ca^.y cu?a mo^.t cuo^'n tu+` ddie^?n, dda(.c
bie^.t la` TDDBK, pha^`n lo+'n du+.a va`o ddo^. tin ca^.y nhu+~ng
ngu+o+`i la`m ra no'. DDa'ng le~, TDDBK la` co+ ho^.i dde^? anh em tri'
thu+'c ca? nu+o+'c, kho^ng pha^n bie^.t qua' khu+' hay nguo^`n dda`o
ta.o, co' the^? ho+.p ta'c vo+'i nhau thu+.c hie^.n mo^.t co^ng tri`nh
chung. DDie^`u a^'y dda~ kho^ng xa?y ra. To^i ra^'t tie^'c, sau ddo',
cu~ng kho^ng ddu+o+.c bie^'t gi` ve^` nhu+~ng hoa.t ddo^.ng cu?a Ho^.i
ddo^`ng quo^'c gia chi? dda.o bie^n soa.n TDDBKVN cu~ng nhu+ cu?a trung
ta^m bie^n soa.n ddu+o+.c tha`nh la^.p tu+` na(m 1988. DDu`ng mo^.t
ca'i, dda^`u na(m 1995, to^i nha^.n ddu+o+.c ta^.p I "in thu+?" cu?a
TDDBKVN vo+'i mo^.t bu+'c thu+ dde^` nghi. go'p y'. Ho+n mo^.t na(m sau
nha^.n ddu+o+.c ta^.p mo^.t ba?n in pha't ha`nh va` bu+'c thu+ dde^`
nga`y 12-4-1997 mo+`i du+. ho^.i tha?o ru't kinh nghie^.m. 
* Gia'o su+ co' nhu+~ng nha^.n xe't gi` ve^` TDDBKVN (ta^.p I)? 
- Mo^.t so^' nguye^n ta('c co+ ba?n dda~ kho^ng ddu+o+.c to^n tro.ng:
ti'nh chi'nh xa'c khoa ho.c, ti'nh la^u be^`n, tie^u chua^?n ho+.p ly'
trong lu+.a cho.n ca'c mu.c tu+` ddu+a va`o TDDBK. Theo y' to^i, TDDBK
la` mo^.t co^ng tri`nh khoa ho.c co' ti'nh to^?ng ho+.p cao nha^'t,
cha('t lo.c va` gio+'i thie^.u mo^.t ca'ch nga('n go.n, de^~ hie^?u
nhu+~ng kie^'n thu+'c co+ ba?n nha^'t cu?a mo^.t da^n to^.c va` cu?a
nha^n loa.i ve^` vu~ tru. va` con ngu+o+`i, va`o mo^.t tho+`i ddie^?m
nha^'t ddi.nh cu?a li.ch su+?. No' kho^ng pha?i la` mo^.t ta'c pha^?m
va(n ho.c, chi'nh tri. hay tuye^n truye^`n. DDa(.c ti'nh thie^'t ye^'u
va` ca(n ba?n nha^'t cu?a no' la` ti'nh chi'nh xa'c. No' la` ta'c pha^?m
chua^?n mu+.c dde^? mo.i ngu+o+`i co' the^? tra cu+'u vo+'i su+. tin
ca^.y cao nha^'t. Muo^'n va^.y, no' pha?i ddu+o+.c bie^n soa.n theo
nhu+~ng phu+o+ng pha'p ddu'ng dda('n, bo+?i nhu+~ng con ngu+o+`i tha^.t
su+. na('m vu+~ng kie^'n thu+'c cu?a nga`nh mi`nh va` gio+'i thie^.u
kie^'n thu+'c a^'y vo+'i mo^.t tinh tha^`n hoa`n toa`n vo^ tu+, kha'ch
quan. No' kho^ng cho phe'p mo^.t su+. sai so't na`o du` la` no^.i dung
hay hi`nh thu+'c, no' cu~ng ga.t bo? nhu+~ng tu+` ngu+~ mang ti'nh ha`m
ho^` hoa(.c bao ha`m ti`nh ca?m xe't ddoa'n...kho^ng co' ti'nh khoa ho.c
du` chi'nh dda'ng dde^'n dda^u. TDDBK la` co^ng tri`nh to^'n nhie^`u
co^ng su+'c va` tie^`n ba.c ne^n no' ca^`n pha?i ddu+o+.c su+? du.ng
trong mo^.t tho+`i gian tu+o+ng ddo^'i da`i. Vi` va^.y kho^ng ne^n ddu+a
nhu+~ng co^ng tri`nh chu+a vu+o+.t qua thu+? tha'ch tho+`i gian cu~ng
nhu+ nhu+~ng nha^n va^.t no^?i tie^'ng co`n so^'ng (vi` su+. nghie^.p
chu+a hoa`n ta^'t). Nhu+~ng nha^n va^.t na`y co' the^? ddu+a va`o mo^.t
tu+` ddie^?n kha'c, tu+o+ng tu+. nhu+ Le petit Larousse (ddu+o+.c xua^'t
ba?n ha(`ng na(m co' bo^? sung, su+?a chu+~a). TDDBKVN ta^.p I dda~ co'
nhu+~ng tie^u chua^?n lu+.a cho.n mu.c tu+` ra^'t kho' hie^?u. Ca'c vi'
du. minh chu+'ng cho nhu+~ng ddie^`u tre^n dda^y ddu+o+.c ti`m tha^'y
ra^'t nhie^`u trong TDDBKVN ta^.p I. 
* Nguye^n nha^n nhu+~ng ca'i sai vu+`a qua la` do dda^u? Co' the^? su+.
chi? dda.o kho^ng cha(.t che~ khie^'n ta^.p tu+` ddie^?n thie^'u cha^'t
lu+o+.ng ma` va^~n ddu+o+.c xua^'t ba?n? Tri`nh ddo^. bie^n soa.n hay
ca'ch to^? chu+'c bie^n soa.n la` quye^'t ddi.nh? o+? cu+o+ng vi. u?y
vie^n Ho^.i ddo^`ng quo^'c gia chi? dda.o bie^n soa.n, gia'o su+ nghi~
the^' na`o khi co' te^n trong danh sa'ch ho^.i ddo^`ng in trang tro.ng
o+? dda^`u ta^.p TDDBK? 
- To^i  ddu+o+.c dde^? te^n cho co' tra'ch nhie^.m chu+' chi? dda.o gi`
dda^u. Cha^'t lu+o+.ng quye^?n sa'ch chu? ye^'u la` do ban bie^n ta^.p
TDDBK va` ca'c ban bie^n ta^.p chuye^n nga`nh. To^i vi' du. nhu+
tru+o+?ng ban bie^n ta^.p chuye^n nga`nh trie^'t kho^ng pha?i la` mo^.t
nha` trie^'t ho.c va` nhie^`u ngu+o+`i trong ban bie^n ta^.p i't tha^'y
co' co^ng tri`nh trie^'t ho.c na`o. Ra^'t nhie^`u ca'i tra^.t trong
TDDBK, chi? rie^ng pha^`n trie^'t ho.c dda~ nhie^`u ro^`i va` co'
nhu+~ng lo^~i kho^ng the^? tha thu+' ddu+o+.c. Tra^.t la` do tri`nh
ddo^. va` kho^ng chi.u ho?i ai ca?. Co' nhu+~ng mu.c tu+` (nhu+
Aten-Athe`nes), ne^'u na('m kho^ng vu+~ng kie^'n thu+'c thi` cu+' di.ch
mu.c tu+` na`y ra tu+` nhu+~ng TDDBK lo+'n co' sa(~n cu?a nu+o+'c
ngoa`i. Co' te^n trong sa'ch, to^i ca?m tha^'y ma('c co+~ va` tu+.
tra'ch mi`nh dda~ kho^ng theo do~i va` dda^'u tranh ddu'ng mu+'c. Nhu+ng
tha^.t ra, kho^ng ai nghi~ ra(`ng ta^.p tu+` ddie^?n la.i co' the^? te^.
dde^'n the^'. Cu`ng la('m to^i chi? nghi~ ra(`ng no' thie^'u mu.c tu+`
tho^i, thie^'u chu+' kho^ng tra^.t. 
* TDDBKVN la` ta^m huye^'t cu?a nhie^`u the^' he^. la~nh dda.o DDa?ng
va` Nha` nu+o+'c, ddu+o+.c co^ng chu'ng va` gio+'i tri' thu+'c quan ta^m
cho+` ddo+.i, the^' nhu+ng ta^'t ca? dda~ bi. sa?n pha^?m phu. lo`ng... 
- Chu'ng to^i co' ye^u ca^`u ban bie^n ta^.p vie^'t mo^.t ba`i ta. lo^~i
co^ng chu'ng. DDa^u dde^'n mu+'c ca^`n ca? mo^.t vie^.n tu+` ddie^?n hay
mo^.t trung ta^m quo^'c gia bie^n soa.n tu+` ddie^?n, chu'ng ta co'
the^? to^? chu+'c ra^'t go.n ma` va^~n hie^.u qua?. 
* Ta.i ho^.i tha?o ru't kinh nghie^.m, ba'o ca'o cu?a Trung ta^m quo^'c
gia bie^n soa.n TDDBKVN co' no'i, vie^.c bie^n soa.n TDDBKVN dda~ huy
ddo^.ng 1.300 nha` khoa ho.c. Nhu+ va^.y, ta^.p I bo^. sa'ch ddu+o+.c
xua^'t ba?n co' la`m gia?m uy ti'n cu?a gio+'i khoa ho.c VN kho^ng? Va`
dde^? cho ca'c ta^.p sau co' cha^'t lu+o+.ng, co' ca^`n pha?i thay
ddo^?i nha^n su+. va` ca'ch la`m? 
- To^i kho^ng bie^'t ho. la^'y dda^u ra so^' lu+o+.ng 1.300 ngu+o+`i
ddo'. Vo+'i khoa ho.c tu+. nhie^n, to^i kho^ng ra`nh la('m, nhu+ng o+?
ma?ng khoa ho.c xa~ ho^.i, ro~ ra`ng gio+'i khoa ho.c bi. a?nh hu+o+?ng.
To^i kho^ng bie^'t ne^n thay ddo^?i ca'i gi`, nhu+ng ro~ la` nhu+~ng
ngu+o+`i na`o kho^ng bie^'t thi` ddu+`ng la`m vi` la`m tra^.t co`n co'
ha.i ho+n kho^ng la`m. 
* Ca?m o+n gia'o su+. 

NGO.C VINH thu+.c hie^.n 

* Viet Nam hon nua, toan quoc hon nua, cap nhat hon nua

Tuy la`m tu+` ddie^?n ba'ch khoa (TDDBK) kho^ng pha?i la` ca'i gi` ghe^
go+'m, song no' cu~ng kho^ng ddo+n gia?n, nha^'t la` khi la^`n dda^`u
tie^n gio+'i khoa ho.c VN thu+.c hie^.n mo^.t co^ng vie^.c nhu+ the^'.
Cho ne^n, ne^'u ma(.t co^' ga('ng dde^? dda.t nhu+~ng tha`nh tu+.u
nha^'t ddi.nh trong ta^.p I dda'ng ddu+o+.c hoan nghe^nh thi` nhu+~ng
sai so't kho^ng tra'nh kho?i cu~ng la` ddie^`u de^~ hie^?u. 
Vi` TDDBK la` co^ng cu. tra cu+'u tho^ng du.ng, cho ne^n ca^`n dda.t
mu+'c chua^?n xa'c to^'i dda. Nhu+ te^n go.i, co^ng tri`nh go^`m ba
ma?ng ho`a quye^.n trong mo^.t the^? tho^'ng nha^'t: tu+` ddie^?n, ba'ch
khoa, VN. Ta^'t nhie^n dda^y kho^ng pha?i la` mo^.t tu+` ddie^?n ngo^n
ngu+~, nhu+ng qui ta('c bie^n soa.n tu+` ddie^?n kho^ng the^? kho^ng
ddu+o+.c tua^n thu?. Pha^`n tu+` ddie^?n pha?i la`m sa'ng to? ca'c mu.c
tu+` va` phu.c vu. cho kie^'n thu+'c ba'ch khoa. 
Kho^ng pha?i la` chuye^n khoa ma` ba'ch khoa, song tu+` ddie^?n va^~n
dda?m ba?o cung ca^'p nhu+~ng kha'i nie^.m va` tho^ng tin ca^`n thie^'t
nhu+ ca'c TDDBK tre^n the^' gio+'i dda~ la`m. 
Bao qua't ho+n ca?, la` mo^.t quye^?n TDDBK cu?a VN. y' nghi~a VN o+?
dda^y the^? hie^.n tre^n hai li~nh vu+.c: mo^.t la`, su+. tie^'p ca^.n
cu?a VN ddo^'i vo+'i khoa ho.c the^' gio+'i; hai la`, no'i ve^` VN.
Ne^'u ti? tro.ng VN qua' nhe. trong bo^. tu+` ddie^?n thi` nhu+~ng
ngu+o+`i soa.n tha?o dda~ kho^ng tha`nh co^ng. Ne^'u pha.m sai so't
trong pha^`n VN thi` kho' ddu+o+.c tho^ng ca?m, bo+?i le~ dda^y la`
vie^.c cu?a chu'ng ta, cu?a da^n to^.c ta, nhu+~ng nha` khoa ho.c VN
pha?i chi.u tra'ch nhie^.m. Khi no'i dde^'n VN thi` ca^`n pha?i hie^?u
ca'i hi`nh tha`nh ra VN, ca'i bie^?u tru+ng cu?a tri thu+'c VN chi'nh
la` ti'nh toa`n quo^'c cu?a no'. 
Ta^.p I TDDBKVN su+? du.ng mo^.t so^' tu+ lie^.u trong va` ngoa`i
nu+o+'c co' pha^`n chu+a ca^.p nha^.t la('m. Ti'nh bo^? i'ch cu?a mo^.t
quye^?n tu+` ddie^?n, du` pha^`n bie^n di.ch, kho^ng the^? cung ca^'p
nhu+~ng tri thu+'c va` tho^ng tin qua' ha.n. 
Trong phie^n la`m vie^.c cuo^'i cu`ng vo+'i to^?ng bie^n ta^.p tu+`
ddie^?n va` gia'm ddo^'c Trung ta^m tu+` ddie^?n, chu'ng to^i no'i ro~:
phe^ pha'n mo^.t co^ng tri`nh khoa ho.c thi` de^~ nhu+ng thu+.c hie^.n
co^ng tri`nh a^'y la.i kho' ho+n nhie^`u. Du` sao, nhu+~ng nha` khoa
ho.c cu?a nu+o+'c ta cu~ng co' tra'ch nhie^.m ddo'ng go'p dde^? bo^.
TDDBK dda^`u tie^n cu?a VN mang lo+.i i'ch thie^'t thu+.c cho nhu+~ng
ngu+o+`i ca^`n no'... 

TRA^`N BA.CH DDA(`NG