[Vie^.t Nam] Tha`nh pho^' ma trong ru+`ng Ba.ch Ma~

["proxy098@hotmail.com" <proxy098@hotmail.com>]

Tha`nh pho^' ma trong ru+`ng Ba.ch Ma~

Nhu+~ng na(m 1930 tre^n ddi?nh Ba.ch Ma~ co' ca? mo^.t tha`nh pho^'
go^?m ha`ng tra(m la^u dda`i, bie^.t thu+. xa^y theo kie^?u kie^'n tru'c
La Ma~ co^~ dda.i, nay chi? co`n mo^.t tha`nh pho^' hoang ta`n bi. cho^n
vu`i trong co? ca^y va` nhu+~ng dda'm ma^y bao phu?. Na(m 1932 ngu+o+`i
Pha'p kha'm pha' ra ca?nh tri' tuye^.t die^.u va` khi' ha^.u o^n ddo+'i
quanh na(m cu?a Ba.ch Ma~. Ho. xa^y du+.ng ne^n tha`nh pho^' vo+'i 139
la^u dda`i, bie^.t thu+. va` con ddu+o+`ng 20 km ngoa.n mu.c men theo
va'ch nu'i dde^? xe ho+i co' the^? le^n ta^.n ddi?nh dde`o. Trong tha`nh
pho^' co' cho+., co' nga^n ha`ng, bu+u ddie^.n, ho^? bo+i, sa^n qua^`n
vo+.t...Nhu+~ng na(m 1946- 1954, Ba.ch Ma~ na(`m trong ta^`m lu+?a dda.n
ne^n ngu+o+`i Pha'p dda~ ru't da^`n. Sau nhu+~ng na(m kha'ng chie^'n,
Ba.ch Ma~ hoang phe^', va('ng ha(?n bo'ng ngu+o+`i.
Me^.nh danh DDa` La.t thu+' hai o+? mie^`n Trung, Ba.ch Ma~ co' the^'
ma.nh na(`m ga^`n bie^?n. Nhie^.t ddo^. tha^'p nha^'t va`o mu`a ddo^ng
kho^ng bao gio+` du+o+'i 4oC, nhie^.t ddo^. cao nha^'t va`o mu`a he`
kho^ng qua' 26oC. 
Ba.ch Ma~ la` mo^.t no+i co' ca?nh quan tuye^.t dde.p. DDi?nh cao nha^'t
Ba.ch Ma~ la` Ha?i Vo.ng DDa`i cao 1.450m, no+i cho't vo't ta^`ng ma^y
dde^? nga('m nhi`n ca?nh bie^?n tro+`i non nu+o+'c. Tha'c DDo^o+. Quye^n
cao su+`ng su+~ng tre^n 300m, ro^.ng 20- 30m uy nghi giu+~a nu'i ru+`ng,
giu+~a ma`u ddo? ru+.c cu?a hoa ddo^o+. quye^n. Tha'c Ba.c Chi` cao
chu+`ng 20m vo+'i la`n nu+o+'c ba.c lung linh cha?y quanh na(m. Ngu~
ho^? la` mo^.t he^. tho^'ng ho^? ro^.ng, nu+o+'c ra^'t trong va` ma't
ddu+o+.c ta.o bo+?i su+. chia ca('t cu?a kho^'i dda' granit dden do.c
theo suo^'i Kim Qui. DDa^y la` no+i co' the^? to^~ chu+'c ca('m tra.i,
ta('m ma't, vui cho+i.
Sinh va^.t Ba.ch Ma~ ra^'t phong phu' va` ha^'p da^~n, co' nhie^`u loa`i
thu' quy' hie^'m nhu+ tri~ sao, ga` lo^i lam ma`o dden, ma`o tra('ng;
nhu+~ng loa`i dda~ ddu+o+.c ddu+a  va`o sa'ch ddo? the^' gio+'i. Ba.ch
Ma~ cu~ng tro+? tha`nh no+i lu+u tru' cu?a 233 loa`i chim va` 55 loa`i
thu' vo+'i mo^.t he^. thu+.c va^.t ba^.c cao go^?m 501 loa`i, la` mo^.t
ddie^?m ha^'p da^~n ca'c nha` nghie^n cu+'u khoa ho.c. Ba.ch Ma~ la`
mo^.t trong nhu+~ng khu vu+.c khi' ha^.u de^~ chi.u nha^'t cu?a nhu+~ng
khu nghi? nu'i DDo^ng Du+o+ng.

Xua^n Tuye^`n
Ba'o Sa`I go`n Tie^'p thi.