[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]

Re: Phe^ bi`nh ba`i phe^ bi`nh cu?a Tra^`n Ma.nh Ha?o



Hi ba` con,

  To^i chu+a ddo.c Co+ ho^.i cu?a Chu'a, ha^`u nhu+ chu+a ddo.c ba`i
cu?a Tra^`n Ma.nh Ha?o. Va^.y to^i thu+? (Phe^ bi`nh)^3 xem sao. Theo
nhu+ anh TP no'i thi` kho^ng ca^`n pha?i ddo.c (Phe^ bi`nh)^2, to^i hy
vo.ng la` kho^ng co' gi` qua^'y qua'. Ne^'u sai thi` anh TP chi.u :-))

   Tru+o+'c he^'t he` vu+`a ro^`i to^i ve^` VN co' ddo.c kha' nhie^`u
truye^.n mo+'i. Mo^.t ca?m gia'c chung la` na(.ng ne^`. Ngay ca'c
truye^.n vie^'t cu?a ca'c ca^y vie^'t "A'o tra('ng" cu~ng tri`nh ba`y
mo^.t cuo^.c so^'ng be^' ta('c, dda.o ddu+'c suy ddo^`i. Tre^n thi.
tru+o+`ng pha^`n lo+'n chi? co' hai loa.i:
nhu+~ng chuye^.n xa^'u xa va` va(n ho'a Ta`u.

   To^i co' mo^.t ca?m gia'c kinh to+?m khi hai ma?ng ddo' ba('t dda^`u
merge la.i vo+'i nhau. Nhu+~ng chuye^.n tu.c ti~u vo^ lua^n ba('t
dda^`u co' ma`u sa('c Du+o+ng Chu, La~o Trang,...Theo y' to^i ddo' la`
mo^.t tendency he^'t su+'c xa^'u, dda'ng ba'o ddo^.ng, va` nhu+~ng nha`
phe^ bi`nh ( Tra^`n Ma.nh Ha?o hay kho^ng Tra^`n Ma.nh Ha?o, a(n
lu+o+ng nha` nu+o+'c hay kho^ng) ca^`n pha?i la`m mo^.t ca'i gi` ddo'.
Bo+?i vi` phe^ bi`nh la` go+.i mo+? va` xa^y du+.ng my~ ca?m la`nh
ma.nh cho xa~ ho^.i.

    Theo quan ddie^?m cu?a to^i, bo+?i vi` tha^?m ddi.nh va(n chu+o+ng
co' nhie^`u ta^`ng, ca^`n co+?i mo+? cho in va` tu+. do xua^'t ba?n
nhu+~ng ta'c pha^?m
co' no^.i dung "kho^ng cha^?m mu+.c" ( "Kho^ng chua^?n mu+.c" o+? dda^y
to^i kho^ng  muo^'n chi? ddi ngu+o+.c la.i VH Hie^.n thu+.c XHCN nhu+
mo^.t so^' ngu+o+`i bi. biased ve^` y' thu+'c he^. hay su+? du.ng mo^.t
ca'ch co' y' thu+'c hay kho^ng co' y' thu+'c. "Kho^ng chua^?n mu+.c"
co' the^? la` tra'i vo+'i nhu+ng dda.o ddu+'c tho^ng thu+o+`ng cu?a xa~
ho^.i hie^.n tho+`i). Tuy nhie^n cu~ng ca^`n coi chuye^.n phe^ bi`nh
nhu+~ng ta'c pha^?m ddo' la` chuye^.n thu+o+`ng.

    Ro~ ra`ng ne^`n va(n ho.c cu?a TA ddang co' nhu+~ng xu hu+o+'ng
be^' ta('c. Co' ly' na`o la.i kho^ng khi tuo^?i tre? nga`y nay, xa~
ho^.i, gia'o du.c cu~ng ddang be^' ta('c. No^~ lu+.c ca?i ca'ch xa~
ho^.i, gia'o du.c co' the^? cha(?ng mang la.i ke^'t qua? gi` ne^'u nhu+
ca'i xa^'u, ca'c a'c tro+? tha`nh mo^.t chie^`u trong va(n ho.c va`
la.i co' nhu+~ng ly' lua^.n, to^n gia'o bie^.n ho^. cho no'. Co' the^?
nhu+~ng ke? bi. biased tha^'y ddo' la` mo^.t hie^.n tu+o+.ng khoa'i
tra'. 

   Ddo' la` y' kie^'n chung cu?a to^i ve^` xu hu+o+'ng u a'm trong va(n
ho.c hie^.n nay ma` to^i cho ra(`ng dda'ng lo nga.i. Y' kie^'n cu?a
to^i kho^ng dda(.c bie^.t lie^n quan dde^'n Nguye^~n Vie^.t Ha` hay
Tra^`n Ma.nh Ha?o. To^i hy vo.ng se~ co' nhie^`u nha` va(n ho'a, phe^
bi`nh se~ le^n tie^'ng ve^` xu hu+o+'ng na`y chu+' kho^ng chi? quanh
so^' pha^.n cu?a mo^.t ta'c gia? hay mo^.t quye^?n sa'ch.

   Ba^y gio+` tro+? ve^` vie^.c Phe^ bi`nh va` Tra^`n Ma.nh Ha?o. To^i
cho phe^ bi`nh ai va` ca'i gi` thi` cu~ng co' nhu+~ng tie^u chi' cu?a
no'.  To^i kho^ng tha^'y Tra^`n Ma.nh Ha?o biased hay ngu si BA(`NG
ca'c la^.p lua^.n kie^?u "phe^ bi`nh a(n lu+o+ng nha` nu+o+'c thi`
biased", "kho^ng hie^?u thi` ngu si" va` interpret TMH tha`nh ra "ddo`i
va(n ho.c pha?i ca ngo+.i mo^.t chie^`u", " va(n ho.c ca ngo+.i mo^.t
chie^`u dda^`y ra^~y" o+? VN.

    Ca'c anh chi. thu+? tro+? ve^` VN va` ti`m trong ca'c truye^.n xem
co' bao nhie^u ta'c pha^?m ca ngo+.i mo^.t chie^`u trong va`i na(m la.i
dday^. To^i kho^ng tha^'y. Ma(.t kha'c co' ngu+o+`i ddo^? die^.t cho
TMH la` "quan va(n nghe^." ( dde^? tie^.n vie^.c ddo^`ng nha^'t mu.c
tie^u cu?a mi`nh vo+'i che^' ddo^.:-)). Su+. thu+.c TMH chu+a bao gio+`
la` quan ma` co' lu'c co`n bi. "dde^? y'" ve^` nhu+~ng y' kie^'n co+?i
mo+? cu?a anh. Hay la` tha^'y dda(ng ba'o Nha^n Da^n thi` pha?i ne^.n
ba^'t ke^? pha?i tra'i. To'm la.i to^i tha^'y nhie^`u la^.p lua^.n phe^
bi`nh TMH chung quy chi? du+.a tre^n nhu+~ng biased ra^'t buo^`n
cu+o+`i nhu+ va^.y. Du`ng biase dde^? phe^ bi`nh ngu+o+`i ta la` biase
, he^'t su+'c ngo^. nghi~nh.

   Ma(.t kha'c mo^ ta? su+. sa ddoa., u a'm, ba^?n thi?u cu?a con
ngu+o+`i kho^ng pha?i la` mo^.t ca'i gi` sai tra'i. Tuy nhie^n bie^.n
ho^. cho no' ba(`ng ca'c ly' thuye^'t ba bi., mo^ ta? dde^? khoa'i
tra', dde^? tuye^n truye^`n nhu+ mo^.t trie^'t ly' so^'ng kie^?u nhu+
"ddo+`i la` con cho' va^.y tao cu+' pho'ng ue^' va`o cuo^.c ddo+`i la`
ho+.p ly'". Nhu+~ng nha` va(n lo+'n mo^ ta? to^.i lo^~i kho^ng bao
gio+` du+`ng la.i ddo' ma` ho. co`n the^m mo^.t ca'i gi` kha'c: hoa(.c
mo^.t su+. gia^.n du+~, hoa(.c mo^.t ti`nh thu+o+ng ha.i cao
khie^'t.... Ranh gio+'i giu+~a va(n ho.c re? tie^`n va` va(n ho.c
ddi'ch thu+.c trong chuye^.n na`y chi? la` mo^.t chu't nha^n ba?n ba`ng
ba.c dda^u ddo' ma` tho^i. Thie^'u ca'i ddo' kho^ng co' gi` dda'ng
khuye^'n khi'ch du` co' ly' lua^.n the^' na`o.

   To^i kho^ng  bie^'t CHCC co' ro+i va`o tru+o+`ng ho+.p na`y kho^ng
va` TMH co' ddi.nh no'i va^.y kho^ng.
Nhu+ng dda so^' truye^.n to^i ddo.c trong he` qua pha?n a'nh mo^.t xu
hu+o+'ng nhu+ the^'. Ne^'u ta ba`n ve^` TMH va` CHCC to^i nghi~ chu'ng
ta se~ ma^'t thi` gio+` no'i nhu+~ng chuye^.n nhu+ "ta'c pha^?m ca
ngo+.i", "Nhu+~ng va^`n tho+ cu?a quy? Sa ta(ng",...la` nhu+~ng
chuye^.n la.c dde^`. NGU+O+`I O+? TRONG NU+O+'C NGHE NHU+~NG CHUYE^.N
LA.C HA^.U VA`O CO+~ NA(N 70 na`y se~ tha^'y vu+`a kho' chi.u vu+`a
nu+.c cu+o+`i ma` la.c dde^`. Tho+`i su+. Va(n ho.c trong nu+o+'c kha'c
xu+a nhie^`u ro^`i.

   Va^.y ru't cuo^.c sau khi mo^ ta? nhu+~ng ca'i "lo+?m kho+?m" thi`
CHCC ddi to+'i va^'n dde^` gi`.
Co' pha?i ca'i TMH ca^`n la` mo^.t chu't gia' tri. nha^n ba?n dde^?
ddu+a CHCC ra kho?i vi. tri' mo^.t ta'c pha^?m re? tie^`n? To^i kho^ng
bie^'t. Vi` muo^'n bie^'t pha?i ddo.c ca? hai ba`i chu+' quye^'t kho^ng
chi? ddo.c mo^.t. Chi? bie^'t ra(`ng phe^ bi`nh va` quan ddie^?m la`
tu+. do va` la` mo^.t quye^`n cu?a ba^'t cu+' ai. Nhu+ng pha?i co'
nhu+~ng la^.p lua^.n   
chi'nh xa'c, chu+' kho^ng du+.a tre^n nhu+~ng ha^.m hu+.c mang ma`u
sa('c y' thu+'c, hoa(.c ddi.nh kie^'n.

Cheers
Aiviet


--- tuan pham <tuan.pham@unsw.edu.au> wrote:
> Hi ba'c Tuan & all
> 
> To^i chu+a ddo.c CHCC, ne^n kho^ng the^? no'i ve^`
> cuo^'n na`y
> nhu+ng dda~ ddo.c ba`i phe^ bi`nh cu?a Tra^`n Ma.nh
> Ha?o, ne^n
> xin no'i ve^` ba`i phe^ bi`nh  na`y. Ba'c na`o dda~
> ddo^`ng y' 
> vo+'i TMH va` nha^'t quye^'t kho^ng muo^'n ddo.c
> CHCC thi` xin 
> ddu+`ng ddo.c tie^'p :-)
> 
> 
> > Tui co' ca?m tu+o+?ng TMH muo^'n mo^.t cuo^'n
> tie^?u
> >thuye^'t hay pha?i co' mo^.t no^.i dung "to^'t",
> "positive" ve^`
> >xa~ ho^.i, ve^` con ngu+o+`i; lo+`i va(n pha?i trau
> chuo^'t, bo'ng
> >ba^?y.  Ta.i sao pha?i nhu+ the^'???   Ta.i sao
> la.i kho^ng pha?n
> >a'nh ca'i xa^'u, ca'i a'c, ma(.t tra'i cu?a xa~
> ho^.i?  Ta.i sao
> >kho^ng va.ch tra^`n nhu+~ng loa.i tri' thu+'c lu+u
> manh nhu+ Hoa`ng
> >ma` ngay ca? TMH cu~ng co' nha^.n xe't la` co' nhan
> nha?n trong ca'c
> >qua'n bia o^m, co+ quan nha` nu+o+'c, co^ng ty kinh
> doang.  Tui
> >nghi~ cuo^'n na`y cu?a NVH xua^'t hie^.n ddu'ng
> lu'c.
> >
> 
> Ca'i kie^?u socialist realism ma` TMH ddo`i ho?i
> na`y la` 1 
> truye^`n tho^'ng la^u ddo+`i trong ca'c nu+o+'c
> XHCN.
> Tho+`i Stalin, dda~ co' la^`n o^ng na`y go.i nha`
> soa.n nha.c
> Shostakovitch va`o dde^? DA^.Y ca'ch vie^'t nha.c,
> theo nhu+~ng
> tie^u chua^?n la` pha?i ddi sa't qua^`n chu'ng, co'
> ha^.u, kho^ng
> kho' hie^?u, co' ti'nh ca'ch da^n to^.c. Ai ma`
> kho^ng vie^'t nha.c, 
> vie^'t va(n theo ddu'ng y' Stalin la` ddi ddoong.
> Tru+o+'c ddo' 
> nu+~a, ca'c nha` nho ta cu~ng luo^n luo^n ddem lua^n
> ly' ra dde^?
> dda'nh gia' va(n chu+o+ng theo kie^?u "nam ba^'t
> kha'n Thu?y Hu+? 
> nu+~ ba^'t ddo^.c Thu'y Kie^`u" (tuy nhie^n i't ra
> la` ca'c cu.
> ddo^` co' tie^'n bo^. ho+n vi` kho^ng ba('t pha?i
> "de^~ hie^?u, 
> ddi sa't qua^`n chu'ng" :-).
> 
> 
> > TMH ca?m tha^'y kho' chi.u khi VNH du`ng nhie^`u
> chu+~ nu+o+'c
> >ngoa`i va` mi?a mai cho ra(`ng mo^.t ky? lu.c trong
> va(n chu+o+ng
> >Vie^.t Nam.  Tri'ch tie^'ng nu+o+'c ngoa`i thi`
> dda~ sao co+ chu+'?
> >Cu+' ddo.c nhu+~ng tie^?u thuye^'t cu?a Enriquez
> thi` cu~ng nhan
> >nha?n chu+~ nu+o+'c ngoa`i.
> >
> 
> DDe^'m so^' chu+~ ngoa.i dde^? chi? tri'ch la` 1
> ddie^`u ngu xua^?n, 
> ngo+' nga^?n. DDo^'i vo+'i nha` va(n, tie^u chua^?n
> khi du`ng chu+~ 
> la` co' ddu'ng cho^~ kho^ng, co' giu'p  su+. "ta?i
> y'" kho^ng.
> DDa'ng le~ pha?i da^~n chu+'ng va` chu+'ng minh
> ra(`ng 
> du`ng chu+~ ngoa.i trong ca^u, trong context ddo'
> la` sai, do+?, 
> kho^ng ca^`n thie^'t, chu+' ai la.i ddi la`m 1
> chuye^.n ma'y mo'c 
> nhu+ dde^'m chu+~?.
> 
> Ba^y gio+` xin tri'ch ba`i cu?a TMH:
> 
> >   "Co+ ho^.i cu?a Chu'a" - sa^n cho+i nho+'p nha'p
> dda^`y ve? cao dda.o, quy' pha'i
> >cu?a dda'm buo^n la^.u, chuye^?n nga^n la^.u, dda'm
> mo'c ngoa(.c, ho^'i lo^., la` co+
> >ho^.i dde^? mo^.t bo^. pha^.n tri' thu+'c bie^'n
> cha^'t the^? hie^.n su+. vo^ lua^n, co+
> >ho^.i dde^? to^.i a'c va` to^.i lo^~i nha^.p
> thie^`n hoa(.c ddi nha` tho+` ca^`u Chu'a,
> >cu~ng la` co+ ho^.i dde^? ta'c gia? cu?a no' khoe
> chu+~ nghi~a, khoe sa'ch vo+? kie^'n
> >thu+'c mo^.t ca'ch kho^ng sao hie^?u no^?i\.
> >
> 
> A`, dda^y la` ca'i to^.i lo+'n ddo^'i vo+'i TMH:
> la`m cho o^ng ta
> "kho^ng hie^?u no^?i". Vie^'t ca'i gi` khie^'n TMH
> kho^ng hie^?u 
> no^?i thi` a('t pha?i la` "khoe khoang" :-)
> 
> 
> >"Co+ ho^.i cu?a Chu'a" ddu+o+.c Nguye^~n
> >Vie^.t Ha` vie^'t theo lo^'i va(n "do`ng y' thu+'c
> - ddo^.c thoa.i no^.i ta^m" cu?a James
> >Joyce (1882-1941) dda~ tha`nh mo^'t tho+`i
> thu+o+.ng tu+` ho+n na(m mu+o+i na(m qua\.
> >Nguye^~n Vie^.t Ha` vo+'i gio.ng va(n ca` tu+?ng,
> gia^.t cu.c, bo^~ ba~ a'p dda(.t, vo^
> >lo^'i va` xa'ch me', xu'c pha.m dde^'n ta'c gia?
> "Nam Hoa Kinh":
> >
> 
> Anh nha` que^ no'i chuye^.n chu+~ nghi~a!
> Mo^.t trong nh~ ky~ thua^.t lo+'n va` well
> established cu?a 
> va(n chu+o+ng (nhu+ng ho+i "xa ro+`i qua^`n chu'ng")
> ddu+o+.c 
> go.i luo^n la` ca'i "mo^'t tho+`i thu+o+.ng". DDOa.n
> cuo^'i 
> o^ng ta co`n du`ng chu+~ "mi` a(n lie^`n" (hi`nh
> nhu+ cu~ng
> hay nghe trong vnsa :-) - dde^? mie^.t thi. nh~ ca'i
> ma` o^ng 
> ta kho^ng hie^?u hay kho^ng bie^'t appreciate.
> 
> 
> >   "Co+ ho^.i cu?a Chu'a" co`n nhan nha?n nhu+~ng
> ddoa.n va(n qua'i go+? nhu+: "Anh
> >kho^ng nha^`m, nghie^n cu+'u sinh vi~nh vie^~n
> kho^ng co' ba(`ng Pho' tie^'n si~ ddang
> >ngo^`i ca.nh me.t thi.t cho'. DDo^.c a^?m. Con me.
> ba'n mi't rong vo^ y' cho^?ng mo^ng
> >ngang ma(.t ga~ tri' thu+'c nho+~ va^.n" (86)...
> "Na`ng vo+. chu+a ddu+o+.c phe'p ddo^
> >thi. ho'a a'o hoa ca` khoe't ro^.ng co^? 
> >tho`i da^y chuye^`n mo^.t la.ng, toe toe't cu+o+`i
> bu+ng cam ha'i vu+o+`n nha` va`o mo+`i
> >kha'ch dde't-xe\. Chua muo^'n ru.ng ra(ng" (97)..."
> 
> Tro+`i dda^'t! Ca'i na`y thi` co' gi` ma` qua' kho'
> hie^?u hay
> qua'i go+? dda^u? DDo.c ca'i na`y ma` cu~ng kho^ng
> hie^?u no^?i 
> du.ng y' va` ky~ thua^.t cu?a ta'c gia?! Va^.y ma`
> cu~ng ddo`i 
> "phe^ bi`nh" dde^? khoe ca'i do^'t cu?a mi`nh! :-)
> 
> 
> >Nhu+ng ddo.c
> >xong cuo^'n sa'ch, chu+`ng nhu+ ca'c tri' thu+'c
> Hoa`ng, Nha~, Ta^m, Bi`nh, Sa'ng...
> >ma(.c du` lu+`a dda?o nhau dde^? so^'ng, ma(.c du`
> buo^n la^.u, ga.t ti`nh, tha^.m chi'
> >tu+. lu+u manh ho'a, nhu+ng xem ra ho. va^~n ra^'t
> dda'ng thu+o+ng, va^~n co' gi` ddo'
> >dde`m dde.p, sang sang, to^`i to^.i, buo^`n buo^`n
> va` chi? la` na.n nha^n chu+' kho^ng
> >ai la` thu? pha.m. a^'y chi'nh la` ddie^`u chu'ng
> to^i ba(n khoa(n. Ra(`ng ca'i xa^'u,
> >ca'i a'c chu+`ng nhu+ chu+a bi. le^n a'n, la.i co`n
> vo^ ti`nh ddu+o+.c bie^.n minh ba(`ng
> >thie^`n, ba(`ng Chu'a, ba(`ng nhu+~ng thao thu+'c
> va` da(`n va(.t trie^'t ho.c dda^u
> >dda^u\. Nguye^~n Vie^.t Ha` kho^ng hie^?u vo^ ti`nh
> hay co^' y', la.i ddi trang ddie^?m
> >cho ca'i xa^'u ba(`ng ta^'t ca? son pha^'n sie^u
> hi`nh, du` la` thu+' son pha^'n vay
> >mu+o+.n? Nhu+ the^' na`y, lie^.u "Co+ ho^.i cu?a
> Chu'a" co' kha? na(ng ta.o co+ ho^.i cho
> >va(n chu+o+ng ddi'ch thu+.c xua^'t hie^.n cha(ng?
> Hay no' chi? ta.o co+ ho^.i
> >cho nhu+~ng gu mi` a(n lie^`n pha`m a(n trong
> tha^?m my~ nghe^. thua^.t nha?y ra la`m lao
> >xao du+ lua^.n?
> >
> >                            Tha`nh pho^' Ho^` Chi'
> Minh nga`y 31-7-1999
> >                                            TRa^`N
> Ma.NH Ha?O
> >
> 
> Quan ddie^?m primitive, a^'u tri~ ve^` va(n chu+o+ng
> la` ai la`m sai thi` pha?i ke^'t a'n, cu~ng nhu+ 
> ca'c cu. 
> ta ke^'t a'n Kie^`u & Thu?y Hu+?, chu+' kho^ng bao
> gio+`
> tu+. ho?i ta.i sao co' nhu+~ng hoa`n ca?nh xa~
> ho^.i, nh~ 
> giai ddoa.n li.ch su+? na?y sinh nh~ con ng` nhu+
> va^.y. 
> Tu+. ho?i nhu+ va^.y la` mo^.t to^.i lo+'n vi` no'
> cho tha^'y 
> 1 anti-establishment attitude, hay i't ra la` 1
> questioning 
> attitude.
> 
> To^i hoa`n toa`n ddo^`ng y' ra(`ng truye^.n vie^'t
> cho
> 
=== message truncated ===

_________________________________________________________
Do You Yahoo!?
Get your free @yahoo.com address at http://mail.yahoo.com