Re: Nuoc Nga

[Nguyen Tuan <hoatuan@glasnet.ru>]

HI Ba'c Giang ,xe^'p Tua^'n-Ti',ba'c Die^~m,va` ca'c ba'c quan ta^m!
  
  To^i xin gu*?i dde^'n ca'c ba'c mo^.t so^' tho^ng tin ve^` vu.
Danhgestan,mo^.t va^'n dde^` no'ng bo?ng hie^.n nay cu?a ti`nh hi`nh
tho*`i su*. nu*o*'c Nga.tru*o*'c he^'t chu'ng ta cu`ng xem xe't va^'n
de^`chi'nh sau dda^y :

SU*.KIE^.N
  - Theo nguo^`n tin cu?a Bo^. no^.i vu. (BNV) nu*o*'c co^.ng ho`a
Danhgestan cho hay ,va`o dde^m thu*' sa'u (7/8) ra.ng sa'ng chu? nha^.t
mo^.t nho'm tho^? phi? lo*'n tu*` Chechnia dda~ ba(ng qua nu'i va` xa^m
pham va`o la~nh tho^?vu`ng Botlikhxki thuo^.c ddi.a pha^.n nu*o*'c
Dahgestan sau ddo' nho'm chie^'n binh na`y dda~ kie^?m soa't ddu*o*.c
ca'c la`ng Anxaralt,Rakhat,va` Sadra .Pha^`n lo*'n da^n ca'c vu`ng na`y
dda~ hoa?ng so*. va` bo? cha.y ,theo mo^.t so^' nguo^`n tin cho bie^'t
thi` li'nh Chechnia co' khoa?ng 1-2000 ngu*o*`i la` mo^.t ddo^.i qua^n
o^ ho*.p cu?a nhie^`u nu*o*'c Chechnia,Ara^.p,Nga,Tazic...,Ngay dde^m
thu*' ba?y ta.i Mkhlachkala (thu? phu? cu?a DDanghestan)dda` tie^'n
ha`nh cuo^.c ho.p kha^?n ca^'p giu*~a chi'nh quye^`n Dangestan va` Lie^n
bang Nga, ca'c lu*.c lu*o*.ng qua^n su*. na`y dda~ ddi dde^'n quye^'t
ddi.nh mo*? mo^.t chie^'n di.ch tie^u die^.t li'nh xa^m chie^'m
Chechnia, lu'c do' ca? Maxcova va` chi'nh phu? Makhachcla va^~n chu*a
na('m du*o*.c cu. the^? bo.n tho^? phi? na`y thuo^.c lu*.c lu*o*.ng na`o
cu?a Chechinia? Te^n ca^`m da^`u bo.n chu'ng la` ai? . Ngay sau ddo'
ca'c quan chu*'c Groznui da~ co^ng nha^.n ra(`ng thu? li~nh cu?a toa'n
li'nh na`y chi'nh la` Samil Basaev va` Khottab ngu*o*`i Chechinia go^'c
Gioocdani, ho. chie^'n dda^'u du*o*'i ca'i go.i la` Shura. Ngu*o*`i cha
tinh tha^`n cu?a nho'm Shura va` ho^.i nghi. ca'c da^n to^.c Chechinia -
Dagestan la` Movdali Udugov cu~ng co^ng nha^.n ddie^`u na`y. Bie^.n ho^.
cho ha`nh ddo^.ng xa^m pha.m cu?a mi`nh, ho. gia?i thi'ch ra(`ng dda~
nha^.n ddu*o*.c lo*`i ye^u ca^`u giu'p ddo*~ qua^n su*. tu*` phi'a
nhu*~ng ngu*o*`i theo dda.o Islam.
 Chi'nh phu? nu*o*'c Co^.ng ho`a Dagestan dda~ ye^u ca^`u su*. giu'p
ddo*~ kha^?n thie^'t ve^` qua^n su*. cu?a Maxcova va` tuye^n bo^'
nhu*~ng ngu*o*`i da^n la`nh Dahgestan luo^n luo^n tin tu*o*?ng va`o su*.
giu'p ddo*~ cu?a Chi'nh phu? Maxcova dde^? ba?o ve^. la~nh tho^? cu?a
mi`nh va`  kha(?ng ddi.nh nu*o*'c Co^.ng ho`a Dagestan hoa`n toa`n
kho^ng muo^'n ta'ch ro*`i kho?i Lie^n bang Nga. DDa'p la.i ta^'m thi.nh
ti`nh cu?a Chi'nh phu? Dagestan Cu*.u Thu? tu*o*'ng S.stepasin dda~
dda'p ma'y bay ga^'p dde^'n ngay Dagestan dde^? cu`ng ba`n ba.c ke^'
hoa.ch ddo^'i pho'. 
  - Sa'ng so*'m nga`y 7/8, dda~ die^~n ra cuo^.c giao tranh giu*~ do^.i
ma'y bay tru*.c tha(ng Nga dda~ oanh ta.c ca'c vi. tri' cu?a hai la`ng
Ansalta va` Rakhata. 
  - Va`o nga`y 9/8, khi Thu? tu*o*'ng Stepasin bi. ca('t chu*'c ca'c
tu*o*'ng li~nh qua^n ddo^.i Nga ta.i Dagestan dda~ ho.p la.i vo*'i nhau
va` buo^.c pha?i ddu*a ra nhu*~ng chi? thi. cu. the^? ddo^`ng tho*`i
pha?i nha^.n tra'ch nhie^.m ve^` mi`nh. DDe^'n he^'t nga`y 9/8 phi'a Nga
tho^ng ba'o dda~ tie^u die^.t khoa?ng 40 qua^n no^?i da^.y ho^`i gia'o.
Va` phi'a qua^n phie^'n loa.n ho^`i gia'o la` dda~ ba('n cha'y 2 ma'y
bay tru*.c tha(ng cu?a Nga,la`m ho?ng na(.ng 2 chie^'c kha'c va` suy't
ba('n ha. chie^'c ma'y bay cu?a o^ng To^?ng tham mu*u* tru*o*?ng qua^n
ddo^.i LB Nga Tu*o*'ng Anatolia Kvasnin.
  - Nga`y 10/8, quye^`n Thu? tu*o*'ng LB Nga o^ng Putin tuye^n bo^'
...." bo.n tho^? phi? Chechinia he`n nha't nhu* nhu*~ng con tho?, cha.y
tu*` la`ng na`y sang la`ng kha'c, chi? ca^`n 2 tua^`n..." o^ng se~
"kho^i phu.c la.i tra^.t tu*. va` ky? cu*o*ng o*? Dagestan".
  -Sang nga`y 10/8 ca'c toa'n qua^n phie^'n loa.n ho^`i gia'o dda~
tie^'n va`o ca'c khu vu*.c Sumad, Botlikh va` Ho^.i ddo^`ng ho^`i gia'o
Shura kho^ng ddu*o*.c co^ng nha^.n cu?a Dagestan dda~ tuye^n bo^'
Dagestan la` quo^'c gia "Ho^`i gia'o ddo^.c la^.p". Shura co`n ke^u go.i
ngu*o*`i ho^`i gia'o trong nu*o*'c Co^.ng ho`a hu*o*?ng u*'ng cuo^.c
"tha'nh chie^'n cho^'ng la.i "qua^n xa^m lu*o*.c Nga".Tuy nhie^n trong
con ma('t cu?a quye^`n thu? tu*o*'ng nu*o*'c Nga V.Putin "gu*o*ng ma(.t
la.nh lu`ng V.Putin" thi` qua^n no^?i da^.y Ho^`i gia'o la` mo^.t dda'm
khu?ng bo^' va` ddu*o*ng nhie^n chi? co' the^? du`ng ba`n tay sa('t
mo*'i de.p ddu*o*.c chu'ng. Quan ddie^?m na`y nha^.n ddu*o*.c su*. u?ng
ho^. cu?a Chi'nh quye^`n Dagestan. Ngu*o*`i pha't ngo^n nghi. vie^.n
Dagestan o^ng Mukhu Aliev dda~ dde^` nghi. Nga "A'p du.ng mo.i bie^.n
pha'p ca^`n thie^'t dde^? kho^i phu.c la.i tra^.t tu*.", o^ng no'i:
"Ne^'u Chi'nh phu? lien bang kho^ng co' bie^.n pha'p chu'ng to^i se~
tu*. dda'nh tra? qua^n no^?i da^.y". O^ng cu~ng ba'c bo? lo*`i tuye^n
bo^' ddo^.c la^.p cu? Shura "Mu.c ddi'ch cu?a qua^n no^?i da^.y la`
cho^'ng la.i nu*o*'c Nga ho*n 90% da^n Dagestan va^~n muo^'n la`m mo^.t
pha^`n nu*o*'c Nga". Ho*n 300 dda`n o^ng Dagestan dda~ ti`nh nguye^.n
le^n ddu*o*`ng cu`ng qua^n li'nh Nga dda'nh la.i qua^n no^?i da^.y Ho^`i
gia'o.
  - Nga`y 12/8, qua^n ddo^.i LB Nga dda~ mo*? cuo^.c to^?ng pha?n co^ng
va`o lu*.c lu*o*.ng qua^n phie^'n loa.n Ho^`i gia'o ta.i khu vu*.c
Botlikh, kho^ng lu*.c Quo^'c pho`ng Nga dda~ do^.i bom va`o ca'c la`ng
Agbani, Echeda, Gakko,... no*i qua^n phie^'n loa.n ddang chie^'m ddo'ng,
ta.i ca'c la`ng na`y da^n chu'ng dda~ ddu*o*.c so* ta'n cha.y loa.n.
Hie^.n nay, cuo^.c chie^'n va^~n ddang giao tranh a'c lie^.t ke^'t qua?
chu*a bie^'t se~ ra sao, nhu*ng ngu*o*`i ta bie^'t ra(`ng qua^n ddo^.i
Nga dda~ nha^.n ddu*o*.c chi? thi. pha?i ba(`ng mo.i gia' chie^'n
tha('ng trong vo`ng 2 tua^`n le^~.

 NGUYE^N NHA^N:
 Hie^.n nay ngu*o*`i ta du*. ddoa'n co' ra^'t nhie^`u nguye^n nha^n
da^~n dde^'n cuo^.c chie^'n na`y, co' the^? to'm ta('t la.i nhu* sau:
   1/ Theo gio*'i quan chu*'c Dagestan thi` lu*.c lu*o*.ng phie^'n loa.n
na`y co' lie^n quan dde^'n gia'o pha'i Wahabite, co' tham vo.ng dda(.t
Dagestan du*o*'i su*. tho^'ng tri. cu?a Ho^`i gia'i S.pasaev la` mo^.t
gu*o*ng ma(.t dden cu?a Chechinia . Ha('n dda~ tu*`ng la~nh dda.o cuo^.c
ddo^.t ki'ch tha'ch thu*'c chi'nh phu? Nga o*? Budenlovsk (tha'ng gie^ng
na(m 1995) ba('t giu*~ ho*n 1000 be^.nh nha^n la`m con tin. Cuo^.c no^.i
chie^'n o*? Chechinia cha^'m du*'t Basaev dda~ ngo^`i le^n chu*'c ghe^'
Thu? tu*o*'ng Chechinia tu*` tha'ng 1 - 8 / 1998, ha('n la` mo^.t trong
nhu*~ng ke? tu*? thu` cu?a Aslan Maskhadov, ddu*o*ng kim To^?ng tho^'ng
Chechinia. Ca^`m dda^`u qua^n phie^'n loa.n cu`ng vo*'i Basaev la`
Khottab, la` ngu*o*`i dda~ tu*`ng tham chie^'n ta.i Chechinia chuye^n
to^? chu*'c ca'c tra.i hua^'n luye^.n qua^n su*. cu?a Chechinia va` la`
mo^.t trong nhu*~ng tha`nh vie^n chu? cho^'t cu?a Gia'o pha'i Wahabite.
Va`o nga`y 7/8 (Nga`y sinh nha^.t cu?a Khottab ca'c chie^'n hu*~u* cu?a
ha('n dda~ hu*'a ra(`ng se~ phong ta(.ng cho Khottab ngo^i vua cu?a
vu`ng Botkhliski). Chi'nh phu? Dagestan cho ra(`ng : " DDa^y kho^ng chi?
ddo*n thua^`n la` bo.n tho^? phi? ma` la` ddo^.i qua^n phie^'n loa.n
cu?a DDa.o Islam. Mu.c ddi'ch cu?a chu'ng kho^ng kha'c gi` ho*n la`
muo^'n du*.ng ne^n mo^.t quo^'c gia rie^ng cu?a Basaev".
   2/ Nguye^n nha^n thu*' hai la`: Kha? na(ng lie^n quan dde^'n da^`u
lu*?a. Ngu*o*`i ta cho ra(`ng ti`nh hi`nh trong khu vu*.c Ba('c Kavkazo
co' mo^'i lie^n he^. tru*.c tie^'p dde^'n va^'n dde^` khai tha'c da^`u
mo? . Bo*?i vi`, thu*' nha^'t : Sau lu*ng ddo^.i qua^n phie^'n loa.n,
pha?i co' mo^.t to^? chu*'c ta`i tro*. ve^` ta`i chi'nh vi` ne^'u thu*.c
su*. muo^'n ddo^'i dda^`u vo*'i chi'nh phu? Nga thi` Basaev, pha?i co'
vo^'n ban dda^`u va` co' mo^.t nie^`m tin ra(`ng su*. ho^~ tro*. ta`i
chi'nh se~ kho^ng bi. nga('t ddoa.n ne^'u nhu* cuo^.c chie^'n tranh ke'o
da`i vi` tie^'n ha`nh mo^.t cuo^.c chie^'n tranh ta^`m co*~ tre^n la~nh
tho^? mo^.t quo^'c gia kha'c kho^ng pha?i ddie^`u de^~ da`ng va` ca`ng
kho^ng the^? ne^'u sau lu*ng kho^ng co' mo^.t nguo^`n ta`i chi'nh hu`ng
ha^.u. Va^.y thi` ai la` ngu*o*`i ddu*'ng sau lu*ng Basaev. Hie^.n nay
co' du* lua^.n cho ra(`ng ddo' chi'nh la` ca'c vu*o*ng quo^'c A? ra^.p.
Vi` sao nhu*~ng quoo^'c gia A? ra^.p la.i ta`i tro*. cho Basaev? ho. co'
lo*.i gi` trong cuo^.c chie^'n tranh na`y?
     Tu*` tru*o*'c dde^'n nay da^`u mo? la` nguo^`n thu nha^.p chi'nh
cu?a Chechinia. Nhu*~ng da`n khoan nho? ddu*o*.c dda(.t kha('p dda^'t
nu*o*'c da^`u mo? khai tha'c ddu*o*.c Chechinia che^' bie^'n tha`nh
Diezen cha^'t lu*o*.ng to^`i, sau ddo' ba'n la.i cho Nga ta.i
Kratsnodarck va` Stavropol. Nhu*ng nguo^`n thu nha^.p co^ng khai cu?a
chi'nh phu? la.i la` da^`u mo? Bacu, ddu*o*.c va^.n chuye^?n qua
Chechinia to*'i Novorosilk. DDo^'i vo*'i chi'nh phu? thi`nguo^`n thu
nha^.p cu?a mi`nh ddu*o*.c the^? hie^.n du*o*'i da.ng tie^`n thue^ la~nh
tho^?, co`n ddo^'i vo*'i ca'c to^? chu*'c, ba(ng nho'm to^.i pha.m la.i
la` tie^`n ba'n da^`u a(n ca('p ddu*o*.c tu*` ddu*o*`ng o^'ng da^~n
da^`u cha.y qua cu?a Nga. Nhu*ng nga`y 7/7, chi'nh phu? Chechinia dda~
bi. ca('t ma^'t nguo^`n thu nha^.p. Ha~ng Va^.n ta?i Da^`u mo? LB Nga
dda~ qua' me^.t mo?i khi ddo`i ho?i Chi'nh phu? Chechinia bo^`i
thu*o*`ng cho nhu*ng khoa?n da^`u mo? bi. a(n ca('p. Da^`u mo? ba('t
dda^`u ddu*o*.c va^.n chuye^?n ba(`ng ddu*o*`ng sa('t qua Dagestan,
tra'nh kho?i ca'c nu*o*'c Co^.ng ho`a Chechnia. Ca'c nho'm to^.i pha.m
va` chi'nh phu? Chechnia dda~ bi. tu*o*'c ma^'t nguo^`n thu nha^.p
chi'nh cu?a mi`nh. Chi'nh phu? co' the^? thay ddo^?i ti`nh hi`nh ba(`ng
ca'c lo*`i hu*'a he.n ngoa.i giao, co`n to^.i pha.m Chechnia chi? co'
mo^.t con ddu*o*`ng: Ddi dde^'n va` cu*o*'p la^'y da^`u. 
      Nhu*~ng quo^'c gia A? ra^.p dde^`u  la` nhu*~ng nu*o*'c xua^'t
kha^?u da^`u mo? lo*'n nha^'t the^' gio*'i ho. kho^ng muo^'n da^`u mo?
ddu*o*.c khai tha'c ro^.ng lo*'n va` ye^n o^?n o*? Kaspi no*i co' tru*~
lu*o*.ng da^`u mo? lo*'n ga^`n ba(`ng tru*~ lu*o*.ng da^`u mo? trong
Vi.nh Persid cu?a ho. . Ho. se~ ti`m ca'ch ga^y kho' de^~ cho vie^.c
khai tha'c hoa(.c va^.n chuye^?n . Ne^'u nhu* ddie^`u na`y kho^ng the^?
nga(n ddu*o*.c thi` ho. muo^'n ra(`ng : vie^.c va^.n chuye^?n da^`u mo?
pha?i ddu*o*.c cha.y qua ca'c la~nh tho^? cu?a ca'c nu*o*'c ba.n be`
vo*'i ho. . VD: cha.y qua Chechnia chu*' kho^ng pha?i Dagestan vi` va^.y
khi ddu*o*`ng da^~n da^`u mo? cu?a Nga cha.y qua Dagestan trong ti`nh
tra.ng ho^~n lo.an thi`ho. va` Basaev dde^`u co' lo*.i . 
    3/ Nguye^n nha^n thu*' ba: Cu~ng co' the^? ca'c quo^'c gia A? ra^.p
dda~ bi. nghi oan trong tru*o*`ng ho*.p na`y: Vi` co' nhu*~ng lo*`i
ddo^`n dda.i ga^`n dda^y ve^` cuo^.c ga(.p go*~ giu*~a Alecxandr Volosin
va` tru`m khu?ng bo^' Samin Basaev. Hai vi. na`y dda~ ga(.p nhau va` co'
ba`n ba.c mo^.t so^' va^'n dde^`ma` cho dde^'n ba^y gio*`kho^ng ai
bie^'t ro~ no^.i dung. Nguo*`i ta pho?ng ddoa'n ra(`ng: Bie^'t dda^u
cuo^.c chie^'n tranh na`y la` ddu*o*.c tie^'n ha`nh theo ddo*n dda(.t
ha`ng cu?a Kremlin. Bo*?i vi`: Sau khi B.Elsin ru't la.i le^.nh phe^
trua^'t o^ng Stepasin kho?i chu*'c thu? tu*o*'ng va`o ho^m thu*' na(m
thi` dde^m thu*' ba?y xa?y ra cuo^.c xa^m chie^'m va` Elsin la^.p tu*'c
cu*? Stepasin bay ngay di gia?i quye^'t. Trong khi ddo' Elsin o*? nha`
chua^?n bi. le^.nh phe^ trua^'t mo*'i va` khi Stepasin vu*`a bay tu*`
Dagestan ve^` dde^? ba'o ca'o, thi` To^?ng tho^'ng kho^ng the`m dde^'m
xi?a dde^'n ba'o ca'o cu?a Stepasin ma`ky' ngay le^.nh phe^' trua^'t
Stepasin va` bo^? nhie^.m luo^n o^ng V.Putin la`m quye^`n Thu? tu*o*'ng.
Ngay tho*`i ddie^?m ddo' o^ng V.Putin dda~ ra^'t co' nie^`m tin khi
tuye^n bo^' la` se~ de.p loa.n trong 2 tua^`n. Ne^'u cuo^.c de.p loa.n
tha`nh co^ng, ddu'ng nhu* lo*`i  hu*'a cu?a o^ng ta^n thu? tu*o*'ng thi`
VP To^?ng tho^'ng cu~ng nhu* chi'nh phu? se~ la^'y la.i ddu*o*.c lo`ng
da^n va` na^ng cao uy ti'n cu?a mi`nh trong da^n chu'ng. Ne^'u nhu*
vie^.c na`y co' tha^.t thi` dda^y qua? la` mo^.t nu*o*'c co*` cao thu?
cu?a VP To^?ng tho^'ng LB Nga.

  KE^'T LUA^.N :
  Ra^'t nhie^`u ba'o chi' va` tho^ng tin dda.i chu'ng cho ra(`ng ,co'
kha? na(ng nu*o*'c Nga se~ la(.p la.i "mo^.t Chechnia thu*' hai".Nhu*ng
theo nha^n xe't cu?a ha~ng tho^ng ta^'n Tua^'n-Toyota-ti' thi` co' le~
dda^y la` mo^.t cuo^.c chie^'n kha'c ha(?n vi` nhu*`ng dddie^?m sau 
 1/O*? cuo^.c chie^'n Chechnia ,tham gia cuo^.c chie^'n la` chi'nh phu?
cua? nu*o*'c Co^ng Ho`a do O^ng Dudaep To^?ng tho^'ng la` ngu*o*`i
Chechnia ca^`m dda^`u,mu.c ddi'ch cu?a ho.  la` muo^'n ta'ch ra kho?i
lie^n bang Nga ,la^.p mo^.y nu*o*'c Co^ng Ho`a tu*. tri. rie^ng va` O^ng
Dudaep Du*o*.c da^n chu'ng Chechnia u?ng ho^.
 2/ Co`n cuo^.c chie^'n o*? Danghetstan ,thu*.c cha^'t la` cuo^.c xa^m
lu*o*.c vi` la~nh tu. cua? cuo^.c chie^'n kho^ng pha?i la` ngu*`o*`i
Daghestan ma` la` Baxaev (ngu*o*`i Chechnia)va` Khottba(ngu*o*`i
Chechnia go^'c Gioo'cdani) ,O*? dda^y vi` kho^ng the^? du*o*ng cao ngon
co*` ddo^.c la^.p thi` ho la^'y kha^?u hie^.u tha`nh la^.p khu "Ho^`i
gia'o tu*. tri.".da^n chu'ng cu?a Dahgestan va^~n nghe theo chi'nh phu?
cu?a mi`nh va`da^n la`ng bi. chie^'m ddo'ng cu~ng coi ho. nhu* la` nhu*`
toa'n Tho^? phi? xuo^'ng cu*o*'p bo'c va` la`m ddie^u du*'ng cuo^,c
so^'ng cu?a ho.
 3/ Nhu* va^.y ,cuo^.c chie^'n o*? Daghestan ne^'u ke'o da`i se~ la`
cuo^.c chie^'n cu?a nhu*~ng ngu*o*`i Ho^`i gia'o va` chi'nh phu? Nga
Khi ti'nh cha^'t cu?a cuo^.c chie^'n tranh kha'c nhau thi` da^`n dde^'n
ca'ch gia?i quye^'t cu~ng se~ kha'c nhau.La^`n na`y Chi'nh phu? Nga se~
tha(?ng tay ho*n ,va` mo^.t ddie^`u quan tro.ng la` thu? tu*o*'ng ba^y
gio*` kho^ng pha?i la` Trernomudin -mo^.t con ngu*o*`i o^n ho`a ,ma` la`
mo^.t "gia'o chu? a'o xa'm " mo^.t "ba`n tay the'p".Du` sao thi` ke^'t
cu.c cu`ng ddang o*? phi'a tru*o*'c va` chu'ng ta ha~y cho` xem o^ng
ta^n Thu? tu*o*'ng "khuo^n ma(.t la.nh lu`ng "cu?a nu*o*'c Nga se~ ra
tay ra sao ?
 DDoa`n kim Hoa.Ha~ng tho^ng ta^'n Tua^'n..Ti'(to^?ng ho*.p tu*` ca'c
tin tu*'c vi?a he`)