Re: Tin VN: Du+. Tha?o Su+?a DDo^?i Ho.c Phi'

["Toan" <toan@usa.net>]

Cha`o ba'c La^n va` la`ng ta,


Ne^'u ba'c La^n ca?m tha^'y to^i ddu`a a^?u kho^ng to^n tro.ng va` co' ve?
mi?a mai thi` to^i tha`nh tha^.t ma` xin lo^~i ba'c cu`ng ba^'t cu+' ai
ddo^`ng ca?m nhu+ va^.y. To^i kho^ng muo^'n ba^'t ki'nh va` mi?a mai
ngu+o+`i dda^u. Xin coi nhe. ma` bo? qua giu`m.

To^i ghi dda.i mo^.t pha?n u+'ng, ba'c La^n ghi mo^.t nha^.n xe't ke`m
pha^n ta'ch. Ta^'t nhie^n la` ba'c La^n nghie^m chi?nh ho+n. To^i nha^.n
lo^~i cho^~ na`y.   

Cu~ng sa(~n to^i xin ca('t nghi~a the^m pha^`n mi`nh theo chie^`u nhu+~ng
gi` ba'c La^n ne^u le^n.

Tru+o+'c pha?i no'i to^i nhi`n hai chu+~ <ho^'i lo^.> ra^'t la` nhe.. Nga`y
to^i so^'ng o+? que^ nha`, ho^'i lo^. va` buo^n ba'n cho+. dden, ta^?u,
tru+~, chuye^?n la` nhu+~ng mo'n nghe^` sanh so^'ng bi`nh thu+o+`ng...du`
la` ba^'t ho+.p pha'p nhu+ng ai cha? la`m.  

Chu' co^ng an khi the`m thuo^'c hu't kho^ng co' thi` tho^?i tu huy't mo^.t
ca'i, co' ngay.  Anh ha?i quan thie^'u tie^`n ddo^? xa(ng, ca^`m xa^'p
gia^'y le^n tay ddo.c qua va`i te^n, ddu+'ng ddo+.i mo^.t cho^'c la` co'
ngu+o+`i mo+`i ddi uo^"ng nu+o+'c ddo^? xa(ng. Anh co^ng nha^n xa^y ca^'t
kho^ng ddu? tie^`n nuo^i gia ddi`nh, xa^y mo^.t be^n tu+o+`ng xi-ma(ng
ddu'ng mu+'c, be^n kia chi? bo.t xi-ma(ng chu't chu't vo+'i ca't. Ma^'y bao
xi-ma(ng ta^?u ddu+o+.c bie^'n tha`nh nhu+~ng bao ga.o trong nha`.  Ca^`m
to+` ho^. kha^?u ddi mua ga.o mo'c a(n kho^ng ddu+o+.c, ke`m theo va`i co.c
<gia^'y tho^ng ha`nh> thi` mua ga.o vu+`a le., vu+`a a(n ddu+o+.c. Nga`y
nay ca'c ba'c xuo^'ng phi tru+o+`ng thi` ke.p ddo^-la va`o gia^'y to+`
tho^ng ha`nh cu~ng co' kha'c chi.

Da^y la` nhu+~ng chuye^.n nho? nha^n ra ca? xa~ ho^.i la`m mo^.t pha^`n
lo^'i so^'ng cu?a da^n mi`nh.  To^i kho^ng nghi~ dde^'n <ho^'i lo^.> nhu+
tre^n dda^y la` nhu+~ng gi` dda'ng khinh hay xa^'u. No' chi? la` thu+.c
te^' tho^i. Cu~ng kho^ng pha?i to^i chu? tru+o+ng khuye^'n khi'ch hay ma(.c
ke^. te^. ho^'i lo^. To^i nghi~ mo^.t khi ta hie^?u ddie^`u gi`,  ta kho^ng
the^? kho^ng co' mo^.t i't chu? quan ve^` no' ddu+o+.c.  Chu? quan dda^y
la` nha^.n la^'y no' la` su+. thu+.c, va` tu+` ddo' ma` tie^'n, hoa(.c
tho^'i, hoa(.c tuye^.t. 

Chu? quan cu~ng co' nghi~a la` theo ca'ch no'i ba'c La^n: Kho^ng chu?i
the^` bu+.c bo^.i.  To^i nha^.n va^.y la` ddu'ng. Nhu+ng ba'c ga'n cho to^i
ca'ch nhi`n My~ cu~ng ho+i oan, va` ho+i vo^.i. Tuy to^i cu~ng nha^.n la`
co' chu+' kho^ng pha?i kho^ng co' a?nh hu+o+?ng cu?a ca'i nhi`n xa~ ho^.i
ngu+o+`i, nhu+ng ddo^`ng tho+`i cu~ng la` <chu+?i the^`> vi` tha^'y sao
cu+' pha?i ddi tro+? ve^` ma^'y ca'i ho^' hoa`i thi` buo^`n ma` than tho^i.
 Kho^ng chu+?i the^` thi` re^n cu~ng ddu+o+.c. (Chu+?i the^` thi` co`n ho+i
co`n khi' chu+' to+'i re^n la` sa('p che^'t ro^`i!).    

Co' nhu+~ng ke? kho^ng nhu+~ng a(n ho^'i lo^. dde^? so^'ng, ma` co`n tham
nhu~ng--dda^y la` no'i dde^'n nhu+~ng lo`ng tham kho^ng dda'y. Tham nhu~ng
ddu+a de^'n nhu+~ng vu. lo+'n, dde do.a nhie^`u ngu+o+`i, nhie^`u vi. tri'.
 To^i  kho^ng co' ddu? tha^?m quye^`n hoa(.c hie^?u bie^'t ve^` tham nhu~ng
dde^? ba`n the^m. Chi? no'i dde^'n ho^'i lo^. va` buo^n la^.u tie^?u
thu+o+ng tho^i.

Pha^`n ngu+o+`i nha^.n ho^'i lo^. nhie^`u lu'c thi` ra^'t nha.y ma` pha^n
bie^.t ai ho^'i no^?i, ai kho^ng ma` ddo`i.  Co`n nhu+~ng ai kho^ng kinh
nghie^.m thi` cu~ng nhie^`u nguy hie^?m. Da^n nghe`o kho^ng tie^`n kho^ng
cu?a ma` bi. ddo`i thi` na(n ni?.  Ne^'u kho^ng ddu+o+.c nu+~a thi` cha.y
cho.t cho ra. Co`n kho^ng thi` la`m lie^`u, tra? ddu~a. Tui tu+`ng chu+'ng
kie^'n ba bo^'n la^`n co^ng an va` kie^?m sa't kinh te^' bi. da^n ho^` nhau
dda'nh la.i vi` ho. kho^ng co`n la`m gi` kha'c ddu+o+.c (va` cu~ng vi` ho.
ghe't). A^'y cu~ng la` mo^.t lo^'i <chu+?i the^`> va^.y ba'c. Mo+'i dda^y
chuye^.n tra? ddu~a na`y la.i xa?y ra nu+~a o+? mo^.t quy mo^ lo+'n ho+n:
o+? ti?nh, kho^ng co' gi` dda'ng nga.c nhie^n ca?  

Le~ so^'ng ha(`ng nga`y la`m to^i tha^'y ddo' la` chuye^.n thu+o+`ng. Ne^n
coi no' ho+i nhe.

Ba'c La^n tri`nh ba`y ve^` nhu+~ng lo^'i la`m vie^.c nga`y nay mo^.t ca'ch
cha^n cha'nh. To^i tha^'y hay va` lu+u y' va` tro.ng nhu+~ng tri'ch da^~n
nghie^m chi?nh cu?a ba'c.

Chi? mong ba'c ddu+`ng nghi~ to^i vo^.i ddem so chuye^.n mi`nh vo+'i My~,
hoa(.c nghi~ pha?i tro+? la.i bao ca^'p. Bao ca^'p la` gia?, ne^n no' ddi
dde^'n tuye^.t lo^. Nay la.i thu ho.c phi'. Thi` cu~ng nhu+ ba'c dde^`
ca^.p, nhu+~ng che^nh le^.ch dda^`y ddo', cu`ng nhie^`u va^'n dde^` kha'c
tra(m pha^`n kho'. Co' pha?i dde^? ca?i tie^'n gia'o du.c hay dde^? va'
vi'u? 

Nhu+ng to^i kho^ng nghi~ nhie^`u dde^'n ho.c phi' hay kho^ng ma` nghi~ ca'i
vie^.c va' vi'u no' co' ca(n nguye^n o+? nhu+~ng lo^~ thu?ng lo+'n ho+n ma`
co`n va` va^~n pha?i va' hoa`i thi` tai ha.i ve^` la^u ve^` da`i no' ddau
la('m ba'c a. Sau na`y tha`nh ca'c ve^'t se.o co' va' cu~ng kho^ng de^~.

Ba'c cho to^i la` ngu+o+`i ddu+'ng ngoa`i, cu~ng ddu'ng ma` cu~ng kho^ng
ddu'ng. To^i cu~ng co^' la`m pha^`n mi`nh. Co' the^? no' chu+a dde^'n mu+'c
ba'c tha^'y ddu+o+.c,  nhu+ng to^i va^~n la`m cho ca'c em, va` trong ddo'
to^i cu~ng ti`m ra nie^`m vui cho chi'nh to^i.

Ne^'u ba`n ve^` gia'o du.c hie^.n tho+`i thi` to^i cu~ng kho' ma` no'i vi`

1. To^i kho^ng ddu? hie^?u bie^"t
2. Nhu+~ng gi` trong pha.m vi cu?a to^i thi` ba?o to^i chu' tro.ng va`o con
ddu+o+`ng mo+'i ma` dde^? qua be^n ma^'y ca'i ho^' cu~. (co' nghi~a la` ai
tie^'p tu.c la`m to^i phu.c, va` to^i tie^'p tay ddu+o+.c thi` hay, nhu+ng
dde^? ta^m nhie^`u ho+n o+? cho^~ kha'c).
3. Da^n mi`nh muo^'n tie^'n, kho^ng the^? theo gia'o du.c nhu+ la^u nay
va^.y la` ddu? ddu+o+.c. Mo^.t va`i tie^'n bo^., ddie^?n hi`nh ddo' dda^y,
chung chung chu+a dda'p u+'ng ddu? nhu ca^`u ho.c thu+'c cho con ngu+o+`i
Vie^.t cho the^' ki? to+'i, cho nhu ca^`u dda^'t nu+o+'c nga`y mai
ddu+o+.c. Kho^ng so ddu+o+.c vo+'i My~, vo+'i ngu+o+`i, nhu+ng du` nghe`o
kho' cu~ng kho^ng the^? kho^ng nha('m  tie^`m na(ng gia'o du.c va` pha't
trie^?n con ngu+o+`i mi`nh ke'm ho+n tie^`m na(ng cu?a ngu+o+`i ta
ddu+o+.c.  Mi`nh dda~ thua thie^.t thi` pha?i bo^`i ga^'p ddo^i chu+'.

No'i nghie^'n ra(ng ma` cha^'p nha^.n buo^?i gia tho+`i thi` cu~ng
ddu+o+.c. Da^n mi`nh chi.u ddu+o+.c mo^.t phen nu+~a chu+'

Nhu+ng khi ba'c vi' nu+o+'c le^n thi` thuye^`n le^n theo la` vi' ti? le^.
thua^.n. Co`n ma` thuye^`n thu?ng nhie^`u no+i thi` lo ta't nu+'o+'c ke?o
thuye^`n chi`m, che`o sao cho to+'i bo+` dda~ nhu+` su+'c ro^`i co`n dda^u
dde^? co' ddu+o+.c thuye^`n rong dde^? nga('m ca?nh vo+'i ca^u ca', la`m
tho+ da^y. Ca^u ca' la`m tho+ dda^y la` to^i no'i dde^'n tho+`i gio+` va`
ta^m tri' ma` sa'ng ta.o.

Ba'c nghi~ thuye^`n nay kho^ng thu?ng sao?

Nhi`n nhu+ va^`y: Thuye^`n thu?ng thi` mo^.t so^' ta't nu+o+'c, kho^ng bo+i
ddu+o+.c thi` ra'n ngo^`i trong ta't cho dde^'n bo+`. Co`n ai bo+i ddu+o+.c
thi` nha?y xuo^'ng ma` bo+i dde^'n bo+`, vu+`a ddo+~ na(.ng thuye^`n vu+`a
co' the^? ti`m thuye^`n la`nh ma` ddem ra giu'p vie^.c.

Chu'ng ta o+? dda^y ai cu~ng vu+`a bie^'t ta't nu+o+'c, vu+a` bie^'t bo+i.
Tho^i va^.y he.n nhau o+? bo+`.

Ba`n ra dde^? hie^?u nhau the^m. Mu+o+.n dde^` ta`i ho.c phi' dda^y chi?
la` du+. tha?o ddu'ng nhu+ ba'c La^n no'i. Co' tha`nh hay kho^ng co`n pha?i
xem mo+'i bie^'t.

Tho^i to^i nhie^`u chuye^.n qua' ro^`i, pha?i ca'o.

Toa`n

______________________________________________________________  
> > >  How can a "Ca'n bo^. nha` nu+o+'c" pay the tuition for their
children?
> > > A senior researcher's salary is about 400.000 ddo^`ng. It seems to me

> > > that braindrain is unavoidable.
> > 
> > Thi` a(n ho^'i lo^. chu+' sao dda^y! Dda~ la` <ca'n> ma` li., la`m
<bo^.>
> > chi cho me^.t.
> > Coi bo^. ca'i drain na`y drain co`n nhie^`u ho+n braindrain nu+~a la`.
> > Da^n ta xu+a nay he^~ bi. ke.p thi` ta^?u ma`. Chu+~ <ho.c PHI'> nay
se~
> > ddu+o+.c hie^?u theo nghi~a mo+'i.
> > 
> > 
> > Ddu`a chu't tho^i chu+' to^i tha^'y dda^y la` mo^.t the^? hie^.n cu?a
> > nhie^`u thu+' co`n  go^'c tu?y ho+n nhie^`u.  Chi? nhi`n ki~ the^m ve^`
> > a?nh hu+o+?ng xa~ ho^.i va` tu+o+ng lai...
> > 
> > Buo^`n mo^.t ddo+`i chu+a he^'t!
> > 
> > Xin phe'p cho chu+?i the^` mo^.t phu't
> > .....................................................................!
> > 
> > Toa`n
> > 
> > TB: Vu+`a mu+`ng co' con se~ kho^ng pha?i ddi ho.c nhu+ va^.y, vu+`a
buo^`n
> > no' kho^ng ddu+o+.c tha`nh nha^n o+? dda^'t me. que^ cha.   
> 
> Chao` cac' bac',
> 
> Bac' Vie^t hoi? 1 ca^u hoi? kho' tra? lo*i` vo*i' da^n Ta^y, nhu*ng o*?
nha`
> da~ tra? lo*i` ba*ng` kie^u? VN. Ta^t' nhie^n kho^ng phai? ai cung~ 
> tra? lo*i` theo kie^u? dua` cua? bac' Toan` . Bie^t' bac' Toan` dua`,
nhu*ng 
> ban? tha^n to^i cung~ la` can' bo^ nha` nuo*c', tu*. tha^y' kie^u? dua`
cua? 
> bac' kho^ng to^n trong la*m' do^i ngu? ga^n` trie^u nguoi` lao do^ng
xe^p' 
> trong da.ng "can'"-"bo^." bi mai mia? bo*i? ca^u dua` tre^n.
> 
> To^i co' cam? giac' bac' Toan` nhin` va^n' de^` nay` nhu* 1 nguo*i` da~
quen
> vo*i' cac' u*u vie^t cua? xa~ ho^i My~ phat' trie^n?. Ne^u' 
> phan' xet' tinh` hinh` VN tu*` cai' nhin` cua? nguo*i` du*ng' ngoai`,
a*t'
> ha*n? se~ co' ngo*~ ngang`, bu*c doc .. Chu*i? the^` la` chuye^n hie^n?
nhie^n.
> Con` nguo*i` trong nuo*c' don' nha^n tho^ng tin binh` than? ho*n de^?
pha^n 
> tich' xem tho^ng tin do' ho*p ly' de^n' mu*c' nao`, vi` sao buo^c phai?
> quye^t' dinh ...  
> 
> Chuye^n dong' hoc phi', to^i bao? dam? kho^ng lam` ai vui, nhu*ng to^i 
> kho^ng nghi~ mu*c' hoc phi' tre^n la` qua' phi ly' trong xa~ ho^i hie^n
nay.
> Trong tinh` hinh` So^? vang` (1 kie^u? hoc phi' kho^ng quy dinh) tran`
lan, Nha`
> nuo*c' kho^ng can? no^i? vi` do' la` nguo^n` da^u` tu* tru*c tie^p' cua?
XH vao`
> giao' duc, da*t ra mu*c' hoc phi' nhu* va^y la` vu*a` phai?. Ho*n nu*a~,
truo*ng
> tie^u? hoc co^ng la^p va^n~ kho^ng thu hoc phi'! Nhu* va^y kho^ng vi pham
Hie^n'
> Phap'. Cai' to^i lo kho^ng phai? la` chuye^n co' hoc phi' nhu* va^y, ma`
la` co'
> giu*~ dung' duo*c mu*c' thu do' hay kho^ng?
> 
> "Hoc phi' co' the^? die^u` chinh? theo dia phuong" phu` ho*p vo*i' thu
nha^p 
> che^nh le^ch cua? cac' vung` (co' so^' lie^u cho bie^t' trung binh` GDP
o*? TP 
> HCM khoang? ga^n` 1000 USD/nam). Che^nh le^ch ra^t' lo*n' giu*a~ hoc phi'
tu* 
> thuc va` truo*ng` co^ng phu` ho*p theo mu*c' pha^n hoa' XH hie^n nay: anh
giau` 
> dua con vao` truong giau`, anh ngheo` phai? lie^u co*m ga*p' ma*m'. Chu*a
cha*c'
> meo` nao` ca*n' miu? nao`!
> 
> Na*m qua o*? TP HCM, truo*ng` ca^p' 1 duo*c du* lua^n chu' y' nha^t' vi`
co' 
> nhie^u` giai? thi HS gioi? (tam la^y' tie^u chua^n? nay` de^? xet', trong

> khi kho^ng co' cach' so sach' nao` khac' o*? nha`) la` Truo*ng` Pha.m
Ngoc Ha^n 
> (Quan 1), 1 truo*ng` hoan` toan` binh` da^n ne^u' xe^p' be^n canh nhu*ng~

> truo*ng` dai quy' to^c nhu* Hoa` Binh`, Dinh Tie^n Hoang`, Luong Dinh
Cua? (So^?
> vang` vao` truo*ng` 5-10 trie^u). Con` thi vao` DH, nhu*ng~ ghe^' thu?
khoa (o*?
> mie^n` Nam) nhie^u` na*m nay thuo^c ve^` HS Khanh' Hoa`, chu*' cha*ng?
phai? 
> danh` cho HS cac' truo*ng` lo*n' Le^ Ho^ng` Phong ..
> 
> Tuy va^y, va^n' de^` con` o*? cho^~: ngay ca? mu*c' thu to^i xem la`
vu*a` phai?
> nay`, dac bie^t o*? Ca^p' pho^? tho^ng co* so*? 1-2, (nho*` bai` ve^`
gia'
> ca? ma` bac' So*n post, cac' bac' co' the^? hinh` dung mu*c' so^ng' o*?
vai` 
> dia phuong), lie^u co' la` chuo*ng' ngai lo*n' cho XH kho^ng? Luo^n tie^n
tra?
> lo*i` ca^u hoi? cua? bac' Vie^t, to^i chi? de^` ca^p de^n' thu nha^p cua?
> do^i' tuo*ng tri' thu*c'. 
> 
> Ai cung~ bie^t' ca^u tra? lo*i`: phai? lam` the^m.
> Di sa^u vao` chuye^n lam` the^m kie^m' tie^n` ra^t' nhie^u khe^. Du` sao,
duo*i'
> ma*t' to^i, XHVN ho^m nay cung ca^p' nhie^u` co* may de^? gio*i' tri'
thu*c'
> co' the^? kie^m' tie^n` dang` hoang`, cha^n chinh',  so^ng' tuo*m ta^t',
va` 
> va^n~ nghi~ de^n' chuye^n mo^n! Gio*i' lao do^ng ngheo`, no^ng da^n
nhu*ng~ 
> vung` da^t' ca*n` .. so^ng' kho' kha*n, to^i do^ng` y'. Nhu*ng ne^u' ai
la` can'
> bo^. nghie^n cu*u' (nhu* bac' Vie^t vi' du) than ngheo` kho^?, rie^ng
to^i
> nghi~ anh ta do*? ho*n la` trach' da^t' nuo*c', hay xa~ ho^i kem'. XHVN
ho^m nay
> ra^t' khac' vo*i' XHVN 10-15 na*m truo*c' tre^n phuong die^n co* may
kie^m' 
> tie^n` ba*ng` chuye^n mo^n.
> 
> Da^n~ chu*ng' vun va*t tai TP HCM, no*i to^i bie^t' chut' tho^ng tin.
Thu`
> lao 1 tie^t' day (45 phut') o*? DHBK tu*` 25.000 - 50.000 VND (tuy` theo
chu*c'
> danh: tro*. giang?, giang? vie^n, tuy` ho.c vi.). Cac' DH tu* con`
> cao ho*n: Va*n Lang, DH Mo*? .. tra? kho^ng du*o*i' 60.000 da^u. Giao'
vie^n
> day 1 tua^n` 12-16 tie^t' (co' luc' to^i day 1 tua^n` 60 tie^t' kia`,
> nhu*ng han~ hu*u~ tho^i), la` du? thu nha^p cho 1 gia dinh` nho?. Di~
nhie^n,
> ne^u' cac' bac' doi` a*n ga` ran', uo^ng' bia mo^i~ ngay` thi` lai khac'.
Ngoai`
> gio*` day, cac' bac' muo^n' lam` the^m the^' nao` tuy` y'. Va` tin hay
> kho^ng tuy` cac' bac', do^ng` nghie^p to^i o*? nha` hie^n nay kho^ng du?
> tho*i` gian de^? day. chu*' cha*ng? phai? so* thie^u' truo*ng` lo*p' ..
Ai ca^m'
> nha` nghie^n cu*u' tu* chay tim` 1 cho^~ day the^m, trong DH dang`
hoang`, chu*'
> cha*ng? phai? theo "Vu~ die^u cua? cai' bo^" nhu* 1 truye^n nga*n' no^i~
tie^ng.  
> 
> Bac' nao` bie^t' chuye^n mo^n ky~ thua^t: die^n, xa^y du*ng, hoa', may'
> tinh' ... cang` pha^t'. Lanh le. tim` ho*p do^ng`, tu* va^n' cac' co^ng
ty.
> Ai khu` kho*` thi` chiu lo^~. 
> 
> Con` nhie^u` ba^t' co^ng, nhu*ng lam` sao so  sanh' VN ngheo` vo*i' My~
giau` ? 
> To^i do^ng` y' vo*i' bac' Toan`: chuye^n hoc phi' se~ ga^y anh? huo*ng?
xa~ ho^i,
> tuo*ng lai. Ai cha*ng? muo^n' XHVN co' du? hoa tho*m co? ngot: tre? em di
hoc
> mie^n~ phi', Nha` nuo*c' bao ca^p' cho ta^t' ca? so^ng' thoai? mai'
ba*ng` 
> nghe^` chinh' cua? minh`. Nhu*ng bai` hoc 10-15 na*m truo*c' con` so*`
so*` do' 
> cho ai nuo^i mo* tuo*ng? nay`. Co' nhu*ng~ quye^t' dinh, to^i nghi~
nguo*i` ta 
> phai? nghie^n' ra*ng cha^p' nha^n trong buo^i? giao tho*i`. Khi cuo^c
so^ng' 
> duo*c cai? thie^n,  trinh` do^ quan? ly' cua? Nha` nuo*c' duo*c cai?
tie^n', 
> nuo*c' le^n thuye^n` le^n, giao' duc VN cung~  se~ duoc huo*ng? lo*i theo
..
> 
> Va? lai, da^y mo*i' la` du* thao?. Hay~ cho*` xem cac' y' kie^n' thao?
lua^n
> trong nuo*c', va` ngoai` nuo*c' quanh va^n' de^` nhu*c' nho^i' nay`.
Ro^i`
> con` nghi di.nh duo*i' lua^t de^? thu*c hie^n ...  Do' mo*i' la` chuye^n
> nhu*c' da^u` nha^t' Vnam: phep' vua cu*' thua le^ lang`. Truo*c' gio*`,
theo
> to^i chi? mo*i' co' 1 thanh` co^ng trong vie^c thu*c hie^n lua^t: truong
hop
> ca^m' do^t' phao' trong dip Te^t' ...
> 
> QLa^n 
>            
>