Ba'o VN: Khi Ta^y ye^u ta

[AnHai Doan <anhai@cs.washington.edu>]

Tuo^?i Tre? 18/03/97:
----------------------------------------------------------------------------

                               Khi Ta^y ye^u ta

----------------------------------------------------------------------------

Chu+~ ye^u trong ba`i na`y co' va^`n Y vie^'t hoa: Ye^u! Lo^'i hie^?u
"hie^.n dda.i" cu?a ye^u (kie^?u nhu+ "dde^m nay ta ye^u nhau nhe'!") o+?
ngu+o+`i Ta^y (va` ca? o+? ca'c ba'c Dda`i Loan)  xin mie^~n ba`n to+'i
vi` dda~ ddu+o+.c no'i nhie^`u. Ngu+o+`i vie^'t ba`i na`y (to^i) chi? lu+u
y' lo^'i ye^u "co^~ ddie^?n". Tu+` nhu+~ng quan sa't he^'t su+'c "co^ng
phu", to^i dda~ ru't ra mo^.t cha^n ly' khoa ho.c xu+'ng dda'ng ddu+o+.c
trao gia?i Nobel: Ta^y ye^u ta la` mo^.t hie^.n tu+o+.ng nga`y ca`ng
ddo^ng dda?o, va` cu~ng gio^'ng nhu+ ta ye^u ta, mu`i vi. dda^`u tie^n ho. 
ne^'m tra?i va^~n cu+' la` "che^'t trong lo`ng mo^.t i't". 

                             Tie^'ng se't a'i ti`nh

Mo^.t anh cha`ng X la`m hu+o+'ng da^~n vie^n du li.ch ddu+a dde^'n mo^.t
kha'ch sa.n Y tre^n ddu+o+`ng Pha.m Ngu~ La~o mo^.t co^ ga'i ma('t xanh
mu~i lo~ dde^? xin thue^ pho`ng. Nhu+ng vi` cha`ng ta kho^ng co' passport,
chi? ca^`n xi` chie^'c chu+'ng minh nha^n da^n do co^ng an qua^.n ca^'p
(tu+'c la` mo^.t ngu+o+`i VN ddi'ch dda'ng), ne^n chu? kha'ch sa.n so+.
da^y du+a vo+'i co^ng an nha^'t mu+.c kho^ng cho va`o. Anh cha`ng be`n
xuo^'ng nu+o+'c: "Anh chi. tho^ng ca?m, co^ a^'y ye^u em qua' ro^`i". Ddo'
la` mo^.t vi' du. co' tha^.t 100 % ve^` mo^.t da.ng ti`nh ye^u ddi tha(?ng
tu+` co^? ddie^?n dde^'n hie^.n dda.i vo+'i to^'c ddo^. cu?a te^n lu+?a
Patriot. Ddo^i khi no' tie^'p die^~n ba(`ng mo^.t ti`nh tra.ng "do+? kho'c
do+? me^'u" nhu+...cu~ng chi'nh tru+o+`ng ho+.p anh X: ma^'y bu+~a sau anh
cha`ng dda~ "bo? cha.y", tro^'n chui tro^'n nhu?i, ma(.c cho ngu+o+`i
ti`nh Ta^y bi. phu. ba.c pha?i bu` lu bu` loa ddi ti`m kie^'m kha('p no+i,
co' le~ sau khi bi. la`m ha.i ma^'t ca? mo^.t ddo+`i con ga'i nha` la`nh
(?). 

Ddo^i khi, tia se't a'i ti`nh cu~ng da^~n dde^'n nhu+~ng ha^.u qua? kho^ng
te^.. To^i co' quen mo^.t hu+o+'ng da^~n vie^n du li.ch kha'c te^n N..
Mo^.t co^ ga'i Canadda ye^u anh tha thie^'t va` ba'm theo dai ho+n ddi?a.
N. co' da^~n co^ ta dde^'n nha` to^i gio+'i thie^.u. Ma^'y bu+~a sau, co^
ca^.u la`m dda'm cu+o+'i. Ma^'y bu+~a sau nu+~a, to^i tha^'y co^ ca^.u
mo+? mo^.t va(n pho`ng di.ch vu. du li.ch. Tie^'p die^~n cu?a mo^'i ti`nh
na`y ra sao thi` to^i kho^ng theo do~i. 

Mo^.t tru+o+`ng ho+.p "cu' ddo+` phu't" kha'c ma` to^i bie^'t la` J.,
mo^.t nghe^. si~ ghita ngu+o+`i Pha'p. Trong mo^.t chie^`u tho+ mo^.ng
ngo^`i nha^m nhi ta'ch ca` phe^ tho+m ngon no^?i tie^'ng cu?a tha`nh pho^'
bie^?n Nha Trang, anh dda~ ddem lo`ng ye^u tha thie^'t co^ chu? qua'n ca`
phe^ co'c co' ma'i to'c the^` va` quye^'t ddi.nh se~ ma~i ma~i o+? la.i VN
(ha(?n la` ba(`ng ca'ch gia ha.n visa mo^~i tha'ng). J. no'i anh dda~ ky'
ddu+o+.c ho+.p ddo^`ng cho+i nha.c cho mo^.t ho^.p dde^m hay nha` ha`ng
na`o ddo'. Ta.i mo^.t qua'n bia, anh ta^m su+. vo+'i to^i ra(`ng ma(.c du`
dda~ chu du kha('p nhie^`u nu+o+'c, ke^? ca? o+? Apganixtan, chu+a mo^.t
no+i na`o khie^'n anh ddo^.ng lo`ng va` thu+o+ng me^'n nhu+ Nha Trang, a^u
cu~ng la` do a?nh hu+o+?ng cu?a ti`nh ye^u. 

                                   Be^? kho^? 

Mo^.t anh cha`ng ngu+o+`i My~ te^n N. ddo^.t ngo^.t xin ga(.p to^i
(ngu+o+`i "cai tri." mo^.t kha'ch sa.n nho? da`nh cho Ta^y balo^) co'
vie^.c ga^'p ca^`n ho^.i y'. Ve? tha^'t sa('c, anh chi`a ra mo^.t bu+'c
thu+ cu?a co^ ga'i Vie^.t (theo to^i kho^ng pha?i loa.i la`m tie^`n) 
trong ddo' dde do.a se~ to^' gia'c anh vo+'i co^ng an ve^` to^.i "ha.i
mo^.t ddo+`i con ga'i nha` la`nh". N. ra^'t so+. bi. co^ng an VN ba('t va`
"la`m thi.t". To^i no'i: "Kho^ng sao dda^u, mie^~n anh kho^ng pha?i va^.y
la` ddu+o+.c ro^`i". Nhu+ng N. va^~n chu+a ye^n ta^m. To^i tha^'y co'
gia?i thi'ch ma^'y chu' cha`ng va^~n kho^ng hie^?u, be`n no'i bu+`a: "Anh
co' bi. thu ba(ng kho^ng? Co' chu+'ng co+' gi` anh cu+o+~ng co^ ta
kho^ng?". Khuo^n ma(.t N. gia~n ra, anh tho+?  pha`o nhe. nho~m. Gia?i
to?a ddu+o+.c khu'c ma('c na`y, nhu+~ng nga`y sau ddo' to^i tha^'y anh
va^~n u ua^'t. Ho?i ra mo+'i bie^'t anh dda~ thu+.c su+. ye^u va` tie^'p
tu.c ye^u ngay ca? khi hai be^n dda~ pha?i du`ng dde^'n nhu+~ng lo+`i le~
dao to bu'a lo+'n. 

Mo^.t tru+o+`ng ho+.p tu+o+ng tu+. dda~ die^~n ra vo+'i mo^.t cha`ng Ta^y
kha'c te^n P.. P. ye^u mo^.t co^ ga'i te^n T. va` co' y' ddi.nh nghie^m
tu'c thu+.c su+. ddi dde^'n ho^n nha^n...cho dde^'n khi co' nhu+~ng "su+.
co^'" die^~n ra. P. kho^ng tha^'y T. ddeo nha^~n ddi'nh ho^n va` nhu+~ng
ddo^` trang su+'c ma` anh ta(.ng co^, nhu+ng khi ho?i thi`, vi` mo^.t le~
bi' a^?n gi` ddo', T. kho^ng chi.u gia?i thi'ch va` hai be^n to tie^'ng.
Du+o+`ng nhu+ co' mo^.t su+. hie^?u la^`m na`o ddo' ve^` tie^`n ba.c
giu+~a hai ngu+o+`i. Vi' du., T. cho ra(`ng la^'y cho^`ng Ta^y thi` pha?i
la`m dda'm cu+o+'i linh ddi`nh dde^? "cho^." ba.n be` (mo^.t ta^m ly'
bi`nh thu+o+`ng), nhu+ng P. la.i ca?m tha^'y co' su+'c e'p tu+` phi'a cha
me. T. v.v. va` v.v...The^' la` cuo^.c ti`nh ddo^~ vo+~. P.  ddau kho^~,
tha^~n tho+` suo^'t ma^'y tua^`n lie^`n. Anh nho+` to^i la`m trung gian
ho`a gia?i, nhie^`u la^`n go.i ddie^.n cho T. dde^? xin mo^.t la^`n ga(.p
ma(.t, du` la` chi? dde^? la`m sa'ng to?  mo.i hie^?u la^`m. Nhu+ng T.
kho^ng bao gio+` co' nha` hoa(.c cu'p ma'y ca'i ru.p. Ma^'y tua^`n sau, P.
ddu+a cho to^i xem hai trang gia^'y dda^`y nghe.t nhu+~ng ca^u ho?i ma`
anh dda~ soa.n ra trong nhie^`u dde^m dde^? chua^?n bi. cho cuo^.c "ddo^'i
cha^'t" vo+'i T.. Nhu+ng cuo^.c ga(.p ddo' cha(?ng tha`nh. To^i no'i
ddu`a: "Anh que^n co^ ta ddu+o+.c ro^?i ddo'". P. no'i:  "Nhu+ng to^i
muo^'n co' mo^.t cuo^.c chia tay ro~ ra`ng dde^? kho^ng co' gi` a^n ha^.n
suo^'t cuo^.c ddo+`i co`n la.i". Mo^.t la^`n tro` chuye^.n, P. cay dda('ng
chia phu. nu+~ VN la`m bo^'n loa.i:  loa.i thu+' nha^'t chi? thi'ch
tie^`n, loa.i thu+' hai chi? thi'ch ddi nu+o+'c ngoa`i, loa.i thu+' ba
chi? thi'ch thu+.c ta^.p tie^'ng Anh (anh no'i: "loa.i na`y cho+i ddu+o+.c
nhu+ng ma^'t thi` gio+` la('m"), va` loa.i thu+' tu+ chi? muo^'n ti`nh
ba.n (anh no'i: "loa.i na`y number one"). Nhu+ng T. thuo^.c loa.i na`o
thi` P. kho^ng no'i ddu+o+.c. Khi ngu+o+`i ta ye^u, ngu+o+`i ta kho^ng bao
gio+` hie^?u ddu+o+.c ngu+o+`i mi`nh ye^u. Co' le~ the^' cha(ng? 

Co' nhu+~ng mo^'i ti`nh Ta^y co`n oa'i oa(m ho+n nu+~a, khie^'n nhu+~ng
ke? ba?o thu? na(.ng nhu+ to^i kho^ng ta`i na`o hie^?u tha^'u. Mo^.t anh
cha`ng ngu+o+`i u'c tre? tuo^~i dde.p trai te^n M., la` ky~ su+ vie^~n
tho^ng, ye^u va` mo+'i la^'y mo^.t "cu+.u"...ga'i giang ho^` te^n B. 
thuo^.c loa.i "qua^.y he^'t bie^'t". Trong nhu+~ng nga`y la`m vie^.c o+?
Dda` Na(~ng, kho^ng nga`y na`o M. kho^ng go.i ddie^.n ve^` cho B. du+o+'i
ba la^`n, co`n mo^~i khi ga(.p nhau thi` a'nh ma('t anh nhi`n B. co' the^?
khie^'n ba^'t cu+' co^ ga'i na`o cu~ng pha?i the`m thuo^`ng mong muo^'n
o+? y' trung nha^n cu?a mi`nh. Trong khi ddo', B. va^~n tie^'p tu.c uo^'ng
bia, hu't thuo^'c, ddi qua'n bar, tho.c bida ddo^., tie^u tie^`n nhu+ xa?
ra'c va` tha^.m chi' tuye^n bo^' se~ dda' va(ng M. ne^'u ca^`n (ma(.c du`
hai ngu+o+`i dda~ co' mo^.t ma(.t con). Ve^` pha^`n M. thi` ba^'t ke^? B.
muo^'n gi` cu~ng chie^`u. Ddie^`u ky` la. o+? dda^y la` ca'i ha^'p lu+.c
huye^`n bi' dda~ khie^'n cho nu+o+'c va` lu+?a co' the^? chi.u ddu+o+.c
nhau: M. co' tri`nh ddo^., hie^`n la`nh va` nhe. nha`ng, trong khi B. o^`n
a`o, a^`m i~, lu'c na`o cu~ng nhu+ sa('p bo^'c kho'i. Mo^.t la^`n, sau khi
du`ng co+m vo+'i hai vo+. cho^`ng to^i ta.i mo^.t nha` ha`ng, giu+~a M.
va` B. dda~ die^~n ra mo^.t cuo^.c tranh ca~i nho?: M. muo^'n leo le^n
sa^n thu+o+.ng o+? kha'ch sa.n Rex dde^? hi't tho+? kho^ng khi' trong
la`nh va` nghe nha.c da^n to^.c VN, trong khi B. la.i muo^'n chui va`o hun
kho'i thuo^'c la' o+? qua'n bar Hard Rock Cafe'. Cuo^'i cu`ng, chu'ng to^i
dda~ thu+.c hie^.n chuye^'n ddi cho+i "ta.p pi'n lu`" o+? ca? hai no+i:
Hard Rock tru+o+'c ro^`i dda`n tranh da^n to^.c o+? Rex sau. 

Nhu+ng M. cu~ng chu+a hie^`n ba(`ng anh cha`ng ngu+o+`i Ddu+'c te^n R.
mo+'i cu+o+'i co^ vo+. VN te^n X. va` o+? kha'ch sa.n cu?a to^i trong khi
cho+` ddo+.i ru+o+'c da^u ve^` que^ nha`. Do X.  va^~n chu+a chi.u nghi?
la`m ne^n ha(`ng nga`y co^ xa'ch xe bo? "cu.c bo^.t" R. giu+~a Sa`i Go`n,
ma(.c cho ca^.u cha`ng lang thang cho dde^'n gio+` tan so+? mo+'i ru+o+'c
ve^`. Co' mo^.t la^`n, R. buo^`n cha^n ta.t va`o mo^.t qua'n bar gia?i
sa^`u va` dda~ bi. "ba('t ta.i tra^.n". Ma(.c du` mo+'i chi? ki.p lo'
dda^`u va`o qua'n bar, chu+a la`m gi` ne^n no^~i, nhu+ng ddie^`u ddo'
cu~ng ddu? dde^? kho+i le^n co+n thi.nh no^. cu?a con su+ tu+? Ha` ddo^ng
(be^n ho^ng Sa`i Go`n). X.  ddu`ng ddu`ng xa'ch vali bo? ddi khie^'n R.
ddau ddo+'n kho'c nu+'c no+? dde^'n su+ng hu'p hi'p ca?  ma('t (o+? ngoa`i
pho`ng cu~ng co`n nghe tie^'ng ro^'ng cu?a anh). Hai ho^m sau, R. ddu+o+.c
tha thu+'. X. no'i vo+'i ba` xa~ to^i: "Ma^'y o^ng no^.i na`y pha?i da(`n
ma(.t mo^.t la^`n cho to+?n". 

To^i nho+' to+'i lo+`i nha^.n xe't cu?a mo^.t kha'ch ngu+o+`i Pha'p kha'
lo+'n tuo^~i co' vo+. VN:  "La^'y vo+. ngu+o+`i cha^u a' co^ng nha^.n
su+o+'ng, chi? co' ddie^`u la` ca'c ba? ghen qua' chu+`ng.  Vo+. Ta^y
kho^ng u+ng no' thi` ly di., chu+' vo+. cha^u a' thi` no' ra`ng cho kho^ng
bo? cha.y ddu+o+.c". Va` ra`ng thi` cu~ng co' ra^'t nhie^`u ca'ch. Mo^.t
ba.n tre? ngu+o+`i Anh te^n S. co' ngu+o+`i ye^u Vie^.t te^n K. dda~ me^
ma^?n ca'c mo'n a(n VN dde^'n mu+'c...ghie^`n luo^n ta^'t ca?  nhu+~ng gi`
lie^n quan dde^'n nu+o+'c Vie^.t. Sau chuye^'n tha(m VN, S. dda~ vie^'t
thu+ cho to^i ba(`ng mo^.t thu+' tie^'ng Vie^.t tha^.t de^~ thu+o+ng :
"Chu? nha^.t na`y, em va` K. na^'u ca` ri.  Cha('c la` ba me. cu?a em so+.
bi. be^.nh (y' no'i la` "o+'n la.nh") lu'c a(n ca` ri tu.i em na^'u. Ba.n
em kho^ng tin em thi'ch a(n tru+'ng vi.t lo^.n, lu+o+n chie^n. Ba.n em
nghi~ em la` can dda?m...". 

Mo^.t ngu+o+`i Pha'p te^n E. no'i vo+'i to^i ra(`ng du+o+`ng nhu+ ngu+o+`i
Vie^.t va^~n co`n ra^'t tha`nh kie^'n ddo^'i vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i co^
ga'i ddi ca(.p ke` vo+'i ngu+o+`i nu+o+'c ngoa`i (theo o^ng, ddie^`u na`y
bie^?u hie^.n qua a'nh ma('t kho^ng thie^.n ca?m ddo^'i vo+'i nhu+~ng co^
ga'i na`y). To^i no'i, ddie^`u ddo' co`n tu`y theo ve? ngoa`i co^ ga'i
no'i le^n co^ ta thuo^.c ha.ng ngu+o+`i na`o. a^'n tu+o+.ng ve^` ca'c "me
Ta^y", "me My~" da^~u sao cu~ng kho^ng pha?i la` mo^.t di~ va~ng de^~
que^n. Nhu+ng tho+`i buo^~i dda~ ddo^~i thay. VN dda~ ddo^.c la^.p, ddang
mo+? cu+?a va` pha't trie^?n trong mo^.t the^' gio+'i toa`n ca^`u ho'a.
Do`ng tha'c chuye^?n di.ch lao ddo^.ng quo^'c te^' va` su+. bu`ng no^~ du
li.ch cha('c cha('n se~ da^~n dde^'n nga`y mo^.t nhie^`u nhu+~ng mo^'i
ti`nh "xuye^n quo^'c gia". Trong ca'i "la`ng toa`n ca^`u" nga`y nay, co'
nhie^`u ddie^`u ngu+o+`i Vie^.t ca^`n tie^'p nha^.n hay cha^'p nha^.n
ne^'u no' la` ti'ch cu+.c, hoa(.c i't ra kho^ng tie^u cu+.c. Va? la.i
nhu+~ng mo^'i ti`nh cha^n phu+o+ng, kho^ng va^?n ddu.c bo+?i nhu+~ng ti'nh
toa'n dden to^'i thi` co' gi` dda^u ma` kho^ng ddo'n cha`o ba(`ng ca? hai
tay? O^ng E. ga^.t gu` cu+o+`i. Co' le~ o^ng ddo^`ng y' vo+'i to^i. 

                                                                 TRANG VU