Ha` no^.i - pho^'

[Ho Tu Bao <bao@jaist.ac.jp>]

Cha`o ca'c ba'c,

Ho^m tru+o+'c ba'c Vu~ ba?o post ca? ba`i Ha` no^.i - pho^'
le^n. Tie^'c la` to^i chi? co' ba?n tri'ch tho^i. Ca'i ca^u ba'c nghe
no'i hay nha^'t va^.y la` kho^ng co' dda^y.

Ho^`i ddo' ddo.c "Ha` no^.i - pho^'", nho+' ho^`i nho? pha?i "ta^.p
la`n va(n" to^i co' vie^'t i't do`ng (to^i vie^'t cha^.m ne^n ra^'t
nga.i vie^'t), nha^n weekend xin gu+?i la.i ba'c na`o ro^~i ddo.c
cho+i. Ba`i ddo' gu+?i tre^n mo^.t group nho? kha'c ro^`i, ba'c na`o
bi. gu+?i la.i bo? qua cho nhe' (ba'c Tie^'n cu~ng vie^'t mo^.t ba`i,
xin cu`ng post cho vui). Msg sau, to^i xin gu+?i tie^'p lo+`i ba`i
ha't "Ngu+o+`i Ha` No^.i" cu?a Nguye^~n DDi`nh Thi.

Have a nice weekend,
HT Bao
------

DDo^i lo+`i ve^` ba`i tho+ "Ha` No^.i - pho^'"

1. 

Ba`i tho+ cu?a Phan Vu~ vie^'t va`o tha'ng Cha.p na(m 1972, khi cuo^.c
chie^'n tranh My~-Vie^.t ddang trong giai ddoa.n cuo^'i, khi
su+. kho^'c lie^.t va` chi.u ddu+.ng tre^n kha('p xu+' so+? nhu+ dda~
dde^'n mu+'c to^.t cu`ng. Hu?y die^.t co' the^?  da^~n dde^'n so+'m
ke^'t thu'c cuo^.c chie^'n. Ba`i ho.c ve^` hai tha`nh pho^' Nha^.t
ba?n va^~n co`n. Co' le~ trong quye^'t ddi.nh ra?i tha?m Ha` No^.i
ba(`ng pha'o dda`i bay B52 co' mo^'i lie^n he^. na`y.

Ha` No^.i - tha`nh pho^' nho?, nghe`o, la(.ng le~, i't ma`u sa('c
ru+.c ro+~. Ca'i sa('c ma`u chi'nh khi ddo' la` ma`u xanh xa'm. Ma`u
xanh cu?a re^u tu+o+`ng, ma`u xanh cu?a a'o pho`ng kho^ng.

Vie^'t gu+?i nhu+~ng ngu+o+`i ddi xa khi tha`nh pho^' que^ hu+o+ng
ddang bi. ta`n pha' kho^'c lie^.t, ba`i tho+ cu?a Phan Vu~ kho^ng co'
tie^'ng bom ro+i, kho^ng co' nha` ddo^?, kho^ng co' ngu+o+`i
che^'t. Chi? co' lo+`i bi`nh tha?n cu?a nhu+~ng nga`y bi`nh an. Giu+~a
su+. so^'ng va` ca'i che^'t, bi`nh tha?n la` mo^.t cho.n lu+.a\.

2.
 
Tuy pha^n ra nhie^`u chu+o+ng, nhu+ng ba`i tho+ nhu+ kho^ng co'
su+. kha'c bie^.t giu+~a ca'c chu+o+ng. Ta^'t ca? la` ca?m xu'c cu?a
ta'c gia? ve^` pho^' va` ngu+o+`i Ha` No^.i\.  Ba chu+~ "Ta co`n em"
ddu+o+.c la(.p nhie^`u la^`n, mo+?  dda^`u cho nhie^`u kho^?
tho+. DDa.i tu+` "em" pha?i cha(ng co' the^?  hie^?u la` pho^' Ha`
No^.i, la` ngu+o+`i con ga'i na`o ddo' a^?n hie^.n suo^'t ba`i tho+ \?
Ta'c gia?, ngu+o+`i o+? la.i trong tha`nh pho^' bom ro+i, nhu+ dda~
ho'a tha^n. Ta co`n em ... vi` kho^ng muo^'n ma^'t va` kho^ng ma^'t.

Ba`i tho+ nhie^`u hi`nh a?nh, tu+`ng chu+~, tu+`ng ca^u ddu+o+.c
cha('t lo.c ky~ lu+o+~ng. Nhu+ng co' le~ ddie^`u la`m ba`i tho+ tha^.t
hay la` nhu+~ng ca^u chu+~ cha('t lo.c ra^'t dde.p a^'y ddu+o+.c
vie^'t tha^.t gia?n di.\. Gia?n di. nhu+ no'i, nhu+ nhu+~ng lo+`i
ngu+o+`i tha^n nha('n gu+?i\. Va` vi` the^' ma` gu+?i ga('m ddu+o+.c
to+'i ngu+o+`i ddo.c, to+'i ngu+o+`i ddi xa\.

3. 

Tho+ co' nha.c va` nha.c co' tho+\. Hay vi` ba?n nha.c dda~ tha^'m va`o
lo`ng ma` ddo.c ba`i tho+ luo^n tha^'y nga^n nga tie^'ng ha't. Hay vi`
ba`i tho+ ngo.t nga`o ma` khi ddo.c lo`ng thu+o+`ng ca^'t tie^'ng ha't
theo\.

4. 

"Ha` No^.i - pho^'" co' nhie^`u ca^u chu+~, nhie^`u hi`nh a?nh
"dda('t", go+.i ca?m xu'c, go+.i nho+' ve^` nhu+~ng gi` tha^.t rie^ng
cu?a tha`nh pho^', nhu+~ng gi` tha^.t rie^ng cu?a mo^~i ngu+o+`i\.
DDo' la` nhu+~ng lo+`i ta^`n nga^`n ve^` "ngo^i sao le?", "chie^'c la'
la.c", "mo^'i ti`nh ho+`", "gia`n thie^n ly' che^'t kho^", "gio.t
su+o+ng nho`a nho`a bo'ng ddie^.n", to'c "xo~a xo~a bo+` vai"...

Mo^.t chu't nao nao, mo^.t chu't ba^ng khua^ng, mo^.t chu't lung linh.

Ve^` nhu+~ng ca(n nha` cu~ cu?a ba mu+o+i sa'u pho^' phu+o+`ng. O+?
Ha` No^.i, chi?  nhu+~ng nha` dda~ xa^y ca^'t tu+` tho+`i Pha'p mo+'i
co' thang ga'c ba(`ng go^~, cu~ la('m ro^`i

"Thang ga'c co.t ke.t tho+`i gian
Tha^n go^~ ..."

Ve^` Ho^` Ta^y me^nh mo^ng ma` ddu+'ng dda^u cu~ng tha^'y chie^`u tan
tre^n ma(.t nu+o+'c

"Na('ng chie^`u phai tre^n so'ng Ta^y Ho^`.
Nhu+~ng bu+o+'c cha^n ti`m nhau
Ra^'t vo^.i"

Ve^` nhu+~ng ma'i chu`a xu+a xie^u xie^u cu`ng na(m tha'ng

"Tha'ng na(m buo^`n le^.ch xo^ ngo'i a^m du+o+ng
Ai ddo' ngo^`i be^n go^'c dda.i"

Ve^` tie^'ng chuo^ng chie^`u nha` tho+` quen thuo^.c

"Chie^`u tan le^~,
Chuo^ng nguye^.n co`n ma~i nga^n nga ..."

Ve^` mo^.t cuo^.c so^'ng co`n nhie^`u va^'t va?, mo^.t thuo+? xa xu+a
dda~ ha`o hoa

"Toa xe ddie^.n cuo^'i nga`y,
A'o ba`nh to^ cu~ na't 
Lanh canh! lanh canh!"

Ve^` say dda('m que^n ca? dda^'t tro+`i

"Ngu+o+`i nghe^. si~ lang thang he` pho^'
Bo+ vo+
Kho^ng nho+' no^?i con ddu+o+`ng.
Ngay tru+o+'c co^?ng nha` me. cha"

Va` kha('c khoa?i cu?a su+. sa'ng ta.o vo^'n kho^ng co' be^'n bo+`

"Nhu+~ng ca^u tho+, nhu+~ng bu+'c tranh
DDo+`i ddo+`i
Lo+~ do+? ..."

5. 

Ba`i tho+ tha^'p thoa'ng ne't kie^u sa cu?a ngu+o+`i con ga'i 

"Ri` ra`o co+n lo^'c nho?
Go't cha^n ai qua mu`a la' ddo^? ?"

dde^? ro^`i mo.i ga~ trai Ha` No^.i si ti`nh

"La(.ng le~ theo em ve^` pho^' ..."

Nhu+ng nhie^`u ho+n va^~n la` nhu+~ng con ngu+o+`i cu?a cuo^.c so^'ng
ha`ng nga`y bi`nh di., la` "ba` qua'n" "me^ ca^u chuye^.n na`ng
Kie^`u", la` "co^ na`ng" ma('t "lu'ng lie^'ng, ddong ddu+a", la`
"nhu+~ng cha`ng trai say suo^'t mu`a" ...

6. 

"Ha` No^.i - pho^'" co' nhie^`u ca^u tho+ la. va` dde.p. La. nhu+ng
kho^ng co^' ti`nh la`m la., va` vi` the^' ma` dde.p ho+n.

"Khuo^n ma(.t chu+a quen
Bo^~ng xo^n xao no^~i kho^?!"

Ngu+o+`i ta thu+o+`ng chi? no'i "xo^n xao no^~i nho+'". Nhu+ng nho+'
dda~ tha`nh kho^? la` nho+' la('m. Tha^'y kho^? vi` ngu+o+`i la. thi`
cha('c dda~ tha^`m mong nhie^`u\. Kho^? nhu+ng mong ne^n mo+'i xo^n
xao\.

"Ta co`n em tie^'ng tro^'ng tan tru+o+`ng
A'o thanh thie^n ddie^.p ma`u lie^~u ru?.
DDo^i guo^'c cao ma`i mo`n dda.i lo^."

Guo^'c go^~ ma`i mo`n ddu+o+.c dda.i lo^. bao gio+`? Thuo+? a^'y con
ga'i Ha` No^.i hay ddi guo^'c. DDo^i guo^'c ddu+o+.c ta'c gia? hai
la^`n no'i dde^'n trong ba`i tho+

"DDo^i guo^'c bo? que^n be^n ghe^' dda'"

Bo? que^n guo^'c be^n ghe^' dda' thi` pha?i say su+a la('m, cu~ng say
nhu+ "a'o qua ca^`u gio' bay".

"Ta co`n em co^ ha`ng hoa
Ga'nh mu`a thu
Qua co^?ng cho+."

Ha` No^.i co' nhie^`u la`ng tro^`ng hoa, Nha^.t Ta^n, Nghi Ta`m,
Qua?ng Ba', Ngo.c Ha` ...  nhu+~ng la`ng quanh Ho^` Ta^y. DDa`n ba`,
con ga'i nha` tro^`ng hoa cu~ng thu+o+`ng la` ngu+o+`i ga'nh hoa va`o
pho^' ba'n. Ga'nh ha`ng hoa Ha` No^.i dda~ ddi va`o va(n ho.c ma^'y
chu.c na(m tru+o+'c. Ga'nh go^`ng la` vie^.c na(.ng, na`o co' tho+
gi`. Nhu+ng "ga'nh mu`a thu" va`o pho^' thi` tha^.t la` dde.p, tha^.t
tra^n tro.ng va` bie^'t o+n.

Tho+ ca hay no'i dde^'n Ha` No^.i vo+'i hoa lan, hoa su+~a\. Ca^y ba`ng
la.i thu+o+`ng ddem cho to^i tha^.t nhie^`u no^~i nho+' ve^` tuo^?i
tho+ o+? Ha` No^.i\. Lu~ tre? con chu'ng to^i thu+o+`ng ddi cho.c hay
ne'm nhu+~ng qua? ba`ng chi'n va`ng a(n ngo.t lu+`. Ro^`i ho^.t ba`ng
pho+i kho^ dda^.p la^'y nha^n a(n be'o nga^.y.  Ca^y la' xu+' mi`nh
xanh quanh na(m, i't ca^y nhu+ ca^y ba`ng la' chuye^?n ma`u tu+` xanh
sang ddo?, ro^`i ru.ng ro^`i chi? co`n nhu+~ng ca`nh tro+ tru.i
kha(?ng khiu run run trong gio' ba^'c (ma` ta'c gia?  ba`i ha't "Ha`
No^.i - pho^'" dda~ go.i la` "ca^y ba`ng mo^` co^i mu`a DDo^ng")

"Ta co`n em chie^'c la' ba`ng dda^`u tie^n
Nhuo^.m ddo?"

DDa^'y la` khi mu`a DDo^ng dde^'n. Ro^`i mu`a DDo^ng ddi qua mu`a
Xua^n to+'i, khi tro+`i Ha` No^.i ho+i mu+a phu`n, ho+i se se la.nh,
ca^y co^'i tro^? lo^.c, se~ tha^.t a^'m lo`ng nhi`n tha^'y ca`nh ca`nh
xanh no~n la' non

"Chi chi't cho^`i sinh
Ma`u u+o+'c vo.ng in hi`nh"

Va` mu`a Xua^n bo^~ng xo^n xao khi qua ddu+o+`ng cho+.t thoa'ng tha^'y
tay tra^`n con ga'i trong cu+?a so^?

"Ta co`n em ca'nh tay tra^`n
Mo+? cu+?a
Mu`a Xua^n trong khung"

7. 

"Tu+` thuo+? mang gu+o+m ddi du+.ng nu+o+'c
Nga`n na(m thu+o+ng nho+' dda^'t Tha(ng Long"
...

Tha'ng cha.p na(m 1972, to^i ho.c he^'t hai na(m dda^`u dda.i ho.c va`
xa Ha` No^.i\. DDe^m dde^m chu'ng to^i qua^y quanh chie^'c dda`i ba'n
da^~n nho? dde^? nghe "tie^'ng no'i Vie^.t Nam, pha't thanh tu+` Ha`
No^.i, thu? ddo^ nu+o+'c Vie^.t Nam Da^n chu? Co^.ng ho`a". Bie^'t Ha`
No^.i bi. B52 dde do.a\. Ro^`i nhu+~ng nga`y bo^~ng kho^ng ba('t
ddu+o+.c ti'n hie^.u gi`, mo+? ma'y chi? tha^'y u u\. Nhi`n ve^`
tro+`i dde^m phu+o+ng Ba('c xa xa(m ma` lo`ng tha('t la.i ...

Ha` No^.i be' nho? dda~ qua ga^`n mo^.t the^' ky? cu?a nhu+~ng xung
ddo^.t va` chinh chie^'n, cu?a nhu+~ng ta`n pha' va` xa^y du+.ng, cu?a
nhu+~ng ddie^`u la`m "Ha` No^.i dde.p va` chu+a dde.p". Trong nhu+~ng
nga`y kho^'c lie^.t a^'y, ca'i "ta co`n" trong ba`i tho+ cu?a Phan Vu~
la` ti`nh ye^u bi`nh di. cu?a cuo^.c so^'ng Ha` No^.i\. Ma~i ma~i
va^~n co`n.

Ha` No^.i - pho^', em o+i!
./.