[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]

Pho?ng va^'n Phan Thi. Va`ng Anh (fwd)




PTVA attended "creative writing" at the Iowa University, USA. Below was
an interview with her about that study course.

>From VHNT:
  
                       Pho?ng va^'n Phan Thi. Va`ng Anh

					Thu'y Nga
 
         Vu+`a tro+? ve^` sau mo^.t chuye^'n ddi da`i ga^`n bo^'n tha'ng,
ca^y bu't tre? Phan Thi. Va`ng Anh tro^ng pho+` pha.c cu+' nhu+ vu+`a ddi
lao ddo^.ng va^'t va? o+? dda^u ddo' ve^`.  Chi. la` nha` va(n VN
dda^`utie^n va` duy nha^'t trong so^' 35 ngu+o+`i cu?a 28 nu+o+'c vu+`a
tham du+. mo^.t chu+o+ng tri`nh vie^'t
 va(n do Tru+o+`ng dda.i ho.c Iowa to^? chu+'c (Co+ quan Tho^ng Tin My~
ta`i tro+.).  Cha('c la` ba^.n ro^.n to^'i nga`y mo+'i ra no^ng no^~i. 
 
         * Chu+o+ng tri`nh kho'a ho.c cu?a Va`ng Anh cha('c la` ca(ng
tha(?ng la('m? 
         - Kho^ng, ngu+o+.c la.i mo+'i ddu'ng, no' ddu+o+.c to^? chu+'c
ga^`n gu.i nha^'t vo+'i ba?n cha^'t cu?a ngu+o+`i vie^'t va(n, la` tu+. do
muo^'n la`m gi` thi` la`m, kho^ng ai bi. e'p pha?i tham du+. dda^`y ddu?
chu+o+ng tri`nh ca?.  Ta^'t ca?  ca'c buo^?i sa'ng dde^`u ra?nh.  Ca'c
hoa.t ddo^.ng dde^`u ta^.p trung va`o buo^?i chie^`u, thu+o+`ng la`m chung
vo+'i kho'a ho.c vie^'t va(n hai na(m (writing workshop) cu?a Dda.i ho.c
Iowa, tie^'p xu'c trao ddo^?i vo+'i ca'c sinh vie^n, cu~ng la` ca' ch ho.
ta.o ddie^`u kie^.n cho sinh vie^n cu?a ho. tie^'p xu'c ddu+o+.c vo+'i
ngu+o+`i vie^'t cu?a nhie^`u nu+o+'c; tri`nh ba`y ve^` truye^.n nga('n
cu?a mi`nh, ca'ch vie^'t cu?a mi`nh, ca'ch tha?o lua^.n vo+'i sinh vie^n
xung quanh mo^.t so^' chu? dde ^` dda~ ddu+o+.c chua^?n bi. hoa(.c cu`ng
vo+'i sinh vie^n chuye^?n ngu+~ ta'c pha^?m cu?a mi`nh ra tie^'ng Anh. 
         * Vo+'i Va`ng Anh, ddie^`u gi` thu' vi. nha^'t trong chu+o+ng
tri`nh na`y? 
         - To^i chu' y' dde^'n ca'ch to^? chu+'c cu?a ho., chu dda'o ngay
tu+` khi gu+?i gia^'y mo+`i: o+? dda^u, co' xe bus gi` cha.y ngang qua
tru+o+'c cu+?a, ga^`n nhu+~ng cho+. gi`, nhie^.t ddo^. la^`n lu+o+.t trong
ba tha'ng ra sao, la.i co`n da(. n do` cho+' ne^n mang a'o la.nh na(.ng
ne^` vi` co' cu+?a ha`ng ddo^` cu~ ra^'t to^'t va` ra^'t re? o+? ga^`n
be^n.  Co' khi co`n chi tie^'t dde^'n mu+'c da(.n, kho^ng ne^n cho ba?n
tha?o va`o vali gu+?i ma'y bay , nho+' mang theo ngu+o+`i, to^'t nha^' t
la` photo la`m hai ba?n.  Ca'ch sa('p xe^'p cho^~ o+? cu~ng du+.a tre^n
ti'nh ca'ch, tho'i quen cu?a tu+`ng da^n to^.c.  To^i va` mo^.t co^ ga'i
Ha`n quo^'c ddu+o+.c xe^'p o+? ngay ca.nh ba` qua?n ly', ba` na`y ba?o
ngu+o+`i cha^'u A' ca'c chi. nhu't
 nha't... 
         Vu+`a dde^'n no+i, ca^'t ddo^` dda.c xong, mo+? cu+?a ra dda~
tha^'y treo tru+o+'c cu+?a ca'c ba?ng chi? da^~n ca^`n thie^'t: ba?n
ddo^`,nha` ha't, chu+o+ng tri`nh chie^'u phim.  Thu' vi. nha^'t la` ga(.p
o+? ha`nh lang mo^.t co^.  Co^ ho?i:"V a`ng Anh ha?\?".  Thi` ra ddo' la`
ngu+o+`i trong ban to^?  chu+'c, cha('c ho. pha?i ho.c thuo^.c te^n cu?a
mo.i tha`nh vie^n tu+` tru+o+'c ddo'.  Co`n to^i ma^'t mo^.t tha'ng
ru+o+~i mo+'i thuo^.c ddu+o+.c te^n ddo+n gia?n cu?a mo^~i ngu+o+`i. 
         To^i nghi~ dde^'n ta'c phong cu?a ngu+o+`i quen tie^'p kha'ch,
bie^'t ro~ kha'ch ca^`n gi`, thie^'u gi` hay que^n ddie^`u gi`..., ra^'t
chu dda'o, te^' nhi. va` cha(?ng ca^`n pha?i no'i "tha('t cha(.t ddo`an
ke^'t", "hu+~u nghi. giu+~a hai da^ n to^.c"... 
         * Rie^ng Va`ng Anh co' gi` dda'ng ke^? la.i? 
         - Ddi, cu+' mo^.t tha^n mo^.t mi`nh ma` ddi tho^i va` dda~ ddi
ddu+o+.c nhie^`u bang, qua nhie^`u tha`nh pho^' cu?a My~: Chicago, New
York, Philadelphia, Washington D.C., Atlanta, Virginia, Texas,
California... Tu+.  lo, tu+. mo` ma^~m, kho^ng ddi theo pha'i ddoa`n ma`
du li.ch balo^ o+? My~ ne^n cu~ng bie^'t ddu+o+.c nhie^`u ho+n. 
         Sau nu+~a la` ddi no'i chuye^.n, ta.i hai tru+o+`ng dda.i ho.c
Harvard, Yale va` Trung ta^m William Joiner.  No'i ra^'t nga('n ve^` ba?n
tha^n mi`nh tho^i.  To^i co' ddu+o+.c kinh nghie^.m qua nhu+~ng ngu+o+`i
ddi tru+o+'c dde^? tra'nh no'i nh u+~ng ddie^`u chung chung, mo+ ho^`;
pha?i no'i ca`ng cu. the^? ve^` ba?n tha^n ca`ng to^'t dde^? ta.o co+ so+?
ban dda^`u cho cuo^.c giao lu+u. 
         * Qua nhu+~ng ca^u ho?i ngu+o+`i nghe dda(.t ra vo+'i Va`ng Anh,
co' the^? tha^'y ho. muo^'n ddu+o+.c nghe ddie^`u gi`? 
         - Muo^'n bie^'t ro~ ngu+o+`i ddang no'i chuye^.n la` ai, chi.u
a?nh hu+o+?ng tu+` gia ddi`nh nhu+ the^' na`o trong ca'ch vie^'t, ho. co`n
muo^'n hie^?u ve^` ky' u+'c chie^'n tranh cu?a thanh nie^n VN, ve^` tu+.
do sa'ng ta'c, che^' ddo^. kie^? m duye^.t... 
         * Ve^` tu+. do sa'ng ta'c, Va`ng Anh tra? lo+`i ra sao? 
         - Ba^'t cu+' ca^u tra? lo+`i na`o to^i cu~ng no'i tu+` go'c ddo^. 
suy nghi~ cu?a ca' nha^n mi`nh va` kho^ng kha'i qua't cho ngu+o+`i kha'c. 
Vo+'i ca^u ho?i na`y thi` trong pha.m vi dde^` ta`i cho dde^'n ba^y gio+`
to^i va^~n vie^'t (ve^` ti`nh
 ye^u, ve^` ddo+`i so^'ng thu+o+`ng nga`y...), to^i va^~n vie^'t tu+. do,
kho^ng ai e'p cu~ng cha(?ng ai ca^'m ddie^`u gi`. 
         * Co`n ddo^'i tu+o+.ng dde^'n du+.? 
         - Co' ngu+o+`i Vie^.t, co' ngu+o+`i My~, co' nhie^`u sinh vie^n
va` co' ca? nhu+~ng ddu+'a tre? vo^ ddo' ngu? tu+` dda^`u dde^'n cuo^'i. 
         * Co`n nhu+~ng ngu+o+`i Vie^.t tre? ddi.nh cu+ o+? My~ ma` Va`ng
Anh dda~ ga(.p? 
         - To^i co' ga(.p va`i ngu+o+`i vie^'t tre?, ho. kho^ng vie^'t
ba(`ng tie^'ng Vie^.t ma` vie^'t ba(`ng tie^'ng Anh, "Ho+.p Lu+u" ne^'u
dda(ng la.i cu?a ho. dde^`u pha?i di.ch ra tie^'ng Vie^.t. 
         Mo^.t va`i ngu+o+`i kha'c, 20-23 tuo^?i, to^i ga(.p trong nhu+~ng
chuye^'n ddi, ho. to^'t la('m.  Va` to^i nha^.n ra the^' na`y: ho.
ddu+o+.c bo^' me. da.y ve^` mo^.t VN kha'c, ddi ho.c o+? tru+o+`ng la.i
ddu+o+.c ho.c ve^` mo^.t VN kha'c nu+~ a, khi ve^` dde^'n VN la.i nhi`n
tha^'y mo^.t thu+.c te^' kha'c vo+'i nhie^`u ddie^`u dda~ ho.c, ne^n ho.
nhi`n mo^.t ca'ch kha'ch quan. 
         * La` mo^.t ngu+o+`i vie^'t tre?, ddi nu+o+'c ngoa`i mo^.t
chuye^'n da`i nga`y, Va`ng Anh thu nha^.n ddu+o+.c gi` va`o hie^?u bie^'t
cu?a mi`nh? 
         - Nghi~ kha'c ddi do^i chu't so vo+'i nhu+~ng gi` to^i dda~ nghi~
tru+o+'c khi ddi.  To^i ddi va` tha^'y nu+o+'c My~ ra^'t gia^`u, ra^'t
dde.p, va` ddo' kho^ng pha?i chi? la` nu+o+'c My~ chi? co' a(n cho+i va`
ba.o lu+.c, mo.i ngu+o+`i dde^`u pha?i la`m vie^.c ca^.t lu+.c dde^? to^`n
ta.i chu+' kho^ng nha` nha~ nhu+ ta.  Dda(.c bie^.t, ngu+o+`i My~ kho^ng
la~ng ma.n, ma` ra^'t thu+.c te^' va` hie^'u kha'ch, nhie^.t ti`nh.  Co'
ngu+o+`i hay khai tha'c ma(.t xa^'u cu?a nu+o+'c My~ va` cu+o+`n g ddie^.u
su+. gia`u dde.p cu?a nu+o+'c mi`nh dde^? chu+'ng to? ra(`ng mi`nh ye^u
nu+o+'c.  To^i nghi~ ti`nh ye^u ddo' gia? ta.o, cha(?ng ca^`n pha?i
"cu+o+ng" le^n nhu+ the^'.  Ca`ng ddi xa thi` nhu+ la` ba?n na(ng, to^i
ca`ng ye^u ca`ng nho+' nu+o+'c
 mi`nh nghe`o, nu+o+'c mi`nh kho^ng co' ddu+o+.c ca'i na`y, chu+a co'
ddu+o+.c ca'i kia...  Nhu+ng nhu+` mi`nh ye^u me. mi`nh va^.y, cha(?ng
ca^`n pha?i to^ ve~ the^m ddie^`u gi`: me. mi`nh xa^'u, me. mi`nh gia`,
me. mi`nh thie^'u co^ng ba(`ng thi` mi` nh cu~ng va^~n ye^u... 
         * Rie^ng ddo^'i vo+'i nghe^` vie^'t, the^m bo+'t ddu+o+.c gi`
kho^ng? 
         - Ddu+o+.c ga(.p nha` va(n nhie^`u nu+o+'c to^i hie^?u the^m
mo^.t chu't ve^` va(n ho.c cu?a nu+o+'c ngu+o+`i ta.  Tuy nhie^n ca'i thu
ddu+o+.c ve^` nghe^` kho^ng pha?i la` kie^?u thu ddu+o+.c ve^` ca'ch
cha^'m ca^u nha?  chu+~, kho^ng ai da.y ddie^`u ddo' cu~ng nhu+ se~ kho^ng
ai chi.u ho.c ai.  Ca'i thu ddu+o+.c cho nghe^` chi'nh la` nhu+~ng kie^'n
thu+'c mo+'i, nhu+~ng kinh nhie^.m mo+'i, ke^? ca? nhu+~ng kinh nghie^.m
nho? nha^'t nhu+ ca'ch ddo^?i tie6`n le?, ca'ch ddi xe ddie^.n nga^`m c
ha(?ng ha.n...Nhu+~ng ddie^`u na`y bo^? xung va`o vo^'n so^'ng cu?a to^i
nhie^`u la('m, bo+?i vo+'i tie^ng to^i, vo^'n so^'ng la` ddie^`u ca^`n
nha^'t cho vie^.c vie^'t va(n cu?a to^i. 
         * Co`n du+. ddi.nh sa('p to+'i? 
         - To^i chu+a co'.  To^i chi? ddang mong ro^`i dda^y se~ co' the^m
nhie^`u nha` va(n tre? nhu+ to^i cu~ng se~ co' co+ ho^.i ddi ra nu+o+'c
ngoa`i dde^? tha^'y the^m va` hie^?u the^m.  Ddu+`ng so+. ngu+o+`i tre?
co`n non no+'t hay de^~ lung lay. 
  Cu+' theo kinh nghie^.m cu?a to^i, ra nu+o+'c ngoa`i to^i tha^'y mi`nh
co`n ye^u nu+o+'c ga^'p bao nhie^u la^`n khi co`n so^'ng o+? trong
nu+o+'c. 
         * Ca?m o+n ca^u chuye^.n thu' vi. cu?a Va`ng Anh. 
 
                                         Thuy' Nga thu+.c hie^.n
                                         (TTCN 29-12-1996)
---------------------------------------------