La.i Xe? Do.c Tru+o+`ng So+n DDi Cu+'u Nu+o+'c

[Phan Thanh Lam <phtl@freenet.tlh.fl.us>]

Ba`i dda(ng tre^n nha^.t ba'o Ngu+o+`i Vie^.t \.  To^i bo? bo+'t va`i 
ddoa.n dde^? co ' the^? dda(ng le^n vnsa.

....
Kha^?u hie^.u "ddo^.ng vie^n su+'c ma.nh qua^`n chu'ng" la` mo^.t cha^m 
ngo^n cu?a Mao Tra.ch DDo^ng ddu+a ra va`o tho+`i Bu+o+'c Nha?y Vo.t tu+` 
cuo^'i tha^.p nie^n 1950, va` dda~ ddu+o+.c ca'c co^' va^'n Trung Co^.ng 
mang ddi a'p du.ng o+? nhie^`u nu+o+'c kha'c tu+` tho+`i ddo'.  Bu+o+'c 
Nha?y Vo.t la` mo^.t chie^'n di.ch "ddo^.ng vie^n su+'c ma.nh qua^`n 
chu'ng nha^n da^n dde^? hie^.n dda.i ho'a va` co^ng nghie^.p ho'a Trung 
quo^'c."

Trong mo^.t ba?n tuye^n bo^' "Sau' mu+o+i ddie^?m ve^` phu+o+ng pha'p 
la`m vie^.c" do Mao Tra.ch DDo^ng soa.n, ban ha`nh va`o tha'ng gie^ng 
na(m 1958, Mao vie^'t: "Nga`y nay chu'ng ta ca^`n kho+?i su+. cuo^.c 
ca'ch ma.ng ky~ thua^.t dde^? trong vo`ng 15 na(m nu+?a chu'ng ta se~ 
vuo+.t qua nu+o+'c Anh.  Sau 15 na(m, khi dda~ dda^`y ddu? so^' lu+o+ng 
thu+.c va` so^' sa?n xua^'t sa(t the'p, chu'ng ta se~ ba(t dda^`u ca'c 
bu+o+'c tie^'n vi~ dda.i mo+'i."

Ha^.u qua? cu?a chu+o+ng tri``nh Bu+o+'c Nha?y Vo.t  la` da^n Trung Hoa 
che^'t ddo'i ha`ng trie^.u ngu+o+`i.  Qua^`n chu'ng ddu+o+.c huy ddo^ng 
la`m lo` na^'u the'p kha(p nu+o+'c Trung Hoa, vie^.c ca`y ca^'y ruo^.ng 
dda^'t bi. bo? be^, nhie^`u no^ng cu. bi. ddem na^'u cha?y.

Na(m 1957, trung bi`nh mo^~i ngu+o+`i da^n co' ddu+o+.c 205 ky' ga.o, 
na(m 1958 xuo^'ng co`n 201 ky', sang na(m 1959 co`n 183 ky', va` dde^'n 
na(m 1960 chi? co`n 156 ky' .   To^?ng co^.ng , tu+` 1958 dde^'n 1962, 
co' 20 trie^.u ngu+o+`i che^'t ddo'i vi` Mao chu? ti.ch "ddo^.ng vie^n 
qua^`n chu'ng dde^? co^ng nghie^.p ho'a."  Trong so^' ddo' nhie^`u nha^'t 
la` tre? em.  Tru+o+'c chie^'n di.ch na`y,  na(m 1957 tuo^?i trung bi`nh 
cu?a ngu+o+`i che^'t o+? Trung hoa la` 17,6 tuo?i .  DDe^'n na(m 1963, 
mo^.t nu+?a so^' ngu+o+`i che^'t o+? Trung Hoa o+? lo+'p tuo^?i du+o+'i 
9,7 na(m, vi` tre? em thie^'u a(n \.

Nhu+ va^.y co' pha?i vi` qua^`n chu'ng vo^'n kho^ng co' su+'c ma.nh hay 
cha(ng?  Kho^ng pha?i nhu+ va^.y.  Qua^`n chu'ng ra^'t co' su+'c man.h, 
khi ddu+o+.c huy ddo^.ng va`o ddu'ng vie^.c, va`o ddu'ng tho+`i 
ddie^?m,va` du`ng phu+o+ng pha'p ddu'ng.  Mao Tra.ch DDo^ng dda~ huy 
ddo^.ng binh li'nh trong qua^n gia?i pho'ng cu?a o^ng ta va` tha`nh co^ng 
trong vie^.c chie^'m ddu+o+.c chi'nh quye^`n.  Nhu+ng pha't trie^?n kinh 
te^' ddo`i ho?i ca'ch huy ddo^.ng kha'c.

Ca'c nha` ta^m ly' xa~ ho^.i ho.c nghie^n cu+'u ve^` "ca'c ddo^.ng lu+.c 
khie^'n con ngu+o+`i la`m vie^.c"  tha^'y xu+a nay co' ba ca'ch ddo^.ng 
vie^n chi'nh.  Ngu+o+`i ta co' the^? ddo^.ng vie^n dde^? ha(ng ha'i phu.c 
vu. nie^`m tin cu?a ho. , nhu+ trong ca'c tu vie^.n cu?a mo.i to^n 
gia'o.  Phu+o+ng pha'p huy ddo^.ng thu+ hai la` du`ng vu~ lu+.c, hi`nh 
pha.t the^? xa'c, dde do.a cu'p kha^?u pha^`n, nhu+ trong nha` tu`, va` 
tra.i ho.c ta^.p ca?i ta.o.  Loa.i ddo^,g lu+.c thu+' ba khie^'n ngu+o+`i 
ta la` vie^.c la` lo+.i lo^.c, nhu+ trong thu+o+ng tru+o+`ng, no'i chung, 
ddo+`i so^'ng kinh te^'.  Hai phu+o+ng pha'p nha` tu nha` tu` dda~ 
ddu+o+.c nhie^`u nha` ca^`m quye^`n kha(p the^' gio+'i xu+? du.ng:  tu+` 
Stalin dde^'n Mao Tra.ch DDo^ng.  Co' lu'c ke^'t ho+.p ca? hai phu+o+ng 
pha'p ddo' trong tho+`i chie^'n: vu+`a tuye^n truye^`n, ddo^.ng vie^n 
tinh tha^`n, vu+`a  du`ng cu`m xi'ch va` doa. cu'p ho^. kha^?u /.

Lie^.u ngu+o+`i ta co' the^? du`ng hai phu+o+ng pha'p nha` tu nha` tu` 
dde^? co^ng nghie^.p ho'a va` pha't trie^?n kinh te^' ddu+o+.c kho^ng?  
Ne^'u ddu+o+.c thi` Lie^n Xo^ dda~ kho^ng su.p ddo^? va`` Trung co^.ng 
dda~ tha`nh co^ng tu+` tho+`i Bu+o+'c Nha?y Vo.t.  Nguye^n nha^n khie^'n 
ca'c phu+o+ng pha'p ddo^.ng vie^n ddo' kho^ng tha`nh co^ng la` ne^`n kinh 
te^' kho^ng pha?i la` nha` tu, cu~ng kho^ng the^? ddie^`u ha`nh nhu+ nha` 
tu` hay tra.i li'nh.    Tho+`i Mao Tra.ch DDo^ng co' ha`ng tra(m trie^.u 
ngu+o+`i da^n ddu+o+.c huy ddo^.ng dde^? la`m ca'c lo` na^'u the'p, so^' 
sa?n xua^'t the'p dda~ ta(ng vo.t.  Nhu+ng ddo' la` loa.i the'p khong 
la`m gi` ddu+o+.c vi` thie^'u pha^?m cha^'t.  Ta^'t ca?  he^. tho^'ng xa~ 
ho^.i chu? nghi~a tha^'t ba.i cu~ng chi? vi` phu+o+ng pha'p nha` tu` 
kho^ng the^? ta.o ne^n pha^?m cha^'t cao.  La`m ddu+o+`ng thi` da(m bu+?a 
ddu+o+`ng lo+? , la`m ca^`u thi` ca^`u sa^.p, la`m nha` ma'y thi` nay 
thie^'u nguye^n lie^.u, mai thie^'u xang da^`u, ha`ng ho'a cha^'t ddo^'ng 
trong kho kho^ng ai du`ng ddu+o+.c.

......

Chi? co' ca'ch ddo^?i mo+'i toa`n die^.n va` ddo^`ng bo^. ne^`n kinh 
te^', khuye^'n khi'ch tu+ nha^n la`m a(n, tu+ nha^n ho'a ca'c xi' 
nghie^.p quo^'c doanh mo+'i hi vo.ng co^ng nghie^.p ho'a va` hie^.n ddai 
hoa' ne^`n kinh te^' \.