Re: Thuong Nho Dong Que

[AnHai Doan <anhai@cs.washington.edu>]

Cha`o ca'c ba'c,
Cha`o ba'c Tua^'n,

On Fri, 25 Apr 1997 tuan@hosoe.nuem.nagoya-u.ac.jp wrote:

> Ma^'y ho^m nay chu'ng ta ddu+o+.c nghe a.Bao (JAPAN) va` a. AnHai (US) bi`nh
> lua^.n ve^` Thuong nho+' Ddo^`ng Que^ cua? Ddang Nha^.t Minh (DNM). To^i xin 
> ddo'ng go'p mo^.t so^' y' kie^'n, vi` tha^'y y' kie^'n cua? AnHai ho+i la^?m 
> ca^?m.

Hehehe...ba'c vie^'t ca^u na`y la`m to^i nho+' to+'i tha`nh pho^' no. o+? 
VN. O+? dda^'y xe co^. nhie^`u nhu+ ma('c cu+?i, dda^m nhau nhu+ co+m bu+~a.
Nghe ke^? khi dda^m nhau, vie^.c dda^`u tie^n ca? hai be^n la`m la` lo^`m
co^`m bo` da^.y chu+o+?i nhau: "Mu` a`? Kho^ng co' ma('t hay sao ma` dda^m
ca? va`o ngu+o+`i ta?". Thus: Viet sentiment #1: Chu+a ca^`n bie^'t tha(`ng
na`o ddu'ng tha(`ng na`o sai, cu+' chu+o+?i phu? dda^`u mo^.t ca'i cho no'
so+. ca'i dda~! 

Kho^ng bie^'t ba'c Tua^'n tru+o+'c co' so^'ng la^u o+? ddo' kho^ng? :-)

> Ba?n tha^n to^i co' ca?m ti`nh vo+'i su+. cha^n tha`nh cu?a DNM. 
> DNM dda~
> no'i ra^'t cha^n tha`nh ra(`ng "To^i ra^'t ye^u nghe^` la`m phim na`y vi` ngoa`i
> no' ra to^i cha(?ng la`m ddu+o+.c ca'i gi` kha'c".

To^i cu~ng ra^'t co' ca?m ti`nh vo+'i DNM, nhu+ng xem phim tha^'y do+? 
thi` to^i cu~ng kho^ng the^? uo^'n lu+o+~i khen la` hay ddu+o+.c

> Quay la.i y' kie^'n cu?a AnHai. A. AnHai co' nhu+~ng y' kie^'n sau ve^` Thu+o+ngnho+' Ddo^`ng Que^ :
> 1.DDo+`i so^'ng No^ng Da^n kho^? la` va^.y nhu+ng chu+a ddu+o+.c the^? hie^.n
> ddu'ng mu+'c trong phim. A. AnHai dda~ tu+`ng ne^'m ma^.t o+? Ddo^`ng que^.

Ba'c Tua^'n xo? ca'i ca^u "A. AnHai dda~ tu+`ng ne^'m ma^.t o+? Ddo^`ng 
que^" va`o dde^? cho ra(`ng to^i la^'y dda^'y la`m mo^.t ly' do phe^ pha'n
DNM thi` ba'c nha^`m to ro^`i. To^i hoa`n toa`n kho^ng muo^'n ddu+a "ly' 
li.ch ba^`n co^' no^ng" ra ca~i nhau chuye^.n ddie^.n a?nh. Ba'c ddo.c 
la.i ba`i vie^'t cu?a to^i xem. To^i ddu+a chuye^.n dda~ tu+`ng o+? no^ng 
tho^n le^n dda^`u ba`i vie^'t dde^? ddo^`ng ti`nh vo+'i DNM la` "anh no'i 
ra^'t ddu'ng ma(.c du` anh ba?o la` chu+a o+? no^ng tho^n, to^i dda~ 
tu+`ng o+? no^ng tho^n va` hoa`n toa`n nha^'t tri' vo+'i anh la` ddo+`i 
so^'ng da^n que^ ra^'t kho^?".

Sau ddo', to^i mo+'i no'i to+'i chuye^.n phim TNDQ, va` ba?o ra(`ng DNM 
dda~ kho^ng du`ng to^'t ca'c ky~ xa?o ddie^.n a?nh dde^? la`m no^?i ba^.t 
le^n ddu+o+.c ca'i nho.c nha(`n cu?a cuo^.c so^'ng ddo^`ng que^. To^i 
ddang ba`n ve^` khi'a ca.nh ky~ thua^.t, chu+' co' bao gio+` ba?o la` DNM 
kho^ng hie^?u gi` ve^` cuo^.c so^'ng cu+.c kho^? cu?a no^ng tho^n dda^u.

> 2. Co^ Quye^n Vie^.t kie^`u cu+o+~i ngu+.a xem hoa, kho^ng chi.u lao ddo^.ng.

Ca'i na`y ba'c cu~ng hie^?u sai be't. Xin xem the^m o+? du+o+'i.

> To^i luo^n nghi~, dde^'n bao gio+` que^ to^i mo+'i co' ddu+o+.c cuo^.c so^'ng
> thie^n ddu+o+`ng nhu+ to^i o+? be^n na`y: Nga`y ddi ho.c, To^'i ddi ru+?a ba't.

Ba'c Tua^'n to^'i pha?i ddi ru+?a ba't nha` ha`ng a`? :-) Xin co' lo+`i 
ca?m tho^ng vo+'i ba'c nhe'.

> The^' nhu+ng kho^ng vi` the^' ma` to^i che^ DNM kho^ng ddu+a dda^`y ddu?
> hi`nh a?nh no^ng da^n le^n ma`n a?nh. 

Nhu+ dda~ no'i tre^n, to^i ddu+a "ly' li.ch ba^`n co^' no^ng" ra dde^? 
ddo^`ng ti`nh vo+'i DNM la` cuo^.c so^'ng da^n ngu khu dden la` ra^'t 
kho^?, chu+' kho^ng pha?i la` dde^? phe^ pha'n DNM la`m phim do+?.
To^i phe^ pha'n DNM hoa`n toa`n du+.a tre^n khi'a ca?nh ddie^.n a?nh.

>A. AnHai que^n mo^.t die^`u co+ ba?n la`
> vo+'i ne^`n tu+. do da^n chu? mang dda(.c thu` cha^u A' nhu+ nu+o+'c ta, lie^.u
> nhu+~ng hi`nh a?nh ro~ ne't qua' ve^` ddo+`i so^'ng nha^n da^n no'i chung va`
> no^ng da^n no'i rie^ng co' ddu+o+.c phe'p chie^'u ro^.ng ra~i va` xua^'t kha^?u
> cha(ng? 

Ddang no'i chuye^.n nghe^. thua^.t la`m phim sao ba'c la.i ddu+a chuye^.n 
chi'nh tri. va`o dda^y? To^i ddang khen co^ A dde.p, co^ B xa^'u thi` 
ba'c la.i nha?y va`o ba?o la` co^ A dde.p vi` o+? tha`nh pho^', co^ B 
xa^'u vi` o+? no^ng tho^n (!?). To^i quan ta^m gi` to+'i co^ na`o que^ 
o+? dda^u! Ma` ba'c co' cha('c la` co^ B lo+'n le^n o+? tha`nh pho^' cu~ng 
dde.p kho^ng, hay la.i va^~n nhu+~ng ca'i gien tro+`i cho a^'y dde? ra 
va^~n khuo^n ma(.t go^` ghe^` dda^'y?

>Ho+n nu+~a, theo quan ddie^?m "nu+?a ki'n nu+?a ho+? mo+'i sexy" cu?a
> ca'c ba.n nu+~ thi` pha?i cha(ng DNM dda~ tha`nh co^ng?

Ca'i gi` ma` nu+?a ki'n nu+?a ho+? o+? dda^y? :-) Ba'c Tua^'n gia?i 
thi'ch ro~ ho+n co' ddu+o+.c kho^ng?

> Cu~ng nhu+ chu'ng ta, co^ Quye^n ve^` tha(m que^ pha^`n nhie^`u vi` to` mo`, 
> pha^`n kha'c dde^? quay la.i vo+'i nhu+~ng e^m dde^`m i't o?i tho+`i tho+ a^'u
> chu+' co' pha?i bi. ve^` que^ ha(?n dda^u ma` a. AnHai ba('t co^ Quye^n pha?i 
> lao ddo^.ng ca^.t lu+.c nhu+ ba` con? 

Tro+`i dda^'t o+i...to^i vie^'t 

"Mo^.t co^ Quye^n "tu+` nha^n da^n ma` ra" ma` ve^` la.i no^ng tho^n, tu+`
dda^`u dde^'n cuo^'i phim chi? tha^'y "cu+o+~i ngu+.a xem hoa", kho^ng tha^'y
co' bie^?u hie^.n la` vo+~ va.c ra the^m gi` tu+` chuye^'n ve^` la.i que^ cha
dda^'t me. xu+a (ta^'t nhie^n tru+` ma^'y ca^u no'i ddu+o+.c ba'c DNM mo+'m
cho o+? cuo^'i bo^. phim)."

ma` ba'c la.i suy ddu+o+.c ra la` to^i phe^ pha'n co^ Quye^n ve^` kho^ng 
lao ddo^.ng ca^.t lu+.c nhu+ ba` con thi` to^i chi.u o'c suy die^~n cu?a 
ba'c Tua^'n ro^`i!

Ba'c co' ca^`n to^i pha?i di.ch la.i tie^'ng Vie^.t sang tie^'ng Vie^.t 
kho^ng va^.y?

Co^ Quye^n ga^`n cuo^'i phim, khi chia tay vo+'i Nha^m tre^n sa^n ga, 
tu+. nhie^n la`m mo^.t ba`i die^~n thuye^'t: "Ve^` dda^y va`i nga`y 
chi. mo+'i vo+~ le~ ra ra(`ng du` chi. ddi dda^u cha(ng nu+~a thi` cu~ng 
kho^ng the^? que^n ddu+o+.c no+i na`y, ra(`ng dda^y va^~n la` ma?nh 
dda^'t ga('n bo' vo+'i chi. nha^'t, vv...va` vv" (Ghi theo tri' nho+').

DDoa.n na`y cho^'i qu'a la` cho^'i.

Gi` ma` pha?i "ddao to bu'a lo+'n" the^'! Ngoa`i ddo+`i tha^.t to^i 
kho^ng tin co' em na`o tu+. nhie^n la.i la`m mo^.t ba`i die^~n va(n nhu+ 
the^' ca?. Ho+n nu+~a, Message dda.o die^~n muo^'n nha('n nhu? ng` xem
ma` pha?i mu+o+.n lo+`i mo^.t nha^n va^.t trong phim no'i ra the^' thi` 
to^i tha^'y do+? qu'a. Bao phim cu?a ca'c chu' Ta`u o^ la`m "Blue Kite", 
"To Live", "Shanghai Triad", vv toa`n nhu+~ng ca?nh ddo+`i, ddo^'i thoa.i 
ra^'t bi`nh di., ddao to bu'a lo+'n gi` dda^u, the^' ma` ngu+o+`i xem 
va^~n hie^?u, va^~n tha^'y ddu+o+.c y' ddo^` cu?a phim.

Ngoa`i ddoa.n Quye^n le^n die^~n thuye^'t co`n co' ddoa.n o^ng gia'o la`ng
ddi tie^~n Quye^n mo^.t ddo.an ban dde^m ro^`i la`m mo^.t ba`i die^~n va(n
ve^` cuo^.c so^'ng no^ng da^n kho^? nhu+ the^' na`o cu~ng cho^'i kho^ng ke'm. 
(Mo^.t o^ng tri' thu+'c gia?ng gia?i cho mo^.t ba` tri' thu+'c ve^` 
cuo^.c so^'ng kho^? cu+.c cu?a no^ng tho^n trong mo^.t bo^. phim la`m 
ve^` no^ng tho^n !? Cu~ng may ma` o^ng na`y ddang thao thao ba^'t tuye^.t 
thi` da^~m pha?i pha^n tra^u ne^n kho^ng  no'i nu+~a.)

Nhu+ng co' le~ cu~ng kho^ng the^? tra'ch ba'c DNM ma^'y ddoa.n na`y 
ddu+o+.c. Ca'i gu la`m phim cu?a ba'c tu+` xu+a dde^'n nay la` hi`nh nhu+ 
pha?i co' n~ pha nhu+ the^' na`y ro^`i. To^i nho+' nhu+ trong "Thi. Xa~ 
trong ta^`m tay", ba'c DNM cu~ng dde^? cho ba'c pho'ng vie^n ng` Nha^.t 
ngo^`i trie^'t ly' mo^.t ho^`i ngoa`i tro+`i khie^'n ma^'y chu' Ta`u xi` 
ddie^n tie^'t le^n ba('n cho mo^.t pha't che^'t tha(?ng ca(?ng.

Quay la.i chuye^.n Quye^n. Cu+' cho la` em no' ca?m ddo^.ng tha^.t ma` 
xua^'t kha^?u tha`nh die^~n va(n ddi, thi` suo^'t ca? qu'a tri`nh ddo'ng 
cu?a Quye^n tu+` dda^`u to+'i ddoa.n ddo' cha? co' gi` co' the^? thuye^'t 
phu.c ddu+o+.c ngu+o+`i xem la` ba`i die^~n va(n no'i ddu'ng ta^m tra.ng 
cu?a Quye^n ca?. Kho^ng ai no'i to+'i chuye^.n Quye^n pha?i la`m ca^.t 
lu+.c, ma` la` chuye^.n Quye^n ti`m la.i nhu+~ng ky? nie^.m tho+`i tho+ 
a^'u nhu+ the^' na`o, tha^'y gi` tu+` cuo^.c so^'ng ddo^`ng que^ nga`y 
nay, die^~n xua^'t ba(`ng da'ng ddie^.u, khuo^n ma(.t ra sao...vv Ta^'t 
ca? cu+' tro+n tuo^.i ddi. Vi` the^' to^i mo+'i ba?o la` chi? tha^'y 
Quye^n "cu+o+~i ngu+.a xem hoa, cha(?ng tha^'y vo+~ va.c ddu+o+.c ra 
ddie^`u gi`". Le^ Va^n ddo'ng vai na`y kho^ng dda.t la('m, nhu+ng
mo^.t pha^`n cu~ng pha?i tr'ach ba'c DNM dda~ kho^ng cho co^ nhie^`u co+ 
ho^.i ho+n.

>DDo' la` chu+a ke^? DNM du`ng co^ Quye^n
> trong phim chi? dde^? la`m ye^'u to^' ra^'t quan tro.ng trong qua' tri`nh da^~n
> dde^'n su+. xua^'t tinh so+'m ho+n du+. ddi.nh cua? thanh nie^n Nha^m?

What??? DDoa.n na`y ba'c vie^'t nghie^m chi?nh dda^'y chu+'?

> Y' ddo^` ddu+a TAH cu`ng dda.o die^~n vo+'i DNM la`m to^i nho+' dde^'n phong 
> tra`o tuye^n truye^`n pha?n khoa ho.c nga`y xu+a ke^u go.i anh hu`ng lao
> ddo^.ng la^'y co^ du~ng sy~ die^.t My~ dde^? dde? ra ddu+'a con tho^ng minh
> nhu bo^' va` lie^`u nhu me. 

Nga`y xu+a anh hu`ng lao ddo^.ng la` tho^ng minh la('m a` ba'c?

>Hoa(.c nhu+ ca^u chuye^.n co^ ga'i dde.p la^'y anh
> trai ta`i vo+'i hy vo.ng co' ddu+'a con "Tho^ng minh nhu anh va` dde.p 
> nhu+ anh". Kho^? tha^n co^ ga'i, co^ kho^ng bie^'t ddu+'a con co^ se~ "tho^ng
> minh nhu+ co^ va` dde.p nhu+ cho^`ng co^" va` ra(`ng nhu+~ng ddu+'a con nhu+ co^
> mong u+o+'c thu+o+`ng la` ke^'t qua? cu?a nhu+~ng cuo^.c ngoa.i ti`nh hay 
> nhu+~ng cuo^.c ti`nh vo^.i va~ va` bi. ca^'m ddoa'n.

Ne^'u ba'c Tua^'n tin tu+o+?ng o+? n~ chuye^.n na`y thi` cha('c ba'c 
pha?i la` ngu+o+`i ra^'t hoa`n ha?o, va` vo+. ba'c cu~ng va^.y. :-) (Xin 
lo^~i ba'c, tha^'y ba'c ddu`a to^i cu~ng ddu`a ba'c mo^.t ty' tho^i.) 

No'i chuye^.n nghie^m tu'c, to^i ddang ba`n chuye^.n TNDQ mo^.t ca'ch 
ddu+'ng dda('n, thi` ba'c mang ca'i chuye^.n la^?n tha^?n cu?a Balzac hay 
Maugham va`o dda^y la`m gi`? No' cha(?ng a(n nha^.p gi` va`o chuye^.n 
to^i ddang no'i ca?.

Ba'o New York Times vie^'t: "Ca'c ca?nh trong phim cua Tra^`n Anh Hu`ng
dde^`u visually exquisite."
Ba'o TransPacific so^' mo+'i nha^'t cu~ng vie^'t "Vietnam, even though 
considered by many as having a young, promising movie industry, so far 
has produced only one world-class director in the person of Tran Anh 
Hung."

Nhu+ng kho^ng ca^`n ddo.c n~ ba'o na`y, chi? ca^`n xem ca'c phim TAH la`m 
cu~ng ddu? tha^'y he^'t ca'i ta`i cu?a anh trong xu+? ly' ca'c hi`nh a?nh.
Che^ TAH dda.o die^~n do+? la` to^i che^ the^' tho^i, vi` phim "cyclo" 
tha^'y TAH o^m ddo^`m nhie^`u thu+' qu'a, chu+' ba'c na`y mo+'i la`m 
ddu+o+.c co' hai phim thi` ke^'t lua^.n gi` cu~ng ho+i vo^.i. Nghe ba?o 
TAH ddang la`m mo^.t phim thu+' ba te^n la` "ddo^`ng que^ va` ru+o+.u 
ne^'p" hay ca'i gi` tu+o+ng tu+. nhu+ the^' (to^i chi? nho+' la` co' tu+` 
"ru+o+.u" trong title). To^i ra^'t to` mo` cho+` xem phim na`y co' gi` 
lie^n quan dde^'n ddo^`ng que^ VN kho^ng, va` ne^'u co' thi` TAH se~ xu+? 
ly' nhu+ the^' na`o.

Quay la.i chuye^.n TNDQ, trong phim na`y co va`i ca?nh kho^ng co' 
trong truye^.n NHT, DNM cho va`o va` to^i tha^'y ra^'t hay. Cha(?ng ha.n 
ca?nh chi. Hie^n (chi. la^'y anh ruo^.t Nha^m) tie^~n em ddi bo^. ddo^.i 
o+? dda^`u la`ng. Xe cho+? em dda~ cha.y nhu+ng chi. co`n cha.y theo 
ddu+a cho Nha^m mo^.t go'i qua` "chi. ta(.ng em ca'i bu't va` quye^?n vo+?
dde^? em du`ng". Co`n nu+o+'c na`o tre^n the^' gio+'i na`y ma` qua` 
ta(.ng ngu+o+`i ddi ra cho^~ che^'t cho'c hai ba na(m la` ca'i bu't va` 
quye^?n vo+? Chi tie^'t ra^'t nho?, nhu+ng no'i ddu+o+.c ra^'t nhie^`u.

Ca?nh hay nu+~a la` ca?nh Nha^m ma(.c qua^`n a'o bo^. ddo^.i, cu`ng
ddo^`ng ddo^.i ngo^`i tre^n xe ta?i mui tra^`n le^n bie^n gio+'i phi'a Ba('c.
Xe ddi qua nhu+~ng cho^~ nui' cao, ddu+o+`ng quanh co.  Ngu+o+`i la`m ruo^.ng
bo^~ng cho^'c tha`nh ngu+o+`i li'nh, Nha^m ngo^`i tre^n xe ru't so^? ra la`m
tho+ nho+' ve^` ddo^`ng que^ dda~ bo? la.i xa tit ta('p dda(`ng sau.

Co`n nhie^`u chuye^.n ngoa`i le^`, nhu+ng to^i ddang thi cu? nga^.p lu.t 
ne^n kho^ng muo^'n bu+o+i the^m nhu+~ng chuye^.n controversial ra nu+~a. 
Dda`nh he.n ca'c ba'c di.p kha'c. DDe^? ke^'t thu'c, chi? xin kha(?ng 
ddi.nh la.i y' to^i vie^'t trong ba`i tru+o+'c:

To^i hoa`n toa`n kho^ng co' y' ddi.nh ba`i ba'c TNDQ, dda^y la` mo^.t co^'
ga('ng lo+'n cu?a DAVN va` cu?a DNM, la` mo^.t phim hay cu?a VN. Nhu+ng qu?a
tha^.t phim co`n in ha(`n nhie^`u ca'i ye^'u o+'t, a^'u tri~ cu?a DAVN qu'a.
Ca'c ky~ thua^.t ddie^.n a?nh xu+? du.ng trong phim, visual effects ke'm,
ca'c nha^n va^.t chi'nh ddo'ng ye^'u, ddo^'i thoa.i va` nhie^`u ca?nh va^~n
mang ti'nh sa^n kha^'u, symbolic, tu+o+.ng tru+ng cao qu'a, xem tha^'y ra^'t
gia? ta.o. DDa^'y la` chu=a no'i to+'i chuye^.n nha.c thi` hay, nhu+ng no^?i
ta('t tu`y hu+'ng, cha? tha^'y a(n nha^.p gi` vo+'i ca?nh. Tro^ng ngu+o+`i
la.i nho+' dde^'n ta, xem nhu+~ng phim hay cu?a TQ, DDa`i Loan, Korea, ma`
to^i ca?m tha^'y buo^`n kho^ng hie^?u bao gio+` DAVN mo+'i dduo^?i ki.p ho.
dda^y (if ever)? 

Tre^n dda^y la` y' kie^'n chu? quan cu?a to^i. Ba'c na`o co' cao kie^'n 
gi` xin ra chi? ba?o the^m. Nhu+ng to^i mong cuo^.c tranh lua^.n na`y se~
tie^'p die^~n tre^n phu+o+ng die^.n co+?i mo+? va` to^n tro.ng la^~n nhau.
Bie^'t thi` no'i, kho^ng bie^'t thi` tho^i. Tranh lua^.n kie^?u tha^m 
thu'y nha` nho thi` cu~ng cha(?ng sao, nhu+ng to^i kho^ng ma(.n ma`
vo+'i style ddo' la('m.

Cheers, Ha?i.