[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
[Tin VN] Guiness Saigon (fwd)
---------- Forwarded message ----------
Date: Sat, 03 MAY 1997 01:01:34 -0600
From: proxy098@hotmail.com
Newgroups: soc.culture.vietnamese
Subject: [Tin VN] Guiness Saigon
G U I N E S S S A I G O N
* Ca'c qua'n ca` phe^ dda^`u tie^n o+? Sa`i Go`n:
"... DDe^? tha`nh la^.p mo^.t thuo^.c ddi.a, ngu+o+`i Anh ba('t dda^`u
ba(`ng tu'i tie^`n, ngu+o+`i Ta^y Ban Nha ba(`ng mo^.t nha` tho+`,
ngu+o+`i Pha'p ba(`ng mo^.t qua'n ca` phe^". Trong thu+.c te^', thu+.c
da^n Pha'p ba('t dda^`u ba(`ng mo^.t qua^n y vie^.n dde^? chu+~a tri. cho
ca'c thu+o+ng binh cu?a ho.; theo ddo', dda~ co' ca` phe^ ca(n tin xua^'t
hie^.n o+? dda^'y tru+o+'c 1861. Theo ta`i lie^.u sa'ch ba'o thi` co' hai
qua'n ca` phe^ dde^`u ra ddo+`i na(m 1864.
Qua'n Cafe' Lyonnais to.a la.c o+? ddu+o+`ng Gouvernement, ga^`n u.
chie^'n ha.m Primauguet. Theo te^n ddu+o+`ng cu~ na`y thi` ddo' la`
ddu+o+`ng Ly' Tu+. Tro.ng; song co' le~ chi'nh xa'c ho+n la` qua'n na`y
to.a la.c o+? ddu+o+`ng Ngo^ Va(n Na(m hie^.n nay.
Qua'n Cafe' de Paris, (trong ddo' co' Ca^u la.c bo^. thu+o+ng ma~i) o+?
ta.i be^'n so^ng, go'c ddu+o+`ng so^' 16 (nay la` DDo^`ng Kho+?i), chu?
nha^n la` o^ng Bonnerieux. Qua'n na`y co`n lu+u la.i da^'u ve^'t dde^'n
1905, ta.i ddu+o+`ng Paul Blanchy (Hai Ba` Tru+ng), so^' 83, chu? nha^n
te^n la` Vital.
* Nha` in dda^`u tie^n o+? Sa`i Go`n:
La` nha` in Impe'riale la^.p 1862, mo^.t chi nha'nh cu?a nha` in cu`ng
te^n be^n Pha'p. Tru. so+? dda(.t o+? go'c ddu+o+`ng Hai Ba` Tru+ng -
Nguye^~n Du hie^.n nay. DDu+o+`ng Hai Ba` Tru+ng xu+a co' te^n la`
ddu+o+`ng Impe'riale. DDe^'n 1870 nha` in na`y tro+? tha`nh Imprimerie
Nationale. DDe^'n nay ca'i bie^?n nha` in co`n ba?o to^`n la` Imprimerie
de Mission - 1864 - 1951 o+? be^n trong nha` tho+` Ta^n DDi.nh.
* To+` ba'o tie^'ng Vie^.t dda^`u tie^n:
Ddo' la` to+` Gia DDi.nh ba'o ra ddo+`i o+? Sa`i Go`n nga`y 15-4-1865 do
ngu+o+`i Pha'p la` Ernest Petteau chi.u tra'ch nhie^.m xua^'t ba?n va`
pha't ha`nh (theo nghi. ddi.nh 1-1-1865). Tho+`i gian dda^`u, ba'o ra
mo^~i tha'ng mo^.t ky` va`o nga`y 15. Mu.c ddi'ch cu?a to+` ba'o in ba(`ng
chu+~ Annam theo chu+~ ca'i Latinh na`y la` "nha(`m pho^? bie^'n trong
ngu+o+`i da^n ba?n xu+' nhu+~ng tin tu+'c dda'ng cho ho. quan ta^m, va`
cho ho. nhu+~ng kie^'n thu+'c ve^` nhu+~ng va^'n dde^` mo+'i co' lie^n
quan dde^'n va(n ho'a va` nhu+~ng tie^'n bo^. ve^` no^ng nghie^.p...".
Ba'o xua^'t ba?n mo^~i tha'ng mo^.t ky`. Tru+o+ng Vi~nh Ky' la` ngu+o+`i
vie^'t ba'o tie^'ng Vie^.t dda^`u tie^n o+? nu+o+'c ta.
* Tie^?u thuye^'t dda^`u tie^n cu?a nu+o+'c ta:
Ddo' la` Truye^.n tha^`y Lazano Phie^`n cu?a P.J.B Nguye^~n Tro.ng Qua?n
la`m ra. S., J.Linage, Libraire e'diteur, Rue Catinat, 1887 - TDR, In-8,
pp32. DDa^`u sa'ch la` ba`i dde^` ta(.ng (tie^'ng Pha'p) cho Die^.p Va(n
Cu+o+ng - ba.n ho.c cu?a ta'c gia? o+? Alger; ke^' dde^'n la` ba`i tu+.a
(quo^'c ngu+~) dde^` nga`y 1-12-1886. o+? ba`i tu+.a, ta'c gia? ne^u mu.c
ddi'ch cu?a vie^.c sa'ng ta'c la` : "La`m ra mo^.t truye^.n ha^`u cho ke?
sau coi ma` ba`y dda(.t cu`ng in ra i't nhie^`u truye^.n hay, tru+o+'c la`
la`m cho con tre? ham vui ma` ta^.p ddo.c, sau la` la`m cho da^n ca'c xu+'
bie^'t ra(`ng: ngu+o+`i Annam sa'nh tri' sa'nh ta`i thi` cu~ng cha(?ng
thua ai!".
DDa^y la` tie^?u thuye^'t vie^'t theo hi`nh thu+'c tie^?u thuye^'t
phu+o+ng Ta^y. No^.i dung truye^.n : Tha^`y tho^ng ngo^n (L.Phie^`n)
ngu+o+`i Ba` Ri.a dda~ co' vo+.. Ngu+o+`i vo+. Vie^.t cu?a vie^n quan ba
Pha'p pha?i lo`ng tha^`y nhu+ng kho^ng ddu+o+.c dda'p u+'ng. Ngu+o+`i phu.
nu+~ dda ti`nh na`y dda~ la`m hai bu+'c thu+ gia? khie^'n tha^`y tho^ng
ngo^n tha`nh ke? gie^'t ngu+o+`i. Cuo^'i cu`ng tha^`y ddi tu vo+'i lo`ng
ho^'i ha^.n da`y vo` dde^'n no^~i pha?i la^m be^.nh. Tru+o+'c khi qua
ddo+`i, tha^`y nha^.n ddu+o+.c thu+ thu' to^.i cu?a ngu+o+`i dda`n ba`
to^.i lo^~i a^'y. (Theo Ba(`ng Giang).
* Tu+` ddie^?n tie^'ng Vie^.t dda^`u tie^n:
DDo' la` cuo^'n DDa.i Nam qua^'c a^m tu+. vi., cuo^'n tu+` ddie^?n tie^'ng
Vie^.t quo^'c ngu+~ Latinh, cu?a Huy`nh Ti.nh Paulus Cu?a, 1895.
Bo^. tu+` ddie^?n na`y go^`m hai ta^.p : Tome I tu+` va^`n A dde^'n L;
Tome II tu+` va^`n M dde^'n va^`n X. o+? trong bi`a chi'nh, co' ghi do`ng
phu. chu': "Tham du.ng chu+~ nho co' gia?i nghi~a, co' da^~n chu+'ng,
mu+o+.n 24 chu+~ ca'i phu+o+ng Ta^y la`m chu+~ bo^.". Tuy la` sa('p xe^'p
theo thu+' tu+. A, B, C... X, song mo^~i mu.c tu+` co' ca? chu+~ Ha'n va`
chu+~ No^m; la.i da^~n ca? ca dao, ca tru`, Chinh phu. nga^m, Kim Va^n
Kie^`u... dde^? gia?ng gia?i, minh du.. Bo^. tu+. vi. na`y, dde^'n nay
dda~ vu+o+.t ra kho?i co^ng du.ng cu?a mo^.t bo^. tu+` ddie^?n tie^'ng
Vie^.t ma` la` mo^.t thu+' ba'ch khoa thu+ ve^` Nam bo^..
* Ha't hi`nh ma'y (chie^'u phim)... dda^`u tie^n:
o+? Cho+. Lo+'n - Sa`i Go`n. To+` tua^`n ba'o Nam Ky`, so^' 50 (6-10-1898)
dda~ dda(ng mo^.t qua?ng ca'o:
Ha't hi`nh ma'y. Ta.i Cha^u Tha`nh, Cho+. Lo+'n (phi'a tru+o+'c nha` quan
To^?ng ddo^'c Cho+. Lo+'n). To^'i bu+~a nay va` mo^~i to^'i ddu'ng 9
gio+`. O^ng D'Arc co' ha't hi`nh ma'y hay qua' su+'c.
Ca'c tu+ lie^.u tre^n cho tha^'y buo^?i "ha't hi`nh ma'y" o+? Cho+. Lo+'n
va`o tha'ng 10-1898 la` buo^?i chie^'u phim dda^`u tie^n o+? nu+o+'c ta.
Nhu+ va^.y buo^?i chie^'u phim na`y ddu+o+.c thu+.c hie^.n chu+a dda^`y ba
na(m sau nga`y anh em Lumie`re thu+.c hie^.n buo^?i chie^'u phim dda^`u
tie^n ta.i Paris (28-12-1895).
(Theo Sa^m Thu+o+ng)
* DDoa.n phim quay dda^`u tie^n.
Tua^`n ba'o Nam Ky` so^' 81, ra nga`y 18-5-1899 tu+o+`ng thua^.t no^.i
dung mo^.t buo^?i chie^'u phim: "Trong ma^'y hi`nh ddo' tho+`i ban dda^`u
co' mo^.t ngu+o+`i dda`n ba` be? bo^ng ma` ngu+?i, ddoa.n hi`nh xe lu+?a
be^n Ta^y cha.y dde^'n ghe' nha` ba'n gia^'y, co' bo^. ha`nh ddo^ng dda?o
la('m; hi`nh xe lu+?a cha.y vo^ dda^.u ta.i nha` gia^'y Cho+. Lo+'n;
hi`nh hai ngu+o+`i say ru+o+.u pha' qua'n, co' li'nh tra^'n thu? dde^'n
ba('t; hi`nh dda`o Nhu+.t Bo^?n ra ha't... cu`ng nhie^`u hi`nh kha'c nu+~a
xem tha^.t khoa'i chi' la('m". Chi tie^'t "hi`nh xe lu+?a cha.y vo^ dda^.u
o+? nha` gia^'y Cho+. Lo+'n" dda~ chi? ra ddo' la` ddoa.n phim quay ta.i
xu+' ta, co' the^? la` ddoa.n phim dda^`u tie^n.
HUY`NH su+u ta^`m
-------------------==== Posted via Deja News ====-----------------------
http://www.dejanews.com/ Search, Read, Post to Usenet