[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
DDe^ so^ng Mekong
DDe^ So^ng Mekong
Ba`i toa'n ve^` dde^ so^ng Mekong la` mo^.t ba`i toa'n he^. tho^'ng,
kho^ng ddo+n gia?n la` co' the^? gia?i quye^'t cu.c bo^. ddu+o+.c.
Va^'n dde^` quan tro.ng nha^'t hie^.n nay la` lu~ lu.t. Va^~n bie^'t ma^'t
thi` bao gio+` cu~ng co' ddu+o+.c. Lu~ ma^'t cu?a ca?i va^.t cha^'t,
ma^'t ca^y tro^`ng thi` la.i ddu+o+.c phu` sa dde^? mu`a sau. Lu~ cu~ng
giu'p ta ru+?a ma(.n, thau chua, giu'p ta gia?i quye^'t mo^.t pha^`n ca'i
va^'n dde^` mo^i tru+o+`ng cu+.c ky` ca^'p ba'ch cu?a vu`ng na`y la`
nhie^~m phe`n va` nhie^~m ma(.n.
Tuy nhie^n, ca'c ba'c co' bie^'t la` lu'a ga.o gia' bao nhie^u kho^ng?
Va` ca'c nga`nh co^ng, no^ng nghie^.p kha'c gia' the^' na`o? Ro^`i
tru+o+`ng ho.c, be^.nh vie^.n. Lu~ to+'i, ca'c ba'c co' thi'ch ngo^`i
nhi`n con mi`nh ngo^`i tre^n cho`i tha? ca^`n ca^u ca^u ca' thay vi`
dde^'n tru+o+`ng kho^ng? Ca'c ba'c co' bie^'t la` ga^`n dda^y, o+?
vu`ng mie^.t vu+o+`n, du+`a, cho^m cho^m bi. dda(~n ddi dde^?
tro^`ng nha~n, va` mo^~i hecta nha~n mo^.t na(m thu la~i khoa?ng
50 trie^.u ddo^`ng (ga^`n 5000USD) kho^ng? So vo+'i lu'a thi`
la~i bao nhie^u la^`n?
Ca'i ha.i cu?a lu~ lu.t thi` nhie^`u la('m. Ro^`i ddo^`ng ba(`ng pha't
trie^?n le^n, tha`nh xu+' va(n minh. Ngu+o+`i da^n xu+' va(n minh
kho^ng the^? mo^~i na(m ma^'y tha'ng ngo^`i tre^n cho`i, tha?
ca^`n ca^u ca^u ca' ddu+o+.c.
Va^.y tri. thu?y vu`ng ddo^`ng ba(`ng la` va^'n dde^` ca^'p ba'ch.
Ne^'u ca'c ba'c ho?i y' kie^'n da^n o+? dda^y, ho. se~ tra? lo+`i
ddu'ng nhu+ the^' ddo'.
Ba'c Bu+?u Long no'i ra^'t co' ly' la` dda`o ke^nh se~ ddo^.ng dde^'n
lo+'p dda^'t phe`n, la`m phe`n no^?i le^n. Tuy nhie^n, va^'n dde^` na`y
se~ ddu+o+.c gia?i quye^'t sau va`i na(m. Va^'n dde^` quan tro.ng nha^'t
la` xa^m nha^.p ma(.n. Va`o mu`a kho^, nu+o+'c ma(.n truye^`n do.c
so^ng le^n ha`ng tra(m km. Ca'c con ke^nh se~ giu'p cho ma(.n truye^`n
va`o ddo^`ng. Va` sau ddo' the^' na`o thi` ca'c ba'c co' the^? tha^'y
khi ddo.c Ru+`ng ma('m.
Mo^.t sai la^`m ra^'t co+ ba?n cu?a phong tra`o ca?i ta.o ddo^`ng
ba(`ng sau 1975 la` dda`o ke^nh. Ca'c "con ke^nh ta dda`o" la`m cho
ma(.n xa^m nha^.p nhie^`u ho+n va`o mu`a kho^, va` ti`nh hi`nh xa^'u
ddi ra^'t nhie^`u.
Mo^.t sai la`m ra^'t lo+'n cu~ng cu?a phong tra`o na`y la` dda('p dde^.
DDe^ dda('p lung tung, kho^ng nga(n ddu+o+.c lu~, ma` co`n ca?n
tro+? do`ng cha?y, ke^'t qua? la` la`m lu~ to ho+n tru+o+'c.
Nhu+~ng sai la^`m na`y dda~ ddu+o+.c nghie^n cu+'u ky~, va` nhu+~ng
kinh nghie^.m dda~ ddu+o+.c ru't ra. Hie^.n nay, nhu+~ng ngu+o+`i
la`m chuye^n mo^n trong nu+o+'c dda~ vu+~ng va`ng ho+n xu+a ra^'t
nhie^`u.
Vie^.c dda('p dde^ va` xa^y du+.ng ca'c co^ng tri`nh thu?y lo+.i se~
tre^n bi`nh die^.n toa`n vu`ng ddo^`ng ba(`ng co' nhu+~ng ca'i lo+.i sau:
1. Ta co' the^? nga(n lu~ cho toa`n ddo^`ng ba(`ng.
2. Do`ng cha?y se~ ta^.p trung va`o so^ng chi'nh. to^'c ddo^. do`ng cha?y
ta(ng le^n, to^'c ddo^. na.o ve't dda'y so^ng cu~ng ta(ng le^n, va` ke^'t qua?
la` dda'y so^ng se~ kho^ng bi. bo^`i dda('p nhie^`u. co' khi co`n sa^u xuo^'ng.
3. Ba(`ng ca'ch ddie^`u tie^'t nu+o+'c va`o ruo^.ng nho+` ca'c co^ng tri`nh
thu?y lo+.i, ta co' the^? cung ca^'p nu+o+'c ngo.t dde^? thau chua, ru+?a
ma(.n va` cung ca^'p phu` sa cho ddo^`ng ruo^.ng.
Co' mo^.t va^'n dde^` ca^`n no'i la` khi to^'c ddo^. do`ng nu+o+'c ta(ng le^n.
xo'i mo`n bo+` so^ng cu~ng ta(ng le^n. Va^.y ca'c co^ng tri`nh ba?o ve^.
bo+` so^ng cu~ng ra^'t ca^`n. Co' ai nghe tu+` "Cu` da^.y" chu+a \?
Phu` sa kho^ng va`o so^ng se~ tro^i ra bie^?n, va` khi ga(.p nu+o+'c ma(.n,
se~ ddo^ng la.i va` la('ng xuo^'ng, ddu+o+.c do`ng cha?y ven bie^?n ddu+a
xuo^'ng U-minh dde^? bo'n cho ru+`ng ma('m. Va^.y phu` sa kho^ng ma^'t.
Ba'c na`o muo^'n bie^'t the^m ve^` hie^.n tu+o+.ng na`y xin lie^n he^. vo+'i
o^ng Eric Wolanski, Australian Institute of Marine Science. O^ng a^'y
la` chuye^n gia ha`ng dda^`u the^' gio+'i ve^` va^'n dde^` na`y.
Va^'n dde^` dda^`u tie^n la` tie^`n dda^u dde^? xa^y co^'ng, dda('p dde^. To^i
tha^'y vo+'i mo^.t nu+o+'c thu nha^.p ca? na(m la` 20 ty? ddo^ la ma`
chi cho chi? mo^.t co^ng tri`nh la` 17 ty?, pha't buo^`n.
Vie^'t cho+i ma^'y do`ng. Mong ca'c chuye^n gia ve^` thu?y lo+.i va`
xa^m nha^.p ma(.n tre^n VKS va` VNSA go'p y' the^m.
Ca.
--FAA17527.862915097/batch1.csd.uwm.edu--