[TT 12/6] Vu. a'n Epco va` su+. ra ddi tha(`m la(.ng ta`i sa?n co^ng o+? qua^.n 3 (fwd)

[AnHai Doan <anhai@cs.washington.edu>]

Tu+` ba'c proxy:

DDie^`u tra:

Vu. a'n Epco va` su+. ra ddi tha(`m la(.ng ta`i sa?n co^ng o+? qua^.n 3

Sau 1975, qua^.n 3 tie^'p thu nhie^`u bie^.t thu+. sang tro.ng. Ban
dda^`u nhu+~ng khu bie^.t thu+. na`y ddu+o+.c su+? du.ng la`m co^ng
so+?; nhu+ng nay, theo mo^.t ca'n bo^. Qua^.n u?y Q.3, thi` ta^'t ca?
dda~ "bie^'n ma^'t", chi? co`n la.i tru. so+? qua^.n u?y va` UBND
qua^.n. Nhu+~ng ca'i co`n la.i ddi ve^` dda^u ? 
Co' ra^'t nhie^`u con ddu+o+`ng bi' hie^?m trong vie^.c ta`i sa?n co^ng
"ddo^.i no'n ra ddi " o+? Q.3, trong ddo' co' he^. tho^'ng co^ng thu+.
ma` chu'ng to^i se~ la^`n lu+o+.t dde^` ca^.p dde^'n. Trong pha.m vi
ba`i vie^'t na`y, chi? vo+'i su+. nhi`n la.i qua' tri`nh pha't trie^?n
cu?a mo^.t co^ng ty TNHH nhu+ Co^ng ty Epco cu~ng dda~ tha^'y kha'
dda^`y ddu? ti'nh cha^'t cu?a va^'n dde^` tre^n. 

La^'y ta`i sa?n co^ng la`m vo^'n
Epco la` co^ng ty TNHH nhu+ng la.i ddu+o+.c UBND Q.3 lie^n tu.c giao cho
nhu+~ng co^ng thu+. vo+'i nhie^`u hi`nh thu+'c kha'c nhau. DDa^`u tie^n
la` khu Nguye^~n Thu+o+.ng Hie^`n thuo^.c Co^ng an Q.3, ddu+o+.c giao
cho Epco thue^ trong tho+`i ha.n 30 na(m vo+'i gia' re? ma.t trong hoa`n
ca?nh Co^ng an Q.3 ra^'t bu+'c ba'ch, thie^'u tho^'n tru. so+? la`m
vie^.c. Ke^' dde^'n la` Vie^.n Kie^?m sa't, Ho^.i Phu. nu+~, Ma(.t
tra^.n To^? quo^'c Q.3... cu~ng pha?i bi.n ri.n chia tay tru. so+? cu~
dde^? giao khu 120ABC Ca'ch Ma.ng Tha'ng Ta'm, Q.3 cho Epco su+? du.ng.
Ro^`i ga^`n dda^y nha^'t tru. so+? UBND P.7, Q.3 (198 Vo~ Thi. Sa'u)
cu~ng dda~ ddu+o+.c ba`n giao cho Epco, UBND P.7 pha?i gia?i to?a, ta'i
bo^' tri' mo^.t nha` tre? dde^? co' no+i la`m vie^.c mo+'i "khie^m
to^'n" ho+n. Nha` 311 DDie^.n Bie^n Phu?, Q.3 tie^`n tha^n la` tru. so+?
cu?a mo^.t UBND phu+o+`ng kha'c, cu~ng ddu+o+.c giao cho Epco dde^? la`m
xi' nghie^.p xa^y du+.ng. 

Kho^ng chi? ca'c co+ quan ban nga`nh kho^ng sinh ra lo+.i nhua^.n nhu+
tre^n pha?i chi.u le'p, ca'c xi' nghie^.p, ddo+n vi. sa?n xua^'t kinh
doanh kha'c trong qua^.n 3 cu~ng cu`ng chung so^' pha^.n. 

Ba ddo+n vi. kinh te^' bao go^`m Xi' nghie^.p Khai tha'c che^' bie^'n
la^m sa?n, Xi' nghie^.p sa?n xua^'t che^' bie^'n ha`ng xua^'t kha^?u Sao
Mai va` Xi' nghie^.p Bao bi` cu~ng la^`n lu+o+.t ra ddi giao la.i khu
Nguye^~n Trung Hie^'u so^' 462H Ca'ch Ma.ng Tha'ng Ta'm P.11, Q.3 cho
Epco. Ca'c quye^'t ddi.nh na`y do pho' chu? ti.ch UBND Q.3 lu'c ddo' la`
Huy`nh Va(n Tu+o+?ng ky'. Tu+o+ng tu+. nha` 213 Nam Ky` Kho+?i Nghi~a,
Q.3 do Trilimex ddang su+? du.ng, cu~ng ddu+o+.c UBND Q.3 chi? dda.o
giao cho Epco dde^? lie^n doanh vo+'i nu+o+'c ngoa`i. 

Ta^'t nhie^n, Epco cu~ng pha?i bo? ra kinh phi' nha^'t ddi.nh dde^? ta'i
bo^' tri', di do+`i chu? cu~, no^.p nga^n sa'ch ve^` qua^.n, dda^`u tu+
the^m ... Tuy nhie^n, con so^' a^'y kho^ng dda'ng la` bao so vo+'i
nhu+~ng gia' tri. ddi.a o^'c ma` Epco ddu+o+.c hu+o+?ng. 

Tru+o+'c ma('t, Epco ne'm ngay ca'c co^ng thu+. na`y va`o nga^n ha`ng
dde^? vay vo+'i so^' tie^`n cao ho+n ra^'t nhie^`u. Khu 120ABC Ca'ch
Ma.ng Tha'ng Ta'm, Q.3 Epco ky' ho+.p ddo^`ng thue^ cu?a Co^ng ty Qua?n
ly' - kinh doanh nha` TP vo+'i gia' va`i chu.c trie^.u ddo^`ng/tha'ng,
va` dda^`u tu+ the^m khoa?ng va`i chu.c ti? ddo^`ng vo+'i mo^.t mo+'
gia^'y to+` lo^.n xo^.n, ta'ch nha^.p mo+` a'm. Vo+'i mo+' chu+'ng tu+`
ho^? lo^'n na`y + ha`ng ho'a tha^.t + ha`ng ho'a kho^'ng, Epco dda~ moi
ddu+o+.c tu+` nga^n ha`ng 280 ti? ddo^`ng va` cho Co^ng ty Minh Phu.ng
mu+o+.n mo^.t pha^`n dde^? moi the^m 200 ti? nu+~a tu+` nga^n ha`ng.
Tu+o+ng tu+. khu 462H Ca'ch Ma.ng Tha'ng Ta'm, Q.3 ddu+o+.c Epco dda^`u
tu+ tre^n 530 trie^.u ddo^`ng, va` du`ng no' "moi" tu+` nga^n ha`ng
the^m 12 ti? ddo^`ng nu+~a. 

Mo^.t so^' ta`i sa?n kha'c Epco ddu+a va`o ca'c du+. a'n lie^n doanh
vo+'i nu+o+'c ngoa`i vo+'i mu.c ddi'ch tru+o+'c ma('t cu~ng chi? la`
dde^? "moi" tie^`n tu+` nga^n ha`ng, nhu+ kho 101 Tra^`n Quo^'c Tha?o.
Khu dda^'t na`y Co^ng ty Qua?n ly' nha` Q.3 qua?n ly' va` ky' ho+.p
ddo^`ng vo+'i Epco dde^? xa^y du+.ng nha` kho vo+'i su+. ddo^`ng y' cu?a
UBND Q.3, Epco no^.p cho nga^n sa'ch 11 ti?. Tho+`i ddie^?m tha'ng
3-1997, Epco dda~ bu+o+'c dde^'n ngu+o+~ng cu?a su+. suy su.p, pha?i
gia?m lu+o+ng ca'n bo^. co^ng nha^n vie^n va` mo.i ddo^`ng tie^`n la`m
ra dde^`u pha?i ta^.p trung dde^? tra? no+. nga^n ha`ng, hoa`n toa`n
kho^ng co' kha? na(ng pha't trie^?n mo+'i. Nhu+ng ddie^`u ra^'t dda'ng
nga.c nhie^n la` chi? ca'ch va`i nga`y tru+o+'c khi Lie^n Khui Thi`n
(gia'm ddo^'c Epco) bi. ba('t, pho' chu? ti.ch UBND Q.3 Pha.m Ta^'n Khoa
co`n ky' co^ng va(n gu+?i ca'c co+ quan chu+'c na(ng dde^` nghi. cho
Epco lie^n doanh vo+'i nu+o+'c ngoa`i dde^? thu+.c hie^.n mo^.t co^ng
tri`nh vui cho+i gia?i tri' tri. gia' le^n dde^'n 46 trie^.u USD ta.i
khu 101 Tra^`n Quo^'c Tha?o, Q.3. Thu+.c cha^'t Lie^n Khui Thi`n ve~ ra
du+. a'n na`y cu~ng la` dde^? moi tie^`n tu+` nga^n 
ha`ng vo+'i so^' tie^`n ke^ ki'ch tu+o+ng ddu+o+ng. 

UBND Q.3 co`n co' y' ddi.nh giao cho Epco su+? du.ng khu dda^'t 20.000m2
ta.i ddu+o+`ng Ca'ch Ma.ng Tha'ng Ta'm dde^? Epco mo+? ro^.ng khu nha`
ma'y ha?i sa?n tha`nh khu co^ng nghie^.p, nhu+ng chu+a thu+.c hie^.n
ddu+o+.c vi` chu+a bo^`i hoa`n cho da^n. 

Ngoa`i ra, ca'c ta`i sa?n co^' ddi.nh na`y co`n ddu+o+.c Epco du`ng
dde^? ta'i ddi.nh gia', ta(ng vo^'n go'p, mo^.t thu? ddoa.n a(n ca('p
ta`i sa?n nha` nu+o+'c. 

Ta(ng tru+o+?ng gia? - ru't tie^`n tha^.t
Nhu+ chu'ng ta dda~ bie^'t, Epco la` mo^.t co^ng ty TNHH bao go^`m vo^'n
go'p cu?a tu+ nha^n va` cu?a Q.3 .Ne^'u na(m 1992 vo^'n go'p cu?a Q.3
chi? co' 3,2 ti? ddo^`ng thi` dde^'n cuo^'i 1993 con so^' na`y le^n
to+'i tre^n 16,7 ti? ddo^`ng, cuo^'i 1994 va` cuo^'i 1995 la` tre^n 64
ti? ddo^`ng. Tuy nhie^n, hie^.n nay Q.3 ha^`u nhu+ kho^ng co' kha? na(ng
thu ho^`i so^' tie^`n na`y vi` vu. a'n hi`nh su+. dda~ kho+?i to^', no+.
nga^n ha`ng cu?a Epco kho^ng co' kha? na(ng chi tra? va` co^ng ty hie^.n
ddang ddu+'ng tru+o+'c bo+` vu+.c cu?a su+. pha' sa?n. 

Co`n ca'i go.i la` su+. ta(ng tru+o+?ng cu?a Epco chu? ye^'u du+.a tre^n
su+. ta'i ddi.nh gia' tri. ta`i sa?n, chu+' kho^ng pha?i la` su+. bo^?
sung vo^'n tha^.t su+. cu?a ca'c co^? ddo^ng. Ma` vie^.c ta'i ddi.nh
gia' na`y, ne^'u trung thu+.c, cu~ng chi? du+.a tre^n co+ so+? chu?
ye^'u la` ca'c ta`i sa?n co^' ddi.nh ddu+o+.c Q.3 giao cho Epco. Ma(.c
du` ddu+o+.c UBND Q.3 phe^ duye^.t, nhu+ng qua kie^?m tra cu?a So+? Ta`i
chi'nh va` Cu.c Qua?n ly' vo^'n va` ta`i sa?n nha` nu+o+'c ta.i TP.HCM
(3-1997) thi` vie^.c go'p vo^'n va` ta'i ddi.nh gia', ta(ng vo^'n na`y
kho^ng ro~ ra`ng, minh ba.ch, co+ so+? pha'p ly' va` phu+o+ng pha'p
du`ng dde^? ghi ta(ng ta`i sa?n va` ta(ng vo^'n cu~ng kho^ng ro~...
Ma(.c du` So+? Ta`i chi'nh dda~ chi'nh thu+'c ye^u ca^`u UBND Q.3, Co^ng
ty Epco gia?i tri`nh ca'c va^'n dde^` tre^n tu+` 15-7-1996, nhu+ng
dde^'n nay qua^.n va^~n chu+a gia?i tri`nh xong. Tha'ng 3-1997, Cu.c
Qua?n ly' vo^'n va` ta`i sa?n nha` nu+o+'c TP cu~ng co' 
ye^u ca^`u tu+o+ng tu+.. 

Tha^.t ra, khi vu. a'n ddu+o+.c kho+?i to^' thi` chi? nhu+~ng co^?
ddo^ng cha^.m cha^n nhu+ Q.3 va` Lie^n Khui Thi`n mo+'i bi. ma^'t
tra('ng, co`n ca'c co^? ddo^ng kha'c dda~ ru't vo^'n "bo? cha.y" ddu'ng
lu'c. Cha(?ng ha.n o^ng Huy`nh Minh DDu+'c na(m 1994 ru't ra tre^n 3,8
ti? ddo^`ng trong lu'c vo^'n go'p cu?a o^ng na(m 1992 ddu+o+.c dda'nh
gia' la` tre^n 740 trie^.u ddo^`ng. Tu+o+ng tu+. cu~ng vo+'i so^' vo^'n
go'p va`i tra(m trie^.u, o^ng Huy`nh DDu+'c Phu'c, Le^ Phu+o+'c Bo^'n
dda~ ru't ra mo^~i ngu+o+`i ga^`n 4 ti? ddo^`ng. 

Thu? ddoa.n ta(ng vo^'n gia?, ru't tie^`n tha^.t na`y cu~ng kho^ng xa
la. so vo+'i li.ch su+? cho^'ng to^.i pha.m kinh te^' tre^n the^'
gio+'i, nhu+ng cu~ng kha' mo+'i me? ddo^'i vo+'i nu+o+'c ta va` co+ quan
chu+'c na(ng ddang tie^'p tu.c la`m ro~ va^'n dde^` na`y trong qua'
tri`nh ddie^`u tra. 

Co' hay kho^ng su+. buo^ng lo?ng, bao che?
Trong qua' tri`nh hoa.t ddo^.ng cu?a mi`nh, co^ng ba(`ng ma` no'i Epco
dda~ co' su+. ddo'ng go'p kha' lo+'n va`o nga^n sa'ch Q.3, gia?i quye^'t
vie^.c la`m cho mo^.t bo^. pha^.n lo+'n ngu+o+`i lao ddo^.ng. Tuy
nhie^n, ta'c ha.i cu?a no' ga^y ra cu~ng ra^'t lo+'n, kho^ng chi? la`
va^'n dde^` tha^'t thoa't ta`i sa?n co^ng nhu+ tre^n dda~ ne^u. Do ddo'
kho^ng the^? kho^ng dda(.t va^'n dde^` la`m ro~ tra'ch nhie^.m cu?a
nhu+~ng ngu+o+`i la~nh dda.o qua^.n u?y va` UBND Q.3 trong ca'c tho+`i
ddie^?m ddo'. Ngoa`i va^'n dde^` thie^'u tra'ch nhie^.m, buo^ng lo?ng
qua?n ly' co`n co' nhu+~ng da^'u hie^.u cu?a su+. bao che. Chi? ddo+n
cu+? mo^.t va^'n dde^` nhu+ sau: sau khi kie^?m sa't tru+.c tie^'p Co^ng
ty Epco, nga`y 27-3-1994 Vie^.n Kie^?m sa't nha^n da^n TP.HCM dda~ co'
kha'ng nghi. gu+?i o^ng chu? ti.ch UBND Q.3 (lu'c ddo' dda~ la` o^ng
Huy`nh Va(n Tha`nh - nguye^n bi' thu+ qua^.n u?y) ne^u ro~ ca'c vi pha.m
pha'p lua^.t, ti`nh tra.ng dda^`u tu+ sai da^~n dde^'n thua lo^~, no+.
tre^n 125 ti? ddo^`ng kho' co' kha? na(ng chi tra? va` ta'i pha^n bo^?,
hu+o+'ng gia?i quye^'t cu?a Epco kho^ng ro~ ra`ng, mo^ hi`nh vi pha.m
Lua^.t co^ng ty... ne^n ye^u ca^`u UBND Q.3 cho kie^?m toa'n Epco nha(`m
la`m ro~ va` gia?i quye^'t ti`nh tra.ng thua lo^~ cu?a co^ng ty na`y.
Nhu+ng UBND Q.3 dda~ co' co^ng va(n do pho' chu? ti.ch Le^ Minh Vu+o+ng
ky' dde^` nghi. chu+a kie^?m toa'n Epco vo+'i ly' do: ne^'u tie^'n ha`nh
kie^?m toa'n se~ la`m "gia?m" uy ti'n cu?a Epco. Co`n theo ca'c chuye^n
vie^n ta`i chi'nh, ne^'u vie^.c kie^?m toa'n ddu+o+.c thu+.c hie^.n o+?
tho+`i ddie^?m na`y thi` qua' tri`nh su.p ddo^? va` su+. "dde? so^'"
co^ng no+. cu?a Epco co' the^? so+'m ddu+o+.c pha't hie^.n va` nga(n
cha(.n. 

Chu+a he^'t, mo^.t na(m sau Q.3 dda~ tie^'n ha`nh kie^?m tra xa'c ddi.nh
to^?ng nguo^`n vo^'n cu?a Epco. Ve^` ta`i sa?n co^' ddi.nh, to^? kie^?m
tra kho^ng to^? chu+'c ddi.nh gia' hoa(.c tru+ng ca^`u ddi.nh gia' ma`
xa'c nha^.n tre^n su+. "khai ba'o", quye^'t toa'n cu?a Epco. Ve^` ca'c
ma(.t ba(`ng ta.i Thu? DDu+'c, to^? kie^?m tra dda~ pha't hie^.n Epco
ke^ ki'ch gia'. Cu. the^? nhu+ ma(.t ba(`ng ddu+o+`ng Lu+o+ng DDi.nh
Cu?a (Thu? DDu+'c) Epco ddi.nh gia' 782.259 ddo^`ng/m2, trong lu'c ba?ng
gia' dda^'t - ddo^ thi. ban ha`nh ke`m theo quye^'t ddi.nh so^'
05/QDDUB-QLDDT nga`y 4-1-1995 cu?a UBND TP qui ddi.nh cho khu vu+.c cao
nha^'t chi? dde^'n 500.000 ddo^`ng/m2. Tu+o+ng tu+. khu dda^'t ga^`n
la`ng ba'o chi' (cu~) Epco ke^ le^n dde^'n 1.820.000 ddo^`ng/m2, trong
lu'c ba?ng gia' cao nha^'t chi? dde^'n 1.200.000 ddo^`ng/m2. Tu+` vie^.c
ke^ ki'ch na`y, to^?ng gia' tri. vo^'n cu?a Epco ddu+o+.c xa'c ddi.nh
le^n dde^'n 162 ti? ddo^`ng. Vo+'i nhu+~ng va^'n dde^` tre^n, kho^ng
hie^?u sao to^? kie^?m tra va^~n dde^` nghi. va` pho' chu? ti.ch UBND
Q.3 va^~n ky' co^ng nha^.n ke^'t qua? phi ly' na`y. DDa^y la` co+ so+?
ra^'t quan tro.ng dde^? Epco no^'i la.i ca'c quan he^. ti'n du.ng cu~
va` mo+? ra ti'n du.ng mo+'i la`m ta(ng vo.t co^ng no+. cu?a Epco sau
na`y, ddo^`ng tho+`i vie^.c la`m na`y co`n co' ta'c du.ng dda'nh lu+`a
du+ lua^.n, lu+`a la~nh dda.o va` che ma('t ca'c co+ quan pha'p lua^.t. 

Cu~ng kho^ng the^? kho^ng no'i dde^'n vie^.c "thu no+. - go'p vo^'n"
cu?a Nga^n ha`ng Ngoa.i thu+o+ng ta.i Epco. Cho dde^'n tha'ng 12-1994,
so^' no+. qua' ha.n cu?a Epco ta.i Nga^n ha`ng Ngoa.i thu+o+ng khoa?ng
2,25 trie^.u USD trong lu'c vo^'n ddie^`u le^. chi? co' 5 ti? ddo^`ng,
kho^ng co' kha? na(ng chi tra?. Le~ ra nga^n ha`ng pha?i pho^'i ho+.p
vo+'i Q.3 thanh ly' ta`i sa?n cu?a Epco dde^? thu no+. nha(`m ha.n che^'
to^?n tha^'t, nhu+ng to^?ng gia'm ddo^'c Nga^n ha`ng Ngoa.i thu+o+ng
lu'c ddo' la` o^ng Nguye^~n Va(n De^~, va` chu? ti.ch UBND Q.3 Huy`nh
Va(n Tha`nh dda~ tho^'ng nha^'t cho nga^n ha`ng thu no+. ba(`ng ca'ch
mua la.i co^? pha^`n cu?a Epco, trong ddo' 12% la` cu?a UBND Q.3 -
tu+o+ng ddu+o+ng vo+'i 1,8 trie^.u USD. Vie^.c la`m na`y dda~ cu+'u
ddu+o+.c Epco trong tho+`i ddie^?m ddo' nhu+ng dda~ la`m thie^.t ha.i
lo+'n ho+n ra^'t nhie^`u sau na`y. 

Nho'm PV Chi'nh Tri. - Xa~ Ho^.i