[LD 15/7] Pho'ng su+.: Cha`o Praha

[VIPS <proxy098@hotmail.com>]

Cha`o Praha

Nhi`n ne't ma(.t tho^ng minh cu?a ca'c cha'u, dda`ng hoa`ng khoe? ma.nh
trong bo^. qua^`n a'o "bo`", quay camera ra^'t ta`i tu+?, la'i o^to^
nhu+ gio', nho+' nhu+ in truye^.n Kie^`u, ngoa`i tie^'ng Czech co`n no'i
ddu+o+.c tie^'ng Anh, to^i tha^.t vui cho the^' he^. tre? cu?a ta tre^n
xu+' ngu+o+`i... 

Nguye^~n Le^ Minh 

Cu+' tu+o+?ng ma'y bay cha^.m ga^`n 2 tie^'ng ddo^`ng ho^` nhu+ the^',
thi` du` ngoa.i giao dde^'n ma^'y, ne't ma(.t ngu+o+`i ddi ddo'n cu~ng
pha?i thoa'ng ve? ca(ng tha(?ng. a^'y va^.y ma` vu+`a dda^?y xe ha`nh
ly' ra kho?i cu+?a ha?i quan, to^i dda~ tha^'y o^ng Vu. tru+o+?ng Vu.
Thi. tru+o+`ng lao ddo^.ng Tade'as Kokotek cu+o+`i kha` kha` cha`o to^i
vo+'i ddo^i ma('t ra^'t ho'm: "Ca^.u thie^.t ma^'t ma^'y tua^`n ca`phe^
ro^`i nha'! o^ng Bi' thu+ Huy dda^y so^'t ruo^.t la('m, cu+' a'y na'y
la` to^i pha?i cho+` qua' la^u!". 

Anh Ngo^ Vie^'t Huy, Tru+o+?ng ban qua?n ly' lao ddo^.ng cu?a ta o+?
Czech, va^~n nu. cu+o+`i hie^`n la`nh nhu+ ho^`i co`n la`m Gia'm ddo^'c
So+? Lao ddo^.ng - Thu+o+ng binh va` Xa~ ho^.i Qua?ng Ninh, xa'c nha^.n
ddie^`u ddo'. Co`n chi. Eva Abbidova, chuye^n vie^n Vu. Quan he^. quo^'c
te^', tuy to'c dda~ muo^'i nhie^`u ho+n tie^u, song va^~n ra^'t nhanh
nhe.n, vui ve? ho?i tha(m ca'c ba.n ddo^`ng nghie^.p o+? Vie^.t Nam. 

Chu'ng to^i sang dda^y dde^? trao ddo^?i vo+'i ba.n ve^` tie^'n ddo^.
su+? du.ng khoa?n vie^.n tro+. nha^n dda.o 400 trie^.u curon giu'p cho
anh chi. em lao ddo^.ng ho+.p ta'c cu?a ta pha?i ve^` nu+o+'c tru+o+'c
ha.n ho^`i dda^`u nhu+~ng na(m 90 do ca'c bie^'n ddo^.ng o+? DDo^ng
a^'u. Sau ma^'y na(m, chu'ng ta dda~ giu'p ga^`n 1.300 du+. a'n vay
vo^'n ta.o vie^.c la`m cho ho+n 36.000 lao ddo^.ng, trong ddo', tre^n
6.000 la` lao ddo^.ng ho+.p ta'c tu+` Czech tro+? ve^`. DDo^`ng tho+`i,
ho+n 200 lo+'p da.y nghe^` mie^~n phi' dda~ giu'p cho khoa?ng 5.000 anh
chi. em bie^'t ca'ch la`m tho+. hoa(.c la`m tha^`y (chu? doanh nghie^.p
nho?), dde^? gia?i quye^'t vie^.c la`m cho mi`nh va` cho ngu+o+`i kha'c. 

Nhu+ng va^~n co`n nhu+~ng ngu+o+`i o+? la.i. Tre^n dda^'t Czech hie^.n
nay co' khoa?ng 20.000 va` rie^ng Praha co' 4.000 ngu+o+`i Vie^.t. Ha^`u
he^'t dde^`u la` ngu+o+`i co' the? cu+ tru' ho+.p pha'p hoa(.c la`m
co^ng a(n lu+o+ng, hoa(.c la` ngu+o+`i kinh doanh tu+. do, be' thi`
ddu+'ng ba'n ha`ng o+? cho+., co' le^`u la'n ha(o^'n hoi, sa('p xe^'p
go.n ga`ng sa.ch se~; bu+. con thi` tro+? tha`nh o^ng chu? nhu+ anh
Hu`ng, Gia'm ddo^'c co^ng ty TNHH "TVH", anh Kha'nh Gia'm ddo^'c co^ng
ty TNHH Tralico ddo^.c quye^`n my` a(n lie^`n Vifon o+? Czech, anh
Tua^'n chu? tie^.m a(n lo+'n o+? CHEB, anh Trung chu? tie^.m a(n o+?
BENESOV... Mo^.t so^' kha'c kho^ng muo^'n phie^u lu+u tre^n thu+o+ng
tru+o+`ng thi` tie^'p tu.c la`m vie^.c cho ca'c xi' nghie^.p, ddu+o+.c
dda~i ngo^. bi`nh dda(o^'ng nhu+ da^n Czech. Ta^'t nhie^n, do hoa`n
ca?nh kinh te^' cu?a ba.n, tie^`n lu+o+ng chu+a cao la('m. To^i ho?i
chuye^.n anh Tra^`n Xua^n Phu', 24 tuo^?i, tra('ng tre?o nhu+ mo^.t sinh
vie^n, que^ o+? Hu+ng Ye^n, hie^.n la`m tho+. ha`n o+? nha` ma'y Karsit
- mo^.t chi nha'nh cu?a Ha~ng o^to^ Karosa ma` nhu+~ng na(m 60, xe buy't
hai ma`u tra('ng ddo? cu?a ha~ng na`y rong ruo^?i tre^n nhie^`u tuye^'n
ddu+o+`ng Ha` No^.i: 

- So^'ng ddu+o+.c kho^ng? - DDu+o+.c chu+' a.. - Co' cu?a a(n cu?a dde^?
chu+'? - Ga('ng thi` mo^~i tha'ng ddu+o+.c tre^n mo^.t ve'! 

O^ng Lubos Bzesky', tru+o+?ng pho`ng nha^n su+. cu?a nha` ma'y ba?o
to^i: "Co^ng nha^n Vie^.t Nam tho^ng minh, la.i ca^`n cu`, luo^n luo^n
vu+o+.t ddi.nh mu+'c ddu+o+.c giao". DDu+o+.c bie^'t hie^.n nay khoa?ng
20 doanh nghie^.p Czech ddang no'ng lo`ng cho+` ddo'n tre^n du+o+'i 500
co^ng nha^n Vie^.t Nam sang la`m vie^.c. 

DDo^'i vo+'i anh chi. em mi`nh, ba'n ha`ng ta.p hoa' o+? ca'c cho+. ta.m
thi` va^'t va? ho+n. Ca? nga`y cha`o mo+`i kha'ch, dde^m la.i pha?i ddi
mo^.t so^' kho ba'n buo^n la^'y ha`ng dde^? ki.p sa'ng ho^m sau ddu+a ra
ba'n le?. Nho+` va^.y gia' ca? kha' re?, ha^'p da^~n ngu+o+`i mua. Mo^.t
nu+~ ky' gia? ngu+o+`i Czech khi quan sa't vie^.c la`m cu?a anh chi. em
ta dda~ pha?i tho^'t le^n: 

"To^i da'm cha('c kho^ng mo^.t thu+o+ng gia ngu+o+`i Czech na`o la`m
ddu+o+.c nhu+ va^.y!". 

Da^n Vie^.t o+? xu+' ngu+o+`i dda~ la('m te^n go.i ta('t. Na`o la`
"Co^.ng", la` "Bo^. ddo^.i", co`n o+? Czech anh em thu+o+`ng go.i vui
da^n mi`nh la` "Xu`". Cha('c la.i ddo^`ng nghi~a vo+'i xu` no+. chi
dda^y? Tha('c ma('c, anh Hu`ng cu+o+`i nga(.t nghe~o: "DDa^u co'! So^'
la` da^n ta thi'ch no'i ta('t. Cu?a ngu+o+`i Vie^.t Nam thi` ca'ch hai
so^' nhie^`u theo tie^'ng Czech vie^'t va` ddo.c la` "Vietnam-cu", ca'i
dduo^i "cu" a^'y ddu+o+.c qua^n ta ddo.c vo+'i mo^.t da^'u huye^`n
tha^.t dda^.m, tro+? tha`nh "xu`". 

o+? ca'c cho+. vu`ng bie^n, gia'p gio+'i CHLB DDu+'c, anh chi. em chi?
ngong ngo'ng nga`y cuo^'i tua^`n. Sa'u cu+?a kha^?u ddu+a kha'ch sang
mua ha`ng cu?a "xu`", ddi ca? ddu+o+`ng thuy?, ddu+o+`ng bo^., ca? o^to^
la^~n ddi bo^.. To^i ra^'t phu.c ma^'y co^ ca^.u ba'n ha`ng, so^'ng
tre^n dda^'t Czech ma` tie^'ng DDu+'c (du` gia? ca^`y mo^.t ti') va^~n
cu+' pha(ng xilo^ nhoay nhoa'y. DDa.i uy' ca?nh sa't L.BalSanek, phu.
tra'ch cu+?a kha^?u Doubrava no'i: "Ho. (ngu+o+`i Vie^.t Nam) to^n
tro.ng lua^.t pha'p, co' vi pha.m chi? la` loa.i tho^ng thu+o+`ng;
pha^`n lo+'n la` vi pha.m lua^.t giao tho^ng". 

Mo^.t trong nhu+~ng hi`nh a?nh tha`nh dda.t cu?a ngu+o+`i Vie^.t ta o+?
Czech la` co^ng ty mang te^n So^ng Tra` Ly'. Anh Tha`nh, Gia'm ddo^'c
ta^m su+.: "To^i ddi va`o kinh doanh thu+.c pha^?m Cha^u A' vi` tha^'y
i't ngu+o+`i la`m, vo^'n la.i kho^ng lo+'n la('m. Nhu+ng lu'c dda^`u
cu~ng lao ddao. DDo.c sa'ch marketing, tha^'y no'i cu~ng pha?i hu+o+'ng
da^~n "thu+o+.ng dde^'" ca'ch tie^u thu. ha`ng; hay qua', a'p du.ng
lie^`n. Vi' du. nhu+ mo'n mi` to^m cha(o^'ng ha.n. Chu'ng to^i dda~
tu+`ng mang mi` dde^'n nha` tu` Pankrac na^'u cho tu` nha^n a(n mie^~n
phi'. Ma^'y cha cai ngu.c tha^'y la., dduo^?i tha(o^'ng ca'nh. Chu'ng
to^i thuye^'t phu.c ho., dda^y la` ly' do nha^n dda.o ne^n muo^'n mo+`i
tu` nha^n thu+o+?ng thu+'c mo'n a(n Vie^.t Nam. Bu`i tai, qua?n ngu.c
o^ke^ va` ddo`i a(n tru+o+'c xem sao! Ne^'m thu+? tha^'y ngon qua', ca'c
ca^.u xo+i ti` ti` va` tu+` ddo' lie^n tu.c dda(.t ha`ng cho ca? tu`
nha^n la^~n ca'c gia ddi`nh nha^n vie^n trong nha` ngu.c. Cu~ng ba(`ng
ca'ch ddo', chu'ng to^i co' kha'ch ha`ng o+? nhie^`u ca(ngtin ca'c xi'
nghie^.p, ca'c tru+o+`ng ho.c. DDe^'n nay, chu'ng to^i dda~ co' ma.ng
lu+o+'i tie^u thu. kha('p nu+o+'c Czech, cu+?a ha`ng sie^u thi. na`o
cu~ng co' ha`ng cu?a TRALICO! 

Anh Nguye^~n Quye^'t Tie^'n, mo^.t ca'n bo^. la~nh dda.o Ho^.i doanh
nghie^.p vu+`a va` nho? cu?a qua^n ta o+? Czech ba?o to^i: "Anh chi. em
mi`nh la(n nhu+ bo^'ng. Cha(m chi? co^.ng vo+'i tho^ng minh kho^ng pha?i
da^n na`o cu~ng co'. ŚĆ dda^'t na`y ddo^ng nha^'t la` da^n Slovakia,
ro^`i dde^'n Ukraina, thu+' dde^'n Vie^.t Nam, Trung Quo^'c, Ba Lan, Nam
Tu+.... ŚĆ Ostrava, Brno, Teplice va` nhie^`u tha`nh pho^' lo+'n kha'c
ddang hi`nh tha`nh nhu+~ng trung ta^m thu+o+ng ma.i cu?a ngu+o+`i mi`nh.
Ca'c co^ng ty nhu+ TRALICO kho^ng hie^'m. Na`o Dalatt-Dalimex, Mytico,
Asia Special, Bie^?n DDo^ng, Cotat ca.nh tranh nghie^ng ngu+?a vo+'i
nhie^`u ha~ng nu+o+'c ngoa`i...". 

Anh em mi`nh pha't dda.t co`n ta.o the^m vie^.c la`m cho ngu+o+`i ddi.a
phu+o+ng. o+? CHEB ga^`n tha`nh pho^' ddie^.n a?nh Karlovy Vary no^?i
tie^'ng, co' mo^.t khu cho+. quy mo^ lo+'n cu?a qua^n ta, ba`y ba'n
thu+o+.ng va`ng ha. ca'm tu+` qua^`n a'o, gia`y de'p dde^'n phu+o+ng
tie^.n nghe nhi`n, ha`ng phale^, ru+o+.u, bia thuo^'c la'... Ngay giu+~a
cho+. la` Restaurant Ha` No^.i do anh Tua^'n "tra('ng" la`m chu?. Tua^'n
cu~ng kie^m chu? cho+. cho anh chi. em ta thue^ la.i ca'c "ba^u" (qua^`y
ha`ng). Ki'nh tra('ng go.ng va`ng, mo^i ddo?, ma('t sa'ng, da de? mi.n
nhu+ con ga'i, da'ng da^'p thu+ sinh ho+n la` mo^.t doanh nha^n; a^'y
the^' ma` nghe no'i co' ho^`i do ca(ng tha(?ng tu+` nhie^`u phi'a,
Tua^'n pha?i thue^ nu+?a ta' ve^. si~ ca? ta va` ta^y ba?o ve^.! Nay
thi` e^m ro^`i. Tua^'n ru? ri? vo+'i to^i: "Em tuo^?i Ty', muo^'n co'
ca'i bo? va`o mo^`m cu~ng pha?i bu+o+n ba?. DDu'ng la` ho^`i dda^`u ba.n
chu+a hie^?u mi`nh, la.i the^m mo^.t so^' ddo^`ng hu+o+ng cho+i xa^'u,
ne^n co' va^'t va?, nay thi` ddo+~ nhie^`u. Qua^n mi`nh bie^'t ba?o ban
nhau la`m a(n, chi'nh quye^`n ddi.a phu+o+ng tha^'y nho+` co' "xu`" ma`
no+i he?o la'nh na`y the^m kho+?i sa('c, ne^n cu~ng khoa'i! Anh ba?o em
vi` sao mo+? qua'n a(n a`? Thu+' nha^'t, vo^'n kho^ng nhie^`u, quay
vo`ng nhanh. Thu+' hai, ddi cho+. co' the^? mua sa('m hoa(.c chi? nga('m
ha`ng, nhu+ng nha^'t ddi.nh pha?i a(n pha?i uo^'ng chu+'! Qua'n a(n na`y
thu hu't ga^`n 20 lao ddo^.ng, tru+` 4 na^'u be^'p la` ngu+o+`i mi`nh
(mo'n a(n Vie^.t Nam ma` la.i), co`n toa`n da^n Czech. Pha?i coi tro.ng
kha^u ba't, ddi~a, co^'c, che'n. Da^n DDu+'c ra^'t sa.ch se~. Ru+?a
ba't, ru+?a co^'c, mo^~i thu+' mo^.t loa.i nu+o+'c ru+?a, mo^.t loa.i
kha(n lau. No'i tha^.t, qua^n ta ho+i a^?u trong vie^.c na`y. Co`n ma^'y
ba`, ma^'y co^ Czech thi` ru+?a che'n ba't ra^'t sa.ch, ma` cha.y ba`n
cu~ng nhanh la('m. Lu+o+ng a^'y a`? Be^'p tru+o+?ng 40.000 "cu" mo^.t
tha'ng chu+a ke^? tie^`n thu+o+?ng (dde^? tie^.n so sa'nh, mo^.t nu+~
chuye^n vie^n cu?a Vu. DDo^'i ngoa.i cho to^i bie^'t lu+o+ng cu?a chi.
la` 12.000 cu/tha'ng). Ca'c nha^n vie^n kha'c tu+` 20. 000 dde^'n
30.000. Ta^'t ca? ddu+o+.c hu+o+?ng ddu? che^' ddo^. ba?o hie^?m xa~
ho^.i nhu+ lua^.t ddi.nh...". 

Buo^?i chie^`u mo^.t nga`y tru+o+'c khi ro+`i dda^'t Czech, to^i ddi
cho+i tre^n so^ng Vltava ba(`ng ta`u du li.ch vo+'i ca'c cha'u Hu`ng,
Ngo.c, Ha.nh, con ca'c anh Tie^'n, anh Ta^m ddang kinh doanh tre^n
dda^'t Czech. Hu`ng va` Ngo.c ddang ho.c DDa.i ho.c Kinh te^' Praha;
co`n Ha.nh la` nu+~ sinh lo+'p 11. 

Nhi`n ne't ma(.t tho^ng minh cu?a ca'c cha'u, dda`ng hoa`ng, khoe? ma.nh
trong ca'c bo^. qua^`n a'o "bo`", quay camera ra^'t ta`i tu+?, la'i
o^to^ nhu+ gio', nho+' nhu+ in truye^.n Kie^`u, ngoa`i tie^'ng Czech
co`n no'i ddu+o+.c tie^'ng Anh, to^i tha^.t vui cho the^' he^. tre? cu?a
ta tre^n xu+' ngu+o+`i. 

Nhu+ng to^i cu~ng kho^ng kho?i cha.nh lo`ng nghi~ dde^'n nhie^`u gia
ddi`nh ddo^`ng hu+o+ng kha'c, vi` cuo^.c so^'ng pha?i quay nhu+ chong
cho'ng. Con nho? gu+?i ma^'y ba` gia` Czech tro^ng ho^., ddi cho+. tu+`
lu'c mo+` sa'ng, ve^` nha` khi dda~ nu+?a dde^m, i't ddu+o+.c qua^y
qua^`n cu`ng con ca'i. Ma^'y ddu+'a nho? cu~ng chi? ba^.p be. tie^'ng
Czech ma` chu+a bie^'t tie^'ng Vie^.t. Chu'ng se~ ra sao? 

Du` the^' na`o, trong mo^.t khoa?ng tho+`i gian nga('n to^i ddu+o+.c
bie^'t the^m hoa`n ca?nh mo^.t co^.ng ddo^`ng cu?a da^n mi`nh no+i xa. 
Tho^i nhe'! Cha`o Praha!