[TTCN 20/7] Ngu+o+`i & Vie^.c

[VIPS <proxy098@hotmail.com>]

Ngu+o+`i & Vie^.c

Nho+' nguo^`n la` chu? dde^` chi'nh cu?a trie^?n la~m a?nh nghe^.
thua^.t ta.i thi. xa~ Ho^.i An, nha^n ky? nie^.m 50 na(m nga`y thu+o+ng
binh lie^.t si~. 49 a?nh cu?a ba ta'c gia?: Ho^` Xua^n Bo^?n (15), Vu~
Co^ng DDie^`n (25) va` Le^ Vi~nh Thua^.n (9) dda~ cho ngu+o+`i xem
nhu+~ng ca?m xu'c kho^n nguo^i ve^` mo^.t tho+`i ma'u lu+?a dda~ qua
cu~ng nhu+ trong ho`a bi`nh xa^y du+.ng, ma` mo^~i hi`nh a?nh dda~ the^?
hie^.n sinh ddo^.ng nhu+~ng ma^'t ma't - hi sinh va` nhu+~ng ddau
thu+o+ng - cho+` ddo+.i... 

Trie^?n la~m mo+? cu+?a dde^'n 30-7 ta.i Nha` va(n ho'a thi. xa~ Ho^.i
An. (DDoa`n Cha.n)
VN dda~ gu+?i ca'c ta'c pha^?m ta.o hi`nh va` mo^.t ddoa`n go^`m nhie^`u
ho.a si~, chuye^n vie^n my~ thua^.t dde^'n tham du+. cuo^.c trie^?n la~m
Inside die^~n ra tu+` 18-6 dde^'n 28-9-1997 ta.i tha`nh pho^' Kassel,
CHLB DDu+'c. Gia'o su+ Hamdi El Attar, khi kho+?i xu+o+'ng chu+o+ng
tri`nh na`y tu+` na(m 1982, dda~ hu+o+'ng to+'i vie^.c da`nh mo^.t vi.
tri' dda(.c bie^.t cho ca'c ne^`n nghe^. thua^.t kho^ng pha?i la` cha^u
A^u (non-European art) dde^? ddo^'i pho' vo+'i su+. ba('t chu+o+'c mu`
qua'ng ne^`n nghe^. thua^.t A^u My~ cu?a nhie^`u nu+o+'c The^' gio+'i
thu+' ba, thay vi` ca^`n pha?i gi`n giu+~ va` pha't huy nhu+~ng ne't
dda(.c thu` ve^` nghe^. thua^.t da^n to^.c. Vu~ Da^n Ta^n la` nghe^. si~
VN duy nha^'t tham gia trie^?n la~m vo+'i mo^.t installation (nghe^.
thua^.t xe^'p dda(.t) - mo^.t hi`nh thu+'c nghe^. thua^.t ddang la`
tra`o lu+u tre^n the^' gio+'i va` ddu+o+.c nhie^`u nghe^. si~ tham du+.
trie^?n la~m Inside u+a chuo^.ng. Tranh so+n ma`i VN cu~ng ta.o ddu+o+.c
su+. thu hu't dda'ng ke^? tho^ng qua mo^.t buo^?i trao ddo^?i giu+~a
ddoa`n VN cu`ng ca'c dda.i die^.n cu?a ca'c nu+o+'c ba.n. 
Trie^?n la~m co`n bao go^`m mo^.t cuo^.c ho^.i tha?o ba`n tro`n ke'o
da`i hai nga`y 19 va` 20-6-1997, vo+'i dde^` ta`i "Va(n ho'a va` nghe^.
thua^.t nga`y nay". DDoa`n VN dda~ tri`nh ba`y tham lua^.n "Su+. chung
so^'ng giu+~a nghe^. thua^.t phu+o+ng Ta^y va` nghe^. thua^.t hie^.n
thu+.c xa~ ho^.i chu? nghi~a o+? mie^`n Nam VN". (Bo^.i Tra^n)

Ne^`n da^n nha.c VN se~ ghi nho+' ma~i te^n tuo^?i nha` nha.c ho.c -
nha.c si~ xua^'t sa('c Nguye^~n Hu+~u Ba dda~ qua ddo+`i nga`y
14-7-1997. O^ng sinh na(m 1914 ta.i la`ng DDa.o DDa^`u, qua^.n Trie^.u
Phong, ti?nh Qua?ng Tri.. Ke^? tu+` 1921 o^ng ba('t dda^`u theo con
ddu+o+`ng da^n nha.c, ho.c dda`n ddo^.c huye^`n dde^'n 1991 kho^i phu.c
Ty` Ba` Vie^.n o+? Hue^', suo^'t cuo^.c ddo+`i vo+'i ho+n 70 na(m da`nh
cho a^m nha.c VN. Na(m 18 tuo^?i (1932), o^ng dda~ nghie^n cu+'u
phu+o+ng pha'p ky' a^m quo^'c nha.c VN, tu+` 1948 dde^'n 1974 o^ng ti'ch
cu+.c da.y va` truye^`n ba' quo^'c nha.c o+? Sa`i Go`n, Hue^' va` o+?
ca'c nu+o+'c Pha'p, Nha^.t, DDu+'c, la` ngu+o+`i tha`nh la^.p va` giu+~
ca'c tro.ng tra'ch ta.i Tru+o+`ng Quo^'c gia a^m nha.c va` ki.ch nghe^.
Sa`i Go`n (1956), Tru+o+`ng Quo^'c gia a^m nha.c va` ki.ch nghe^. Hue^'
(1970), Ty` Ba` Vie^.n - Trung ta^m Phu.c hu+ng quo^'c nha.c VN (1974).
Na(m 1964 o^ng nha^.n gia?i thu+o+?ng dda(.c ha.ng cu?a Ha`n la^m vie^.n
DDi~a ha't Pha'p va` DDu+'c nha^n co^.ng ta'c vo+'i nha` nha.c ho.c
Tra^`n Va(n Khe^ thu+.c hie^.n hai ddi~a ha't cho UNESCO, na(m 1990
ddu+o+.c Nha` nu+o+'c ta(.ng danh hie^.u nghe^. si~ u+u tu'.
Nha.c si~ Nguye^~n Hu+~u Ba co' nhie^`u mo^n dde^. no^?i tie^'ng trong
li~nh vu+.c gia'o du.c va` truye^`n ba' quo^'c nha.c. O^ng co`n ddu+o+.c
coi nhu+ mo^.t ba?o ta`ng so^'ng cu?a a^m nha.c VN. (H.N.)
Ho.a si~ Lu+o+ng Kha'nh Toa`n xua^'t tha^n o+? vu`ng que^ Non Nu+o+'c,
Ninh Bi`nh. Chi'nh khung ca?nh "Ha. Long tre^n ca.n" a^'y dda~ in dda^.m
va`o ta^m ho^`n tuo^?i tho+ dde^? ta'i hie^.n trong ta'c pha^?m cu?a anh
ma~i ma~i sau na`y. DDa~ bu+o+'c va`o tuo^?i tu+' tua^`n, nhu+ng Lu+o+ng
Kha'nh Toa`n chi? co' ddam me^ duy nha^'t la` ve~. La^`n dda^`u tie^n
trie^?n la~m ca' nha^n, anh tru+ng ba`y 33 bu+'c so+n ma`i la`m kha'
co^ng phu (*). Tranh go^`m ddu? gu+o+ng ma(.t: lu+.c ddie^`n cha^n
cha^'t, tho^n nu+~ ma(.n ma`, mu.c ddo^`ng tho^?i sa'o, la`ng que^ tre
pheo Ba('c bo^.... Nhu+ng o+? Lu+o+ng Kha'nh Toa`n co' lo^'i the^?
hie^.n rie^ng. DDo' la` su+. ke^'t di'nh be^`n vu+~ng giu+~a lo^'i ta.o
hi`nh hie^.n dda.i vo+'i phong ca'ch DDo^ng Ho^` truye^`n tho^'ng. Va^~n
gam ma`u na^u ddo? chu? dda.o la`m ne^`n nhu+ng hi`nh a?nh ca'ch ddie^.u
dda^?y le^n to+'i mu+'c thoa?i ma'i. Keo so+n pha tro^.n khe'o le'o
giu+~a da't ba.c vo+'i ca^?n tru+'ng, giu+~a thie^n lam vo+'i tho^?
hoa`ng la`m ma.ch so^'ng so^i ddo^.ng, dda^'t tro+`i cu`ng ho`a mo^.t
nhi.p..., nhu+~ng ddu+o+`ng vie^`n dden trung ti'nh lie^n ke^'t uye^?n
chuye^?n la`m cho tranh anh nha^'t qua'n trong chu? the^? phu+'c ho+.p.
(Pha.m Ngo.c Tha?n)

(*) Ta.i 218A Pasteur, qua^.n 3, tu+` 11-7-1997