[TT 24/7] DDe^? gia?m ddau thu+o+ng cho ca'c na.n nha^n cha^'t ddo^.c ma`u da cam

[VIPS <proxy098@hotmail.com>]

DDe^? gia?m ddau thu+o+ng cho ca'c na.n nha^n cha^'t ddo^.c ma`u da cam

     Ho`a bi`nh dda~ ho+n 20 na(m, nhu+ng tre^n kha('p ca'c vu`ng cu?a
dda^'t nu+o+'c va^~n co`n ddo' ra^'t nhie^`u so^' pha^.n cay nghie^.t:
nhu+~ng ddu+'a tre? di. ta^.t ba^?m sinh la.i tie^'p tu.c ra ddo+`i...
Co' nhu+~ng ngu+o+`i cha, ngu+o+`i me. dda~ vu+o+.t qua ddu+o+.c ca'i
che^'t trong chie^'n tranh, thi` nay pha?i so^'ng trong nhu+~ng kho^?
ddau da(`n va(.t - khi co' mo^.t, ro^`i hai, ba, tha^.m chi' bo^'n con
sinh ra dde^`u bi. di. ta^.t; co' ngu+o+`i 10 la^`n sinh dde^`u la`
qua'i thai... Pha?i la`m gi` dde^? vo+i bo+'t no^~i ddau na`y? 
     GS BS Hoa`ng DDi`nh Ca^`u - chu? ti.ch u?y ban quo^'c gia DDie^`u
tra ha^.u qua? cu?a ca'c cha^'t ddo^.c ho'a ho.c du`ng trong chie^'n
tranh VN (go.i ta('t la` u?y ban 10-80) - cho bie^'t: 

     - Ve^` so^' lu+o+.ng ngu+o+`i bi. nhie^~m, tuy chu+a tho^'ng ke^
ddu+o+.c nhu+ng co' the^? no'i: ta^'t ca? ca'c ti?nh, tha`nh tre^n ca?
nu+o+'c dde^`u co' ngu+o+`i bi. nhie^~m dioxin, o+? mie^`n Nam thi`
ti?nh na`o cu~ng co'. Rie^ng tre? em bi. di. ta^.t do cha^'t ddo^.c ma`u
da cam u+o+'c khoa?ng mo^.t pha^`n nga`n da^n so^' - tu+'c khoa?ng
70.000 tre?. Con so^' na`y co`n ta(ng nu+~a - do ca'c ba` me. tie^'p
tu.c sinh... DDa^y la` va^'n dde^` ra^'t lo+'n cu?a xa~ ho^.i. 
Nha^n da^n o+? nhu+~ng vu`ng bi. nhie^~m thu+o+`ng bi. be^.nh tha^`n
kinh (ddau nhu+'c dda^`u, suy nhu+o+.c tha^`n kinh, ma^'t ngu?, gia?m
tri' nho+'...), be^.nh ve^` gia'c quan ( gia?m thi. lu+.c va` thi'nh
lu+.c...), ca'c be^.nh ddu+o+`ng tie^u ho'a, gan, ma^.t, bu+o+'u co^?
vu`ng ddo^`ng ba(`ng... 
Ca^`n lu+u y' ca'c be^.nh ung thu+ co' ti? le^. cao o+? mie^`n Nam.
DDo^'i vo+'i nam, ung thu+ ha`ng dda^`u la` gan, chie^'m 17,5% to^?ng
so^' ca'c ung thu+; va` ddo^'i vo+'i nu+~, ung thu+ ha`ng dda^`u la`
co^? tu+? cung, chie^'m 41,7% to^?ng so^' ca'c ung thu+, sau ddo' la`
ung thu+ vu': ho+n 15%. 
DDa(.c bie^.t la` di. ta^.t ba^?m sinh (DTBS). Kha?o sa't o+? xa~ DDo^'c
Binh Kie^`u (DDo^`ng Tha'p Mu+o+`i), na(m 1989 ti? le^. DTBS la` 1,75%
so vo+'i tre? em so^'ng. o+? ti?nh So^ng Be': 2,80%. So vo+'i mie^`n
Ba('c va` mo^.t so^' nu+o+'c o+? cha^u a', ti? le^. DTBS thu+o+`ng
tha^'p ho+n 0,9%. 
Vo+. mo^.t so^' cu+.u chie^'n binh va` ca'n bo^. mie^`n Ba('c hoa.t
ddo^.ng o+? ca'c chie^'n tru+o+`ng mie^`n Nam 5-10 na(m hoa(.c la^u
ho+n, bi. ca'c tai bie^'n sa?n khoa (sa^?y thai, dde? non, chu+?a
tru+'ng...). Va` ti? le^. ca'c con bi. DTBS cao ho+n ga^'p ddo^i (2,33%)
so vo+'i ti? le^. trong gia ddi`nh ca'c cu+.u chie^'n binh kho^ng bi.
nhie^~m cha^'t ddo^.c da cam (1,1%)... 
Ca'c da.ng DTBS o+? ca'c cha'u bao go^`m ca? tha^`n kinh va` va^.n
ddo^.ng: ngo+' nga^?n, ddo^.ng kinh, thie^'u hu.t tay cha^n, mu` ma('t,
thie^'u tai; hoa(.c thu+`a: hai dda^`u, bo^'n tay di'nh nhau... Co' gia
ddi`nh sinh bo^'n cha'u thi` ba cha'u mu` ma('t, kho^ng tu+. va^.n
ddo^.ng ddu+o+.c pha?i nuo^i ta.i cho^~... 
* Thu+a gia'o su+, nhu+ va^.y ca^`n co' ca'c bie^.n pha'p na`o dde^?
gia?i quye^'t ha^.u qua? tre^n con ngu+o+`i ? 
- DDa^y la` va^'n dde^` he^'t su+'c lo+'n. Chi? rie^ng cho so^' tre? bi.
DTBS do chie^'n tranh, mo^~i na(m dda~ ca^`n khoa?ng 150 ti? ddo^`ng -
chu+a ke^? tre? bi. di. ta^.t do nhu+~ng nguye^n nha^n kha'c va` o+?
ngu+o+`i lo+'n. Vie^.c ye^u ca^`u phi'a My~ bo^`i thu+o+`ng kho^ng pha?i
de^~, vi` tru+o+'c dda^y ho. phu? nha^.n, ddo`i pha?i co' chu+'ng cu+'
khoa ho.c va` im la(.ng suo^'t 20 na(m... DDe^'n nay ho. mo+'i thu+`a
nha^.n song co`n tie^'p tu.c ba`n. 
Trong khi ddo' ho+n 20 na(m qua, chu'ng ta ddu+o+.c su+. giu'p ddo+~
cu?a ca'c pho`ng xe't nghie^.m cu?a nhie^`u nu+o+'c: DDu+'c, Ha` Lan,
Thu.y DDie^?n, My~, Canadda, Nha^.t... Va` u?y ban 10-80 dda~ tie^'n
ha`nh xa^y du+.ng ddu+o+.c mo^.t ma.ng lu+o+'i cha(m so'c na.n nha^n
chie^'n tranh go^`m 11 la`ng Ho`a Bi`nh dde^? cha(m so'c, nuo^i
du+o+~ng, chu+~a tri. cho ca'c cha'u di. ta^.t. Mo^~i na(m co' khoa?ng
4-5 cha'u ddu+o+.c cho.n ddu+a sang DDu+'c ddie^`u tri. khoa?ng sa'u
tha'ng. Ca'i chi'nh la` trong nu+o+'c pha?i tu+. gia?i quye^'t la^'y. 
Ha~y thu+? ti'nh o+? mo^.t xa~ co' 5.000 da^n thi` i't nha^'t co' na(m
tre? di. ta^.t 
(1o/oo da^n so^'), vie^.c cha(m so'c ta.i nha` va` co+ so+? y te^' ga^`n
nha^'t la` ra^'t thua^.n tie^.n. Trong nhu+~ng na(m qua, u?y ban 10-80
dda~ xa^y du+.ng ddu+o+.c 94 tra.m y te^' ta.i ca'c vu`ng kho' kha(n
nhu+ mie^`n bie^?n, mie^`n nu'i... Na(m 1997 ddang trie^?n khai xa^y
the^m 19 tra.m. DDa^y la` ca'c tra.m y te^' ddu+o+.c xa^y du+.ng kie^n
co^', trang thie^'t bi. y te^' tu+o+ng ddo^'i va` ca^'p mo^.t so^' vo^'n
ban dda^`u dde^? sinh lo+.i. Ngoa`i vie^.c cha(m so'c su+'c kho?e ban
dda^`u cho nha^n da^n, tra.m co`n ta^.p trung cho hoa.t ddo^.ng cha(m
so'c ca'c na.n nha^n chie^'n tranh, co' the^? tu+o+ng tro+. mo^.t pha^`n
cho ca'c tru+o+`ng ho+.p qua' kho' kha(n. Ca'c cha^'t ddo^.c ho'a ho.c
thu+o+`ng ta'c ddo^.ng na(.ng ne^` dde^'n co+ the^? suy ye^'u, ngu+o+`i
nghe`o, cho ne^n vie^.c pha't trie^?n kinh te^' - xa~ ho^.i, xo'a ddo'i
gia?m nghe`o, na^ng cao kie^'n thu+'c, xo'a mu` chu+~... la` mo^.t
chu+o+ng tri`nh to^?ng the^? co' ta'c ddo^.ng ti'ch cu+.c gia?i quye^'t
ca'c ha^.u qua? cha^'t da cam. Ne^'u chi? ti'nh 50 trie^.u ngu+o+`i co'
kha? na(ng trong so^' 74 trie^.u da^n ca? nu+o+'c, mo^~i ngu+o+`i da`nh
mo^~i na(m 5.000 -10.000 ddo^`ng cho ca'c na.n nha^n va` giao cho mo^.t
to^? chu+'c nha^n dda.o (nhu+ Ho^.i Chu+~ tha^.p ddo?) phu. tra'ch thi`
ta dda~ co' the^? gia?m bo+'t ddu+o+.c kho^ng i't ddau thu+o+ng cho ca'c
na.n nha^n va` gia ddi`nh ho.. 
* Xin ca?m o+n gia'o su+. 

KIM SO+N thu+.c hie^.n