[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]

Re: Tho+ Nguye^~n Du




Hi,

Nha^n nha('c dde^'n tho+ Nguye^~n Du, to^i cho+.t nho+' ba`i
"Ba tie^'ng ddu+'t ruo^.t" cu?a Vu~ Hoa`ng Chu+o+ng. Ba`i na`y do anh
Tu+o+`ng La^m bo? co^ng ddu+a le^n internet. Xin phe'p anh
Tu+o+`ng La^m ddu+o+.c post o+? dda^y (A`, la^u ro^`i kho^ng
tha^'y anh Tu+o+`ng La^m dda(ng chi cho anh, em ddo.c ke').

To^i ra^'t khoa'i ca^u bi`nh cu?a VHC " ba?y bu+o+'c cu?a hoa le^
ddang tie^'n la.i ga^`n". Co`n "A'i thi'nh ma pha^`n quy?
xu+o+'ng thi" di.ch tha`nh "Tho+ ga'i ma nga^m ddo.c tha^'y
si" tha^'y dda'ng phu.c\.

Cheers,

Tran Minh Tien

******************************************************************



               Ba Tie^'ng DDu+'t Ruo^.t

		                Vu~ Hoa`ng Chu+o+ng

Mo^.t ho^m ddo.c truye^.n vo~ hie^.p cu?a Kim Dung, dde^'n 3 chu+~ "Y?
Thie^n Kie^'m", to^i cho+.t nho+' ra ra(`ng 3 chu+~ na`y nghe quen quen.

"Y? Thie^n Kie^'m" ? To^i co' ca^`m gu+o+m ca^`m su'ng bao gio+` dda^u,
ma` tie^'ng ma`i gu+o+m du+o+'i nguye^.t co' the^? vang do^.i trong ta^m
na~o to^i ddu+o+.c chu+' ? Va? la.i dda^y la` Y? Thie^n Kie^'m, na`o pha?i
Kie^'m Long Tuye^`n !

A` thi` ra cha(?ng pha?i hi`nh a?nh mo^.t thanh gu+o+m, ma` chi'nh a^m
hu+o+?ng cu?a chu+~ "Y?", chu+~ "Thie^n", no' dda~ rung ddo^.ng kha('p
dda'y sa^u ky' u+'c cu?a to^i, ga~ tro'i ga` kho^ng cha(.t na`y\.

Tia lu+?a dda~ loe' sa'ng, mo^.t ca^u tho+ hie^.n ngay ra - nhu+ mo^.t
chie^'c a'o ga^'m ba?y ma`u ? Nhu+ mo^.t chie^'c ca^`u vo^`ng ba?y sa('c ?
Nhu+ mo^.t chu`m sao ba?y ngo^i ? - Kho^ng ! Kho^ng ha(?n the^' dda^u !
Pha?i no'i ra(`ng nhu+ ba?y bu+o+'c cu?a hoa Le^ ddang tie^'n la.i ga^`n,
xuye^n qua bo'ng tra(ng dda~ xe^'...

Tho+ Nguye^~n Du dda^y ma` ! Mo^.t ca^u tho+ Ha'n tu+. :
          "La(ng ta(`ng tru+o+`ng kie^'m y? thanh thie^n"

DDu'ng nhu+ pha?n u+'ng da^y chuye^`n, 7 chu+~ na`y go.i ngay ra 7 chu+~
ke^' tie^'p, buo^.c chu'ng pha?i thu+a le^n tu+'c kha('c, tre^n mo^.t dda`
va^.n to^'c so vo+'i a'nh sa'ng co`n mau ho+n.

Ba^'t gia'c, to^i nga^m vang :
          "La(ng ta(`ng tru+o+`ng kie^'m y? thanh thie^n
           Trie^?n chuye^?n ne^ ddo^` tam tha^.p nie^n"

Nhu+ng kho^? thay ! Ca'i "tho^ng minh ti'nh tro+`i" cu?a to^i la.i chi?
co' gio+'i ha.n. Ma(.c da^`u to^i cu`ng chung mo^.t "va(n chu+o+ng ne^'t
dda^'t" vo+'i tie^n sinh. Nghi~a la` sau 14 chu+~ hoa ga^'m tre^n dda^y,
ky' u+'c to^i dda~ la^m va`o cho^~ so+n cu`ng thu?y ta^.n, cha(?ng sao
ti`m tha^'y ddu+o+`ng lo^'i Thie^n thai, dda`nh chi.u che^'t ddu+'ng,
kie^?u Tu+` Ha?i\.

To^i co' ddo^'t... bao nhie^u ddi cha(ng nu+~a thi` con bu+o+'m ky' u+'c
cu~ng li` lo+.m ma` dda^.u ha(?n la.i - nhu+ "ma('t say dda^.u o+? ngo.n
dde`n da^`n lu" cu?a anh ba.n ho. Nguye^~n (tho+ The^' Lu+~ : Kho'i
huye^`n le^n, kho'i huye^`n le^n ! Ma('t say dda^.u o+? ngo.n dde`n da^`n
lu). Va` ne^'u to^i sa(~n hu+o+ng dde^? ddo^'t - nhu+ anh ba.n ho. Lu+u -
dda~ tu+`ng "ddo^'t... cho dde^'n sa'ng" (tho+ Lu+u Tro.ng Lu+ : Thu+?
ddo^'t lo` hu+o+ng cho dde^'n sa'ng, Ma` xem mu+a gio' dde^'n bao gio+` !)
- thi` cu~ng chi? toa`n nhu+~ng mu+a gio' no^?i da^.y trong ta^m ho^`n
to^i, chu+a bie^'t dde^'n "bao gio+`". Ma^y dden che la^'p ha(?n mo^.t
da~y Hoa`nh So+n, co`n "pho?ng Ngo.c Cha^n" the^' na`o ddu+o+.c nu+~a !

Qua? nhie^n gio' mu+a cu+' tra`n nga^.p ma~i\. Ca? hai phi'a cu?a non
Hoa`nh. Mu+a kho^ng ddo+n, vi` gio' dda~ la` gio' ke'p.

Ba?y na(m tro^i qua\. Ma~i to+'i dde^m nay\... Ngo.n dde`n lu dda~ na?y
ca'nh hoa ta^n nguye^.t; lo` hu+o+ng, da^`u cha(?ng ddo^'t, cu~ng co' ma`u
kho'i ra va`o dda^u dda^y\. Gio' ddang xoay chie^`u va` mu+a da^`n nhe.
ha.t o+? ngoa`i kia thi` pha?i !

To^i vui cha(ng ? Kho^ng ! To^i buo^`n cha(ng ! Ca`ng kho^ng la('m !

Nhu+ng trong to^i, con bu+o+'m ky' u+'c vu`a dda'nh ho+i tha^'y chu't gi`,
mo^.t chu't gi` co' the^? giu'p to^i "dda'nh ddu+o+`ng ti`m hoa" tre^n
"ca`nh Le^ tra('ng ddie^?m".

Va^ng, to^i vu+`a ba^.t nho+' ra mo^.t ca^u tho+ cu?a Nguye^~n Du, ta^'t
pha?i la` ca^u thu+' 4 trong thi ba?n na`o ddo' cu?a tie^n sinh, ma`
"La(ng ta(`ng tru+o+`ng kie^'m..." vo+'i "Trie^?n chuye^?n ne^ ddo^`..."
chie^'m vi. tri' ca^u 1, ca^u 2.

Mo^.t ca^u la`m to^i su+~ng so+`, ro^`i ddau xo't to+'i cu`ng cu+.c.
Xuye^n qua 7 chu+~ bi tha?m mang mang, co' ta'c ddo^.ng ghe^ go+'m va`o
ca? chie^`u cao va` chie^`u sa^u : vo`ng sao cu~ng ra~ ro+`i, qua(.n ddau
ca? ruo^.t dda^'t.
        " Co+ ha`n ba^'t gia'c thu. nha^n lie^n".

Lu+?a co+ ddu+'t ruo^.t u+ ? Dao ha`n ca('t da u+ ? Ha^`u tu+o+'c O^n Nhu+
no'i co`n ddu+o+.c, huo^'ng chi nhu+~ng ai ai kha'c tre^n co~i ddo+`i
na`y, tu+`ng dda~ thu+.c su+. ddo'i re't ! Tuy nhie^n 3 chu+~ "thu. nha^n
lie^n" thi` chu+a mo^.t "nha` tho+ ddo'i re't" na`o da'm tha(?ng tha('n
no'i ra nhu+ va^.y\. Trong so^' ca? tra(m nga`n, tu+` DDo^ng sang Ta^y,
tu` co^? chi' kim, tu+`ng ddo'i re't tru+o+`ng ky`, chi.u dde^? cho
ngu+o+`i ta thu+o+ng ha.i, giu'p ddo+~. Ke^? ca? Thi tha'nh DDo^~ Phu?,
Thi ba' Edgar Poe\.

Phu+o+.ng hoa`ng kho^ng chi.u dda^.u tre^n ca^y bi'ch ngo^ na`o cha(ng ?
Con qua. dden co`n ray ru+'t 2 tie^'ng "Nevermore" cho dde^'n nga`y thi
si~ cuo^'i cu`ng cu?a Tra'i DDa^'t la^'y va^`n ddie^.u la`m ra mo^.t
chie^'c kho^ng thuye^`n tru+.c chi? Nguye^.t ca^`u dde^? mo+`i Ha(`ng Nga
cu`ng le^n ddu+o+`ng, so^'ng kho^ng ca^`n nu+o+'c la~, va` kho^ng ca^`n
dde^'n ca? kho^ng khi' ?

To^i bo^~ng nghe.n nga`o\. Muo^'n nga^m lo+'n Nguye^~n Du le^n, ma`
cha(?ng the^? nga^m ddu+o+.c. Va? la.i ba`i tho+ pha?i co' 4 ca^u chu+'.
To^i chi? nho+' vo?n ve.n co' 3 ca^u, thie^'u ha(?n ca^u thu+' 3 thi`
nga^m ngo+.i no^~i gi` !

Ca^u tho+ thu+' 3 na`y, theo DDu+o+`ng lua^.t, the^' ta^'t pha?i ta^.n
cu`ng ba(`ng mo^.t tie^'ng tra('c. Nghi~a la` kho^ng va^`n vo+'i 3 ca^u
kia\. Ma^'t ddie^?m tu+.a to^'i thie^?u a^'y, ky' u+'c to^i dda`nh ha`ng,
nghi~ na't o'c cu~ng vo^ hie^.u !

Thi` mo+? sa'ch ra coi, kho' gi` ! Nhu+ng sa'ch na`o mo+'i ddu+o+.c chu+'
? Ma` sau chuye^'n ddo^?i cho^~ cu+ ngu. la^`n thu+' 6 ta.i Sa`i DDo^,
to^i dda~ pha^n ta'n ga^`n he^'t sa'ch vo+? : Thu+ vie^.n rie^ng cu?a
ba(`ng hu+~u, Ta`ng kinh vie^.n cu?a chu`a chie^`n. Mo^~i lu'c dde^'n
nhu+~ng ru+`ng sa'ch a^'y dde^? ti`m la.i mo^.t ca^u tho+ hay sao ?

Thi` bi.a ra, tu+. dda(.t la^'y ddi ! Nga`y tru+o+'c To^ DDo^ng Pha
cha(?ng dda~ no'i vo+'i da^n chu'ng Hoa`ng Cha^u : "Ai co' chuye^.n ma
quy? ly' thu', ha~y ke^? la.i cho nghe cho+i; kho^ng sa(~n thi` bi.a ra
cu~ng ddu+o+.c va^.y" ?

Bo^` Tu`ng Linh trong ba`i tu+.a Lie^u Trai Chi' Di. cu~ng dda~ tho^ng
ca?m vo+'i ho. To^, ma` vie^'t ca^u : "Ti`nh ddo^`ng Hoa`ng Cha^u, hy'
nha^n dda`m quy?". Va` mo+? lo^'i cho Vu+o+ng Ngu+ Du+o+ng dda(.t bu't
ca?m dde^` :

     Co^ vo.ng ngo^n chi, vo.ng thi'nh chi
     DDa^.u ba(`ng qua gia' vu~ nhu+ ti
     Lie^.u u+ng ye^'m ta'c nha^n gian ngu+~
     A'i thi'nh thu pha^`n quy? su+o+'ng thi\.

     No'i bu+'a bu+`a ddi ! Nghe bu+`a ddi !
     Da^y du+a da`n dda^.u mu+a li ti
     Gio.ng ddo+`i cha'n nga('t ! Mo^` thu la('ng
     Tho+ ga'i ma nga^m, mi`nh tha^'y si !
               Vu~ Hoa`ng Chu+o+ng di.ch

The^' thi` to^i, giu+~a dde^m tru+o+`ng co^ ti.ch na`y, to^i cu~ng bi.a ra
7 chu+~ dde^? nga^m cho+i\. Nguye^~n Du tie^n sinh, ne^'u anh ho^`n co`n
pha?ng pha^'t dda^u ddo', xin run ru?i cho gia^'y mu+.c na`y lo`a cho'i
ngo.c cha^u\. Ba(`ng kho^ng nu+~a, sao to^i la.i cha(?ng tu+. cho phe'p
mi`nh "dda(.t bu+'a bu+`a ddi, nga^m bu+`a ddi" ? Ma` la.i chi.u thu'c
thu? ma(.c cho tie^'ng mu+a, tie^'ng gio' tung hoa`nh ?

Na`o dda(.t bu+`a, nga^m bu+`a :
     "Thu`y lie^.u giang so+n tam bie^'n ha^.u"

Ha(?n se~ co' ngu+o+`i ba('t be? : Ca^u thu+' 2 cu?a cu. Nguye^~n dda~
dda(.t chu+~ "tam" ro^`i (Trie^?n chuye^?n ne^ ddo^` tam tha^.p nie^n),
ca^u thu+' 3 la.i dda(.t chu+~ "tam" nu+~a kho^ng so+. ma('c lo^~i "tru`ng
ddie^.p" hay sao ?

Nhu+ng, ha~y khoan ! Lo^~i "tru`ng ddie^.p" na`y ca`ng chu+'ng to? ca^u
thu+' 3 kho^ng pha?i do thi ha`o Nguye^~n Du ha. bu't. Chi? la` do su+.
"dda(.t bu+`a nga^m bu+`a" cu?a mo^.t ke? ha^.u sinh ba^'y la^u va^~n
sa(~n sa`ng pha.m thu+o+.ng dde^? chie^`u theo ca'i so+? thi'ch "cao nga.o
cuo^`ng nga^m" dda^y tho^i !

     La(ng ta(`ng tru+o+`ng kie^'m y? thanh thie^n
     Trie^?n chuye^?n ne^ ddo^` tam tha^.p nie^n
     Thu`y lie^.u giang so+n tam bie^'n ha^.u
     Co+ ha`n ba^'t gia'c thu. nha^n lie^n.

Ba`i tho+ tre^n dda^y - vo+'i 3 ca^u cu?a Nguye^~n Du va` 1 ca^u to^i ma.o
muo^.i dda(.t la^'y dde^? cuo^`ng nga^m - to^i dda~ thao thu+'c bao ha`ng
tro^'ng canh, cho ma~i dde^'n lu'c gio+` gio+'i nghie^m cha^'m du+'t, ma`
va^~n cha(?ng dda('c y' dduo+.c mo^.t ca^u na`o\. Ro^'t cuo^.c to^i dda`nh
ghi la.i ca? 3 ba?n di.ch (theo 3 va^`n kha'c nhau) dde^? ro^`i mo^.t
dde^m na`o ddo' se~ ca^n nha('c la.i, xem ne^n lu+.a ba?n na`o\. Hoa(.c
xo'a ddi ta^'t ca?. Ba`y dda(.t ro^`i xo'a bo?, dda^u pha?i quye^`n rie^ng
cu?a Ho'a Co^ng !

          Ba?n di.ch thu+' I

     Gu+o+m da`i ngang do.c ga'c tro+`i xanh
     Ba chu.c na(m qua ne?o ga^.p ghe^`nh
     Ba cuo^.c ddo^?i thay ro^`i ! Bo^~ng cho^'c
     A'o co+m chi.u dde^? ngu+o+`i thu+o+ng mi`nh.

          Ba?n di.ch thu+' II

     Ba chu.c na(m da`i gu+o+m Y? Thie^n
     Ke'o le^ bu.i ddo? vo+'i bu`n dden
     Sau ba cuo^.c bie^'n... Ai ngo+` nhi? ?
     DDo'i re't cho ddo+`i thuo+ng, co' phen !

          Ba?n di.ch thu+' III

     Tro+`i xanh cho't vo't du+.ng gu+o+m da`i
     Ba chu.c na(m, xuye^n bu`n vu+o+.t gai
     Cho+'p ma('t, non so^ng ba cuo^.c bie^'n
     DDa^u ngo+` tha^n lu.y a'o co+m ai !

               Vu~ Hoa`ng Chu+o+ng
               Sa`i Go`n, 1/11/1972

***************************************************************************

Ghi Chu' - Theo cuo^'n "Tho+ Chu+~ Ha'n Nguye^~n Du" (DDa`o Duy Anh et al,
Va(n Ho.c, Ha` No^.i, 1988), nguye^n ta'c ba`i tho+ tre^n la` ba`i "Kha^'t
thu+.c" trong Thanh Hie^n Thi Ta^.p. Ca^u thu+' 3 chi'nh la` "Va(n tu+.
ha` ta(`ng vi nga~ du.ng ?". DDo^'i vo+'i ngu+o+`i theo du+o^?i nghie^.p
va(n, ca^u thu+' 3 cu~ng ddau ddo+'n kho^ng ke'm gi` ca^u 4. Co' le~ vi`
the^' ma` thi si~ ho. Vu~ kho^ng the^? (hay kho^ng muo^'n) nho+' ca^u
na`y\. Sau dda^y la` nguye^n ta'c cu`ng mo^.t ba?n di.ch :

     La(ng ta(`ng tru+o+`ng kie^'m y? thanh thie^n
     Trie^?n chuye^?n ne^ ddo^` tam tha^.p nie^n
     Va(n tu+. ha` ta(`ng vi nga~ du.ng
     Co+ ha`n ba^'t gia'c thu. nha^n lie^n.

     Nga.o vo+'i tro+`i xanh, cho^'ng kie^'m da`i
     Bu`n la^`y la(n lo'c tuo^?i ba mu+o+i
     Va(n chu+o+ng dda~ i'ch gi` cho to+'
     Co+m a'o ngo+` dda^u pha?i lu.y ngu+o+`i\.
               Nguye^~n Hue^. Chi di.ch
..