Na(m 2000 Ha` No^.i he^'t u'ng nga^.p (ba'o VN)

[Dam Son <son@fermi.phys.washington.edu>]

Theo Tho+`i ba'o kinh te^' VN.


Na(m 2000 Ha` No^.i he^'t u'ng nga^.p

Q.V

Quy hoa.ch to^?ng the^? thoa't nu+o+'c Tp.Ha` No^.i

He^. tho^'ng thoa't nu+o+'c (HTTN) o+? no^.i tha`nh Ha` No^.i hie^.n dda~
qua' cu~, tu+. cha?y va` thoa't ra so^ng Nhue^.. Khi mu+.c nu+o+'c so^ng
Nhue^. le^n cao nu+o+'c thoa't cu?a HN kho^ng cha?y ddu+o+.c, da^~n to+'i
u'ng nga^.p. Ma(.t kha'c thu+o+'c tha?i cu?a HN chu+a ddu+o+.c xu+? ly',
khi u'ng nga^.p hoa(.c va`o mu`a kho^ nu+o+'c thoa't bi. ddo.ng la.i ga^y
o^ nhie^~m nghie^m tro.ng.Tru+o+'c na(m 1954 HTTN o+? HN ddu+o+.c thie^'t
ke^' cho die^.n ti'ch tha`nh pho^' la` 1.008 ha vo+'i to^?ng da^n so^'
khoa?ng 200.000 ngu+o+`i. Dde^'n nay chi? rie^ng khu vu+.c no^.i tha`nh
mo+'i dda~ le^n to+'i xa^'p xi? 4.000 ha vo+'i da^n so^' tre^n 1,2 trie^.u
ngu+o+`i. 

Tha'ng 6/1993, theo tho?a thua^.n giu+~a Chi'nh phu? VN va` Chi'nh phu?
Nha^.t Ba?n, tho^ng qua To^? chu+'c ho+.p ta'c quo^'c te^' Nha^.t Ba?n
(JICA), phi'a Nha^.t Ba?n giu'p VN la`m Quy hoa.ch to^?ng the^? ve^` he^.
tho^'ng thoa't nu+o+'c va` xu+? ly' nu+o+'c tha?i cu?a tha`nh pho^' Ha`
No^.i 1995 - 2010. Sau khi tie^'n ha`nh thu tha^.p, nghie^n cu+'u ca'c
so^' lie^.u, Co^ng ty thoa't nu+o+'c Ha` No^.i cu`ng vo+'i Co^ng ty tu+
va^'n Nipon Koei dda~ xa^y du+.ng xong quy hoa.ch va`o tha'ng 3/1995.
Tha'ng 8/1995 Thu? tu+o+'ng ra quye^'t ddi.nh phe^ duye^.t Quy hoa.ch
to^?ng the^? thoa't nu+o+'c HN (QHTTTNHN) (so^' 4301/TTg). 

Mu.c tie^u cu?a du+. a'n: cho^'ng u'ng nga^.p trong chu ky` 10 na(m (10%)
vo+'i lu+o+.ng mu+a 310 mm/2 nga`y cho he^. tho^'ng so^ng mu+o+ng thoa't
nu+o+'c, chu ky` 5 na(m vo+'i lu+o+.ng mu+a 70 mm/h cho he^. tho^'ng
co^'ng; xu+? ly' nu+o+'c tha?i dde^? ca?i ta.o mo^i tru+o+`ng. 

Pha.m vi cu?a du+. a'n co' to^?ng die^.n ti'ch 135 km2, ddu+o+.c gio+'i
ha.n bo+?i 2 so^ng Ho^`ng va` Nhue^.; phi'a Nam tu+` thi. tra^'n Va(n
Ddie^?n dde^'n ca^`u Bu+o+u (ddi.a pha^.n huye^.n Thanh Tri`), so vo+'i
to^?ng die^.n ti'ch 925km2 cu?a tha`nh pho^' HN ti'nh dde^'n na(m 2010. 

Theo u+o+'c ti'nh cu?a ca'c nha` quy hoa.ch, vie^.c thu+.c hie^.n se~ ke'o
dde^'n na(m 2015. To^?ng chi phi' cu?a du+. a'n la` 1.162 trie^.u USD.
Toa`n bo^. du+. a'n ddu+o+.c chia la`m 2 pha^`n chi'nh, pha^`n I: ca?i
ta.o HTTN, cho^'ng u'ng nga^.p, du+. kie^'n dde^'n na(m 2004 se~ hoa`n
tha`nh. Pha^`n I ddu+o+.c chia ra tha`nh 2 khu vu+.c chi'nh, khu vu+.c 1:
ca?i ta.o rie^ng HTTN khu vu+.c no^.i tha`nh (lu+u vu+.c so^ng To^ Li.ch,
co' gio+'i ha.n vu`ng na(`m giu+~a so^ng To^ Li.ch va` so^ng Ho^`ng) vo+'i
to^?ng die^.n ti'ch 77,5 km2, kinh phi': 317,4 trie^.u USD; khu vu+.c 2:
lu+u vu+.c so^ng Nhue^. vo+'i to^?ng die^.n ti'ch: 57,9 km2, kinh phi':
207,6 trie^.u USD. 

Khu vu+.c 1 la.i ddu+o+.c chia la`m 2 giai ddoa.n. Giai ddoa.n 1: tu+` nay
dde^'n na(m 2000 vo+'i chi phi' la` 200 trie^.u USD (ddu+o+.c vay cu?a
Chi'nh phu? Nha^.t Ba?n, kho^ng ke^? 2,5 trie^.u USD vie^.n tro+. kho^ng
hoa`n la.i cho vie^.c nghie^n cu+'u la^.p du+. a'n). Trong ddo' co' na.o
ve't 4 con so^ng: To^ Li.ch, Kim Ngu+u, Lu+`, Se't; dda`o ho^` ddie^`u
ho`a Ye^n So+? co' die^.n ti'ch 130 ha dde^? chu+'a nu+o+'c ta.m tho+`i
trong tru+o+`ng ho+.p mu+a qua' lo+'n va` xa^y du+.ng tra.m bo+m Ye^n So+?
co^ng sua^'t 90 m3/s (tu+` nay dde^'n na(m 2000 mo+'i hoa`n tha`nh 1/2
co^ng sua^'t). Ngoa`i ra co`n thu+.c hie^.n vie^.c na.o ve't, ca?i ta.o
ca'c ke^nh mu+o+ng, ho^`, la('p dda(.t the^m ca'c loa.i co^'ng... 

Giai ddoa.n 2: tu+` na(m 2000 - 2004 ddu+a co^ng sua^'t cu?a tra.m bo+m
Ye^n So+? le^n 90 m3/s va` bo^? sung the^m he^. tho^'ng co^'ng. To^?ng chi
phi' cho giai ddoa.n na`y la` 160 trie^.u USD. Sau khi xu+? ly' xong giai
ddoa.n 1 Ha` No^.i ta.m tho+`i ye^n ta^m ve^` chuye^.n u'ng nga^.p. Nghi~a
la` vo+'i nhu+~ng tra^.n mu+a co' cu+o+`ng ddo^. lo+'n trong vo`ng ta^`n
sua^'t 10 na(m/la^`n, Ha` No^.i se~ kho^ng xa?y ra u'ng nga^.p. 

Tu+` na(m 2004 dde^'n 2015 chuye^?n sang thu+.c hie^.n pha^`n 2 cu?a du+.
a'n: ca?i ta.o lu+u vu+.c so^ng Nhue^. va` thu+.c hie^.n quy ho.ach he^.
tho^'ng xu+? ly' nu+o+'c tha?i. To^?ng chi phi' cho pha^`n na`y la` 638
trie^.u USD. Nhu+ng theo ke^' hoa.ch, tu+` na(m 2000 trong khi ddang
thu+.c hie^.n pha^`n I, dda~ trie^?n khai mo^.t so^' vie^.c cu?a pha^`n II
dde^? thu+? nghie^.m, ru't kinh nghie^.m. Vie^.c xu+? ly' nu+o+'c tha?i
ddu+o+.c chia la`m 7 vu`ng. Mo^~i vu`ng ddu+o+.c xa'c ddi.nh tu`y theo
dda(.c ddie^?m da^n cu+, hoa.t ddo^.ng kinh te^', su+. pha't trie^?n trong
tu+o+ng lai... va` ddu+o+.c ddu+a ra ca'c phu+o+ng pha'p xu+? ly' kha'c
nhau. Cha(?ng ha.n co' khu vu+.c ddu+o+.c xu+? ly' ta.i cho^~, la('p
dda(.t tra.m xu+? ly' cho tu+`ng gia ddi`nh, hoa(.c cu.m gia ddi`nh... Co'
nhu+~ng vu`ng ddu+o+.c xu+? ly' ta^.p trung ba(`ng tra.m xu+? ly' lo+'n.
To^?ng chi phi' cu?a giai ddoa.n na`y le^n to+'i 600 trie^.u USD. Trong 7
vu`ng co' 4 tra.m xu+? ly' chi'nh va` mo^.t so^' tra.m xu+? ly' nho?.
"Ne^'u hoa`n tha`nh xong giai ddoa.n 2 thi` co' the^? no'i ra(`ng ye^n
ta^m ve^` nu+o+'c tha?i cu?a Ha` No^.i kho^ng co`n bi. o^ nhie^~m nu+~a",
o^ng Nguye^~n Hu`ng Qua^n, Tru+o+?ng pho`ng NCKH va` ddo^'i ngoa.i Co^ng
ty thoa't nu+o+'c Ha` No^.i du+. ddoa'n. 

Co^ng ty Nipon Koei, Nha^.t Ba?n ddu+o+.c thue^ la`m nha` tu+ va^'n chi'nh
cho du+. a'n. Sau khi to^? chu+'c dda^'u tha^`u, mua sa('m thie^'t bi.
na.o ve't... du+. ddi.nh cuo^'i na(m 1997 dda^`u na(m 1998 se~ kho+?i
co^ng xa^y du+.ng tra.m bo+m, dda`o ho^` ddie^`u ho`a Ye^n So+? va` na.o
ve't ca'c so^ng mu+o+ng dde^? dda'p u+'ng so+'m cho vie^.c xu+? ly' u'ng
nga^.p. 

Theo thie^'t ke^' hai bo+` cu?a so^ng, mu+o+ng va` nhu+~ng ho^` lo+'n se~
ddu+o+.c xa^y ke` va` la`m ddu+o+`ng dde^? cho dde.p ca?nh quan, de^~ cho
vie^.c ca?i ta.o va` cho^'ng ta'i la^'n chie^'m. Theo nha^.n ddi.nh cu?a
Co^ng ty thoa't nu+o+'c Ha` No^.i, vie^.c gia?i pho'ng ma(.t ba(`ng se~
la` nhu+~ng kho' kha(n lo+'n nha^'t. Ho+n nu+~a vie^.c gia?i pho'ng ma(.t
ba(`ng phu.c vu. cho du+. a'n la.i na(`m trong die^.n ro^.ng. Cu. the^?
dde^? na.o ve't ca'c con so^ng, mu+o+ng so^ng do Co^ng ty thoa't nu+o+'c
qua?n ly' co' to^?ng chie^`u da`i 80 km, ca? hai be^n la` 160 km, ke`m
theo 16 ho^` trong no^.i tha`nh vo+'i to^?ng die^.n ti'ch 116 ha (kho^ng
ke^? ho^` Ta^y) co' chu vi ho+n 300km ddang bi. la^'n chie^'m mo^.t ca'ch
pho^? bie^'n thi` vie^.c gia?i pho'ng ma(.t ba(`ng se~ ra^'t phu+'c ta.p,
ddo`i ho?i su+. pho^'i ho+.p cu?a ca'c nga`nh ca'c ca^'p va` u?ng ho^. cao
cu?a ca'c ho^. da^n mo+'i co' the^? thu+.c hie^.n ddu'ng tie^'n ddo^..