Ha`ng rong o+? Sa`i Go`n (ba'o VN)

[Dam Son <son@fermi.phys.washington.edu>]

Ba'o Tuo^?i Tre?:

----------------------------------------------------------------------------
Pho'ng su+.
                                  Ha`ng rong
----------------------------------------------------------------------------

   No'i dde^'n ha`ng rong, ngu+o+`i ta hi`nh dung ngay dde^'n hi`nh a?nh
mo^.t chu' Ta`u xue^`nh xoa`ng hoa(.c ngu+o+`i dda`n ba` cha^n cha^'t
vo+'i cha^n tra^`n, dda^`u no'n la', chie^'c a'o ba` ba ba.c ma`u, tre^n
vai la` ddo`n ga'nh vo+'i ddo^i thu'ng mu?ng ddu+.ng thu+'c a(n, thu+'c
uo^'ng hoa(.c ddu? loa.i ha`ng ho'a tie^u du`ng hay ddo^` cho+i cu?a tre?
con... ddi kha('p hang cu`ng ngo~ he?m. 

    Ngoa`i hi`nh a?nh tre^n, co`n pha?i no'i dde^'n a^m thanh, tie^'ng rao
ha`ng quen thuo^.c, nha` nha` nho+' dde^'n, o+? xo'm ddo^ng da^n cu~ng
nhu+ o+? nhu+~ng cho^~ thu+a ngu+o+`i, va` ga^`n nhu+ kho^ng the^? na`o
thie^'u va('ng trong ddo+`i so^'ng ha(`ng nga`y cu?a ngu+o+`i da^n tha`nh
pho^'. 

    Nhu+~ng ngu+o+`i ba'n ha`ng rong a^'y ga^`n nhu+ la` ca'i ddo^`ng ho^`
so^'ng, la` co^.t mo^'c cu?a xo'm, cu?a pho^' phu+o+`ng, la` ho+i tho+?,
la`... cuo^.c so^'ng gia?n di. cu?a da^n chu'ng. 

   TP.HCM la` no+i qui tu. ddo^ng dda?o ngu+o+`i nghe`o o+? kha('p ca'c
vu`ng dda^'t nu+o+'c ve^` ti`m dda^'t so^'ng. Theo ddie^`u tra cu?a ca'c
qua^.n, huye^.n, toa`n tha`nh pho^' u+o+'c ti'nh hie^.n co' dde^'n 700.000
ngu+o+`i di da^n tu+. do hie^.n ddang cu+ ngu.. Ti'nh ra, bi`nh qua^n
mo^~i na(m co' khoa?ng 50.000 ngu+o+`i o+? ca'c ti?nh nha^.p cu+ va`o
tha`nh pho^' dde^? mu+u sinh. Ba'n ha`ng rong la` tie^.n lo+.i nha^'t.
Ngu+o+`i la^'y mo^'i ba'nh bao chi?, ke? la^'y co^'m ke.o, ngu+o+`i mua
kim chi?, bo^.t ngo.t... dda(.t trong mo^.t ca'i ro^?, the^' la` ho. dda~
co' the^? bo^n ba ti`m ke^' mu+u sinh. 

    Co' ca? gia ddi`nh ke'o nhau va`o tha`nh pho^', thue^ mo^.t ca(n
pho`ng nho nho? o+? ca'c khu lao ddo^.ng, sa('m mo^.t xe dda^?y ba'n tra'i
ca^y, ba'n hu? tie^'u, pho+?, cha'o... Ho. na^'u nu+o+'ng nhu+~ng mo'n a(n
o+? be^n he?m, o+? ngay tru+o+'c nha` tro. tru+o+'c khi rong ruo^?i tre^n
ca'c con ddu+o+`ng lo+'n, nho? cu?a tha`nh pho^'. 

    Ngu+o+`i da^n tha`nh pho^' thu+o+`ng ba('t ga(.p mo^.t nho'm ngu+o+`i
vo+'i quang ga'nh li?nh ki?nh o+? tru+o+'c ngay cho+. Be^'n Tha`nh. Ddo'
la` nhu+~ng ngu+o+`i da^n o+? xa~ Ca't Tu+o+`ng, huye^.n Phu` Ca't, Bi`nh
Ddi.nh, ho. ba'n co^'m, ke.o, va`i ba tra'i co^'c, o^?i, vo+'i vo^'n
khoa?ng 40.000 ddo^`ng cho mo^.t ga'nh. 

    Nhu+~ng na(m 1990 - 1995, da^n tu+` Bi`nh Tri. Thie^n ddo^? va`o Sa`i
Go`n ra^'t ddo^ng va` ha^`u he^'t (co' the^? dde^'n 1/3 so^' ngu+o+`i)
dde^`u ba'n ha`ng rong. Ca'c khu Ky` Ddo^`ng, Ca'ch Ma.ng Tha'ng Ta'm, Ky`
Ho`a... go^`ng ga'nh so^' ngu+o+`i tu+` mie^`n Trung ddo^? va`o. Nhu+~ng
xe pho+?, cha'o, hu? tie^'u go~ kha('p ca'c qua^.n 1, 3, 10, Ta^n Bi`nh
ha^`u he^'t la` da^n xu+' Qua?ng. 

    Mie^`n Ta^y ddo^? le^n thi` tru' ngu. khu vu+.c Cho+. Lo+'n, Phu'
La^m, qua^.n 4, 8,be^'n xe mie^`n Ta^y... 

   Da^n nghe`o tu+` mie^`n Ba('c va`o ra?i kha('p ca'c no+i va` buo^n ca'i
nghe^` bong bo'ng, bo+m que.t ga, ddo^` cho+i tre? con... 

    Da^`n da^`n, ho. hi`nh tha`nh tu+`ng nho'm ba'n ha`ng rong, ba'n
tu+`ng loa.i ha`ng. 

   Ho. la` no^ng da^n, la` bo^. ddo^.i xua^'t ngu~, la` nhu+~ng thanh
nie^n nam nu+~ ca^`n cu` cha^'t pha'c, thie^'u a(n o+? vu`ng que^ bo?
cha.y le^n tha`nh pho^'. Co' the^? trong tha`nh pha^`n ho. la` nhu+~ng
ngu+o+`i buo^n ba'n o+? ca'c ti?nh ly. bi. vo+~ no+., bi. suy su.p... Nhu+
vo+. cho^`ng anh Ta.o, que^ o+? Tra` Vinh, vi` buo^n ba'n thua lo^~, da^~n
dde^'n vo+~ no+. pha?i bo? que^ le^n tha`nh pho^' la`m chuo^'i chie^n,
bu+ng ddi ba'n kha('p khu vu+.c qua^.n 3... Tu+.u trung, ho. la` nhu+~ng
ngu+o+`i muo^'n ti`m mie^'ng a(n, cuo^.c so^'ng ddo+~ va^'t va? ho+n o+?
no^ng tho^n, ti?nh ly. xa xo^i. 

    Ngoa`i nhu+~ng ngu+o+`i tu+` ca'c la`ng que^ ddo^? va`o, ngay nhu+~ng
da^n nghe`o so^'ng la^u ddo+`i ta.i TP.HCM cu~ng so^'ng vo+'i nghe^` na`y
tha^.t ddo^ng dda?o. Nhu+ ba` cu. ba'n mie^'n ga` o+? ddu+o+`ng Dde^`
Tha'm ma` ai o+? khu vu+.c ddo' dde^`u bie^'t, co' tuo^?i nghe^` ho+n 30
na(m nay ro^`i. Ho. qui tu. o+? nhu+~ng khu lao ddo^.ng, nhu+~ng xo'm nha`
o^? chuo^.t va` nga`y nga`y to?a ddi kha('p mo.i ne?o ddu+o+`ng. Co'
ngu+o+`i ba'n ha`ng rong me. truye^`n con no^'i, co' ngu+o+`i vi` tha^'t
nghie^.p, con ddo^ng, co' ngu+o+`i vi` sa co+ tha^'t the^', pha?i ta.m
la`m nghe^` cha.y ha`ng rong... 

    Nghe^` ha`ng rong i't vo^'n nhu+ng lo+`i cu~ng ta.m o^?n cho nhie^`u
ngu+o+`i trong tho+`i buo^?i ddua tranh to^'i ma(.t mu~i na`y. 

   Nhie^`u ca(.p vo+. cho^`ng ddo^? no+. o+? du+o+'i que^, cha.y le^n
TP.HCM so^'ng nho+` va`o ha`ng rong ma` co' ru?ng ri?nh ho+n lu'c la`m a(m
kha^'m kha' nha^'t o+? la`ng que^, du` nga`y nga`y ddo^.i thu'ng mu?ng ddi
tu+` Sa`i Go`n ve^` Cho+. Lo+'n, ddo^~ le^n Ta^n Bi`nh, qua Bi`nh Tha.nh,
ro^`i dde^m ve^` chi? ca^`n mo^.t cho^~ ngu? ta.m ba(`ng chie^'c chie^'u
dde^? an lu+ng sau khi ta('m gia(.t sa.ch se~. The^' ddo', ho. so^'ng
tie^.n ta(.n dde^? co' the^? gu+?i tie^`n ve^` que^ nuo^i hai, ba con ddi
ho.c. Nhu+ ba anh em anh Ma^~n, que^ Qua?ng Nga~i, va`o Sa`i Go`n tu+`
na(m 1991, tu+` mo^.t chie^'c xe dda^?y hu? tie^'u kho^ng to+'i hai chi?
va`ng ban dda^`u, ma` gio+` dda^y anh dda~ co' na(m xe chuye^n ba'n hu?
tie^'u go~, gia' mo^.t xe ba^y gio+` (co^.ng ca? tie^`n khu vu+.c) le^n
dde^'n ca? ca^y va`ng. Anh co`n ta.o co^ng a(n vie^.c la`m cho 11 em kha'c
cu`ng que^ phu. ba'n vo+'i anh. Mo^~i dde^m anh kie^'m lo+`i 60.000 -
70.000 ddo^`ng cho mo^~.i xe. Nhu+ chi. Nguye^~n Thi. Ta^m que^ Bi`nh
Ddi.nh, theo nhu+~ng ngu+o+`i cu`ng la`ng Ca't Tru+o+`ng, Phu` Ca't va`o
Sa`i Go`n, ha(`ng nga`y ga'nh ha`ng ddi ba'n, thu+o+`ng theo mu`a, mu`a
na`o co' loa.i tra'i ca^y na`o, ba'nh na`o, chi. la^'y ddi ba'n lo+`i
khoa?ng 15.000 ddo^`ng mo^~.i nga`y, tie^`n a(n uo^'ng, ta('m ru+?a he^'t
5.000 ddo^`ng, co`n la.i 10.000 ddo^`ng dde^? da`nh, to+'i tha'ng gu+?i
ve^` que^ nuo^i ba` me. gia` va` ba ddu+'a con ddi ho.c. Chi. ke^?: tuy
kie^'m tie^`n kha' ho+n o+? que^, nhu+ng ha(`ng dde^m, chi. va` nho'm
ngu+o+`i cu`ng la`ng (khoa?ng 40 - 50 ngu+o+`i) pha?i cho^'ng tra?, lo
toan vo+'i bao lo a^u: bo.n bu.i ddo+`i o+? co^ng vie^n, mu+a gio'... Vi`
i't tie^`n kho^ng thue^ nha` tro. ddu+o+.c, ho. thu+o+`ng tu. ta^.p o+?
tru+o+'c co^ng vie^n 23-9, ga^`n cho+. Be^'n Tha`nh, ne^n mo^~.i khi co'
chie^'n di.ch la^.p la.i tra^.t tu+., ho. pha?i cha.y va`o co^ng vie^n
tro^'n. Co' nhu+~ng dde^m mu+a gio', nu+o+'c le^nh la'ng ma(.t ddu+o+`ng,
ho. pha?i ngo^`i tru`m a'o mu+a suo^'t dde^m, nhu+ng vi` con em o+? que^
nha`, ho. pha?i chi.u ddu+.ng ta^'t ca?... 

   Tho+`i buo^?i kinh te^' thi. tru+o+`ng... qua'n xa', nha` ha`ng, cu+?a
hie^.u to lo+'n, shop, sie^u thi.... nga`y ca`ng pha't trie^?n, de.p da^`n
nghe^` ba'n ha`ng rong. 

   Tru+o+`ng ho+.p ba'nh mi`, xu+a kia, dda^'t Sa`i Go`n, Cho+. Lo+'n ca'c
lo` ba'nh mi` co' the^? dde^'m tre^n dda^`u ngo'n tay, va` khi ca'c me?
lo` vu+`a chi'n la` ca'c tay ha`ng rong quo+ va`o bao bo^' ro^`i bung ra
kha('p ca'c he?m cu`ng, ngo~ cu.t rao inh o?i: "Ba'nh mi` no'ng gio`n
dda^y!". 

   Hie^.n ta.i, co' ra^'t nhie^`u lo` ba'nh mi`, va` vo^ so^' xe ba'nh mi`
o+? nhu+~ng dda^`u he?m dda~ que't sa.ch nhu+~ng be' trai, be' ga'i ba'n
ba'nh mi` rong, chi? co`n so't la.i ta.i ca'c be^'n xe, be^'n ddo` ma`
tho^i. 

   Ai o+? khu vu+.c tu+` ca^`u Calmette dde^'n cho+. Ca^`u Muo^'i, dde^'n
khu vu+.c ra.p ha't Tra^`n Hu+ng Dda.o dde^`u thuo^.c la`u la`u tie^'ng
rao "ba'nh chu+ng, ba'nh da^`y dda^y, chu+ng da`y no'ng ho^?i dda^y" cu?a
chu' Tu+ lu'c tu+` nu+?a dde^m tro+? ddi. Co' la^`n chu' ta^m su+.: "Buo^n
ba'n ba^y gio+` e^' a^?m la('m, lu'c tru+o+'c dde^m na`o cu~ng ba'n sa.ch
ca^`n xe' ba'nh, ba^y gio+` ca'c co^ ca^.u ddi cho+i khuya ve^` ghe' va`o
a(n fast food mo^.t bu.ng la` xong, co`n kho^ng la` mo^.t mie^'ng
hamburger ma` ca'c nha` ha`ng ba'n dda^`y ra^~y, the^' la` tui ma^'t mo^.t
so^' ba.n ha`ng ro^`i". 

   Nhu+~ng ga'nh che` thu+ng, xi' ma` phu`... cu?a ca'c chu' Tie^`u cu~ng
da^`n da^`n va('ng bo'ng gio^'ng he^.t ba'nh mi` no'ng gio`n cu?a ca'c em
nho?. 

    Anh T. ba'n nu+o+'c du+`a tre^n xe dda^?y o+? ddu+o+`ng Nguye^~n Va(n
Cu+` no'i: "Pha?i chi Nha` nu+o+'c qui hoa.ch cho nhu+~ng ngu+o+`i buo^n
ba'n nho? ha`nh nghe^` o+? nhu+~ng no+i thi'ch ho+.p, co' khu vu+.c rie^ng
cho tu+`ng nghe^` buo^n ba'n, chu+' nhu+ to^i chu? ye^'u ba'n cho nhu+~ng
ngu+o+`i ddi ddu+o+`ng ma` ddem do+`i va`o cho+. thi` sao ddu+o+.c". 

                                                 Tu+` Ba?o Anh