[IT] Cha.y ddua va`o Internet

[Dam Son <son@fermi.phys.washington.edu>]

Tu+` ba'o trong nu+o+'c:

Cha.y ddua va`o Internet

Ngu+o+`i chie^'n tha('ng va^~n chu+a ddu+o+.c xa'c ddi.nh

Theo y' kie^'n dda'nh gia' cu?a nhie^`u chuye^n gia thi` va`o khoa?ng
cuo^'i na(m nay, nhu+~ng ngu+o+`i su+? du.ng ma'y ti'nh o+? Vie^.t Nam
dda~ co+ the^? hoa` ma.ng vo+'i Internet. Co^ng ty truye^`n da^~n du+~
lie^.u Vie^.t Nam (VDC), ngu+o+`i ddu+o+.c giao tro.ng tra'ch qua?n ly'
ca^`u no^'i giu+~a Vie^.t Nam va` ma.ng ma'y ti'nh toa`n ca^`u, dda~ co'
ke^' hoa.ch na^ng ca^'p co^?ng va`o Internet o+? TP.HCM va` Ha` No^.i. 

O^ng Tru+o+ng Ddi`nh Anh, chuye^n vie^n cu?a FPT cho bie^'t: co^ng ty cu?a
o^ng ta se~ cung ca^'p ca'c thie^'t bi. tri. gia' 650.000 USD cho VDC:
"Nhu+ng thie^'t bi. na`y va^~n su+? du.ng Sun Microsystem va` vie^.c cha.y
thu+? nghie^.m se~ ddu+o+.c tie^'n ha`nh va`o tha'ng 5 to+'i" 

Cu`ng vo+'i vie^.c co^ng bo^' Nghi. ddi.nh no'i tre^n, Thu? tu+o+'ng dda~
tha`nh la^.p Uy? ban quo^'c gia ve^` qua?n ly' ma.ng Internet o+? Vie^.t
nam. Uy? ban na`y ddu+'ng dda^`u la` Bo^. khoa ho.c, co^ng nghe^. va` mo^i
tru+o+`ng. Ca'c thanh vie^n kha'c bao go^`m dda.i die^.n cu?a To^?ng cu.c
bu+u ddie^.n, Bo^. va(n hoa' va` tho^ng tin, Bo^. gia'o du.c va` dda`o
ta.o, Uy? ban nha` nu+o+'c ve^` co^ng nghe^. tho^ng tin va` Trung ta^m
khoa ho.c tu+. nhie^n va` co^ng nghe^. quo^'c gia. 

Lu+.a cho.n ngu+o+`i cung ca^'p di.ch vu. Internet

Co+ ca^'u cu?a Uy? ban na`y pha^`n na`o pha?n a?nh su+. ca.nh tranh ma.nh
me~ dde^? gia`nh quye^`n kie^?m soa't Internet o+? Vie^.t Nam. Va^~n dde^`
ga^y tranh ca~i chu? ye^'u giu+~a Trung ta^m khoa ho.c tu+. nhie^n va`
co^ng nghe^. quo^'c gia, ddo+n vi.  dda^`u tie^n gio+'i thie^.u Internet
o+? Vie^.t nam va` DGPT ve^` va^'n dde^` lie^.u Internet co' pha?i di.ch
vu. vie^~n tho^ng co' gia' tri. gia ta(ng hay kho^ng. Lo+.i nhua^.n va`
danh tie^'ng ddu+'ng dda(`ng sau cuo^.c tranh ca~i na`y bo+?i vi` mo^~i
ddo+n vi. dde^`u hy vo.ng tro+? tha`nh ngu+o+`i qua?n ly' nhu+~ng nha`
cung ca^'p di.ch vu. Internet. Cuo^'i cu`ng ddo+n vi. ma.nh nha^'t ve^`
nguo^`n lu+.c ta`i chi'nh va` ky~ thua^.t la` DGPT dda~ chie^'n tha('ng.
Theo nhie^`u chuye^n gia cu?a u?y ban Internet cu?a Vie^.t Nam thi` Chi'nh
phu? du+. ddi.nh se~ cho.n 3-4 ddo+n vi. dda(.c tra'ch cung ca^'p di.ch
vu. Internet. Nhu+~ng co^ng ty ddu+o+.c cho.n, ga^`n nhu+ cha('c cha('n
la` nhu+~ng co^ng ty nha` nu+o+'c, se~ kie^?m soa't tho^ng tin lie^n la.c
giu+~a nhu+~ng ca' nha^n dda(ng ky' di.ch vu. va` hai co^?ng va`o
Internet. u+'ng cu+? vie^n co' trie^?n vo.ng cha('c cha('n nha^'t, theo
mo^.t nguo^`n tin cho bie^'t, la` VDC, ddo+n vi. qua?n ly' co^?ng va`o
Internet. VDC la` co^ng ty tru+.c thuo^.c To^?ng co^ng ty bu+u chi'nh
vie^~n tho^ng Vie^.t Nam, ddo+n vi. kinh doanh cu?a DGPT. 

Mo^.t tie^u chi' quan tro.ng dde^? lu+.a cho.n nhu+~ng tha`nh vie^n kha'c
la` na(ng lu+.c qua?n ly' ma.ng no^.i ddi.a. Hie^.n ta.i co' 6 ma.ng no^.i
bo^. o+? Vie^.t Nam. Nhu+~ng ma.ng na`y ddang cung ca^'p forum, di.ch vu.
tho^ng tin va` thu+ ti'n ddie^.n tu+? cho 7000 ddo+n vi. dda(ng ky' pha^`n
lo+'n o+? Ha` No^.i va` tha`nh pho^' HCM. VDC ddang qua?n ly' ma.ng
VN-Mail. 

Dde^? dda'nh gia' hie^.u qua? co^ng vie^.c cu?a nhu+~ng ngu+o+`i qua?n ly'
ma.ng ca^`n xem xe't so^' ngu+o+`i da(ng ky' di.ch vu. ma.ng. Vietnam
Wisdom cu?a FPT, du` mo+'i chi'nh thu+'c hoa.t ddo^.ng tu+` cuo^'i tha'ng
9 na(m ngoa'i nhu+ng vo+'i vie^.c la('p dda(.t pha^`n me^`m va` dda(ng ky'
mie^~n phi', FPT dda~ khuye^'n khi'ch ddu+o+.c to+'i 3500 ngu+o+`i da(ng
ky' di.ch vu.. FPT, ddo^`ng nghia~ vo+'i dda^`u tu+ va` pha't trie^?n
co^ng nghe^. (Financing and Promoting for Technology), tha`nh la^.p na(m
1987, la` co^ng ty tru+.c thuo^.c Bo^. khoa ho.c co^ng nghe^. va` mo^i
tru+o+`ng. 

Mo^.t ca'n bo^. qua?n ly' Vietnam Wisdom cu?a FPT cho bie^'t: mo^~i nga`y
la.i co' the^m khoa?ng 30 ngu+o+`i dda(ng ky' hoa` ma.ng va` ga^`n dda^y
so^' ddu+o+`ng da^y truy ca^.p dda~ ta(ng tu+` 24 le^n 40 ddu+o+`ng. FPT
dda~ bo? ra 50.000 USD dde^? thie^'t la^.p ma.ng lu+o+'i na`y ( kho^ng
ti'nh chi phi' pha^`n me^`m). Chi phi' va^.n ha`nh la` 10.000 USD mo^~i
tha'ng va` ne^'u co^ng ty na`y ddu+o+.c cho.n la`m ddo+n vi. cung ca^'p
di.ch vu. Internet, FPT se~ pha?i dda^`u tu+ the^m 200.000USD. Trong
tru+o+`ng ho+.p na`y, co' kha? na(ng FPT se~ kho^ng co`n mie^~n phi'
dda(ng ky' nu+~a. Tuy nhie^n, phi' dda(ng ky' ha`ng tha'ng se~ kho^ng qua'
5USD. U+'ng cu+? vie^n co' trie^?n vo.ng ke^' tie^'p la` ngu+o+`i ddi
tie^n phong trong li~nh vu+.c ma.ng - Vie^.n co^ng nghe^. tho^ng tin
(IOIT), tru+.c thuo^.c Trung ta^m khoa ho.c tu+. nhie^n va` co^ng nghe^.
quo^'c gia, ddo+n vi. qua?n ly' NetNam va` Varenet. NetNam co+ khoa?ng
2400 ngu+o+`i dda(ng ky' ta^.p trung ta.i Ha` No^.i va` Tp.HCM. Hai ma.ng
na`y dda(.c bie^.t quen thuo^.c vo+'i ca'c nha` khoa ho.c, nhu+~ng to^?
chu+'c phi chi'nh phu? va` nhu+~ng co^ng ty nu+o+'c ngoa`i. Tha`nh la^.p
na(m 1993, hai he^. tho^'ng ma.ng cu?a IOIT su+? du.ng co^?ng va`o ta.i
Canberra, na.p va` kha?i tha'c du+~ lie^.u hai la^`n mo^~i nga`y. 

Bie^.n pha'p kie^?m soa't tho^ng tin tre^n Internet

So^' lie^.u la` ye^'u to^' quan tro.ng dde? cho.n ra nhu+~ng u+'ng cu+?
vie^n sa'ng gia' nha^'t tuy nhie^n, ye^'u to^' quye^'t ddi.nh la.i la`
kha? na(ng kie^?m tra va` gia'm sa't hoa.t ddo^.ng truye^`n va nha^.n
tho^ng tin cu?a nhu+~ng ddo+n vi. dda(ng ky' di.ch vu.. 

Nhu+~ng ddo+n vi. na`y pha?i co' ma'y chu? ta.i Vie^.t Nam va` pha?i su+?
du.ng mo^.t trong nhu+~ng co^?ng va`o cu?a VDC. Ddie^`u na`y se~ ta.o
ddie^`u kie^.n thua^.n lo+.i cho vie^.c kie^?m soa't tho^ng tin nhu+ng
nhu+~ng ddo+n vi. cung ca^'p di.ch vu. va^~n pha?i ddu+a ra nhu+~ng bie^.n
pha'p nha(`m dda?m ba?o ra(`ng nhu+~ng ta`i lie^.u tra'i pha'p lua^.t nhu+
dda~ xa'c ddi.nh trong ddie^`u 10 cu?a Lua^.t ba'o chi' va` ddie^`u 22
cu?a Lua^.t xua^'t ba?n kho^ng ddu+o+.c va`o Vie^.t nam. Ne^'u nhu+~ng
ngu+o+`i dda(ng ky' di.ch vu. bi. pha't hie^.n co' nhu+~ng ta`i lie^.u
ca^'m thi` nhu+~ng ngu+o+`i cung ca^'p di.ch vu. se~ bi. pha.t va` co'
the^? bi. ru't gia^'y phe'p.  Va^~n o^ng Tru+o+ng Ddi`nh Anh cho bie^'t:
co' nhie^`u kha? na(ng nhu+~ng ngu+o+`i ddu+o+.c phe'p dda(ng ky' di.ch
vu. Internet se~ bi. gio+'i ha.n "Cu~ng nhu+ vie^.c su+? du.ng dda`i ve^.
tinh, nhu+ng co' the^? se~ de^~ da`ng ho+n". Vie^.c su+? du.ng dda^`u ve^.
tinh chi'nh thu+'c ddu+o+.c gio+'i ha.n trong ca'c co+ quan nha` nu+o+'c,
ca'c to^? chu+'c tho^ng tin dda.i chu'ng, kha'ch sa.n va` nhu+~ng quan
chu+'c cao ca^'p nu+o+'c ngoa`i. Tuy nhie^n, tre^n thu+.c te^', ra^'t
nhie^`u ca' nha^n ddang so+? hu+~u dda`i ve^. tinh do ho. mua thie^'t bi.
na`y ma` kho^ng ca^`n pha?i co' gia^'y phe'p hay dda(ng ky' gi`. 

Ti'nh to+'i nay dda~ co' khoa?n 250.000 ma'y ti'nh ta.i Vie^.t nam. So^'
lu+o+.ng nhu+~ng ngu+o+`i dda(ng ky' di.ch vu. la` ra^'t gio+'i ha.n. Tuy
nhie^n, theo y' kie^'n mo^.t so^' chuye^n gia, ti`nh hi`nh se~ thay ddo^?i
mo^.t khi Vie^.t Nam tham gia va`o Internet. BDC va` Pho`ng A22 cu?a Bo^.
no^.i vu. se~ kie^?m tra ta^'t ca? ca'c thie^'t bi. muo^'n tie^'p ca^.n
va`o ma.ng. 

Vie^.t Chung