[truyen cuoi] Truye^.n Xie^?n Bo^.t (fwd)

[AnHai Doan <anhai@cs.washington.edu>]

>From VKS:

Truye^.n Xie^?n Bo^.t 

Tu+` khi Tra.ng Quy`nh bi. Chu'a Tri.nh dda'nh thuo^'c ddo^.c che^'t,
nu+o+'c nam ta kho^ng co`n Tra.ng nu+~a, nhu+ng nhu+~ng ngu+o+`i ta`i
gio?i thi` kho^ng tho+`i na`o kho^ng co'. Con cha'u Tra.ng cu~ng
dde^`u la` nhu+~ng ngu+o+`i tho^ng tha'i kha'c thu+o+`ng. Du` nha`
nghe`o, nhu+ng kho^ng ai chi.u ra la`m quan. Xie^?n la` cha('t Tra.ng
Quy`nh. Bo^' Xie^?n ngoa`i ba mu+o+i tuo^?i mo+'i sinh Xie^?n. Xie^?n
ma(.t vuo^ng chu+~ ddie^`n, tai to nhu+ tai pha^.t, mo^`m ro^.ng,
ma('t sa'ng. Ngu+o+`i ta go.i Xie^?n la` Xie^?n Bo^.t vi` que^ Xie^?n
o+? la`ng Hoa`ng Bo^.t (Thanh Ho'a). 

Ta^.p na`y go^`m:
1. Xin dda^'t la`m nha`
2. Rao la`ng
3. Go'p go^'c
4. Ha^m cu+'t
5. DDo^?i bo` ga^`y la^'y bo` be'o
6. La`m ma me.
7. DDa'nh tro^'ng ca^'m
8. Quan huye^.n Le^ Kim Tha(`ng
9.  Quan dda^'y
10. Va? quan huye^.n
11. Chu+?i a'n Tie^u



1. Xin dda^'t la`m nha` 

Nghe no'i vu`ng Ye^n Lu+o+.c, thuo^.c huye^.n Tho. Xua^n, ga^`n ru+`ng
nu'i, co' nhie^`u dda^'t hoang, Xie^?n di cu+ le^n dda^'y o+?. 

Theo le^. la`ng, Xie^?n pha?i bie^.n tra^`u ru+o+.u xin la`ng cho tru'
ngu., ro^`i la.i pha?i bie^.n tra^`u ru+o+.u mo^.t la^`n nu+~a xin
la`ng mo^.t ma?nh dda^'t la^'y cho^~ du+.ng tu'p le^`u ta.m tho+`i
la`m no+i a(n o+?. Ly' tru+o+?ng dda'nh tro^'ng ho.p la`ng, nhu+ng
thu+.c ra "la`ng" chi? la` bo.n chu+'c sa('c, cu+o+`ng ha`o ma` tho^i.
Tha^'y ho. hay ha.ch sa'ch, ke^nh kie^.u, Xie^?n ghe't la('m. La^`n
thu+' hai mang tra^`u ru+o+.u ra ddi`nh, Xie^?n ga~i dda^`u ga~i tai
thu+a: 

- Da., tri`nh ca'c cu., con mo+'i dde^'n dda^y, o+n nho+` ca'c cu. cho
o+? dde^? ha^`u ha. ca'c cu., nhu+ng chu+a co' nha` cu+?a gi` ca?,
muo^'n xin mie^'ng dda^'t dda^`u la`ng cho' i?a (1) xin ca'c cu. xe't
cho. 

Ly' tru+o+?ng tha^'y ru+o+.u thi` ti't ma('t, lie^`n no'i: 

- Tu+o+?ng gi` chu+' mie^'ng dda^'t dda^`u la`ng cho' i?a a^'y thi`
ddu+o+.c, na`o xin mo+`i ca'c cu. ta che'n ddi tho^i! 

(1) La`ng o+? dda^y chi? ly' hu+o+ng ha`o mu.c 



2. Rao la`ng 

Nga`y tru+o+'c, da^n ngu. cu+ la` ke? tha^'p ke'm nha^'t trong la`ng.
Cho ne^n, dde^'n Ye^n Lu+o+.c, vu+`a du+.ng xong tu'p le^`u, Xie^?n
bi. bo.n ly' tru+o+?ng ba('t ra la`m mo~. 

Mo^.t ho^m, ly' tru+o+?ng tha^'y mo^.t chi. ha`ng ba't ngo^`i i?a o+?
ca'i ba~i ra^.m dda^`u la`ng, lie^`n ba('t la^'y ga'nh ba't ro^`i sai
Xie^?n ddi mo+`i "la`ng" ra ddi`nh chia pha^`n. Xie^?n va^ng va^ng da.
da., va'c mo~ ddi, cu+' sau mo^.t ho^`i mo~ "co^'c co^'c" la.i rao: 

- Chie^`ng la`ng chie^`ng cha.! la('ng tai ma` nge mo~ rao: Cu. ly'
ba('t ddu+o+.c mu. ha`ng ba't i?a ba^.y dda^`u la`ng, mo+`i "la`ng"
mau ra ddi`nh ma` chia pha^`n! 

Nghe no'i chia pha^`n, bao nhie^u chu+' sa('c, tha^n ha`o, vo^.i va~
ke'o nhau ra ddi`nh. DDe^'n co^?ng ddi`nh, ga(.p Xie^?n, ai cu~ng nhao
nhao ho?i: 

- Chia pha^`n gi` the^' ma`y? 

- Con me. ha`ng ba't a^'y dda^u ro^`i? 

- Co' nhie^`u kho^ng ha? ma`y? 

Xie^?n le^~ phe'p dda'p: 

- Ba^?m ca'c cu., con me. ha`ng ba't i?a ba^.y dda^`u la`ng. Da.,
nhie^`u la('m a., mo^.t ddo^'ng to lu` lu` the^' kia, co' le~ mo^.t
cu. ddu+o+.c dde^'n va`i ba ba't chu+' kho^ng i't dda^u! 

Vu+`a no'i, Xie^?n vu+`a chi? ve^` phi'a hai ca'i so.t ba't ddang
dde^? o+? he` ddi`nh. 



3.Go'p go^'c 

Ho^`i a^'y qua^n Pha'p dda~ sang xa^m lu+o+.c nu+o+'c ta. Nhie^`u
ngu+o+`i no^?i da^.y cho^'ng la.i trie^`u ddi`nh vi` vua quan nha`
Nguye^~n dda^`u ha`ng thu+.c da^n Pha'p. Theo le^.nh quan tre^n, trai
tra'ng la`ng ye^n Lu+o+.c dde^m na`o cu~ng pha?i ra ddi`nh canh
pho`ng. Ga(.p mu`a ddo^ng re't mu+o+'t, ho. chia nhau la^`n lu+o+.t
mo^~i to^'i mo^.t anh go'p go^'c (1) dde^? su+o+?i cho a^'m. Xie^?n
vo^'n co' ca?m ti`nh vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i no^?i loa.n cho^'ng la.i
trie^`u ddi`nh, ne^n cu+' nay ca'o nhu+'c dda^`u, mai ca'o ddau bu.ng
kho^ng chi.u ddi canh pho`ng. Ho. ba('t Xie^?n pha?i no^.p go^'c mo+'i
cho o+? nha`. Xie^?n dda`o mo^.t i't go^'c chuo^'i ga'nh ra, nhe`
giu+~a ddo^'ng lu+?a ddang cha'y gia^`n gia^.t ma` ddo^? va`o, the^'
la` ca? ddo^'ng lu+?a ta('t phu.t. La(~o hu+o+ng kie^?m lie^`n qua't
ho?i Xie^?n. Xi?en tra? lo+`i: 

- Ca'c o^ng ba?o to^i go'p go^'c. Nha` to^i cha? co' go^'c ga'c chi
ca?, chi? co' go^'c chuo^'i ma` tho^i. Go^'c na`o ma` cha? la` go^'c,
ca'c o^ng kho^ng nha^.n thi` la.i xin ga'nh ve^` va^.y. 



4. Ha^m cu+'t 

Vi` la` da^n ngu. cu+, Xie^?n thu+o+`ng bi. bo.n cu+o+`ng ha`o trong
la`ng che`n e'p. DDe^? tra? thu`, nha^n mo^.t ho^m ca? bo.n ddang ho.p
vie^.c la`ng, che` che'n ca~i nhau o?m to?i, Xie^?n ti`m mo^.t ca'i
no^`i vo+~, bo? va`o ti't cu+'t ngu+o+`i la^~n nu+o+'c, ddem dde^'n
cho^~ dda^`u gio' vu+`a ddun vu+`a khua^'y. Gio' ddu+a mu`i tho^'i bay
va`o cho^~ bo.n cu+o+`ng ha`o ddang ho.p. Chu'ng kho^ng chi.u
ddu+o+.c, cha.y ra qua't tha'o a^`m i~. Xie^?n xin lo^~i va` pha^n
tra^`n: 

- Thu+a ca'c o^ng, nha` to^i co' mo^.t o^? cho' con tro+? chu+'ng,
ddo`i a(n cu+'t so^'t, cho ne^n pha?i ddun cho chu'ng mo^.t i't. 

Ly' tru+o+?ng tru+`ng ma('t ho?i: 

- Ai ba?o chu' la`m the^' 

Xie^?n dda'p: 

- Thu+a ca'c o^ng, ngu+o+`i ta thu+o+`ng no'i: "Lau nhau nhu+ cho'
ddau tranh cu+'t so^'t". Tha^'y ngu+o+`i ta no'i nhu+ va^.y thi` to^i
cu~ng la`m nhu+ va^.y tho^i. 



5. DDo^?i bo` ga^`y la^'y bo` be'o 

La`ng Ye^n Lu+o+.c co' mo^.t ca'i va(n chi? lo^. thie^n tho+` Kho^?ng
Tu+?. Tra^u bo` trong la`ng tha? a(n co? o+? ga^`n dda^'y ke'o va`o
pho'ng ue^' ca? ra be^. tho+`. Bo.n ly' tru+o+?ng, cu+o+`ng ha`o
tha^'y kho^ng tie^.n, be`n ho.p la`ng, giao cho Xie^?n pha?i tro^ng
nom, ra`o gia^.u la.i, va` dda(.t ra le^. he^~ bo` nha` ai va`o, la`ng
se~ ba('t la`m thi.t chia pha^`n. Le^. la`ng dda(.t ra, ca'c nha` co'
bo` dde^`u da(.n con hoa(.c ngu+o+`i o+? he^'t su+'c giu+~ gi`n.
Xie^?n co' mo^.t con bo` o^'m, ga^`y nhu+ ca'i mo kho^, cu+' tha? cho
a(n o+? ga^`n dda^'y. Mo^.t ho^m, Xie^?n dde^? bo` va`o trong khu va(n
chi?, co^' y' cho da^n la`ng bie^'t. 

DDang the`m thi.t bo`, bo.n ly' tru+o+?ng, cu+o+`ng ha`o la^.p tu+'c
cho ngu+o+`i ba('t la`m thi.t. Xie^?n no'i: 

- Le^. la`ng dda(.t ra, to^i kho^ng da'm ke^u ca gi`, chi? xin la`ng
nho+' cho tu+` nay tro+? ddi ba^'t cu+' bo` nha` ai, he^~ va`o va(n
chi? la` ba('t la`m thi.t tuo^'t. 

Sau ddo' i't la^u, Xie^?n mua ma^'y co^~ ba`i tam cu'c, chia cho bo.n
tre? cha(n bo` ru? chu'ng ti`m dda'm dda^'t kho^ ra'o, pha(?ng phiu
ngo^`i dda'nh. Bo.n tre? thi'ch qua', xu'm nhau, chu'i mu~i va`o va'n
ba`i, cha(?ng dde^? y' gi` dde^'n bo` me. nu+~a. Xie^?n lu+`a cho
ta^'t ca? dda`n bo` la.i ga^`n khu va(n chi?, ro^`i mo+? co^?ng ra.
Tha^'y co? be^n trong xanh to^'t, mo^.t con va`o, hai con va`o, ba con
va`o, the^' la` nhu+~ng con kha'c cu~ng chen nhau va`o theo. Xie^?n
ddo'ng co^?ng la.i ro^`i cha.y ve^` go.i da^n la`ng ra ba('t bo`.
Ba('t ddu+o+.c ho+n mo^.t tra(m con, pha^`n nhie^`u la` cu?a bo.n ly'
hu+o+ng cu+o+`ng ha`o gia`u co' trong la`ng. Chu'ng ba`n nhau: 

- La^`n na`y, nhie^`u ngu+o+`i dde^`u pha.m pha?i le^. la`ng, kho^ng
le~ ta ddem la`m thi.t ta^'t ca?, va^.y thi` xin xi' xoa'. 

Xie^?n nha^'t ddi.nh kho^ng nghe, la^'y co+' ra(`ng la^`n tru+o+'c
la`ng dda~ a(n thi.t bo` cu?a mi`nh ro^`i, nay la`ng tu+. y' bo? le^.,
Xie^?n se~ kie^.n quan. So+. Xie^?n la`m to chuye^.n, chu'ng ba`n nhau
dde^`n cho Xie^?n mo^.t con bo`, ro^`i bo^? cho ca'c nha` co' bo` bi.
ba('t chia nhau chi.u tie^`n. Xie^?n nha^'t ddi.nh kho^ng nghe, no'i:


- Chi? co' hai ca'ch: mo^.t la` ddem la`m thi.t tuo^'t, hai la` ddem
chia dde^`u cho da^n la`ng, mo^~i nha` mo^.t con. 

Bo.n ly' hu+o+ng cu+o+`ng ha`o ba`n vo+'i nhau ma~i, cuo^'i cu`ng
pha?i ba(`ng lo`ng theo ca'ch thu+' hai, vi` chia nhu+ va^.y thi`
chu'ng co`n ddu+o+.c mo^~i nha` mo^.t con, chu+' ddem la`m thi.t thi`
ma^'t ca?. The^' la`, kho^ng nhu+~ng Xie^?n dda~ dda'nh ddo^?i
ddu+o+.c bo` be'o, ma` nhu+~ng nha` trong la`ng cu~ng ddu+o+.c mo^~i
nha` mo^.t con. 



6. La`m ma me. 

Bo.n chu+'c sa('c, hu+o+ng ly' trong la`ng lu'c na`o cu~ng nghi~
dde^'n ru+o+.u thi.t. Tha^'y ba` me. Xie^?n vu+`a mo+'i ma^'t, chu'ng
ba('t pha?i la`m ma, mo+`i "la`ng" dde^'n a(n uo^'ng. Nha` Xie^?n
nghe`o la('n, dde^'n khoai sa('n co`n kho^ng co' a(n thi` la^'y gi`
la`m ma, nhu+ng kho^ng la`m chu'ng se~ dduo^?i ddi kho?i la`ng. Nghi~
ddu+o+.c mo^.t me.o, Xie^?n be`n ddi no'i khe'o vo+'i nhu+~ng te^n
cho'p bu: 

- Cha? no'i ca'c cu. cu~ng thu+`a bie^'t, nha` tu'ng qua', xin ca'c
cu. ro^.ng lu+o+.ng dde^? ddu+o+.c cho^n ca^'t nga`y ho^m nay cho mo^`
ye^n ma? dde.p; co`n vie^.c ma chay, xin ca'c cu. cho kha^'t dde^'n
tua^`n mo^`ng mo^.t sa('p to+'i, vi` co`n pha?i vay mu+o+.n ba` con xa
ga^`n, kho^ng gi` cu~ng pha?i kie^'m con lo+.n da(m chu.c ca^n, mu+o+i
dda^'u ga.o xo^i... 

Tha^'y nha` Xie^?n nghe`o tu'ng tha^.t, ca'c "cu." dda`nh cho kha^'t
va^.y. 

Tua^`n mo^`ng mo^.t to+'i, Xie^?n mua chi.u ddu+o+.c mo^.t con lo+.n
tha^.t to, tha^.t be'o, nha` chu? giao he.n ba ho^m sau pha?i tra?
ddu? tie^`n. Xie^?n la`m thi.t ngay, ro^`i ca^'t thi.t va`o trong
buo^`ng. XIe^?n nho+` ngu+o+`i mo+`i "la`ng" ddu'ng chie^`u ho^m a^'y
to+'i uo^'ng ru+o+.u. Khi "la`ng" dda~ te^` tu+.u ddo^ng ddu?, Xie^?n
mo+'i ddem i't mo+~ bo? va`o xanh vo+'i mu+o+`i cu? ha`nh, ra'n le^n.
Mu`i mo+~ bay ra tho+m phu+'c khie^'n "la`ng" ddang ngo^`i la lie^.t
trong ca'i ra.p du+.ng o+? ngoa`i sa^n, cu+' nuo^'t nu+o+'c mie^'ng
u+`ng u+.c. Xie^?n bu+ng xanh mo+~ ca^'t ddi, ro^`i lu+`a lu'c kho^ng
ai dde^? y', cha^m mo^.t mo^`i lu+?a le^n ma'i be^'p. 

"La`ng" ddang cho+` co^~ bu+ng ra, so^'t ca? ruo^.t, bo^~ng nghe
tie^'ng ho^ hoa'n nhi`n ra thi` tha^'y ca'i be^'p ddang bo^'c cha'y.
"La`ng" hoa?ng qua', xo^n xao u`n ra kho?i ra.p. ha^`u he^'t nhu+~ng
ngu+o+`i ddi dda'm dde^`u qua^`n tra('ng a'o da`i chi?nh te^`, kho^ng
da'm xo^ng va`o chu+~a cha'y. Ba` con xo'm gie^`ng ke? xa'ch thu`ng,
ngu+o+`i va'c ca^u lie^m, cha.y dde^'n , thi` ca'i be^'p dda~ tha`nh
mo^.t ddo^'ng lu+?a. Xie^?n ma(.t mu~i, qua^`n a'o nhu+ ma lem, ke^u
kho'c tha?m thie^'t: 

- o^'i tro+`i dda^'t o^i la` tro+`i dda^'t! o^'i cha me. o+i la` cha
me. o^i! o^'i la`ng nu+o+'c o^i la` la`ng nu+o+'c o^i! Cha'y ma^'t
he^'t ca? be^'p nu+o+'c, ca? co^~ ba`n ro^`i, co`n la^'y gi` ma` la`m
ma la`m chay nu+~a... i hi hi! 

"La`ng" tu+o+?ng co^~ ba`n cha'y tha^.t, co`n xo+ mu'i gi` nu+~a,
kho^ng ai ba?o ai, ke? tru+o+'c ngu+o+`i sau, ra ve^` ca?. 

Ga` ga'y dde^m a^'y, Xie^?n ga'nh thi.t lo+.n ddi cho+. xa ba'n.
Chie^`u ho^m sau, Xie^?n mang tie^`n ve^` trang tra?i xong no+., co`n
thu+`a mo^.t i't, mua ngay ma^'y ca^y tre la`m la.i ca'i be^'p. 



7. DDa'nh tro^'ng ca^'m 

Sau mo^.t tho+`i gian la`m mo~, Xie^?n la.i pha?i la`m dda^`y to+'
ha^`u ddie^'u tra'p cho la~o cha'nh to^?ng. Mo^.t la^`n, la~o cha'nh
to^?ng ddi cho+i xa, Xie^?n theo ha^`u. Khi dde^'n la`ng no. tha^'y
co' mo^.t ca'i tro^'ng ma(.t to ba(`ng ca'i nong, hai tha^`y tro`
la^'y la`m la. qua', va`o xem. Co' to+'i mu+o+`i ngu+o+`i kha'ch qua
ddu+o+`ng cu~ng ddang ba`n ta'n ve^` ca'i tro^'ng ddo', tre^n tang
tro^'ng co' dde` ma^'y chu+~: "tro^'ng ca^'m", ne^n cha? ai da'm la.i
ga^`n. Bo^~ng Xie^?n lo+'n tie^'ng: 

- Co' ai da'm ddo^' to^i dda'nh ca'i tro^'ng ca^'m na`y kho^ng na`o? 

Mo^.t ngu+o+`i cu+o+`i: 

- DDe^'n co^' to^? nha` anh so^'ng la.i cu~ng kho^ng da'm ddu.ng
dde^'n nu+~a la` anh. 

Xie^?n mo^.t hai cam ddoan la` dda'nh ddu+o+.c, kho^ng so+. gi` ca?.
Trong so^' ddo' co' mo^.t ngu+o+`i buo^n ba'n gia`u co', trong tu'i
sa(~n tie^`n, cho la` Xie^?n khoa'c la'c, ngu+'a tai la('m, ba?o: 

- Anh dda'nh ddu+o+.c ddu? ba ho^`i chi'n tie^'ng to^i se~ cho anh
na(m chu.c quan tie^`n! 

Xie^?n no'i: 

- Na(m chu.c cha? bo~, i't ra cu~ng pha?i mo^.t tra(m. 

Ngu+o+`i kia ba(`ng lo`ng, ba?o: 

- DDu+o+.c, anh kho^ng la`m ddu+o+.c ddu'ng nhu+ lo+`i no'i, thi`
pha?i o+? co+m kho^ng cho to^i mu+o+`i na(m. 

Hai be^n la`m gia^'u giao ke`, co' mo^.t ngu+o+`i ddu+'ng te^n la`m
chu+'ng. 

Xie^?n ba('c thang, va'c du`i tre`o le^n, dang tha(?ng ca'nh ne^.n
ddu? ba ho^`i chi'n tie^'ng. Tro^'ng ke^u, vang ca? tai, nhu+'c ca?
o'c. Va`i ba ngu+o+`i nhu't nha't, so+. lie^n lu.y, vo^.i tha'o lui.
Chie^'u theo giao ke`o, Xie^?n ba('t ngu+o+`i kia pha?i giao ddu? so^'
tie^`n. 

Nghe tro^'ng dda'nh ba^'t thi`nh li`nh, da^n la`ng kinh nga.c, lu~
lu+o+.t ke'o nhau ra ddo^ng nhu+ ho^.i. Ly' tru+o+?ng, tay ca^`m he`o,
len qua dda'm ddo^ng, khe^.nh kha.ng bu+o+'c va`o dde^`n qua't tha'o
a^`m i~. Xie^?n ra tru+o+'c ma(.t ly' tru+o+?ng va'i cha`o ro^`i ga~i
dda^`u ga~i tai no'i: 

- Da. tri`nh o^ng, to^i la` kha'ch qua ddu+o+`ng, tha^'y ca?nh la`ng
ta tru` phu', tha^'y dde^`n ta linh thie^ng, ne^n co' na(m chu.c quan
tie^`n tru+o+'c dde^? ha^`u tha'nh sau ha^`u la`ng. Nhu+ng vi` kho^ng
bie^'t la`m the^' na`o ga(.p o^ng cu`ng ta^'t ca? da^n la`ng ddu+o+.c,
buo^.c lo`ng pha?i dda'nh va`i ho^`i tro^'ng, xin ca'c o^ng dda'nh
chu+~ dda.i xa' cho. 

Tha^'y co' mo'n tie^`n lo+'n, ly' tru+o+?ng cu`ng ho^.i ddo^`ng chu+'c
sa('c thi'ch qua', ba`n nhau ha~y tri'ch nga`y ra mu+o+`i quan la`m
bu+'a che'n dda~i o^ng kha'ch ha?o ta^m. 



8. Tri huye^.n Le^ Kim Tha(`ng 

Mo^.t ho^m, nha^n co' le^.nh cu?a bo.n chu+'c di.nh ba('t ta^'t ca?
tre? gia` trai ga'i la`ng hoa`ng Bo^.t pha?i a(n ma(.c chi?nh te^`
dde^? ddi ddo'n quan huye^.n Le^ Kim Tha(`ng ve^` la`ng hie^?u du.,
Xie^?n nghi~ ra ngay mo^.t ke^'. Xie^?n le?n va`o buo^`ng o^ng no^.i
la^'y tro^.m chie^'c a'o thu.ng ddo? ma(.c va`o, ro^`i ddi tha(?ng ra
ddi`nh, gia? vo+` cha.y ddi cha.y la.i la(ng xa(ng ngay tru+o+'c ma(.t
quan huye^.n. Quan la^'y la`m la., cho li'nh go.i la.i ho?i. Xie^?n
xu+ng te^n ho. va` no'i la` ho.c tro`. Huye^.n Tha(`ng lie^`n mu+o+.n
ngay vie^.c a(n ma(.c ngo^. nghi~nh cu?a Xie^?n u+'ng kha^?u ddo.c
mo^.t ca^u, ba('t pha?i ddo^'i: 

- a'o ddo? que't cu+'t tra^u 

Xie^?n ddo^'i ngay: 

- Lo.ng xanh che ddi't ngu+.a 

Huye^.n Tha(`ng kho^ng ngo+` bi. mo^.t vo^', ta'i ma(.t, do.a: 

- Tha(`ng na`y la'o! DDa~ the^', pha?i ddo^' the^m ca^u na`y nu+~a,
kho^ng ddo^'i ddu+o+.c, tao se~ cho a(n ddo`n. 

Tha^'y to'c Xie^?n ddo? hoe vi` dda~i na('ng la^u nga`y, huye^.n
tha(`ng lie^`n ra ca^u ddo^'i: 

- Ho.c tro` la` ho.c tro` con, to'c ddo? nhu+ son la` con ho.c tro` 

Xie^?n kho^ng ca^`n nghi~ ngo+.i la^u, ddo^'i tu+'c kha('c: 

- Tri huye^.n la` tri huye^.n Tha(`ng, a(n no'i la(ng nha(ng la`
tha(`ng tri huye^.n! 

Huye^.n Tha(`ng tu+'c u+'a ma'u, nhu+ng vi` Xie^?n ddo^'i ra^'t
chi?nh, kho^ng be? va`o dda^u ddu+o+.c, dda`nh ca^m mie^.ng. 



9. Quan dda^'y 

Na(m na`o cu~ng va^.y, cu+' ga^`n te^'t Nguye^n dda'n, vie^n tri phu?
Hoa`ng Ho'a cu`ng vo+. ddi cho+. te^'t. Tu+` phu? ra cho+. Bu't So+n
ra^'t ga^`n, nhu+ng vo^'n ti'nh ha'ch di.ch, quan phu? ba('t li'nh
ca'ng ra ta^.n co^?ng cho+. va` mang theo hai ca'i lo.ng xanh che.
Ho^`i na`y, Xie^?n Bo^.t ha~y co`n nho?, xong tha^'y ca'i oai ro+?m
cu?a quan thi` ghe't la('m. Xie^?n mang mo^.t con cho' con ddi cho+.,
nhu+ng kho^ng ba'n, cu+' o^m o+? tru+o+'c bu.ng, lu'c thi` chen ddi
tru+o+'c quan, lu'c thi` lu`i la.i ddi sau quan. Tha^'y Xie^?n mang
cho', ai cu~ng tu+o+?ng Xie^?n mo+'i mua, lie^n ho?i: 

- Cho' bao nhie^u? 

Xie^?n tra? lo+`i: - Quan dda^'y! 

Quan phu? bie^'t tha(`ng be' o^m cho' chu+?i xo? mi`nh, cho li'nh
ba('t la.i ho?i: 

- Ai xui ma`y a(n no'i nhu+ the^'? 

Xie^?n dda'p: 

- Ba^?m quan, nha` con muo^'n nuo^i mo.t con cho' con dde^? do.n cu+'t
cho em, ne^n bo^' me. con ba?o con ddi mua. 

Quan ho?i: - Ma`y la` con ca'i nha` ai? 

Xie^?n tra? lo+`i: - Ba^?m con la` cha('t cu. Tra.ng Quy`nh a.! 

Quan nghe no'i Xie^?n la` cha('t cu. Tra.ng Quy`nh thi` co' y' go+`m,
nhu+ng chu+a tin la('m. 

- DDa~ la` cha('t cu. Tra.ng ta^'t pha?i hay chu+~. The^' ma`y co' ddi
ho.c kho^ng? 

Xie^?n dda'p: - Ba^?m quan, con la` ho.c tro` gio?i nha^'t vu`ng na`y
a., quan lo+'n kho^ng ddi ho.c ne^n kho^ng bie^'t ddo' tho^i. 

Tha^'y Xie^?n va^~n ti`m ca'ch xo? mi`nh, quan no^?i gia^.n: 

- Ma`y vo^ le^~! Nhu+ng dda~ nha^.n la` ho.c tro` gio?i thi` pha?i
ddo^'i ca^u na`y. Hay tao tha to^.i. Do+? tao dda'nh ddo`n. 

Quan ddo.c: "Roi tha^'t pha^n dda'nh ddi't me. ho.c tro`". 

Xie^?n ho?i: 

- Xin phe'p ho?i: "Roi" ddo^'i vo+'i "lo.ng" co' ddu+o+.c kho^ng a.? 

Quan dda'p: - DDu+o+.c. 

Xie^?n la.i ho?i: 

- The^' "ddi't" ddo^'i vo+'i "dda^`u", "me." ddo^'i vo+'i "cha" co'
ddu+o+.c kho^ng a.? 

Quan la.i dda'p: - DDu+o+.c! 

Xie^?n toan ho?i nu+~a. Quan Qua't: - Kho^ng ddu+o+.c ho?i nu+~a.
DDo^'i ddi! 

Xie^?n lie^`n ddo^'i: "Lo.ng ba't bo^ng che dda^`u cha quan lo+'n!" 

Kho^ng ngo+` Xie^?n la.i da'm chu+?i mi`nh mo^.t la^`n nu+~a, dde^?
chu+~a the.n, quan la^'y gio.ng be^` tre^n ma('ng Xie^?n qua loa mo^.t
va`i ca^u, ro^`i qua't ba?o li'nh ha^`u su+?a soa.n ra ve^`. 



10. Va? quan huye^.n 

Co' mo^.t vie^n quan huye^.n hay ni.nh ho't quan tre^n dde^? cho'ng
ddu+o+.c tha(ng quan tie^'n chu+'c. Mo^.t trong nhu+~ng vie^n quan
ha('n thu+o+`ng bo+. ddo+. la` a'n sa't Nguye^~n Va(n Tie^u, tu.c go.i
la` a'n Tie^u. DDe^? ni.nh quan tha^`y, ha('n ra le^.nh cho da^n ha`ng
huye^.n kho^ng ai ddu+o+.c no'i dde^'n tie^'ng "tie^u", vi' du. nhu+
ha.t tie^u thi` ha?i no'i la` ha.t o+'t v.v... He^~ ai tha^'y ngu+o+`i
na`o tra'i le^.nh thi` ddu+o+.c phe'p va? va`o mo^`m ba ca'i tha^.t
ddau, ro^`i ddem tri`nh quan tri. to^.i. Le^.nh ban ra khie^'n Xie^?n
dda~ ghe't quan huye^.n la.i ca`ng ghe't the^m. O^.ng mang mo^.t i't
qua^`n a'o ra'ch mu+o+'p xin va`o ba'i quan. Quan ho?i co' vie^.c gi`,
Xie^?n thu+a la` nha` nghe`o qua', gia ta`i chi? co`n mo^.t i't qua^`n
a'o ra'ch, nho+` quan ca^`m ho^. cho la^'y i't tie^`n ve^` la`m vo^'n
sinh nhai. Tu+'c thi` quan no^?i tra^.n lo^i ddi`nh the't ma('ng
ddu`ng ddu`ng, vi` xu+a nay co' ai da'm ca? gan ddem qua^`n a'o ra'ch
dde^n ba'n cho quan bao gio+`? DDo+.i quan nguo^i gia^.n, Xie^?n mo+'i
no'i: 

- Da. thu+a nga`i, xin nga`i thu+o+ng ke? ho.c tro` nghe`o tu'ng na`y,
kho^ng gi` cu~ng mang danh la` ngu+o+`i qua^n tu+?... 

- Qua^n tu+? gi` ma`y! DDo^` qua^n tu+? cu`ng qua^n tu+? co^'! 

Xie^?n tra^`n ti`nh: 

- Da., Kho^?ng Minh tu'ng Kho^?ng Minh ca^`m a.! 

Nghe ca^u no'i kho' hie^?u, quan chau ma`y suy nghi~ mo^.t lu'c mo+'i
bie^'t lo+`i ma('ng cu?a mi`nh: "Qua^n tu+? cu`ng qua^n tu+? co^'"
vo+'i lo+`i tra^`n ti`nh cu?a Xie^?n: "Kho^?ng Minh tu'ng Kho^?ng Minh
ca^`m" (1) dda~ la`m tha`nh ddo^i ca^u ddo^'i hay tuye^.t. Quan phu.c
ta`i Xie^?n, thu+o+?ng cho mo^.t quan tie^`n, nhu+ng la.i cho.n cho
ca'i thu+' tie^`n cho^n gia^'u du+o+'i dda^'t la^u nga`y bi. han ri?
he^'t ca?. Xie^?n ddo+~ la^'y quan tie^`n, ca^`m mo^.t ddo^`ng da(`n
ma.nh xuo^'ng dda^'t, tie^'ng ke^u nghe ca`nh ca.ch, ro^`i no'i: 

- Ba^?m quan, tie^`n na`y kho^ng "o+'t" ddu+o+.c a.! 

Quan vo^ ti`nh ma('ng: 

- Ma`y ddie^n a`! Tie^`n na`y ma` kho^ng tie^u ddu+o+.c u+? 

Chi? cho+` co' the^', Xie^?n lie^`n va? cho quan ba ca'i ta't va`o
mo^`m nhu+ tro+`i gia'ng. Quan ho^ li'nh ba('t tro'i. Xie^?n nga(n
la.i no'i: 

- Cha('c nga`i va^~n chu+a que^n ca'i le^.nh kie^ng te^n huy' quan a'n
nga`i mo+'i ban ra. To^i la`m va^.y cu~ng chi? la` thi ha`nh ca'i
le^.nh a^'y cu?a nga`i ma` tho^i! 

Quan so+. bo.n li'nh bie^'t chuye^.n thi` mi`nh the^m xa^'u ho^?,
lie^`n dduo^?i Xie^?n ra. 



11. Chu+?i a'n Tie^u 

Bi. cho+i nhie^`u vo^' ddau qua', quan huye^.n do` ma~i mo+'i bie^'t
la` Xie^?n, tu+'c qua', nhu+ng co' muo^'n ga^y chuye^.n cu~ng kho^ng
ddu+o+.c vi` o^ng la` ngu+o+`i kha'c huye^.n. La~o huye^.n be`n ddem
chuye^.n a^'y no'i la.i vo+'i a'n Tie^u va` to? y' nho+` quan tha^`y
tra? thu` ho^.. 

La^`n a^'y, a'n Tie^u ve^` que^ ngoa.i la` la`ng Ye^n Lu+o+.c a(n
gio^~. La~o ba('t da^n la`ng pha?i do.n de.p ddu+o+`ng sa' sa.ch se~,
mang co+` qua.t ddo'n ru+o+'c tha^.t long tro.ng. Sa'ng so+m mai, a'n
Tie^u mo+'i ve^` thi` chie^`u nay ddu+o+`ng la`ng dda~ ddu+o+.c que't
sa.ch nhu+ chu`i, ca^y co^'i hai be^n ddu+o+`ng pha't quang ca?.  

Ga` ga'y, Xie^?n da^.y la^'y cu+'t cho' ddem ra ddu+o+`ng ca'i, cu+'
ca'ch mo^.t qua~ng bo? mo^.t ba~i, ba~i na`o cu~ng ca('m mo^.t qua?
o+'t lo+'n (Thanh Hoa' go.i o+'t la` ha.t tie^u). Sa'ng ra, khi mo.i
ngu+o+`i ki'nh ca^?n ddo'n ru+o+'c a'n Tie^u, Xie^?n va'c co+` ddi
tru+o+'c, cu+' he^~ tro^ng tha^'y ba~i cu+'t co' ca('m qua? ha.t
tie^u, o^ng la.i chu+?i: "To^? cha ddu+'a na`o i?a ra tie^u". a'n
Tie^u na(`m trong ca'ng nghe tie^'ng chu+?i, bie^'t la` Xie^?n chu+?i
mi`nh nhu+ng kho^ng ddu? ly' do dde^? ba('t be?, dda`nh go.i bo.n ly'
hu+o+ng la.i, quo+? tra'ch kho^ng chi.u ddo^n ddo^'c da^n phu que't
do.n ddu+o+`ng sa' cho sa.ch va` ba?o chu'ng truye^`n le^.nh ra(`ng:
"Quan huye^.n trong ngu+o+`i kho' o+?, mo.i ngu+o+`i kho^ng ddu+o+.c
to tie^'ng, o^`n a`o!"