[LD 7/6] Vu+o+`n du+`a o+? Gio^`ng Tro^m

["proxy098@hotmail.com" <proxy098@hotmail.com>]

Be^'n Tre: Vu+o+`n du+`a o+? Gio^`ng Tro^m

Hie^.n nay, Be^'n Tre bi`nh qua^n thu nha^.p dda^`u ngu+o+`i khoa?ng 200
USD/na(m. To^'c ddo^. ta(ng tru+o+?ng kinh te^' o+? mu+'c 7%/na(m. Nhu+
va^.y, hai chi? tie^u kinh te^' quan tro.ng na`y, Be^'n Tre dde^`u
tha^'p ho+n so vo+'i mu+'c trung bi`nh cu?a ca? nu+o+'c. Ne^'u so vo+'i
DDo^`ng ba(`ng so^ng Cu+?u Long thi` "xu+' du+`a" ddang ddu+o+.c xe^'p
va`o "to^'p cuo^'i". 

DDa^'t o+? Be^'n Tre ddu+o+.c chia ra la`m 4 vu`ng, trong ddo' vu`ng
nu+o+'c lo+. co' die^.n ti'ch cao nha^'t :64.528ha, chie^'m ga^`n 30%
die^.n ti'ch toa`n ti?nh. Thu+.c tie^~n chu+'ng minh bao ddo+`i, ddo^'i
vo+'i vu`ng nu+o+'c lo+. Be^'n Tre, tro^`ng du+`a la` thi'ch ho+.p, la`
hie^.u qua? kinh te^' ho+n so vo+'i ca'c ca^y kha'c. Nhi`n va`o su+.
ta(ng gia?m cu?a die^.n ti'ch, ngu+o+`i ta co' the^? ddoa'n ddu+o+.c
su+. tha(ng tra^`m cu?a ca^y du+`a, cu~ng nhu+ bie^'t ddu+o+.c vai tro`,
vi. tri' kinh te^' cu?a ca^y du+`a o+? Be^'n Tre qua tu+`ng tho+`i ky`.
Va`o cuo^'i the^' ky? 19, Be^'n Tre chi? co' 4.000ha du+`a; dde^'n na(m
1945 ta(ng le^n 21.000ha; va`o nhu+~ng na(m 60 ca^y du+`a o+? dda^y dda~
pha't trie^?n dde^'n 60.000ha, ddu+o+.c xem la` tho+`i ky` cu+.c thi.nh
. DDe^'n sau na(m 1975, do nhu+~ng chu? tru+o+ng sai la^`m trong no^ng
nghie^.p, du+`a chi? co`n to^`n ta.i khoa?ng 16.000ha; nhu+ng sau giai
ddoa.n mo+? cu+?a, die^.n ti'ch du+`a dda~ ta(ng vo.t le^n 40.000 ha.
Co`n nga`y nay, khi dda^`u ra cu?a ca^y du+`a la^m va`o ca?nh ba^'p
be^nh, die^.n ti'ch du+`a gia?m co`n khoa?ng 30.000ha. Co' the^? no'i
ca^y du+`a o+? Be^'n Tre ddang o+? va`o the^' "bo? thi` thu+o+ng,
vu+o+ng thi` to^.i". Bo+?i dda so^' nha` no^ng o+? dda^y cho ra(`ng,
kho^ng the^? kha' le^n nho+` ca^y du+`a, nhu+ng ne^'u bo? du+`a se~ de^~
la^m va`o ca?nh tu'ng thie^'u, bo+?i kho' ti`m ddu+o+.c nguo^`n thu
nha^.p kha'c thay the^'. 

DDe^'n nay, Be^'n Tre va^~n chu+a pha't trie^?n ddu+o+.c co^ng nghie^.p
che^' bie^'n dde^? la`m ta(ng gia' tri. dda^`u ra cho ca^y du+`a. Co'
the^? no'i, nga`nh co^ng nghie^.p che^' bie^'n sa?n pha^?m tu+` du+`a
o+? Be^'n Tre chi'nh la` sa?n xua^'t ke.o du+`a. Chi? rie^ng o+? thi.
xa~ Be^'n Tre hie^.n co' khoa?ng 150 co+ so+? , thu hu't tre^n 5.000 lao
ddo^.ng. Sa?n lu+o+.ng ke.o du+`a cu?a Be^'n Tre hie^.n nay la` ra^'t
lo+'n, thi. tru+o+`ng trong nu+o+'c chi? tie^u thu. ddu+o+.c 1/4, co`n
la.i pha?i ti`m ddu+o+`ng xua^'t ra nu+o+'c ngoa`i. Vo+'i quy mo^ nhu+
va^.y nhu+ng nga`nh na`y cu~ng chi? gia?i quye^'t ddu+o+.c khoa?ng 1/7
kho^'i lu+o+.ng du+`a nguye^n lie^.u cu?a ddia. phu+o+ng. 

Tho+`i gian ga^`n dda^y, thi. tru+o+`ng xua^'t chu? ye^'u la` Trung
Quo^'c theo ddu+o+`ng tie^?u nga.ch. Ca'c thu+o+ng la'i ddu+o+`ng da`i
dde^'n Be^'n Tre nha^.n ha`ng tru+o+'c, ba'n sang Trung Quo^'c ro^`i
thanh toa'n tie^`n sau. Vo+'i phu+o+ng thu+'c thanh toa'n na`y, trong
di.p Te^'t vu+`a ro^`i ca'c co+ so+? sa?n xua^'t ke.o du+`a o+? dda^y
dda~ bi. thu+o+ng la'i chie^'m du.ng ca? ti? ddo^`ng, nhie^`u co+ so+?
bi. "sa^.p tie^.m". Nhu+~ng ca'n bo^. o+? Pho`ng kinh te^' thi. xa~
Be^'n Tre cho bie^'t "ngu+o+`i la`m ke.o kho^ng he^` bie^'t ddu+o+`ng
ddi, ddie^?m dde^'n cu?a sa?n pha^?m do mi`nh la`m ra". Hay no'i ddu'ng
ho+n, ho. chi? bie^'t sa?n xua^'t, ga^`n nhu+ kho^ng bie^'t gi` ve^`
thi. tru+o+`ng. Trong khi ddo', na.n la`m ke.o gia?, do?m xua^'t hie^.n
kha('p no+i. Chi'nh vi` va^.y, thi. tru+o+`ng ke.o du+`a co' quy lua^.t:
"mo^.t na(m ba'n ddu+o+.c thi` hai na(m e^'". DDo' la` ly' do ra ddo+`i
Hie^.p ho^.i ke.o du+`a cu?a thi. xa~ va`o dda^`u na(m nay. Ngoa`i ke.o
du+`a, ha^`u he^'t sa?n pha^?m tu+` du+`a co`n la.i dde^`u ddu+o+.c ba'n
theo da.ng nguye^n lie^.u tho^. Va`i co+ so+? che^' bie^'n xo+ du+`a
hoa.t ddo^.ng theo kie^?u la^'y co^ng la`m lo+`i. Xi' nghie^.p tinh
luye^.n da^`u lie^n doanh vo+'i nu+o+'c ngoa`i chu+a ddi va`o sa?n
xua^'t dda~ bi. ru't gia^'y phe'p, do trie^?n khai kho^ng ddu'ng theo
tho+`i ha.n quy ddi.nh. Co`n Xi' nghie^.p than hoa.t ti'nh, sau khi o^ng
gia'm ddo^'c cu~ bi. ky? lua^.t, dda~ la^m va`o ca?nh kho' kha(n. Xi'
nghie^.p na`y vu+`a ddu+o+.c lie^n doanh vo+'i nu+o+'c ngoa`i, mo+'i
trong giai ddoa.n trie^?n khai nhu+ng dda~ co' da^'u hie^.u gio^'ng nhu+
xi' nghie^.p tinh luye^.n da^`u. Be^'n Tre chi? co' mo^.t lie^n doanh
khai tha'c du+`a duy nha^'t nhu+ng cu~ng chi? dde^? thu gom vo? du+`a
ba'n ra nu+o+'c ngoa`i cho ngu+o+`i tro^`ng phong lan ! 

Tie^'n si~ Die^.p Thi. My~ Ha.nh, Pho' Vie^.n tru+o+?ng Vie^.n Nghie^n
cu+'u da^`u thu+.c va^.t-tinh da^`u-hu+o+ng lie^.u-my~ pha^?m, ngu+o+`i
dda~ "tru+o+`ng ky` vo+'i ca^y du+`a" kha(o^'ng ddi.nh: "Be^'n Tre hoa`n
toa`n co' the^? la`m gia`u tu+` ca^y du+`a, ne^'u bie^'t thay ddo^?i
phu+o+ng pha'p canh ta'c, khai tha'c. DDie^`u na`y dda~ ddu+o+.c chu+'ng
minh tre^n the^' gio+'i, ma` ga^`n ta la` Indonesia, nhie^`u khu vu+.c
chuye^n canh du+`a dda~ gia`u le^n tha^.t su+.. Ngay chi'nh o+? Be^'n
Tre cu~ng co' mo^.t so^' chu? vu+o+`n du+`a, bie^'t a'p du.ng khoa ho.c
ky~ thua^.t dda~ gia`u ho+n ha(o^'n so vo+'i ca'c ho^. kha'c. Theo ba`
My~ Ha.nh, ddie^`u tru+o+'c tie^n la` pha?i thay gio^'ng, bo+?i gio^'ng
du+`a hie^.n co' cu?a Be^'n Tre dda pha^`n dda~ bi. thoa'i hoa', na(ng
sua^'t chi? ba(`ng 1/3 so vo+'i gio^'ng cao sa?n ma` the^' gio+'i ddang
tro^`ng, tho+`i gian ba('t dda^`u co' tra'i cu~ng cha^.m ho+n. Chi?
rie^ng ddie^`u na`y se~ ta(ng thu nha^.p cu?a ngu+o+`i tro^`ng, ha.
ddu+o+.c gia' du+`a cu?a Vie^.t Nam vo^'n ddang cao ho+n khoa?ng 20% so
vo+'i gia' cu?a the^' gio+'i. Co`n sa?n pha^?m ne^'u muo^'n ca.nh tranh
ddu+o+.c tre^n thi. tru+o+`ng the^' gio+'i thi` pha?i na('m ba('t
ddu+o+.c co^ng nghe^. mo+'i. Thi' du. nhu+ sa?n xua^'t da^`u du+`a,
ca'ch la`m mo+'i la` chie^'t da^`u du+`a tu+` co+m du+`a tu+o+i, cho ra
da^`u co' cha^'t lu+o+.ng cao, giu+~ ddu+o+.c hu+o+ng vi., quy tri`nh
sa?n xua^'t cu~ng ddo+n gia?n ho+n va` ta^'t nhie^n la` lo+.i nhua^.n
se~ cao ho+n, dda(.c bie^.t la` kho^ng bi. nhie^~m aflatoxin ga^y be^.nh
ung thu+ nhu+ co^ng nghe^. cu~. Theo ca'c nha` khoa ho.c, vo+'i dda(.c
ddie^?m tro^`ng ra^'t ta^.p trung, ca^y du+`a o+? Be^'n Tre ra^'t de^~
ddi le^n theo hu+o+'ng sa?n xua^'t lo+'n. 

Ca'c ca'n bo^. ddia. phu+o+ng cho bie^'t, ga^`n nhu+ tua^`n na`o cu~ng
co' ddoa`n nu+o+'c ngoa`i dde^'n quan he^. ti`m hie^?u dde^? la`m a(n,
ma` chu? ye^'u dde^`u quan ta^m dde^'n ca^y du+`a. Nhu+ng ga^`n nhu+
ta^'t ca? dde^`u "ra ddi kho^ng tro+? la.i". DDe^'n nay, so^' du+. a'n
dda^`u tu+ nu+o+'c ngoa`i o+? Be^'n Tre chi? dde^'m ddu+o+.c tre^n
dda^`u ngo'n tay cu?a mo^.t ba`n tay. 

Du~ng Tua^'n