[LD 7/6] Con ta(`m dde^'n tha'c va^~n con vu+o+ng to+!

["proxy098@hotmail.com" <proxy098@hotmail.com>]

Con ta(`m dde^'n tha'c va^~n con vu+o+ng to+! 

Ti?nh Qua?ng Nam la` mo^.t trong ta'm ddi.a phu+o+ng cu?a ca? nu+o+'c
co' nghe^` truye^`n tho^'ng tro^`ng da^u, nuo^i ta(`m. Na(m 1982 die^.n
ti'ch tro^`ng da^u cu?a ti?nh QN-DDN (chu? ye^'u la` ca'c huye^.n
DDie^.n Ba`n, DDa.i Lo^.c, Duy Xuye^n) la` 2.634ha. DDe^'n na(m 1990,
sa?n lu+o+.ng ke'n o+? ddo' dda~ ta(ng le^n tu+` 5 dde^'n 7 la^`n so
vo+'i nhu+~ng na(m 1976 - 1977. Rie^ng Cty lie^n hie^.p da^u ta(`m to+
QN-DDN trong na(m 1990 dda~ thu mua va` sa?n xua^'t ddu+o+.c 45,78 ta^'n
to+ trong ddo' co' 27,5 ta^'n to+ no~n dde^? xua^'t kha^?u sang ca'c
nu+o+'c Italia, Tha'i Lan, Ho^`ng Ko^ng, Nha^.t Ba?n... va` thu ve^` cho
ti?nh ho+n 1 trie^.u USD. Cty dda~ thu mua 2/3 so^' ke'n trong ha^`u
he^'t 66 ho+.p ta'c xa~ no^ng nghie^.p co' tro^`ng da^u vo+'i gia' tri.
bi`nh qua^n tu+` 25 dde^'n 30 nghi`n ddo^`ng/1kg. So^' ke'n co`n la.i
ddu+o+.c pha^n bo^? cho ga^`n 1.000 xa~ u+o+m to+ thu? co^ng. 

Nhu+ng cu~ng tu+` tho+`i ddie^?m ddo' (1993) nga`nh da^u ta(`m to+ cu?a
QN-DDN dda~ ba('t dda^`u xuo^'ng do^'c va` dde^'n vu. ddo^ng xua^n 1993
- 1994, die^.n ti'ch da^u trong toa`n ti?nh su.t xuo^'ng co`n 1.820ha,
na(m 1995 co`n 1.015ha, cuo^'i na(m 1996 co`n 312ha. Hie^.n nay chi?
co`n ve?n ve.n tre^n du+o+'i va`i tra(m hecta da^u gia` ven so^ng Thu
Bo^`n va` thu+o+.ng nguo^`n so^ng Vu Gia. No'i chung nga`y nay nghe^`
tro^`ng da^u nuo^i ta(`m truye^`n tho^'ng o+? Qua?ng Nam ha^`u nhu+ dda~
bi. te^ lie^.t hoa`n toa`n. Vi` the^' ba xi' nghie^.p u+o+m to+ o+? Giao
Thuy? (132 co^ng nha^n), o+? DDie^.n Hoa` (100 co^ng nha^n) va` Xi'
nghie^.p lie^n doanh sa?n xua^'t to+ o+? DDie^.n Quang (ho+n 100 co^ng
nha^n) dda~ ddo'ng cu+?a tu+` dda^`u na(m 1994, ha`ng tra(m co+ so+?
sa?n xua^'t to+ thu? co^ng tu+ nha^n o+? ca'c huye^.n tro.ng ddie^?m
da^u ta(`m cu~ng dda~ ngu+`ng hoa.t ddo^.ng tu+` la^u. Va` ke^? tu+`
ddo' no^ng da^n dda~ chuye^?n die^.n ti'ch tro^`ng da^u sang tro^`ng
ca^y ma`u vo+'i su+. tie^'c thu+o+ng nhu+~ng bie^`n da^u xanh nga't! 

Va^.y la` nguye^n nha^n cu?a su+. pha' sa?n nghe^` tro^`ng da^u nuo^i
ta(`m truye^`n tho^'ng dda~ tu+`ng la` mo^.t trong nhu+~ng mu~i nho.n
kinh te^' cu?a QN-DDN lu'c ba^'y gio+` la` gi`? Theo y' kie^'n cu?a ba`
Huy`nh Thi. Lie^n, Pho' gia'm ddo^'c Cty da^u ta(`m to+ lu.a QN-DDN
(Danasi) la` "do la~nh dda.o ti?nh ma` tru+.c tie^'p la` So+? No^ng
nghie^.p QN-DDN kho^ng dde^'m xi?a gi` dde^'n ca'i nghe^` na`y". Nha^.n
xe't tre^n chi? ddu'ng mo^.t pha^`n. Theo ca'c nha` kinh te^' thi` ca'i
go^'c cu?a va^'n dde^` la` do kha^u tie^u thu.... Tru+o+'c dda^y Cty
da^u ta(`m to+ dda?m nhie^.m vie^.c mua cu?a no^ng da^n tre^n 2/3 sa?n
lu+o+.ng ke'n thi` nay dda~ kho^ng thu+.c hie^.n ddu+o+.c ddie^`u ddo'.
Rie^ng trong na(m 1996, Cty chi? mua ddu+o+.c 4,1 ta^'n ke'n(!).
Tru+o+'c dda^y Cty dda~ ti`m ddu+o+.c nhu+~ng thi. tru+o+`ng tie^u thu.
o+? nu+o+'c ngoa`i, thi` ngu+o+.c la.i ba^y gio+` dda~ kho^ng vu+o+n ra
ngoa`i nu+o+'c ma` ngay ca? trong nu+o+'c cu~ng kho^ng la`m ddu+o+.c.
Trong khi ddo' loa.i to+ no~n ca^'p cao (4A - 6A) gia' tu+` 80USD -
100USD/kg, loa.i to+ no~n ca^'p A - 3A gia' 45USD-50USD/kg va^~n ba'n
cha.y tre^n thi. tru+o+`ng the^' gio+'i. 

The^' mo+'i tha^'y nguye^n nha^n pha' sa?n cu?a nghe^` tro^`ng da^u
nuo^i ta(`m o+? ti?nh Qua?ng Nam la` do Cty da^u ta(`m to+ QN-DDN
thie^'u tra'ch nhie^.m ddo^'i vo+'i ti?nh, vo+'i ngu+o+`i da^n vu`ng
da^u ta(`m suo^'t tu+` na(m 1993 dde^'n nay. Mo^.t no^ng da^n o+?
huye^.n DDie^.n Ba`n, vu`ng tro.ng ddie^?m cu?a da^u ta(`m dda~ than:
"Xu+a co' ca^u con ta(`m dde^'n tha'c va^~n co`n vu+o+ng to+. Lo`ng da.
chu'ng to^i cu~ng the^'. Va^~n kha('c khoa?i ma~i du` ca'i nghe^`
truye^`n tho^'ng cu?a chu'ng to^i dda~ pha' sa?n ro^`i". 

Le^ Nguye^n Kho^i