[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]

Fw from TVN: VN so^'ng la^u



-----Original Message-----
From: Tuan V Nguyen <rknguyen@yahoo.com>



Hi anh Tuan & ca'c ba'c,

>Co' 3695 ngu+o+`i tre^n 100 tuo^?i, trong ddo' co' 17 ng`
>tre^n 120 tuo^?i! Trong 17 cu. thi` chi? co' 1 cu. ng`
>Kinh ma` ddu+'ng ha.ng be't (120), co`n 16 cu. la` ng`
>sa('c to^.c va` pha^`n do^ng o+? ca'c ti?nh mie^`n nu'i
>(co' 1 cu. o+? Thanh Ho'a va` 1 o+? Nghe^. An nhu+ng dde^u`
>la` sa('c to^.c). Co' 1 cu. tho. 130 va` 1 cu. tho. 129.
>
>Ma^'y statistics ve^` so^'ng la^u na`y di~ nhie^n la`
>kho' tin, nhu+ to^i dda~ no'i trong 1 email tru+o+'c.

 Yeah, tui cu~ng tha^'y ma^'y ca'i stat na`y.  Cu~ng nhu+
pha^`n ddo^ng stat ve^` longevity, ma^'y ca'i na`y cu~ng kho' tin.
Ne^'u la` ngu+o+`i o+? ddo^`ng ba(`ng, co' nhie^`u cu+ da^n thi`
ddo^. tin ca^.y kha' ho+n.

 No'i chung life expectancy cu?a VN thuo^.c va`o ha.ng "Not
to bad", nhu+ng co`n long way dde^? catch up vo+'i ca'c nu+o+'c
tie^n tie^'n.  O+? VN nga`y nay, life expectancy va`o khoa?ng
63 cho nam va` 68 cho nu+~a, tu+o+ng ddu+o+ng vo+'i ca'c nu+o+'c
trong vu`ng DNA (va` cao ho+n Nga).  Nhu+ng so vo+'i ca'c nu+o+'c
Ta^y phu+o+ng (72 cho nam va` 79 cho nu+~) thi` VN co`n pha?i
do a lot of public health things.

 Life expectancy ta(ng trong tho+`i gian ga^`n dda^y chu?
ye^'u la` do ty? le^. tu+? vong trong tre? em ddu+o+.c gia?m.
Nhu+ng cu`ng lu'c, ty? le^. abortion (tu+'c la` pre-natal
mortality) cu~ng ta(ng.  Nhu+ va^.y no' cu~ng cancel out.  Co'
tay demographer no. dda~ ti'nh la` tuo^?i tho. chi'nh xa'c nga`y
nay chi? khoa?ng 40!

 Tui co' ca?m gia'c la` mi`nh dda~ dde^'n ca'i upper limit
cu?a life expectancy.  Ngay ca? chu'a co`n co' no'i "Seventy years
is all we have - eighty years, if we are strong; yet all they bring
us is trouble and sorrow; life is soon over, and we are gone."
(Psalm 90:10).

 Sa(~n no'i chuye^.n longevity, tui nho+' ca'ch dda^y la^u
ro^`i, tui co' ddo.c mo^.t hypothesis ra^'t ta'o ba.o, dde^` nghi.
kho^ng ti'nh lifespan ba(`ng na(m tha'ng, ma` ba(`ng nhi.p tim.
Tay biologist Vasilios Valaoras la`m nhie^`u thi' nghie^.m va` theo
do~i lifespan cu?a nhie^`u ddo^.ng va^.t ma` o^?ng go.i la` "living
free in nature," tu+'c la` kho^ng bi. nho^'t trong chuo^`ng hay nha`
o+? (nhu+ mi`nh ddang bi.). O^?ng ti'nh ra ra(`ng nhu+~ng ddo^.ng
va^.t so^'ng nhu+ va^`y che^'t khi tim cu?a chu'ng dda~ dda^.p trung
bi`nh khoa?ng 1 ty? beats.  Ta^'t ca? ca'c ddo^.ng va^.t, ba^'t ke^?
la` cho', voi, hay blah blah, dde^`u co' accumulated heartbeats
khoa?ng 1 ty? la^`n la` che^'t.

 Nhu+ng ta.i sao co' ddo^.ng va^.t so^'ng chi? va`i na(m,
va` co' loa.i la.i so^'ng ca? va`i chu.c na(m?  Tra? lo+`i: Ca'i
kha'c nhau chi'nh giu+~a ca'c loa`i ddo^.ng va^.t la` o+? ca'i
nhi.p dda^.p (rate of heartbeats).  Loa.i nho nho? nhu+ chuo^.c
so^'ng khoa?ng 3 na(m, nhu+ng heartbeats cu?a no' ra^'t nhanh.
Loa.i trung nhu+ tho?, cho', tru+`u, vv co' nhi.p dda^.p cha^.m
ho+n va` so^'ng khoa?ng 12 to+'i 20 na(m.  Loa.i kho^?ng lo^`
nhu+ voi so^'ng khoa?ng 50 na(m, nhu+ng nhi.p dda^.p la.i ra^'t
cha^.m.

 The^' co`n loa`i ngu+o+`i thi` sao?  Nga`y xu+?a nga`y xu+a,
loa`i ngu+o+`i chi? so^'ng khoa?ng 25 to+'i 30 tuo^?i. Va` con
ngu+o+`i co' nhi.p heartbeats khoa?ng 72/phu't.  Ti'nh ra cu~ng
khoa?ng 1 ty? beats!

 Co`n con ngu+o+`i nga`y nay?  I leave it to you to sort it out!

===
Tuan V Nguyen