[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]

Phe^ bi`nh ba`i phe^ bi`nh cu?a Tra^`n Ma.nh Ha?o



VN>Hi ba'c Tuan & all

VN>To^i chu+a ddo.c CHCC, ne^n kho^ng the^? no'i ve^` cuo^'n na`y
VN>nhu+ng dda~ ddo.c ba`i phe^ bi`nh cu?a Tra^`n Ma.nh Ha?o, ne^n
VN>xin no'i ve^` ba`i phe^ bi`nh  na`y. Ba'c na`o dda~ ddo^`ng y'
VN>vo+'i TMH va` nha^'t quye^'t kho^ng muo^'n ddo.c CHCC thi` xin
VN>ddu+`ng ddo.c tie^'p :-)


VN>> Tui co' ca?m tu+o+?ng TMH muo^'n mo^.t cuo^'n tie^?u
VN>>thuye^'t hay pha?i co' mo^.t no^.i dung "to^'t", "positive" ve^`
VN>>xa~ ho^.i, ve^` con ngu+o+`i; lo+`i va(n pha?i trau chuo^'t, bo'ng
VN>>ba^?y.  Ta.i sao pha?i nhu+ the^'???   Ta.i sao la.i kho^ng pha?n
VN>>a'nh ca'i xa^'u, ca'i a'c, ma(.t tra'i cu?a xa~ ho^.i?  Ta.i sao
VN>>kho^ng va.ch tra^`n nhu+~ng loa.i tri' thu+'c lu+u manh nhu+ Hoa`ng
VN>>ma` ngay ca? TMH cu~ng co' nha^.n xe't la` co' nhan nha?n trong ca'c
VN>>qua'n bia o^m, co+ quan nha` nu+o+'c, co^ng ty kinh doang.  Tui
VN>>nghi~ cuo^'n na`y cu?a NVH xua^'t hie^.n ddu'ng lu'c.
VN>>

VN>Ca'i kie^?u socialist realism ma` TMH ddo`i ho?i na`y la` 1
VN>truye^`n tho^'ng la^u ddo+`i trong ca'c nu+o+'c XHCN.
VN>Tho+`i Stalin, dda~ co' la^`n o^ng na`y go.i nha` soa.n nha.c
VN>Shostakovitch va`o dde^? DA^.Y ca'ch vie^'t nha.c, theo nhu+~ng
VN>tie^u chua^?n la` pha?i ddi sa't qua^`n chu'ng, co' ha^.u, kho^ng
VN>kho' hie^?u, co' ti'nh ca'ch da^n to^.c. Ai ma` kho^ng vie^'t nha.c,
VN>vie^'t va(n theo ddu'ng y' Stalin la` ddi ddoong. Tru+o+'c ddo'
VN>nu+~a, ca'c nha` nho ta cu~ng luo^n luo^n ddem lua^n ly' ra dde^?
VN>dda'nh gia' va(n chu+o+ng theo kie^?u "nam ba^'t kha'n Thu?y Hu+?
VN>nu+~ ba^'t ddo^.c Thu'y Kie^`u" (tuy nhie^n i't ra la` ca'c cu.
VN>ddo^` co' tie^'n bo^. ho+n vi` kho^ng ba('t pha?i "de^~ hie^?u,
VN>ddi sa't qua^`n chu'ng" :-).


VN>> TMH ca?m tha^'y kho' chi.u khi VNH du`ng nhie^`u chu+~ nu+o+'c
VN>>ngoa`i va` mi?a mai cho ra(`ng mo^.t ky? lu.c trong va(n chu+o+ng
VN>>Vie^.t Nam.  Tri'ch tie^'ng nu+o+'c ngoa`i thi` dda~ sao co+ chu+'?
VN>>Cu+' ddo.c nhu+~ng tie^?u thuye^'t cu?a Enriquez thi` cu~ng nhan
VN>>nha?n chu+~ nu+o+'c ngoa`i.
VN>>

VN>DDe^'m so^' chu+~ ngoa.i dde^? chi? tri'ch la` 1 ddie^`u ngu xua^?n,
VN>ngo+' nga^?n. DDo^'i vo+'i nha` va(n, tie^u chua^?n khi du`ng chu+~
VN>la` co' ddu'ng cho^~ kho^ng, co' giu'p  su+. "ta?i y'" kho^ng.
VN>DDa'ng le~ pha?i da^~n chu+'ng va` chu+'ng minh ra(`ng
VN>du`ng chu+~ ngoa.i trong ca^u, trong context ddo' la` sai, do+?,
VN>kho^ng ca^`n thie^'t, chu+' ai la.i ddi la`m 1 chuye^.n ma'y mo'c
VN>nhu+ dde^'m chu+~?.

VN>Ba^y gio+` xin tri'ch ba`i cu?a TMH:

VN>>   "Co+ ho^.i cu?a Chu'a" - sa^n cho+i nho+'p nha'p dda^`y ve? cao dda.o, q
VN>>cu?a dda'm buo^n la^.u, chuye^?n nga^n la^.u, dda'm mo'c ngoa(.c, ho^'i lo^
VN>>ho^.i dde^? mo^.t bo^. pha^.n tri' thu+'c bie^'n cha^'t the^? hie^.n su+. v
VN>>ho^.i dde^? to^.i a'c va` to^.i lo^~i nha^.p thie^`n hoa(.c ddi nha` tho+`
VN>>cu~ng la` co+ ho^.i dde^? ta'c gia? cu?a no' khoe chu+~ nghi~a, khoe sa'ch
VN>>thu+'c mo^.t ca'ch kho^ng sao hie^?u no^?i\.
VN>>

VN>A`, dda^y la` ca'i to^.i lo+'n ddo^'i vo+'i TMH: la`m cho o^ng ta
VN>"kho^ng hie^?u no^?i". Vie^'t ca'i gi` khie^'n TMH kho^ng hie^?u
VN>no^?i thi` a('t pha?i la` "khoe khoang" :-)


VN>>"Co+ ho^.i cu?a Chu'a" ddu+o+.c Nguye^~n
VN>>Vie^.t Ha` vie^'t theo lo^'i va(n "do`ng y' thu+'c - ddo^.c thoa.i no^.i ta
VN>>Joyce (1882-1941) dda~ tha`nh mo^'t tho+`i thu+o+.ng tu+` ho+n na(m mu+o+i
VN>>Nguye^~n Vie^.t Ha` vo+'i gio.ng va(n ca` tu+?ng, gia^.t cu.c, bo^~ ba~ a'p
VN>>lo^'i va` xa'ch me', xu'c pha.m dde^'n ta'c gia? "Nam Hoa Kinh":
VN>>

VN>Anh nha` que^ no'i chuye^.n chu+~ nghi~a!
VN>Mo^.t trong nh~ ky~ thua^.t lo+'n va` well established cu?a
VN>va(n chu+o+ng (nhu+ng ho+i "xa ro+`i qua^`n chu'ng") ddu+o+.c
VN>go.i luo^n la` ca'i "mo^'t tho+`i thu+o+.ng". DDOa.n cuo^'i
VN>o^ng ta co`n du`ng chu+~ "mi` a(n lie^`n" (hi`nh nhu+ cu~ng
VN>hay nghe trong vnsa :-) - dde^? mie^.t thi. nh~ ca'i ma` o^ng
VN>ta kho^ng hie^?u hay kho^ng bie^'t appreciate.


VN>>   "Co+ ho^.i cu?a Chu'a" co`n nhan nha?n nhu+~ng ddoa.n va(n qua'i go+? nh
VN>>kho^ng nha^`m, nghie^n cu+'u sinh vi~nh vie^~n kho^ng co' ba(`ng Pho' tie^'
VN>>ngo^`i ca.nh me.t thi.t cho'. DDo^.c a^?m. Con me. ba'n mi't rong vo^ y' ch
VN>>ngang ma(.t ga~ tri' thu+'c nho+~ va^.n" (86)... "Na`ng vo+. chu+a ddu+o+.c
VN>>thi. ho'a a'o hoa ca` khoe't ro^.ng co^?
VN>>tho`i da^y chuye^`n mo^.t la.ng, toe toe't cu+o+`i bu+ng cam ha'i vu+o+`n n
VN>>kha'ch dde't-xe\. Chua muo^'n ru.ng ra(ng" (97)..."

VN>Tro+`i dda^'t! Ca'i na`y thi` co' gi` ma` qua' kho' hie^?u hay
VN>qua'i go+? dda^u? DDo.c ca'i na`y ma` cu~ng kho^ng hie^?u no^?i
VN>du.ng y' va` ky~ thua^.t cu?a ta'c gia?! Va^.y ma` cu~ng ddo`i
VN>"phe^ bi`nh" dde^? khoe ca'i do^'t cu?a mi`nh! :-)


VN>>Nhu+ng ddo.c
VN>>xong cuo^'n sa'ch, chu+`ng nhu+ ca'c tri' thu+'c Hoa`ng, Nha~, Ta^m, Bi`nh,
VN>>ma(.c du` lu+`a dda?o nhau dde^? so^'ng, ma(.c du` buo^n la^.u, ga.t ti`nh,
VN>>tu+. lu+u manh ho'a, nhu+ng xem ra ho. va^~n ra^'t dda'ng thu+o+ng, va^~n c
VN>>dde`m dde.p, sang sang, to^`i to^.i, buo^`n buo^`n va` chi? la` na.n nha^n
VN>>ai la` thu? pha.m. a^'y chi'nh la` ddie^`u chu'ng to^i ba(n khoa(n. Ra(`ng
VN>>ca'i a'c chu+`ng nhu+ chu+a bi. le^n a'n, la.i co`n vo^ ti`nh ddu+o+.c bie^
VN>>thie^`n, ba(`ng Chu'a, ba(`ng nhu+~ng thao thu+'c va` da(`n va(.t trie^'t h
VN>>dda^u\. Nguye^~n Vie^.t Ha` kho^ng hie^?u vo^ ti`nh hay co^' y', la.i ddi t
VN>>cho ca'i xa^'u ba(`ng ta^'t ca? son pha^'n sie^u hi`nh, du` la` thu+' son p
VN>>mu+o+.n? Nhu+ the^' na`y, lie^.u "Co+ ho^.i cu?a Chu'a" co' kha? na(ng ta.o
VN>>va(n chu+o+ng ddi'ch thu+.c xua^'t hie^.n cha(ng? Hay no' chi? ta.o co+ ho^
VN>>cho nhu+~ng gu mi` a(n lie^`n pha`m a(n trong tha^?m my~ nghe^. thua^.t nha
VN>>xao du+ lua^.n?
VN>>
VN>>                            Tha`nh pho^' Ho^` Chi' Minh nga`y 31-7-1999
VN>>                                            TRa^`N Ma.NH Ha?O
VN>>

VN>Quan ddie^?m primitive, a^'u tri~ ve^` va(n chu+o+ng
VN>la` ai la`m sai thi` pha?i ke^'t a'n, cu~ng nhu+  ca'c cu.
VN>ta ke^'t a'n Kie^`u & Thu?y Hu+?, chu+' kho^ng bao gio+`
VN>tu+. ho?i ta.i sao co' nhu+~ng hoa`n ca?nh xa~ ho^.i, nh~
VN>giai ddoa.n li.ch su+? na?y sinh nh~ con ng` nhu+ va^.y.
VN>Tu+. ho?i nhu+ va^.y la` mo^.t to^.i lo+'n vi` no' cho tha^'y
VN>1 anti-establishment attitude, hay i't ra la` 1 questioning
VN>attitude.

VN>To^i hoa`n toa`n ddo^`ng y' ra(`ng truye^.n vie^'t cho
VN>con ni't, vi. tha`nh nie^n thi` ca^`n de^~ hie^?u, de^~ ddo.c,
VN>sa'ng su?a, co' ha^.u, ddu+`ng ba('t tre? con suy nghi~ va^?n
VN>vo+ ma^'t tinh tha^`n, pha?i nghie^m kha('c phe^ pha'n ke? xa^'u.
VN>Xa^'u thi` pha?i go.i ba(`ng tha(`ng, hai ba ca^u pha?i che^
VN>1 la^`n. la^u la^u pha?i gi?ng 1 ba`i morale.

VN>Tuy nhie^n CHCC ro~ ra`ng kho^ng pha?i la` chuye^.n con ni't,
VN>do ddo' TMH dda~ tha^.t la` ngu xua^?n khi dda'nh gia' truye^.n
VN>cho ng` lo+'n ba(`ng tie^u chua^?n cho nhi ddo^`ng. To^i co'
VN>ca?m tu+o+?ng nhu+ nghe ma^'y ba` gia` ra(ng dden ngo^`i xo^?m
VN>nho'p nhe'p nhai tra^`u va` phe^ bi`nh nha.c jazz
VN>"sao ma^'y tha(`ng cha? dda^.p dda`n loa?ng xoa?ng tui nghe
VN>ddie^'c tai qua' cha(?ng ra ca'i ddie^.u gi` ca?".

VN>Tuy nhie^n ba`i cu?a TMH dda(ng trong Nha^n Da^n thi` cu~ng OK,
VN>kie^?u nhu+ ma^'y ba`i "phe^ bi`nh va(n ho.c" o+? ha?i ngoa.i
VN>kho^ng ddu+o+.c ba'o va(n ho.c ddu+'ng dda('n na`o dda(ng dda`nh
VN>ddem dda(ng trong ma^'y to+` la' ca?i kha'ng chie^'n!

VN>Cheers
VN>Tuan Pham
----------------------------------
Doc bai phe binh cua ong ve  TMH ma tuc  anh ach. Truoc tien don gian la
vi ong la nguoi chua doc CHCC  ma lai doi  hieu ve "dung y va ky thuat
cua tac gia" hon nguoi da doc no thi that la nuc cuoi. Doc, suy ngan va
danh gia mot tac pham van hoc khong phai de. Chinh vi vay cang khong the
voi vang ban luan den no khi chua biet gi ve no. Day chi la hanh dong
cua dam ba dua tre con moi lon, hieu thang va ti toe. Ong lam toi thay
rang cai chuyen "thay boi xem voi" gio van con nhan nhan, va dac biet
nguy hiem la no lai xuat hien tren dien dan van chuong.