Re: Va(n Pautovski va` ca'c vi. kha'c (was re: movie ...)

[VietHai.Nguyen@di.epfl.ch (Viet Hai NGUYEN)]

Halihalo ca'c ba'c thi'ch do.c truyen Nga,

That la` ca'c ba'c dda dda`o va`o ddu'ng cho^~. Sa('p pha?i ve^` ddi
ngu? ma` kho^ng nhi.n dduo.c pha?i bo` va`o ta'n ma^'y ca^u, ddu'ng ra
la` gia~i ba^`u ta^m su+. ve^` ca'i su+. ddam me^ dd.oc truyen Nga cu?a
mi`nh.

To^i cu~ng thuo.c loai mo.t truye^n va` cu~ng  me^ truyen cu?a Nga 
kinh khu?ng. Ddo.c dden mu+'c que^n ca? ddi a^'y, thau ddem suot sang
nhu nghien truyen chu+o+?ng va^.y.  Trong ma^'y tieu thuyet ma` THuong,
ca'c ba'c AnHai, Tie^'n ... lie^.t ke^ co' nhieu truyen toi do.c ddi
ddo.c la.i. nhieu la^n (Aimatov, Solokhov, ca? hai ong Tolstoi). Co lan
ddi tau o+? dday nhin thay mot co^ be do.c Aimatov dihc ra tieng DDu+'c
hinh nhu la` "nui doi va tha?o nguyen".  Ong ngoai toi co mot tu truyen
ma` phan nu+?a la truyen Nga, phan nua la truyen Vietnam (Tu "De me`n
phieu luu ky", ... den "Ma^~n va` to^i", "Dau chan nguoi linh"... )
Mo^i la^n le^n Yen Phu. an co^~ la` o^m truyen do.c me^ ma?i. Sau na`y
cu~ng su+u ta^`m ddu+o+.c kha kha', nhu+ng chu? yeu va^~n la do di thue
o hieu sach go'c pho Le van Huu (gan nga~ nam Lo` ddu'c) hoa.c o Hieu
sach Quo^'c va(n o+? Trang tien (Xu+a xu?a xu`a xu+a la HS Ha noi Hue Sai
gon). Nga`y xu+a chi? mo+ dduo.c sang Nga mot chuyen dde^?  dd+o.c
chung kien ta^n ma^'t ca'i su+. vi dda.i cu?a ca'i ddat nuo'c va` dan
to^.c na`y (Giac mo+ toi gio va^n chu+a dduo.c thu.c hien, nhu+ng gio+`
thi` to^i bo+'t muo^'n ddi Nga ro^`i. Ca'c ba'c o LX ve ke^? chuyen
toan che^ nu+o+'c me. vi~ da.i la`m to^i ma^'t hu+'ng da^`n)

Chi? ngoi ddo.c te^n ca'c truyen va ten nha` van ca'c ba'c ke^? cu~ng
dda~ tha^'y ra^'t suo+'ng ro^`i (Vi du. nghe te^n Aimatov - truye^.n
te^n gi`, co' the^? khong pha?i cu?a ong na`y?) la.i nho+' den tro`
ba('t chuo+'c ddu+'ng tha^t xa o+? dda^`u gio', no'i khe~ "Anh ye^u em"
a` ma` que^n, "to^i ye^u ba.n" nhu+ng vi` nha't qua' ma` no'i qua'
khe~, co^ ba.n cu`ng lo+'p cha(?ng nghe tha^'y gi`. Ba?n tha^n thi` tim
dda.p loa.n xa mot ca'ch kho^ng ca^`n thie^'t, vo^ ca(n cu+' vi ha`nh
ddo^.ng to? ti`nh lie^`u li~nh, lo+'n tru+o+'c tuo^?i. Ddu'ng la` tu+.
mi`nh tu+io+ng tu+o+.ng ra dde^? tu+. la`m kho^? mi`nh)  Nhu+ng gio+`
cu~ng pha?i buon ra^`u thu' nha^n la tri nho+' bi ga.m mo`n nhieu qua'
mat ro^`i.  Ba'c na`o co`n nho+' ddu+o+.c ddoa.n na`o hoa.c ti`nh
tie^'t na`o hay trong mot truyen na`o ddo' thi` xin nha'c qua de cho
anh em nham nhap la.i nhe'.

Co ba'c nao dda ddo.c "Thuyen truong va Ddai uy'" (tieng Nga hinh nhu
la Dva Kapiteni ?)  Quen mat la cu?a ai viet. Chi? co`n lo+` mo+` nho
ten co^ ga'i la` Katia (Cachia?) , con mot nha` tham hiem - thuyen
truong lung danh bi mat ti'ch trong mot chuyen tham hiem Bac cu+.c.
Con anh chang dai uy te^n la Xara/Xania? thi pha?i. Dda.i khai mot cau
chuyen ve tinh yeu manh liet cua chang Xara  voi Katia, cung voi ca?
dau tranh vi` khoa ho.c, su trung thu.c trong khoa ho.c ...  Toi khoai
truyen na`y va` rat thi'ch tu identify ban than minh voi anh chang nay,
tha^`m mo+ mo^.ng la` sau na`y mi`nh cu~ng se~ co' mot mo^'i ti`nh
dde.p va` ma~nh lie^.t nhu+ va^.y, ma.c du lu'c do moi ho.c co ca^'p
hai.  Tuy truyen na`y khong popular nhu "Ruoi trau" hoa.c "The'p dda
to^i ..." nhung ho.p voi loa.i thanh nien de^~ yeu, thi'ch dduo.c yeu,
ham ye^u (nhu+ to^i :-), ai ma` cha?  the^', pha?i kho^ng? ca'c ba'c
Bachelors (Junggeselle) & MBAs ?).  BTW, no'i chuyen voi nhieu ba.n toi
sau na`y, lu'c dda~ bo+'t mo+ mo^.ng ro^`i, dua nao cung nhat tri' che^
Paven da.i, tha^m chi' ngu cu`ng ngu cu+.c nu+~a: mo+~ da den ta^.n
mie^.ng, hai la^`n la^.n, la.i co`n nhe` ra.  Ro~ dda.o ddu+'c gia?,
tieu tu sa?n kho^ng pha?i ma` vo^ sa?n cu~ng khong ha(?n.  Gia ma` la` to+'
thi`....  Cha? bu` cho may ddu'a hoi o nha` ho.c het lop ngoa.i
ngu na`y den lo+'p nga.i nghi~ kha'c ma` van chang kiem duo.c co^
na`o.

Nhung truyen Nga truo'c cach mang hoa.c khong co lien quan gi den cach
ma.ng cu~ng hay day chu+'. Co' ba'c na`o da  ddo.c Tarat Bunba
(bumba?).  Truyen cu+.c hay va` ca?m ddo.ng. Chang nho chinh xac ten
ta'c gia? nua, chi lang ma'ng la cu?a mot ong rat noi tieng. Ba'c na`o co`n nho+'
thi viet them va`i chu dde toi la.i co the^? nho la.i doi chut ma` nham
nhap. Nhung truyen na`y ba^y gio chi the`m dduo.c coi la.i dde xem sau
bao nhieu nam ca'i dau o'c lang ma.n kieu Nga dda~ bi  action films
cu?a Hollywood lam thay ddoi^? den dau roi. (Chang hieu sao bay gio toi
xem la.i film Nga ngay xua khong thay thi'ch nu+~a, thay qua' cham cha.p thi
pha?i, tru+` Doctor Zhivago cu?a My~ du+.ng thi` neu thong tha? xem
thay va^~n dduo.c)

Ngoai ra neu ke dden tieu thuyet chac khong the bo qua duo.c truyen
Pha'p. Khong hieu sao ma o day toi hoi nhieu ddu'a ba.n nga.c nhien
thay chung chua ddo.c "Nhung nguoi khon kho" (les mise'rables?) bao
gio+`. Truyen nay o VN co le~ thuo.c loai kinh ddie^?n den noi kho ai
tho+`i toi thich do.c truyen ma` la.i chua do.c. (Nghe noi ddao Cao
dda`i o mien nam tho+` Victor Hugo va` Jeane d' Arc ?) Cho to+'i gio+`,
toi van cho rang da^n to.c Nga va`  Phap la` hai dan to^.c vi~ dda.i
nha^'t ve^` va(n ho.c - tat nhien la` du+.a theo so+? thi'ch rieng cu?a
mi`nh.  (Truyen TQ toi it' do.c. Thuy hu?, Tam quo^'c, Ho^`ng Lau mong,
... toi ddo.c cung thay me^ ly nhu+ng la.i kho^ng biet danh gia cai gia
tri van ho.c cu?a no' o cho^~ na`o, co' gi kha'c/giong truyen
chu+o+?ng?, truyen li.ch su+?, ...) Va? la.i o VN ho^`i nhu+~ng na(m 75
tro+? ve^` tru+o+'c truyen di.ch cu?a Nga va` Pha'p va^~n co`n chiem
dda so^'. Sau 75 moi bat ddau co' truyen chu+o+?ng HK, truyen My~,...
Toi it dduo.c do.c truyen cu?a My~ ma` ne^'u co' ddo.c cu~ng chi? toa`n
truyen ngan (Mark Twain (sp?), J. London, O. Henrry, ...) Khong hieu
ta.i sao toi khong bao gio cho rang nuo'c My~ co' the^? sa?n sinh ra
dduo+.c nhu+~ng nha` va(n tam co+~ nhu mot so nha` dda.i van/thi ha`o
Nga :  Tolstoi, Dotoievski (sp?) Pasternak, Sekhov (truyen nga('n?)...
.  hoa.c Pha'p (Hugo, Balzac, JJ Rouseaux (sp?)...) Ra^'t co' the^? vi
sau na`y lo kiem an, kho^ng do.c truyen nu+~a nen toi bo lo+~ di.p do.c
truyen da`i cu?a My~. Chi?  nho+ truyen My~ kha' da`i cuoi cu`ng toi
do.c  la` "Tha`nh tri`". (do.c ba?n di.ch tie^ng Viet tho^i, ddo.c
tieng Anh  thi chac mat va`i nga`y) Co' le~ li.ch su+? My~ qua' nga('n
ngu?i dde^?  cung ca^'p ddu? va^.t lie^.u/ nhan ta`i de dde? ra mot
tie^?u thuye^'t/nhan vat tieu thuyet co+~ lo+'n?  Ba'c na`o kho^ng
ddong y thi` xin chi?  gia'o.  Ddo.c dduo+.c gi hay cu?a My~ thi` cu~ng
xin gioi thieu cho toi vo+'i.

Tho^i bie^'n ve^` ngu? dda^y, 
VH