RE: Le^ Thu+o+ng

[Tuan Pham <tuan.pham@unsw.edu.au>]

>"Ho`n Vo.ng Phu" chi'nh la` "Ddoa.n Tru*o*`ng Ta^n Thanh" cu?a
>a^m nha.c VN
>

Hi

Co' le~ la` ba`i na`y chi.u a?nh hu+o+?ng cu?a
"Chinh phu. nga^m". Ca'i dda(.c sa('c cu?a HVP
la` o+? nhu+~ng ti'nh ca'ch ra^'t tu+o+ng pha?n
nhu+ nhu+~ng vi. vu+`a ngo.t vu+`a dda('ng,
ma` ddu+o+.c hoa` ho+.p ra^'t la` khe'o le'o va`
tu+. nhie^n, kho' ma` co' the^? ddo^?i ddu+o+.c
1 ne't na`o.

Nhi.p thi` du`ng nhi.p march ra^'t strict cu?a Ta^y,
ddie^.u thi` ca(n ba?n xa^y ba(`ng ngu~ a^m cu?a ta.
Toa`n ba`i toa't ra mo^.t ve? vu+`a ai oa'n vu+`a
hu`ng tra'ng, a^m ddie^.u vu+`a trang tro.ng co^? ki'nh,
vu+`a bi`nh di., ra^'t ga^`n lo^~ tai da^n chu'ng.
Nghe la^`n dda^`u tha^'y hay ngay, ma` nghe 100
la^`n la.i ca`ng hay! Vi` va^.y da^n trong Nam
dda(.t tha`nh nhu+~ng ba`i ha't tu.c bi`nh da^n -
vi' du.

   Ma' o+i, con la.y ma'
   Ma' cho con la^'y cho^`ng...

hay
   Cha thie^n su+ tha(`ng cha ba'n ke.o que` gio` ???...


>>Nhu+ng gia?i thi'ch sao dda^y, khi va`o nhu+~ng na (m cuo^'i cu?a the^'
>>ky? na`y, trong mo^.t chu+o+ng tri`nh co' tham vo.ng to^?ng ke^'t li.ch
>>su+? ca khu'c Vie^.t Nam nhu+ "Nu+?a the^' ky? ta^n nha.c", "Ho`n vo.ng
>>phu 3" cu?a Le^ Thu+o+ng va^~n bi. ca^'m ddoa'n? Ma(.c du` tru+o+'c ddo'
>
>Tha^.t la` buo^`n
>va` the.n vo*'i to^? tie^n, da^n to^.c khi ddo.c to*'i ddo.an nha.c pha^?m
>vi~ dda.i va` ba^'t hu? na`y bi. ddi` bo*?i va`i te^n va<n co^ng na`o ddo'
>(ly' do ta.i sao thi` to^i kho^ng ca^`n va` cu~ng cha<?ng the`m bie^'t).
>

Na`y ba'c Ian, hi`nh nhu+ da.o na`y ba'c la^y ca'i
ga('t go?ng cu?a ba'c Tie^'n ro^`i ddo'. Hay la`
co' tin mu+`ng gi` cho anh em kho^ng dza^.y -
ba'c Ca nho+' la`m "ma^.t tha'm" cho bo.n na`y nhe'.
Tho^i thi` na(m 1994 i't ra co' hai Ho`n
dda~ ddu+o+.c "du+ lua^.n cho la` hay",
co`n 1 Ho`n thi` cha('c so+'m muo^.n gi` "du+ lua^.n"
cu~ng se~ cho ... hay luo^n mo^.t the^? :))

To^i cu~ng ho+i "nghi nghi" kho^ng bie^'t ngu+o+`i
vie^'t ba`i co' the^m ma('m the^m muo^'i gi` kho^ng,
chu+' tha^.t kho' hie^?u ta.i sao Ho`n 1, 2 thi`
"du+ lua^.n cho la` hay" ma` Ho`n 3 thi` "do+?",
vi` no^.i dung 3 Ho`n kho^ng co' gi` kha'c nhau
va` dde^`u hoa`n toa`n kho^ng co' chi'nh tri..
Theo to^i nghi~, co' the^? dda^y la` vi` ho. kho^ng
muo^'n chu+o+ng tri`nh thie^n qua' ve^` 1 ngu+o+`i,
chu+' chu+a cha('c vi` ly' do chi'nh tri.. Ne^n nho+'
buo^?i nha.c 1994 la` dde^? ky? nie^.m ne^`n
ta^n nha.c VN, chu+' kho^ng pha?i chi? dde^? ky? nie^.m
Le^ Thu+o+ng.


>	Va`o na(m 1994, khi o+? Vie^.t Nam, chu+o+ng tri`nh "Nu+?a the^'
>ky? ta^n nha.c" ddu+o+.c to^? chu+'c tro.ng the^?, dde^? la.i nhie^`u
>ho^`i a^m to^'t dde.p (va` ca? nhu+~ng lo+`i co^ng ki'ch gay ga('t), thi`
>ddo^ng dda?o da^n ye^u a^m nha.c mo+'i ddu+o+.c bie^'t:  ca'i mo^'c kho+?i
>dda^`u chi'nh thu+'c, ddu+o+.c coi nhu+ nga`y khai sinh cu?a loa.i hi`nh
>nghe^. thua^.t mo+'i me? na`y, la` tha'ng 9 na(m 1938, khi mo^.t so^' ta'c
>pha^?m dda^`u tay cu?a ne^`n nha.c "ca?i ca'ch" ddu+o+.c dda(ng ta?i tre^n
>to+` "Nga`y nay". Trong so^' nhu+~ng ngu+o+`i mo+? ddu+o+`ng a^'y, ta
>tha^'y te^n tuo^?i Le^ Thu+o+ng vo+'i ca khu'c "Ba?n dda`n xua^n".
>

No'i the^' na`y thi` da^n Se` Goo`ng pha?i protest!

Mo^.t ca'i mo^'c so+'m ho+n la` buo^?i no'i chuye^.n cu?a
Nguye^~n Va(n Tuye^n o+? ho^.i Tri' Tri Ha` no^.i & Ha?i Pho`ng
ve^` "Nha.c ca?i ca'ch" (danh tu+` cu?a Nguye^~n Va(n Co^?n).
Trong buo^?i ddo' o^ng Tuye^n ha't ba ba`i ta^n nha.c
cu?a o^ng la` Bo^ng Cu'c Va`ng, Anh Hu`ng Ca va` Mo^.t Kie^'p Hoa.
Buo^?i no'i chuye^.n na`y to^? chu+'c va`o tha'ng 3/38,
tu+'c la` 6 tha'ng tru+o+'c khi ba'o Nga`y Nay dda(ng
nha.c cu?a Le^ Thu+o+ng. Le^ Thu+o+ng co' to+'i nghe buo^?i
no'i chuye^.n o+? HN.

Ngay ca? tre^n NGA`Y NAY, cu~ng dda~ dda(ng nha.c cu?a
Nguye^~n Va(n Tuye^n trong so^' ba'o 122 ra nga`y 7-8-1938,
tu+'c la` 1 tha'ng tru+o+'c nha.c Le^ Thu+o+ng.

Ca? Nguye^~n Va(n Tuye^n va` Nguye^~n Va(n Co^?n lu'c a^'y
dde^`u sinh so^'ng o+? Saigon (NV Tuye^n la` ngu+o+`i
go^'c Hue^', NV Co^?n la`m dda`i pha't thanh Saigon).
Va^.y ta co' the^? ke^'t lua^.n phong tra`o Ta^n Nha.c
dda~ ddu+o+.c "khai sinh" bo+?i hai ngu+o+`i mie^`n Nam.
(Di nhie^n, tru+o+'c khi khai sinh thi` cu~ng dda~
pha?i "thai nghe'n" 9 tha'ng 10 nga`y, va` da'm co' the^?
NV Tuye^n kho^ng pha?i la` ngu+o+`i thai nghe'n dda^`u tie^n
nhu+ng ca'i ddo' thi` kho' bie^'t ! :)

Nguye^~n Va(n Tuye^n hi`nh nhu+ co`n so^'ng thi` pha?i.
Ddo.c ba'o VN ho^`i tha'ng 2/97 tha^'y co' 1 ba`i no'i
ve^` o^ng va` go.i ddi'ch danh o^ng la` "ngu+o+`i
sa'ng la^.p ra Ta^n nha.c VN". Pha?i cha(ng dda^y la`
1 pha?n u+'ng ddo^'i vo+'i chu+o+ng tri`nh "Nu+?a the^' ky?
ta^n nha.c" na(m 1994 vi` chu+o+ng tri`nh ddo' kho^ng
no'i dde^'n co^ng lao cu?a o^ng? Pha.m Duy cu~ng co^ng nha^.n
Nguye^~n Va(n Tuye^n la` ngu+o+`i sa'ng la^.p Ta^n Nha.c.
(xem homepage cu?a o^?ng o+? www.kicon.com/Phamduy/ )


Tro+? la.i Ho`n Vo.ng Phu - ca^u ke^'t cu?a HVP 3
tha^.t tuye^.t vo+`i. Co' ke? na`o tro+? ve^`
que^ hu+o+ng, ha't le^n ma` kho^ng tha^'y la.nh mi`nh,
ro+?n ga'y, tha^'y dda(ng dda('ng o+? trong mu~i ...

  Tu+` bo'ng ca^y ngo^i mo^. be^n ddu+o+`ng
  Tu+` ma'i tranh be^n ddi`nh trong la`ng
  Nguo^`n su+? xanh a^m tha^`m va^~n so^'ng
  Bao mo^'i thu+o+ng vang da^.y trong lo`ng!

A free translation:

  In the shadows of the trees
  In the tombstone by the path
  Hist'ry silently endures
  Painful echoes rend my heart.


Cheers
Tuan Pham