Ba'o VN: La~nh dda.o To^?ng Cty ddie^.n lu+.c Vie^.t nam no'i gi`?

[AnHai Doan <anhai@cs.washington.edu>]

Ba'o VN service 10/04/97
========================

Ba'o lao ddo^.ng so^' 48, nga`y 25 tha'ng 3 na(m 1996. 

LTS. Trong so^' ra nga`y 18.3.1997 (44/97), ba'o Lao ddo^.ng dda~ dda(ng tra?
lo+`i pho?ng va^'n cu?a Gia'o su+ ha` Ho.c Tra.c - Chu? ti.ch Lie^n hie^.p
ca'c ho^.i KH va` KT Vie^.t nam, phu. tra'ch To^? chuye^n gia tha^?m ddi.nh
phu+o+ng a'n ta(ng gia' d die^.n cu? Ban Va^.t gia' Chi'nh phu? va` To^?ng
co^ng ty Ddie^.n lu+.c Vie^.t nam "Ta(ng gia' ddie^.n co' du+.a tre^n nhu+~ng
co+ so+?  khoa ho.c? ". Ba`i ba'o dda~ ga^y ddu+.oc su+. quan ta^m ro^.ng ra~i
cu?a ba.n ddo.c, dda(.v bie^.t la` y' kie^'n cu?a
 Gia'o su+ Ha` Ho.c Tra.c :"mo^.t nguye^n nha^n la`m cho gia' ddie^.n cao le^n
la` do thu+.c tra.ng ye^'u ke'm cu? nga`nh ddie^.n. ". 

 Vo+'i suy nghi~ ra(`ng mo^~i la^`n ta(ng gia' ddie^.n la` mo^.t la^`n toa`n
da^n pha?i tra? ba(`ng mo^.t gia' ra^'t dda('t dde^? nga`nh ddie^.n co' co+
ho^.i tu+. nhi`n la.i nhu+~ng ye^'u ke'm cu?a chi'nh mi`nh, ba'o Lao ddo^.ng
da`nh pha^`n lo+'n trang ba'o na`y dde^? dda(ng ta?i mo^.t so^' y' kie^'n cu?a
ba.n ddo.c. Cu+o so+? cu?a cuo^.c ddo^'i thoa.i na`y la` mo^.t ie^`n dde^`
ra^'t co^ng ba(`ng :"Nga`nh ddie^.n kho^ng the^? buo^.c ngu+o+`i tie^u du`ng
pha?i tra? gia' cho nhu+~ng ye^'u ke'm cu?a chi' nh nga`nh ddie^.n. 

Ve^` vie^.c ta(ng gia' ddie^.n

La~nh dda.o To^?ng Cty ddie^.n lu+.c Vie^.t nam no'i gi`? 

Tho^ng tin ve^` vie^.c Chi'nh phu? cho phe'p tu+` nga`y 1.4.1997 se~ ta(ng
gia' ddie^.n bi`nh qua^n tu+` 600ddo^`ng/Kwh, toa`n da^n dda~ bie^'t. Tuy
nhie^n, cho dde^'n nay va^~n chu+a co' tie^'ng no'i chi'nh thu+'c cu?a nga`nh
ddie^.n. Vu+o'i mong muo^'n so+'m co' tie^'ng no'i cu?a nhu+~ng ngu+o+`i co'
tra'ch nhie^.m thuo^.c nga`nh ddie^.n tra? lo+`i co^ng lua^.n, pho'ng vie^n
ba'o Loa ddo^.ng dda~ dde^'n To^?ng Cty ddie^.n lu+.c Vie^.t nam (TCty DLVN)
sa'ng nga`y 14.3.1997, chu'ng to^i dde^'n va(n pho`ng
  TCty DLVN dde^` nghi. ddu+o+.c ga(.p Chu? ti.ch Ho^.i ddo^`ng qua?n tri.
(HDdQT) hoa(.c To^?ng GDd ve^` vie^.c ta(ng gia' ddie^.n. O^ng Cha'nh Va(n
Pho`ng ra^'t nhie^.t ti`nh ddi ba'o ca'o nhu+ng sau ddo' quay tro+? la.i tra?
lo+`i ra(`ng Chu?  ti.ch HD QT va` To^?ng GDd ca? nga`y pha?i ho.p, he.n dda^`
giu+`o chie^`u dde^'n "xem the^~ na`o". Ddu'ng 1 gio+` chie^`u, chu'ng to^i
co' ma(.t va` dde^` nghi. gio+'i ha.n cuo^.c ga(.p chi? ca^`n hoa?ng 10 phu't.
o^ng Cha'nh va(n pho`ng mo^.t la^`n nu+~a la.i n hie^.t ti`nh ddi xin y'
kie^'n la~nh dda.o nhu+ng la^`n na`y la` ca^u tra? lo+`i: "To^?ng GDd Le^
Lie^m kho^ng co' ma(.t o+? pho`ng la`m vie^.c, kho^ng tie^'p nha` ba'o
ddu+o+.c, ra^'t mong ddu+o+.c tho^ng ca?m ". Thu+.c ra. la'nh dda.o TCty DdLVN
dda~ tu +` cho^'i ga(.p go+~ va` o^ng Cha'nh Va(n pho`ng dda~ pha?i "di.ch "
mo^.t ca'ch li.ch su+. va` te^' nhi. dde^? truye^`n dda.t la.i Hai mu+o+i
phu't sau chu'ng to^i go~ cu+?a pho`ng o^ng Tha'i Phu.ng Ne^. O^ng Ne^ tie^'p
chuye^.n mo^.t ca'ch mie^~n cu+o+~ ng va` xa'c nha^.n: Du+. kie^'n tu+` nga`y
1.4.1997 ta(ng gia' ddie^.n bi`nh qua^n tu+` 600 ddo^`ng /Kwh le^n 680
ddo^`ng/Kwh nhu+ng hie^.n Thu? tu+o+'ng Chi'nh phu? chu+a ky' chi'nh thu+'c.
"Theo o^ng, vie^.c nga`nh ddie^.n dde^` nghi. ta(ng gia' ddie^.n
 nhu+ va^.y co' ho+.p ly' kho^ng?" "Ta(ng gia' ddie^.n dde^? nha(`m kha('c
phu.c ti`nh ta.ng lo^~ hie^.n nay cu?a nga`nh ddie^.n vi` gia' hie^.n ta.i
kho^ngho+.p ly'" - "o^ng co' the^? cho bie^'t chi tie^'t ve^` co+ ca'u gia'
mo+'i ma` nga`nh ddie^.n dde^ ` nghi.?" - "Khi Chi'nh phu? ky' chi'nh thu+'c,
trong cuo^.c ho.p ba'o to^i mo+'i co? the^? no'i ddu+o+.c. Muo^'n ho?i chi
tie^'t, dde^` nghi. nha` ba'o dde^'n Ban va^.t gia' Chi'nh phu? ". Cuo^.c
tie^'p xu'c ba^'t dda('c di~ cha^'m du+'t. Ddu+o+.c bie^'t , pho`ng vie^n ca'c
ba'o kha'c dda~ dde^'n vo+'i mu.c ddi'ch tu+o+ng tu+. nhu+ng la~nh dda.o TCty
DdLVN cu~ng dda' qua? bo'ng ve`e phi'a cha^n Ban Va^.t gia' Chi'nh Phu?. Co'
le~ "Ta^?u vi thu+o+.ng sa'ch" la` the^'! 

Ma^'y nga`y sau chu'ng to^i la.i dde^'n TCty DLVN dde^? ga(.p la.i hai vi.
quan chu+'c kha'c. hia vi. na`y ye^u ca^`u ddu+o+.c gia^'u te^n va` ra^'t vui
ve? tra? lo+`i pho?ng va^'n cu?a chu'ng to^i (ta^'t nhie^n trong pha.m vi ho.
ddu+o+.c pha^n co^ng phu . tra'ch). Du+o+'i dda^y la` nhu+~ng ca^u ho?i va`
tra? lo+`i. :

Nga`nh ddie^.n dde^` nghi. ta(ng gia' ddie^.n vo+'i ly' do la` dde^? ca^n
ddo^'i ta`i chi'nh? 

 Ddu'ng the^'. Gia' hie^.n ta.i va^~n tha^'p ho+n gia' tha`nh : Gia' tha`nh
bi`nh qua^n 680 ddo^`ng/Kwh (dda~ ddu+o+.c Ban Va^.t gia' Chi'nh phu? duye^.t)
nhu+ng ba'n gia' 600dd/Kwh tu+'c la` lo^~ 80dd/Kwh. Khi ta(ng gia' le^n 680
ddo^`ng/Kwh thi` mo+'i t a.m ca^n ddo^'i chu+' nga`nh ddie^.n kho^ng co'
ddu+o+.c mo^.t ddo^`ng la~i na`o. Ho+n nu+~a co' ta(ng gia' ddie^.m mo+'i co
the^m ta`i chi'nh dde^? xa^y du+.ng ca'c nguo^`n ddie^.n.

 Truo+'c dda^y nga`nh ddie^.n va^~n pha?i xa^y du+.ng nguo^`n ddie^.n sao
kho^ng co' vie^.c dde^` nghi.ta(ng gia'? Ho+n nu+~a, nga`nh ddie^.n cu~ng
ddu+o+.c vay vo^'n ODA vo+'i la~i sua^'t 0%? 

- Tru+o+'c dda^y va`i na(m mo+'i la`m mo^.t co^ng tri`nh lo+'n nhu+ng ca?
nu+'oc do^`n va`o, Nha` nu+o+'c huy ddo^.ng nga^n sa'ch va` da`nh ca'c nguo^`n
vo^'n kha'c ho co^ng tri`nh ddo'. Ba^y go+`i muo^'n xa^y du+.ng ca'c nha` ma'y
ddie^.n, nga`nh pha?it u+. vay tu+. tra?. Ma` mo^.t na(m pha?i la`m ca? chu.c
co^ng tri`nh, mo^~i co^ng tri`nh pha?i ca^`n dde^'n ca? nghi`n ty?
ddo^`ng.Co`n vay vo^'n ODA? Ve^` nguye^n ta('c, vo^'n ODA cho Chi'nh phu? ta
vay vo+'i la~i sua^'t )%, tho+`i gian 40 na(m, nhu+ng Ch i'nh phu? uy? nhie^.m
cho Bo^. Ta`i chi'nh va` Nga^n ha`ng nha` nu+o+'c ddu+'ng ra vay ro^`i cho
ca'c nga`nh vay la.i. Nga`nh ddie^.n la.i vay pha?i chi.u la~i sua^'t tu+` 6%
- 6,9%/na(m (ti'nh ba(`ng USD) va` chi? ddu+o+.c rong tho+`i ha.n 10 - 20
na(m. La~i sua^'t na`y nga`nh ddie^.n pha?i tra? cho To^?ng cu. cDda^`u tu+.
Ma(.t kha'c, nga`nh ddie^.n vay vo^'n u+u dda~i cu?a nha` nu+o+'c (na(m 1995 -
1996 la~i sua^'t 13,2%, na(m 1997 la~i sua^'t 9,7%). Vo+'i la~i sua^'t nhu+
va^.y mo^.t na(m pha?i thu gi a' ddie^.n ta(ng tre^n 13% mo+'i ddu? tra? la~i. 

 Co' y' kie^'n cho ra(`ng do nga`nh ddie^.n ye^'u ke'm, to^?n tha^'t ddie^.n
na(ng cao, sao la.i ta(ng gia' ddie^.n dde^? ngu+o+`i tie^u du`ng pha?i ga'nh
chi.u.? 

 To^?n tha^'t ddie^.n na(ng, ne^n ddu+o+.c hie^?u ro~ tu+`ng pha^`n. Co' to^?n
tha^'t ky~ thua^.t do truye^`n ta?i ddie^.n; co' to^?n tha^'t tre^n lu+o+'i
vi` thie^'t bi., ddu+o+`ng da^y cu~ na't, cha('p va'. Co`n to^?n tha^'t do a(n
ca('p ddie^.n du+o+'i
 nhie^`u hi`nh thu+'c la` nhie^`u ddie^`u dda'ng lo. Nhu+ng va^'n dde^` bao
tru`m cu?a nga`nh ddie^.n hie^.n nay la` thie^'u vo^'n. Ma^'y na(m qua nga`nh
ddie^.n dda~ ra^'t co^' ga('ng cho^'ng to^?n tha^'t ddie^.n na(ng, mo^~i na(m
gia?m xuo^'ng 1% tu+` c ho^~ to^?n tha^'t tre^n 24% - 25% nay chi? co`n tren
20%. Tru+o+'c dda^y ha`n Quo^'c to^?n tha^'t tre^n 30% sau khi dda^`u tu+ ca?i
ta.o lu+o+'i va` thie^'t bi. vo+'i so^' tie^`n ra^'t lo+'n dda~ gia?m xuo^'ng
co`n 5% - 6%. Ta la.i kha'c, bo+?i tie^`m lu+ .c ta`i chi'nh vo^ cu`ng ha.n
he.p... 

Nga`nh ddie^.n khi dde^` nghi. ta(ng gia' ddie^.n co' ti'nh dde^'n su+. a?nh
hu+o+?ng ddo^'i vo+'i kinh te^' - xa~ ho^.i? 

Co' chu+'. Kho^ng ta(ng gia' thi` kho^ng the^? ca^n ddo^'i dda^`u va`o dda^`u
ra, va` ddu+o+ng nhie^n a?nh hu+o+?ng dde^'n su+. to^`n ta.i cu?a nga`nh.
Nhu+ng ta(ng gia' thi` cu~ng a?nh hu+o+?ng dde^'n so^' ddo^ng nha^n da^n co'
thu nha^.p tha^'p, trong d do' co' vie^.c co' the^? ta(ng gia' ha`ng hoa'
co^ng nghie^.p sa?n xua^'t trong nu+o+'c.. Ddo' la` mo^.t ba`i toa'n kho'.
Nga`nh ddie^.n chi? ti'nh toa'n va` dde^` nghi. ta(ng, co`n quye^'t ddi.nh
ta(ng hay kho^ng la` Ban Va^.t gia' Chi'nh phu? va` Thu? t u+o+'ng Chi'nh
phu?...

Nhu+ va^.y chu'ng to^i cu~ng co' ddu+o+.c y' kie^'n tu+` phi'a quan chu+'c
TCty DLVN ve^` vie^.c ta(ng gia' ddie^.n. Co' mo^.t ddie^`u chu'ng to^i muo^'n
no'i the^m : Du+ lua^.n muo^'n nga`nh ddie^.n ne^n so+'m co^ng khai y' kie^'n
cu?a mi`nh ve^` va^'n d de^` nha.y ca?m lie^n quan dde^'n ddo+`i so^'ng cu?a
ha`ng chu.c trie^.u ngu+o+`i da^n. 

To^ Pha'n
---------------------------------------------------------------------------