Ba'o VN: He^'t da.y the^m, ho.c the^m/ Bo? bo^. dde^` thi, ...?

[AnHai Doan <anhai@cs.washington.edu>]

Ba'o VN service 11/04/97
=======================

Nga`nh gia'o du.c se~ co' nhu+~ng thay ddo^?i ho+.p lo`ng da^n ?

Bi'ch Ha` - Ba'o Lao ddo^.ng So^' 55 Chu? nha^.t nga`y 6 tha'ng 4 na(m 1997

Dda~ 3 tha'ng tro^i qua tu+` sau khi Ho^.i nghi. Trung u+o+ng 2 ra Nghi.
quye^'t ve^` gia'o du.c va` dda`o ta.o. Ca'c va^'n dde^` no'ng bo?ng cu?a
gia'o du.c va^~n co`n dde^?  ngo?. Ca? xa~ ho^.i ddang cho+` ddo+.i
nhu+~ng thay ddo^?i cu?a nga`nh gia'o du.c. Tru+o+'c nie^n ho.c 1997 -
1998, lie^.u nga`nh gia'o du.c se~ co' ddu+o+.c nhu+~ng quye^'t ddi.nh
ho+.p lo`ng da^n ? 

Sau Ho^.i nghi. Trung u+o+ng 2, mo^.t loa.t va^'n dde^` ca^'p ba'ch pha?i
gia?i quye^'t ngay cu~ng nhu+ mo^.t chie^'n lu+o+.c la^u da`i nha(`m
cha^'n hu+ng ne^`n gia'o du.c Vie^.t Nam dda~ ddu+o+.c dda(.t ra. Bo^. GD
va` DdT dda~ tri`nh Chi'nh phu? mo^.t ke^' hoa.ch ha`nh ddo^.ng go^`m 28
dde^` a'n lo+'n va` 11 va^'n dde^` cu.  the^? ca^`n la`m ngay. Co' the^?
tha^'y Bo^. GD va` DdT ddang ddu+'ng tru+o+'c mo^.t kho^'i lu+o+.ng co^ng
vie^.c trong ddo', muo^'n gia?i quye^'t pha?i co' su+.  pho^'i ho+.p
cha(.t che~ cu?a ca'c nga`nh va` ddi.a phu+o+ng. Tuy nhie^n, mo^.t so^'
va^'n dde^` no'ng bo?ng ma` xa~ ho^.i ddang cho+` ddo+.i phu. thuo^.c
pha^`n lo+'n va`o na(ng lu+.c quye^'t ddi.nh cu?a Bo^. GD va` DdT. 

Na.n da.y the^m, ho.c the^m tra`n lan se~ cha^'m du+'t ? 

Co' the^? no'i, ti`nh tra.ng da.y the^m, ho.c the^m hie^.n nay dda~ tro+?
tha`nh mo^.t quo^'c na.n. Tru+o+'c dda^y vie^.c da.y the^m chi? thu+.c
hie^.n du+o+'i hi`nh thu+'c phu. dda.o the^m cho nhu+~ng ho.c sinh ke'm
hoa(.c bo^`i du+o+~ng dda(.c bie^.t cho nhu+~ng ho.c sinh co' na(ng
khie^'u, nhu+ng nay, co' dde^'n 80% - 90% ho.c sinh pha?i ho.c the^m
thu+o+`ng xuye^n.  Ho.c the^m tu+` ra^'t so+'m, tha^.m chi' tu+` lo+'p
mo^.t cho dde^'n khi va`o dda.i ho.c. Hie^.n tu+o+.ng na`y dda~ bi. xa~
ho^.i va` co^ng lua^.n le^n a'n gay ga('t. Ha^.u qua? cu?a vie^.c ho.c
the^m, da.y the^m tra`n lan dda~ ro~ ra`ng. Nguye^n nha^n cu?a hie^.n
tu+o+.ng cu~ng dda~ ddu+o+.c la`m ro~. Co' the^? no'i ddo' la` do su+.
ga(.p nhau giu+~a mong muo^'n cho con ca'i ho.c gio?i cu?a ca'c gia ddi`nh
vo+'i nhu ca^`u da.y the^m dde^?  ta(ng thu nha^.p cu?a ca'c gia'o vie^n.
Nhu+ng nguye^n nha^n thu'c dda^?y cho qua' ti`nh tre^n pha't trie^?n
chi'nh la` do nga`nh gia'o du.c dda~ mo+? qua' nhie^`u ca'c tru+o+`ng
chuye^n, lo+'p cho.n, chu+o+ng tri`nh ho.c ta^.p va` che^' ddo^. thi cu+?
qua' na(.ng ne^`. 

Dde^? gia?i quye^'t ti`nh tra.ng na`y, Bo^. GD va` DdT du+. ddi.nh se~
kho^ng to^? chu+'c tru+o+`ng chuye^n o+? ca^'p tie^?u ho.c va` trung ho.c,
kho^ng to^? chu+'c lo+'p cho.n o+?  ta^'t ca? ca'c ca^'p. Ddo^'i vo+'i
ca'c tru+o+`ng chuye^n ddang hoa.t ddo^.ng to^'t hie^.n nay se~ to^?
chu+'c tha`nh ca'c tru+o+`ng co' cha^'t lu+o+.ng cao. Ho.c sinh o+? ca'c
tru+o+`ng na`y ddu+o+.c hu+o+?ng mo^.t chu+o+ng tri`nh gia'o du.c toa`n
die^.n chu+' kho^ng chi? ta^.p trung va`o ca'c mo^n chuye^n. Chu+o+ng
tri`nh ho.c ta^.p se~ ddu+o+.c ra` soa't la.i dde^?  tra'nh qua' ta?i. 
Ddo^.i ngu~ gia'o vie^n se~ ddu+o+.c bo^`i du+o+~ng dde^? na^ng cao hie^.u
qua? le^n lo+'p. Qua?n ly' cha(.t che~ qua' tri`nh da.y tre^n lo+'p,
cho^'ng ho.c bo+'t, la`m sao dda?m ba?o chu+o+ng tri`nh ho.c dde^? ho.c
sinh kho^ng pha?i ho.c the^m. Bo^. GD va` DdT du+. ddi.nh se~ ca^'m vie^.c
da.y the^m hoa`n toa`n o+? ca^'p tie^?u ho.c hoa(.c quy ddi.nh cu.  the^?
nhu+~ng hi`nh thu+'c da.y the^m ddu+o+.c phe'p. Tuy nhie^n ve^` va^'n
dde^` na`y, Bo^. GD va` DdT co`n ba(n khoa(n vi` se~ ddo^.ng cha.m dde^'n
thu nha^.p the^m cu?a gia'o vie^n. 

Trong cuo^.c ho.p cu?a Bo^.  GD va` DdT vo+'i pho' chu?  ti.ch ca'c ti?nh
va` tha`nh pho^' trong toa`n quo^'c nga`y 29.3.1997 vu+`a qua, Pho' Thu? 
tu+o+'ng Nguye^~n Kha'nh dda~ dde^` ca^.p dde^'n va^'n dde^` na`y. Pho'
Thu? tu+o+'ng ye^u ca^`u Bo^. GD va` DdT pha?i co' quye^'t ddi.nh ngay
trong tha'ng 4, la`m sao tru+o+'c nie^n ho.c 1997-1998 pha?i co' mo^.t
su+. chuye^?n bie^'n ro~ re^.t, na.n da.y the^m ho.c the^m tra`n lan pha?i
cha^'m du+'t, Bo^. GD va` DdT kho^ng ne^n do du+.. Ddo^'i vo+'i vie^.c
la^.p la.i ky? cu+o+ng trong nha` tru+o+`ng no'i chung,
 Pho' Thu? tu+o+'ng no'i ca'c tru+o+`ng, ca'c ddi.a phu+o+ng co' the^?
tu+. gia?i quye^'t kho^ng ca^`n pha?i cho+` nhu+~ng chi? thi. cu?a trung
u+o+ng. Vi' du., ca'c ha`ng qua'n mo.c le^n ra^'t nhie^`u trong va` quanh
ca'c nha` tru+o+`ng, mo^i tru+o+`ng cho ca'c te^. na.n xa~ ho^.i, dda(.c
bie^.t la` ma tuy' ca^`n pha?i de.p bo? ngay. 

Che^' ddo^. thi cu+? se~ thay ddo^?i

Tru+o+'c nie^m ho.c 1997 - 1998, Bo^. GD va` DdT dda~ co' mo^.t thay
ddo^?i ti'ch cu+.c la` bo?  bo^. dde^` thi trong vie^.c ra dde^` thi va`o
ca'c tru+o+`ng dda.i ho.c.  Tie^'p theo, Bo^. du+.  ddi.nh se~ thu+.c
hie^.n mo^.t loa.t ca'c ca?i ca'ch che^' ddo^. thi to^'t nghie^.p thi
chuye^?n ca^'p. Du+. kie^'n se~ ke^'t ho+.p hai ky` thi tuye^?n sinh va`
thi to^'t nghie^.p la`m mo^.t.  Nhu+ va^.y se~ tie^'t kie^.m chi phi' cho
Nha` nu+o+'c va` nha^n da^n. Ha.n che^' ddu+o+.c vie^.c ho.c the^m. Dda^y
co' le~ la` tin mu+`ng cho ca'c gia ddi`nh ba^'y la^u nay va^n lo la('ng
vi` con ca'i ha^`u nhu+ kho^ng ddu+o+.c nghi?  he`. Ca'c ky` thi to^'t
nghie^.p thu+o+`ng to^?  chu+'c va`o cuo^'i ho.c ky` 2, co`n ca'c ky` thi
chuye^?n ca^'p va` thi tuye^?n va`o ca'c lo+'p cho.n, lo+'p chuye^n
thu+o+`ng to^? chu+'c va`o giu+~a hoa(.c cuo^'i he`. Nhu+ va^.y, ma(.c du`
quy ddi.nh he` ddu+o+.c nghi? 3 tha'ng nhu+ng pha^`n lo+'n ho.c sinh chi?
ddu+o+.c nghi? 1 tha'ng, tha^.m chi' chi? ddu+o+.c 1 - 2 tua^`n. Ddo^'i
vo+'i ca'c ky` thi to^'t nghie^.p, Bo^. GD va` DdT cu~ng co' ke^' hoa.ch
dda'nh gia' du+.a va`o ke^'t qua? thi va` ke^'t qua?  dda'nh gia'
thu+o+`ng xuye^n. Dde^? tra'nh ho.c le^.ch, ca'c ky` thi to^'t nghie^.p
pho^?  tho^ng se~ ba('t buo^.c thi 8 mo^n... Tru+o+'c ma('t, na(m ho.c
1997 quye^'t ddi.nh thi 5 mo^n, na(m ho.c 1998 se~ thi 6 hoa(.c 7 mo^n.
Ddo^`ng tho+`i vo+'i vie^.c ta(ng ca'c mo^n thi, tho+`i lu+o+.ng la`m ba`i
thi se~ gia?m bo+'t. Quye^'t ddi.nh la`m nhe. che^' ddo^. thi cu+?, gia?m
bo+'t ca'c ky` thi dda(.c bie^.t la`m ha`i lo`ng ca'c ti?nh mie^`n nu'i.
Giao tho^ng kho' kha(n, ddie^`u kie^.n va^.t cha^'t thie^'u tho^'n, no+i
o+? qua' xa tru+o+`ng ho.c, vie^.c to^? chu+'c ra qua' nhie^`u ky` thi
nhu+ tru+o+'c dda^y la` mo^.t vie^.c ra^'t kho' thu+.c hie^.n cho ca?
gia'o vie^n va` ho.c sinh mie^`n nu'i. Trong dde^` a'n la^.p la.i ky?
cu+o+ng trong tru+o+`ng ho.c, Bo^. GD va` DdT co' dde^` ra mo^.t so^'
bie^.n pha'p cho^'ng hie^.n tu+o+.ng tie^u cu+.c trong thi cu+?  hie^.n
nay. To^? chu+'c Ho^.i ddo^`ng thi lie^n tru+o+`ng, ddo^?i 100% gia'm thi. 
coi thi, ta(ng cu+o+`ng ca'c bie^.n pha'p thanh tra thi. Ddie^`u ma` xa~
ho^.i cho+` ddo+.i nga`nh gia'o du.c la` loa.i bo? ddu+o+.c na.n photocopy
tra`n lan trong ca'c tru+o+`ng ho.c hie^.n nay.  Kho^ng chi? trong ca'c
ky` thi tuye^?n sinh hay to^'t nghie^.p ma` trong toa`n bo^. ca'c ba`i
thi, kie^?m tra thu+o+`ng xuye^n. 

Chi phi' ho.c ddu+o+`ng

Che^' ddo^. ho.c phi' va` ca'c khoa?n chi phi' ho.c ddu+o+`ng hie^.n nay
ra^'t ba^'t ho+.p ly'.  Khoa?n ho.c phi' chi'nh thu+'c Nha` nu+o+'c thu
ddu+o+.c ra^'t tha^'p so vo+'i nga^n sa'ch dda^`u tu+ cho gia'o du.c,
trong khi ddo' ca'c gia ddi`nh va^~n pha?i chi phi' qua' nhie^`u cho
vie^.c ho.c ta^.p cu?a con em. Pho' thu? tu+o+'ng Nguye^~n Kha'nh dda~
dde^` nghi. Bo^. GD va` DdT ngay trong nie^n ho.c na`y pha?i co' ca'c
bie^.n pha'p thu+.c hie^.n nghie^m tu'c che^' ddo^.  thu tie^`n o+? ca'c
tru+o+`ng ho.c.  Ca'c tru+o+`ng pho^? tho^ng chi? ddu+o+.c thu 3 khoa?n
cu?a ho.c sinh la` : tie^`n ho.c phi', tie^`n le^. phi' tuye^?n sinh, le^.
phi' thi ; tie^`n ddo'ng go'p xa^y du+.ng tru+o+`ng ho.c va` tie^`n ta.p
di.ch (phu.c vu. chi'nh ngu+o+`i ho.c nhu+ tro^ng xe dda.p, ve^. sinh,
ddun nu+o+'c uo^'ng, tie^`n ddie^.n, nu+o+'c...). Ngoa`i 3 khoa?n tre^n,
tuye^.t ddo^'i kho^ng ddu+o+.c thu the^m ba^'t ky` mo^.t khoa?n na`o kha'c
nhu+ tie^`n ba?o hie^?m y te^', ba?o hie^?m tha^n the^?, tie^`n tham quan,
tie^`n may ddo^`ng phu.c... N na(m ho.c vu+`a qua, co' no+i ho.c sinh dda
pha?i thu dde^'n ga^`n 20 khoa?n tie^`n. 

Bo^. GD va` DdT ddang chua^?n bi. mo^.t khung ho.c phi' mo+'i tre^n
nguye^n ta('c kho^ng thu bi`nh qua^n, a'p du.ng mo^.t da?i ro^.ng dde^? 
ta(ng thu ddo^'i vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i co' kha?  na(ng ddo'ng go'p o+?
ca'c vu`ng kha'c nhau trong ca? nu+o+'c. Se~ co' che^' ddo^.  mie^n ho.c
phi' cho ho.c sinh, sinh vie^n tru+o+`ng su+ pha.m, mie^n gia?m ho.c phi'
cho nhu+~ng ngu+o+`i thuo^.c die^.n chi'nh sa'ch xa~ ho^.i. Kho^ng dde^?
ba^'t ky` mo^.t ho.c sinh, sinh vie^n nghe`o ho.c gio?i na`o pha?i bo?
ho.c vi` kho^ng co' tie^`n ddo'ng ho.c phi'. Nhi`n chung chi'nh sa'ch la`
ta(ng thu cu?a nhu+~ng ngu+o+`i co' ddie^`u kie^.n, gia?m thu va` ta.o
mo.i ddie^`u kie^.n cho ho.c sinh nghe`o. 

Co' the^? tha^'y la` Bo^. GD va` DdT dda~ co' mo^.t bu+o+'c chua^?n bi.
ti'ch cu+.c dde^? trie^?n khai Nghi. quye^'t trung u+o+ng 2.  Va^'n dde^`
la` tru+o+'c mo^.t kho^'i lu+o+.ng co^ng vie^.c be^` bo^.n nhu+ va^.y,
na(ng lu+.c gia?i quye^'t cu?a Bo^. GD va` DdT dde^'n dda^u ?  Pho' Thu?
tu+o+'ng cung dda~ nha('c nho+? Bo^. GD va` DdT pha?i to^? chu+'c la.i
bo^. ma'y qua?n ly' sao cho hie^.u qua?.  Trong cuo^.c ho.p cu?a Bo^.  GD
va` DdT vo+'i ca'c pho' chu? ti.ch ca'c ti?nh tha`nh trong toa`n quo^'c
29.3 vu+`a qua, Bo^. tru+o+?ng Tra^`n Ho^`ng Qua^n co' kie^?m ddie^?m
ra(`ng, n ye^'u ke'm cu?a nga`nh gia'o du.c tho+`i gian qua pha^`n na`o do
nga`nh dda~ bo? lo+~ hai co+ ho^.i ba(`ng va`ng la` Dda.i ho^.i Dda?ng
la^`n thu+' VII va` Nghi. quye^'t 4 cu?a khoa' 7 coi khoa ho.c gia'o du.c
la` quo^'c sa'ch ha`ng dda^`u. Dda^y la` co+ ho^.i ba(`ng va`ng la^`n
thu+' 3, hy vo.ng Bo^. GD va` DdT se~ co' nhu+~ng bie^.n pha'p cu+o+ng
quye^'t thu+.c hie^.n ngay nhu+~ng dde^` a'n ho+.p lo`ng da^n, tu+`ng
bu+o+'c cha^'n hu+ng ne^`n gia'o du.c Vie^.t Nam. 
-------------------------------------------------------