[truye^.n cuo^'i tua^`n] Chuye^.n ca'i gie^'ng tho+i la`ng Cha`nh

[AnHai Doan <anhai@cs.washington.edu>]

Trie^.u Bo^n

Chuye^.n ca'i gie^'ng tho+i la`ng Cha`nh


Mo^~i thie^n ta`i dde^`u tu+. ti`m cho mi`nh mo^.t lo^'i rie^ng dde^?
ddi to+'i vinh quang. O^ng la~o Ky? la`ng Cha`nh la` mo^.t trong
nhu+~ng tru+o+`ng ho+.p xua^'t chu'ng nhu+ va^.y. 

Co' ddie^`u, o^ng la~o kho^ng pha?i la` mo^.t thie^n ta`i ve^` va(n
chu+o+ng, thie^n va(n, va^.t ly', toa'n ho.c, ho'a ho.c... ma` la`
mo^.t thie^n ta`i ve^` dda`o gie^'ng tho+i. 

Gie^'ng tho+i o+? la`ng Cha`nh nhie^`u vo^ thie^n lu?ng, nhu+ng ta^'t
ca? dde^`u cho mo^.t thu+' nu+o+'c va`ng va`ng ga.ch cua, chua si't
vi. phe`n, tanh ngo`m mu`i gi? sa('t. Nu+o+'c a^'y ta('m cho lo+.n,
lo+.n cu~ng che^, ddu+`ng no'i ta('m gia(.t, na^'u nu+o+'ng cho
ngu+o+`i. Va^.y ne^n da^`n da` nhu+~ng ca'i gie^'ng bi. bo? hoang.
Pha?i la^'p ddi. Da^n la`ng Cha`nh dda`nh quay la.i vo+'i nu+o+'c ao
be`o. Ai sa.ch se~ ho+n, pha?i ba(ng ddo^`ng va` leo nu'i dde^? ga'nh
nu+o+'c ta^.n ngoa`i so^ng Go. 

Ca'i na(m tro+`i la`m ma^'t mu`a, qua^n Nha^.t ba('t dda^`u pha' lu'a
tro^`ng dday, ngu+o+`i che^'t ddo'i thu+a ca? la`ng, tie^'p theo la`
che^'t di.ch ta?. Mo^.t tay o^ng Ky? la^`n lu+o+.t cho^n ca^'t cho
ddu+'a con ga'i nho?, ddu+'a con trai lo+'n, ro^`i dde^'n vo+. o^ng.
Bo^~ng cho^'c o^ng tro+? tha`nh ke? bo+ vo+, vo+'i ca'i gia ta`i
go^`m mo^.t ne^'p nha` tranh vo+'i i't ca'i ba't sa`nh, no^`i dda^'t,
va('ng ho+i ngu+o+`i, mo^'c meo. Chie^`u chie^`u o^ng Ky? ra na(`m
va^.t va~ giu+~a ba ngo^i mo^. lie^`n ke^` be^n nhau ma` ga`o kho'c:
"Cho tao ddi vo+'i. Bo+' me. con nha` bay! Tao co' te^. ba.c gi` ma`
bay ba('t tao o+? la.i mo^.t mi`nh?..." 

Ba^'y gio+` o^ng Ky? mo+'i ngoa`i ba mu+o+i tuo^?i mo^.t chu't. O^ng
tha^.t lo`ng muo^'n che^'t theo vo+. con. Kho^'n no^~i, la~o tro+`i
vo^'n thi'ch cho+i khoa?nh vo+'i con ngu+o+`i. Nghe tie^'ng ke^u xe'
lo`ng cu?a o^ng Ky?, la~o tro+`i be`n tha? xuo^'ng cho o^ng mo^.t
ca'i phao ca^'p cu+'u. A^'y la` ca'i khoa?nh kha('c cho+'p lo'e ddu?
dde^? o^ng nha^.n ra mo^.t ta`i na(ng ba^?m sinh cu?a mi`nh, mo^.t
con ddu+o+`ng so^'ng, va` tro+? tha`nh ngu+o+`i danh tie^'ng. 

Sau dda^.n na.n di.ch ta? hoa`nh ha`nh, ngu+o+`i ta dda^m ra ngo+`
vu+.c nhu+~ng nguo^`n nu+o+'c chung cha. o+? so^ng Go va` o+? ca'c ao
be`o. Ho. cho ra(`ng na.n di.ch chi'nh tu+` ddo' ma` ra. Nhu+~ng nha`
du+ da? mie^'ng a(n la.i nghi~ dde^'n chuye^.n dda`o gie^'ng du`ng
rie^ng cho gia ddi`nh. Tho^i thi`, cha(?ng tha` chi.u uo^'ng nu+o+'c
va`ng phe`n va^~n co`n ho+n ca'i tha?m ca?nh ngu+o+`i che^'t kho^ng
co`n ngu+o+`i ddi cho^n. 

Mo^.t ho^m so+'m sang he`, tro+`i dda^'t oi no^`ng ngo^.t nga.t, o^ng
Ly' Cu+. cho^'ng ba toong dde^'n nha` o^ng Ky?. Ly' Cu+. kho^ng va`o
nha`, ddu+'ng giu+~a sa^n do^~ dda^`u ba toong co^.p co^.p xuo^'ng
dda^'t, ha('ng gio.ng: 

- Chu' Ky? co' nha` kho^ng? Ra to^i ba?o. 

Ky? cha.y ra, cha('p hai tay tru+o+'c bu.ng: 

- Thu+a ba'c Ly'. Ba'c go.i to^i co' vie^.c gi`? 

- Pha?i nhi'ch nha('c tay cha^n le^n. Na(`m dda^'y ma` kho'c, lie^.u
co' uo^'ng nu+o+'c ma('t ca^`m ho+i ddu+o+.c kho^ng? 

- Thu+a ba'c Ly'. To^i co' co`n vie^.c gi` nu+~a dda^u. 

- Co' vie^.c mo+'i dde^'n ti`m chu'. Mai le^n to^i so+'m. 

- Thu+a ba'c Ly'. Nhu+ng la` vie^.c gi` chu+' a.? 

- To^i muo^'n moi la.i ca'i gie^'ng ngoa`i vu+o+`n. Le~ ra, to^i sai
bo.n tha(`ng Ta?n, tha(`ng Vu+o+.c. Nhu+ng to^i vo+'i chu' du` sao
cu~ng la` cho^~ ho. ha`ng. Chu' hie^?u chu+a? 

Sa'ng ho^m sau, Ky? ddo'ng ca'i kho^' va?i na^u ra'ch ho+? mo^ng,
dde^'n nha` Ly' Cu+.. Ky? cha('p tay sau lu+ng, lu+~ng thu+~ng da.o
kha('p vu+o+`n tru+o+'c, vu+o+`n sau, ve? ma(.t ra^'t tra^`m nga^m.
Ly' Cu+. ddi be^n ca.nh, thi?nh thoa?ng la.i chi? tay, ho?i: 

- Dda`o du+o+'i go^'c du+`a kia ki`a? 

Ky? la('c dda^`u: 

- Kho^ng. 

- Hay o+? ca.nh bo+` ao? 

- Kho^ng. 

- Thi` o+? cha^n gia`n tra^`u. 

Ky? pha't ca'u. Ddo' la` bie^?u hie^.n cu?a con ngu+o+`i co' hie^?u
bie^'t sa^u sa('c ddang mie^~n cu+o+~ng pha?i tie^'p chuye^.n vo+'i
mo^.t ke? ngo+' nga^?n. 

- Ba'c Ly' ddu+`ng no'i nu+~a. Dde^? to^i nghi~! 

Ly' Cu+. mo?i cha^n, va`o sa^.p ngo^`i vi't cong ca'i xe ddie^'u
ca`nh cha^u, ri't thuo^'c la`o tanh ta'ch. Lu'c sau Ky? bu+o+'c va`o,
ngang nhie^n ngo^`i le^n sa^.p, ca'i da'ng co ro khu'm nu'm cu?a ke?
dda^`y to+' vu.t bie^'n ma^'t. Ky? rung ddu`i no'i ddu?ng ddi?nh: 

- Chi? so+. ba'c kho^ng co' gan nghe theo lo+`i to^i. 

Ly' Cu+. nga^?ng le^n, bo? qua cho ca'ch no'i xa^'c la'o cu?a tha(`ng
em ho. kho^' ra'ch, co' le~ vi` lu'c ddo' trong ma('t Ky? co' ca'i
gi` ra^'t la., la^'p lo'e nhu+ ma('t ngu+o+`i ddang le^n ddo^`ng. 

- Chu' ddi.nh dda`o o+? dda^u? 

- Cho^~ kia ki`a - Ky? ra go'c sa^n ga.ch, no+i Ly' Cu+. dda(.t mo^.t
ho`n non bo^. cao ngang vai, be^n du+o+'i co' khe nu+o+'c nuo^i ca'
ca?nh - Nha` na`y mo^~i cho^~ a^'y la` ddu+o+.c, ba'c Ly' a.. 

Ly' Cu+. qua('c ma('t: 

- Ma`y ba?o tao dda`o sa^n le^n? 

Ky? ddie^`m nhie^n ga^.t dda^`u: 

- Kho^ng dda`o sa^n, thi` chi.u a(n nu+o+'c tho^'i. Tu`y ba'c. 

- Cha(?ng le~ kho^ng co`n cho^~ na`o kha'c? 

Ky? ddu+'ng da^.y ke'o la.i va.t kho^', ddi.nh ra ve^`. Ky' Cu+.
vu+`a muo^'n vung ba toong phang va`o dda^`u Ky? vu+`a muo^'n giu+~
Ky? la.i ba`n tie^'p. Tu+` thuo+? hai ddu+'a cu`ng dda'nh kha(ng,
dda'nh u` vo+'i nhau, lo+'n le^n ngu+o+`i tro+? tha`nh o^ng ly'
tru+o+?ng, ngu+o+`i ra'ch ru+o+'i ddo'i kha't suo^'t ddo+`i, tha^.t
ti`nh Ly' Cu+. va^~n co' chu't ne^? tro.ng ca'i ti'nh suy nghi~
tha^'u dda'o, kha(?ng kha'i, ma` la.i khe'o tay khe'o cha^n cu?a Ky?. 

- Ha(~ng moi ca'i gie^'ng cu~ dda~ - Ly' Cu+. di.u gio.ng - Da.o no.
chu'ng no' mo+'i la^'p non nu+?a gie^'ng tho^i ma`. Moi dda^'t le^n,
pha't do.n ca^y co? chung quanh, mu'c he^'t nu+o+'c cu~ ddi... 

Ky? pha^?y tay: 

- Vie^.c a^'y ba'c Ly' sai ngu+o+`i kha'c. To^i kho^ng bo~ la`m. 

Ky? no'i, va` bu+o+'c qua ngu+o+~ng cu+?a. Ly' Cu+. go.i gia^.t: 

- Chu' co' cha('c la` dda`o sa^n le^n thi` ddu+o+.c nu+o+'c trong? 

- Kho^ng ddu+o+.c to^i co`n no'i la`m gi`? 

- He^~ sai, thi` sao? 

- Thi` ba'c Ly' cu+' ba('t dde^`n. 

Ly' Cu+. nhe^'ch mo^i cu+o+`i: 

- Ba('t dde^`n ca'i kho^' ra'ch cu?a chu' a`? Tho^i ddu+o+.c. Cho
chu' dda`o, dda`o kho^ng xong pha?i la^'p gia?. La`m ngay ho^m nay
chu+'? 

- Chu+a. 

- Ddo+.i gi` nu+~a? 

- Ba'c Ly' cho to^i va`i dda^'u ga.o, mo^.t bo+ muo^'i. To^i pha?i
a(n no ma^'y bu+~a mo+'i ca^`m xe?ng ddu+o+.c. Mo^.t khi to^i dda~
la`m, la` la`m ky` xong. Mo^.t mi`nh to^i. Ca^'m ai ddo^.ng tay va`o. 

Sa'ng ho^m sau, lu'c ma(.t tro+`i la^'p lo' sau lu~y tre, Ky? thay
ca'i kho^' da`i ba(`ng ca'i kho^' ddoa.n thu?ng lo^~ cho^~ ma(.t
sa`ng, chi'nh thu+'c ba('t tay va`o vie^.c, Ly' Cu+. nhi`n Ky? suo^'t
tu+` dda^`u to+'i cha^n. Nhu+~ng ca'nh tay, o^'ng cha^n ve^u vao,
ta^'m lu+ng tra^`n mo'p la.i, dde^'m ddu+o+.c tu+`ng de? xu+o+ng
su+o+`n. 

- Chu' kho?e chu+a? 

Ky? kho^ng tra? lo+`i, ba?o Ly' Cu+. ddu+a cho mi`nh ca'i xe?ng va`
con dao ru+.a. Ky? na('m hai ba`n tay va`o ca'i xe?ng, la`m ddo^.ng
ta'c dda`o, ha('t, u+o+'m thu+?, ca^`m dao pha.t nga('n bo+'t, la.i
pha.t the^m khu'c nu+~a, ro^`i nha(`m tru'ng ma.ch vu+~a ba^.p
lu+o+~i xe?ng tha^.t ma.nh, ba^?y tung vie^n ga.ch dda^`u tie^n le^n. 

Ly' Cu+. cu~ng co+?i tra^`n, qua^`n la' to.a may ba(`ng va?i ta^y
tra('ng la^.n ma^'y vo`ng tru+o+'c bu.ng, tay phe pha^?y ca'i qua.t
gia^'y phe^'t nhu+.a qua? ca^y dden bo'ng nhu+ su+`ng, ddu+'ng xem
Ky? la`m. Ddo^.t nhie^n Ly' Cu+. ba^.t cu+o+`i, ga^.p qua.t la.i
tha`nh khu'c ga^.y, ca^`m tro? va`o ca'i bi`u co' ma^'y so+.i lo^ng
loa(n xoa(n tho`i ra cho^~ kho^' ra'ch cu?a Ky?. 

- Chu' ma`y ti`m ddu'ng ma.ch nu+o+'c trong, to^i dda~i chu' ha(?n
bo^. qua^`n a'o mo+'i, vo+'i ddo^i kho^' da`i ba(`ng ddu~i. Ca'i
kho^' kia, vu+'t qua'ch ddi. 

Kho^ng dde^? y' to+'i lo+`i hu+'a cu?a o^ng Ly' tru+o+?ng, ta^m tri'
Ky? do^`n he^'t va`o lu+o+~i xe?ng. Loa'ng sau dda'm ga.ch tre^n sa^n
dda~ bi. la^.t tung. Lu+o+~i xe?ng cu?a Ky? xe'n ngo.t he^'t lo+'p
dda^'t ma`u, dde^'n lo+'p dda^'t pha, dda^'t dden, ro^`i dda^'t se't
va`ng... 

Ma(.t tro+`i le^n cao, Ly' Cu+. va`o sa^.p ri't thuo^'c la`o, chie^u
ho+'p nu+o+'c che` xanh, phe pha^?y qua.t nhi`n ra ddo^'ng dda^'t
dda~ vo+` vo+` mo^.t go'c sa^n. Ca'i cho?m dda^`u cu?a Ky? kho^ng
tha^'y dda^u nu+~a, chi? tha^'y nhu+~ng la't dda^'t du+o+'i ha('t
tuo^n le^n nhu+ ca'i vo`i phun he^'t su+'c tha^`n ti`nh. 

Lie^`n ma^'y nga`y, Ky? la^`m li` nhu+ ngu+o+`i ca^m. Khi na`o me^.t
qua', hoa(.c kha't nu+o+'c, Ky? mo+'i go.i ngu+o+`i tha? thang leo
le^n ma(.t dda^'t mo^.t lu'c. Ca'i ho^' Ky? dda`o dda~ sa^u la('m,
nhi`n xuo^'ng tha^'y to^'i om, nhu+ng nhu+~ng la't dda^'t du+o+'i
ddo' ha('t le^n va^~n kho^ kho^'c. The^' la` giu+~a vo+. cho^`ng Ly'
Cu+. no^? ra chuye^.n om xo`m. Ba` Ly' ri?a ro'i cho^`ng: 

- Gia' no' ddo`i cuo^'c mo^` cuo^'c ma? nha` na`y le^n, tha^`y cu~ng
chi.u hay sao? 

O^ng Ly' he't le^n: 

- Cuo^'c ca'i ma? bo^' ma`y. Cuo^'c sao ddu+o+.c mo^` ma? nha` tao! 

- Chu+a bie^'t ma? bo^' ddu+'a na`o. No' sa('p dda`o sa^.p ca'i sa^n,
co' ma` bu' c... no'! 

- No' kho^ng ti`m ddu+o+.c ma.ch nu+o+'c trong, tao cho^n so^'ng no'
luo^n dyu+o+'i ddo'. Cho^n so^'ng ca? ma`y! 

- Tha'ch dda^'y! 

- Tha'ch ha?? - o^ng Ly' vo+ ca'i ba toong, nghie^'n ra(ng ken ke't -
Tha'ch na`y!... 

Ba` Ly' bo? cha.y, da^~m pha?i va'y, nga~ la(n ra he` sa^n, na(`m
gia^~y dda`nh dda.ch, mie^.ng tru tre'o: - "O^'i la`ng tre^n xo'm
du+o+'i. Tha(`ng Ly' Cu+. ddang ga^y a'n ma.ng, la`ng nu+o+'c
o+i!..." Ly' Cu+. pha't hoa?ng, xa(m xa(m cha.y ra mie^.ng gie^'ng
me^'u ma'o: 

- Ky? o+i la` Ky?. Chuye^'n na`y ma`y gie^'t tao ro^`i. 

Kho^ng nghe tie^'ng dda'p la.i, chi? tha^'y nhu+~ng la't dda^'t va^~n
tu+` du+o+'i ho^' sa^u vun vu't ha^'t le^n. To^'i mi.t Ky? mo+'i
du+`ng tay. 

Sa'ng ho^m sau kho^ng tha^'y Ky? dde^'n dda`o tie^'p, Ly' Cu+. ca`ng
bi. ba` vo+. nhie^'c mo'c nhu+ du+'t tu+`ng ma?ng thi.t. Ly' Cu+.
go.i ma^'y tay tua^`n ddinh mang ga^.y, tay thu+o+'c, da^y thu+`ng
ro^`i ddi'ch tha^n da^~n dda^`u ddi bao va^y nha` Ky?. 

- Pha?i cho no' nhu+` xu+o+ng - Ly' Cu+. no'i vo+'i dda'm tua^`n
ddinh - Ddu+'a na`o nhe. tay tao ba?o! 

Nghe tie^'ng cha^n ngu+o+`i ra^.m ri.ch quanh nha`, Ky? va^~n na(`m
tre^n chie^'c cho~ng tre ho?i vo.ng ra: 

- Ai dda^'y? 

Mo^.t ga~ tua^`n ddinh ba^'t tha^`n dda.p tung ta^'m lie^'p che
cu+?a, a^.p va`o be? qua(.t hai tay Ky? ra sau. Ly' Cu+. gia^.t ca'i
tay thu+o+'c go^~ lim trong tay ga~ kha'c, ba^.m mo^i gio+ tha(?ng
ca'nh tay ddi.nh bo^? xuo^'ng dda^`u Ky?. Nhu+ng Ly' Cu+. bo^~ng
gia^.t mi`nh chu`n tay vi` tie^'ng qua't sa('c la.nh cu?a Ky?: 

- Ddu+`ng ddo^.ng va`o to^i! 

- Ma`y... ma`y lu+`a tao - Ly' Cu+. ho^?n he^?n - Ma`y pha?i che^'t! 

- To^i lu+`a ca'i gi` ba'c. Ba'c Ly'? 

- Lu+`a ca'i gi` ha? - Ly' Cu+. ri't le^n - Nu+o+'c dda^u? Nu+o+'c
dda^u? 

Ky? tho+? pha`o, kho^ng gia^'u he^'t su+. khinh bi?: 

- Tu+o+?ng chuye^.n gi`! Ve^` xem co' nu+o+'c hay chu+a? Chu+a co',
ha~y quay la.i ma` gie^'t, ma` xe', ma` a(n thi.t ngu+o+`i ta! 

Ly' Cu+. ba?o ma^'y tay tua^`n ddinh tro'i Ky? va`o co^.t nha` dde^?
Ky? kho?i tro^'n, xong ha('n la^.t dda^.t cha.y ve^` nha`, vu+o+n
co^? nhi`n xuo^'ng dda'y gie^'ng. Tha^'y a'nh nu+o+'c la^'p loa'ng
du+o+'i ddo', ha('n go.i vo+. la^'y ga^`u ra, no^'i da^y tha^.t da`i,
mu'c thu+? le^n xem. Qua? nhie^n ddu+o+.c mo^.t ga^`u nu+o+'c trong
va('t. Ly' Cu+. ghe' mu~i ngu+?i, uo^'ng u+`ng u+.c ma^'y ngu.m
lie^`n. Ly' Cu+. ke'o va.t a'o lau nhu+~ng gio.t nu+o+'c long lanh
du+o+'i ca(`m, ha? he^ no'i vo+'i vo+.: 

- Nu+o+'c the^' na`y mo+'i la` nu+o+'c chu+'. Suy't nu+~a to^i gie^'t
oan ma^'t chu' a^'y... 

Co^ng ba(`ng ma` no'i, Ly' Cu+. kho^ng pha?i la` ke? nuo^'t lo+`i
hu+'a. Khi lo`ng gie^'ng ddu+o+.c ke` dda', tha`nh gie^'ng ddu+o+.c
xa^y xong, Ly' Cu+. dda~ khoa?n dda~i ngu+o+`i em ho. nghe`o kho'
cu?a mi`nh mo^.t bu+~a ru+o+.u thi.t no ne^. Xong, Ly' Cu+. co`n
ta(.ng Ky? mo^.t thu'ng ga.o ngon, ba quan tie^`n ke~m, va` ba mu+o+i
vuo^ng ddu~i to^'t, thu+`a tha~i cho Ky? may mo^.t bo^. qua^`n a'o
mo+'i va` xe' ra la`m the^m mo^.t ddo^i kho^' da`i. 

Ngu+o+`i kha('p vu`ng Cha`nh lu~ lu+o+.t ke'o nhau dde^'n xem ca'i
gie^'ng nu+o+'c vu+`a trong veo vu+`a ngo.t li.m cu?a nha` o^ng Ly'
Cu+.. Tie^'ng tho+m kho^ng ca'nh ma` bay to+'i tai quan cha'nh, quan
ha`n, to+'i ta^.n quan tri phu?. Vo+'i ca'i ca'n xe?ng nga('n mo^.t
ma^?u, vo+'i bo^. qua^`n a'o ddu~i dde.p dde~, Ky? thung dung lui
to+'i ca'c cu+?a quan, ddo^? mo^` ho^i tro^.n la^~n nie^`m say me^
hu+'ng thu' ra ma` mang nhu+~ng chu't bo^?ng lo^.c hie^'m hoi ve^`. 

Mo^~i la^`n ddu+o+.c tra? co^ng, hoa(.c ddu+o+.c ban thu+o+?ng ga.o
thi.t, Ky? dde^`u dda(.t le^n ba`n tho+`, tha('p hu+o+ng, si` su.p
kha^'n va'i, nu+o+'c ma('t la~ cha~ thu+o+ng nho+' "ba me. con nha`
no'" cha(?ng co`n so^'ng dde^'n ba^y gio+`. 

Cu~ng tu+` ddo', ha^`u nhu+ Ky? va('ng nha` quanh na(m. Ca'i gie^'ng
na`y dda`o chu+a xong dda~ na(m ba^?y nha` nga^'p nghe' mo+`i Ky?
dde^'n dda`o nhu+~ng ca'i gie^'ng kha'c. Lu+o+~i xe?ng mang tu+` nha`
Ly' Cu+. ddi, chi? ddu+o+.c da(m ba tha'ng dda~ mo`n ta^.n chuo^i. 

Ca'i ho^m Ky? xuo^'ng cho+. ti?nh sa('m lu+o+~i xe?ng mo+'i, ngo+~
dda^u the^' gian na`y sa('p vo+~ tung vi` tie^'ng ho^ da^.y tro+`i
cu?a nhu+~ng do`ng tha'c ngu+o+`i ke'o nhau ddi bie^?u ti`nh cu+o+'p
phu?, cu+o+'p huye^.n. Ma~i sau Ky? mo+'i vo+~ nhe~ la` tho+`i Ta^y
dda~ he^'t, tu+` nay la` tho+`i ta. Nhu+ng du` tho+`i na`o, con
ngu+o+`i va^~n ca^`n nu+o+'c trong ho+n nu+o+'c ddu.c. Nha^'t la`
tu+` khi da^'y le^n phong tra`o "Sa.ch se~ la` ye^u nu+o+'c", nha`
nha` dde^`u thi ddua da`nh du.m sa('m ma`n, sa('m a^'m ddun nu+o+'c
so^i, cha^.u ru+?a ma(.t, co^ng vie^.c dda`o gie^'ng tho+i cu?a Ky?
ca`ng ba^.n ro^.n lie^n chi ho^` ddie^.p, va` nhu+~ng lu+o+~i xe?ng
du+o+'i tay Ky? ca`ng mo`n ve.t ddi tro^ng tha^'y. 

La^u da^`n, trong con ngu+o+`i o^ng Ky? na?y sinh ra y' thu+'c cu?a
mo^.t nha` ba?o to^`n ba?o ta`ng. Nhu+~ng lu+o+~i xe?ng mo`n ve.t
kho^ng bi. vu+'t la(n lo'c trong xo' nha` nu+~a, ma` ddu+o+.c o^ng
buo^.c da^y treo le^n va'ch, cu+' mu+o+`i ca'i mo^.t ha`ng. 

Dda^u nhu+ tu+` ha`ng lu+o+~i xe?ng thu+' tu+, tre^n dda^`u o^ng Ky?
loa'ng thoa'ng xua^'t hie^.n nhu+~ng so+.i to'c ba.c. Sang to+'i
ha`ng sau, to'c o^ng dda~ nga? ma`u muo^'i tie^u. O^ng Ky? ddi.nh
co^' ga('ng treo ddu? sa'u ha`ng lu+o+~i xe?ng mo`n le^n va'ch ro^`i
nghi? ha(?n. Vinh quang dde^'n the^' la` ddu?. Vo+'i ca'i gia ca?nh
cu?a o^ng Ky?, gia^`u co' ma` la`m gi`. Da^~u co' ddu+o+.c mo^.t co+
ngo+i tu+? te^', thi` bie^'t dde^? la.i cho ai. Vi` the^', ca`ng
tro+? ve^` gia` o^ng Ky? ca`ng hay uo^'ng ru+o+.u, ca`ng hay mua qua`
cho tre? con, va` cho nhu+~ng ngu+o+`i ba.n nghe`o vay mu+o+.n ma`
cha(?ng bao gio+` ti'nh chuye^.n ddo`i la.i. O^ng ta^m nie^.m o^ng
kho^ng ba.c be~o vo+'i ddo+`i, a('t ha(?n ddo+`i kho^ng ba.c be~o
vo+'i o^ng. 

Co' ai ngo+`, dde^'n ca'i u+o+'c vo.ng mo^.t ddo+`i tay vo mie^.ng
lo^'m ma` cu~ng kho^ng xong. Tai ho.a dde^'n vo+'i o^ng Ky? mo+'i vo^
ti`nh la`m sao! 

Mo^.t ho^m o^ng Ky? ddi dda`o gie^'ng o+? xa~ be^n, ddu+o+.c chu?
nha` dda~i ru+o+.u say me`m. O^ng kha^.t khu+o+~ng bu+o+'c tre^n
ddu+o+`ng la`ng, ca^y xe?ng nga('n ke.p na'ch, hai ba`n tay ba^.n o^m
khu+ khu+ mo^.t vo^'c ke.o. Vo^'c ke.o a^'y la` o^ng Ky? tie^.n cha^n
re~ va`o ca'i qua'n be^n ddu+o+`ng mua ve^` cho tre? con ha`ng xo'm.
Ta.i o^ng hay cho. La^u nay lu~ tre? sinh hu+, he^~ tha^'y bo'ng o^ng
la` chu'ng xu'm la.i ddo`i qua`. Ho^m a^'y cu~ng the^'. Bo.n tre?
ho'ng ho'ng cho+` tru+o+'c ngo~ nha` o^ng Ky?. Vo^'c ke.o chi? mo^.t
loa'ng dda~ he^'t nha(~n. Mo^.t ddu+'a be' ga'i ba^.t kho'c: 

- O^ng o+i, cha'u chu+a ddu+o+.c ca'i na`o! 

Ddu+'a kha'c cu~ng ba('t chu+o+'c ba.n, nha`nh nha.ch ddo`i: 

- Tha(`ng Bi`nh ddu+o+.c nhu+~ng ba ca'i. Cha'u ba('t dde^`n o^ng! 

O^ng Ky? ddu+'ng ba^`n tha^`n giu+~a bo.n tre?, hai ba`n tay sa^`n
su`i co^' xo`e ra pha^n tra^`n la` o^ng kho^ng co`n ca'i ke.o na`o.
Mo^.t ddu+'a trai ddang nhai bo?m be?m bo^~ng nho^? phe.t ca'i ke.o
xuo^'ng dda^'t, ke^u re' le^n: 

- Chu'ng ma`y o+i. Tay o^ng Ky? khie^'p qua'! 

Kho^ng hie^?u y' ddu+'a tre?, o^ng Ky? ca`ng xo`e ro^.ng hai ba`n
tay, huo+ huo+ tru+o+'c ma(.t chu'ng: 

- Ca'c cha'u xem. Co' co`n ca'i na`o dda^u. Cho o^ng kha^'t dde^'n
mai. Dde^'n mai... 

- Eo o+i, khie^'p qua'! 

- Hu+?. Khie^'p ca'i gi`? 

- Ba`n tay o^ng ki`a! 

O^ng Ky? tro+.n ddo^i ma('t ddu.c nga^`u ho+i men nhi`n la.i ba`n tay
mi`nh. 

- Tay o^ng la`m sao. O^ng ru+?a sa.ch ro^`i dda^'y chu+'! 

Bo.n tre? ca`ng ho^'t hoa?ng. Chu'ng ne'm vo^.i nhu+~ng ca'i ke.o
ddang bo'c do+? va`o bo+` ra`o, u` te' cha.y. O^ng Ky? thoa'ng buo^`n
cho ca'i ti'nh ba^'t nha^n cu?a tre?. Nhu+ng o^ng kho^ng buo^`n la^u.
Lu'c sau o^ng dda~ la(n ra giu+o+`ng nga'y nhu+ sa^'m. 

Ho^m sau, o^ng Ky? mua dda^`y hai tu'i ke.o, nhu+ng kho^ng tha^'y
ddu+'a tre? na`o be'n ma?ng to+'i ngo~ nha` o^ng. O^ng ngo^`i tre^n
ba^.u cu+?a, da.ng cha^n nhai ke.o mo^.t mi`nh, thu+o+ng bo.n tre?
kho^ng bie^'t ba^.n chuye^.n gi` ma` kho^ng dde^'n. 

O^ng Ky? dda`o the^m ddu+o+.c va`i ca'i gie^'ng nu+~a ro^`i bo^~ng
la.nh ba(ng, kho^ng mo^.t ai dde^'n mo+`i o^ng ddi nu+~a. Na(`m nha`,
o^ng ti? ma^?n nhi`n le^n na(m mu+o+i ma^'y ca'i lu+o+~i xe?ng mo`n
treo tre^n va'ch, tu+. gia?i thi'ch ra(`ng ma^'y tra(m ca'i gie^'ng
nu+o+'c trong dda^u pha?i la` i't, nay mi`nh mo+'i ddu+o+.c nghi?
ngo+i da(m bu+~a nu+?a tha'ng la` pha?i la('m. Nhu+ng nghi? ddu+o+.c
va`i ho^m o^ng Ky? dda~ tha^'y buo^`n bu+.c trong ngu+o+`i. O^ng la^n
la sang ma^'y nha` ba.n nghe`o cho+i cho khua^y kho?a. Va^.y ma`,
he^~ tha^'y o^ng Ky? re~ va`o ngo~ nha` na`o, nha` a^'y lie^`n ddo'ng
sa^.p cu+?a la.i. Suo^'t buo^?i chie^`u, o^ng Ky? kho^ng gia'p ma(.t
ddu+o+.c ngu+o+`i na`o. Lu'c o^ng ddang vu+`a ddi vu+`a cu'i dda^`u
nghi~ xem ta.i sao co' su+. la. lu`ng na`y, cho+.t co' tie^'ng mo^.t
co^ ga'i la ra^'t to: 

- Ai dda^'y! Nho+` ba('t con tra^u ho^. to^i vo+'i! 

O^ng Ky? quay la.i, tha^'y con tra^u ddang cong dduo^i nha^?y lo^`ng
le^n nhu+ ngu+.a phi ve^` phi'a mi`nh. O^ng xa('n tay a'o, thoa('t
ca'i dda~ du`ng hai ngo'n tay bo'p ma.nh va`o hai be^n se.o mu~i con
tra^u, la`m no' ddau, pha?i ddu+'ng khu+.ng la.i. O^ng Ky? mu+`ng
ro+~: 

- Mang thu+`ng la.i dda^y. Cha'u! 

Nhu+ng, co^ ga'i cu~ng ddu+'ng su+~ng ca'ch o^ng mo^.t qua~ng, ma(.t
ta'i me't. 

- O^ng buo^ng ra! 

- Sao la.i buo^ng ra? 

- Buo^ng ra. Tu+o+?ng ai to^i mo+'i nho+`. Chu+' o^ng thi` kho^ng
khie^'n! 

Cha(?ng hie^?u co+ su+. ra sao, o^ng Ky? ca`ng ngo+ nga'c: 

- O^ hay. Sao cha'u ho^~n vo+'i ba'c? 

- Dda~ ba?o o^ng buo^ng ngay no' ra co+ ma`! 

- Na`y na`y - O^ng Ky? no^?i xung - Ddo^` ma^'t da.y! Tao giu'p ma`y
ma` ma`y tra? o+n the^' dda^'y pho?ng? 

Ddu+'a con ga'i cong co+'n qua't la.i: 

- Ca'i ddo^` hu?i cu`i hu?i cu.t. Buo^ng tra^u ngu+o+`i ta ra! 

Toa`n tha^n o^ng Ky? run ba('n, kho^ng pha?i vi` tu+'c gia^.n, ma`
vi` choa'ng va'ng, gio^'ng nhu+ o^ng bi. ngu+o+`i ta ca^`m bu'a ta.
gia'ng xuo^'ng ddi?nh dda^`u. Te' ra la` va^.y. Tha?o na`o, ho^m
tru+o+'c ga(.p mo^.t to^'p ma^'y ba` trong la`ng ra so^ng Go ga'nh
nu+o+'c, o^ng Ky? ho?i ta.i sao co' gie^'ng ro^`i ma` ho. co`n pha?i
ddi ga'nh nu+o+'c so^ng, ca? ma^'y ngu+o+`i dde^`u cu'i ma(.t la`m
thinh. 

Mi`nh bi. hu?i. Ngu+o+`i ta kho^ng da'm du`ng nu+o+'c o+? nhu+~ng
ca'i gie^'ng mi`nh dda`o... O^ng Ky? te^ ta'i trong lo`ng tro+? ve^`
ngo^`i bo' go^'i trong go'c nha` vo ve tie^'ng muo^~i bay. Be^n
ngoa`i tro+`i sa^.p to^'i lu'c na`o. O^ng Ky? gia^.t ma^'y ta^'m
tranh tre^n ma'i nha` xuo^'ng ddo^'t ddo^'ng lu+?a ro, xo`e hai ba`n
tay ra nghie^ng ngo' nhi`n tha^.t ki~. Qua? ti`nh ba`n tay o^ng
kho^ng ddu+o+.c nha(~n nhu.i mi.n ma`ng nhu+ tay ngu+o+`i kha'c.
Ma^'y lo+'p chai sa^`n su`i, lo+'p tre^n bong chu+a he^'t lo+'p
du+o+'i dda~ bong theo. O+? ca'c ke~ tay, vi` quanh na(m suo^'t
tha'ng pha?i su.c trong bu`n dda^'t du+o+'i sa^u dde^`u bi. lo+?
loe't. Ddu+o+.c nghi? i't la^u, nay nhu+~ng ve^'t loe't ke~ tay cu?a
o^ng Ky? dda~ la`nh, ddang le^n da non, nhu+ng chu'ng va^~n la`m cho
ba`n tay o^ng di. da.ng, kho' coi... 

Ddo^'ng lu+?a ta`n, o^ng Ky? tho+? da`i a?o na~o va` co' ca?m gia'c
tie^'ng tho+? da`i cu?a mi`nh tha^'u dde^'n ta^.n tro+`i - "Mo^.t
lie^`u thuo^'c ddo^.c la` xong!" A'c no^~i, hi`nh nhu+ ca'i be^.nh
na`y du` che^'t ro^`i va^~n co`n la^y sang ngu+o+`i kha'c. "Kho^ng.
Mi`nh kho^ng ddu+o+.c mang ho.a cho da^n la`ng! Thi`... Thi`...
Thi`..." O^ng Ky? cha(.c lu+o+~i nghi~ to+'i mo^.t dda'm cha'y nha`.
Khi mi`nh chi? co`n la` mo^.t cu.c than, tu+'c thi` ca'i hu?i cu~ng
che^'t theo... Ha~y khoan! Pha?i xem mi`nh co' ddi'ch thi. ma('c ca'i
be^.nh che^'t tie^.t a^'y kho^ng dda~ chu+'. Cu+' ke^? ra, ca'i
tuo^?i o^ng la` che^'t ddu+o+.c ro^`i. Hie^`m no^~i, sau ca'i che^'t
cu?a o^ng se~ la` ha`ng tra(m ca'i gie^'ng nu+o+'c trong - co^ng
su+'c cu?a ca? mo^.t ddo+`i o^ng - bi. bo? hoang, bi. la^'p ddi, thi`
o^ng kho^ng the^? ca^`m lo`ng. 

Ho^m sau, o^ng Ky? la(.ng le~ ra ddi tu+` lu'c co`n to^'i tro+`i
dde^? kho^ng mo^.t ai nhi`n tha^'y mi`nh. O^ng le^n be^.nh vie^.n
ti?nh. O+? ddo', ngu+o+`i ta soi ki'nh hie^?n vi, thu+? ma'u, chie^'u
ddie^.n, la`m nhu+~ng gi` gi` nu+~a ro^`i mo+'i ddi dde^'n ke^'t
lua^.n la` o^ng Ky? kho^ng he^` co' hie^.n tu+o+.ng ma('c be^.nh
hu?i. 

Ve^` to+'i la`ng, o^ng Ky? ho+'n ho+? ca^`m gia^'y ghi ke^'t qua?
kha'm be^.nh cha.y kha('p ngo~ trong xo'm ngoa`i, ga(.p ba^'t cu+' ai
o^ng cu~ng chi`a to+` gia^'y ra: 

- Ddo.c ma` xem. La`m dde^'ch gi` co' chuye^.n to^i bi. hu?i! 

Oa'i oa(m, lo+`i no'i cu?a o^ng Ky? cha(?ng lo.t ddu+o+.c va`o tai
ai. Nha'c tha^'y o^ng, dda^`u o'c ho. dda~ to+'n ta'c vi` so+. ha~i
ma^'t ro^`i. 

Cu+' the^'. 

Cu+' the^'. 

Khoa?n tie^`n i't o?i co`n la.i trong tu'i o^ng Ky? cha(?ng ddu+o+.c
ma^'y na? dda~ ca.n kie^.t ma` kho^ng the^? vay mu+o+.n, nho+` va?
ddu+o+.c ai. O^ng na(`m nhi.n ddo'i ma^'y nga`y lie^`n. Va`o lu'c
thoi tho'p, o^ng Ky? cho+.t nho+' la` ba` chu? qua'n ru+o+.u du+o+'i
go^'c dda - ba` Ddie^`u - co`n no+. o^ng nhu+~ng ho+n bo^'n mu+o+i
ddo^`ng ba.c. 

Tu+` ca'i thuo+? ddo^`ng tie^`n co`n ru?ng ri?nh trong tu'i, mo^.t
la^`n o^ng Ky? va`o qua'n ba` Ddie^`u, uo^'ng ru+o+.u cha'n che^,
dda^u chi? he^'t sa'u ba?y ddo^`ng. Lu'c o^ng ru't to+` ba.c na(m
chu.c ra tra?, ba` Ddie^`u ke^u le^n: 

- Tie^`n to the^', to^i la^'y dda^u ma` tra? la.i? 

- Thi` cu+' dde^? dda^'y - o^ng Ky? cu+o+`i de^~ da~i - Uo^'ng mu+o+i
la^`n la` he^'t chu+' ma^'y no^~i. 

The^' ro^`i o^ng que^n ba(~ng to+'i gio+`. 

O^ng Ky? kha^.t khu+` la^`n tu+`ng bu+o+'c ra qua'n ba` Ddie^`u.
Cha(?ng ddo+.i o^ng nha('c nhie^`u, ba` Ddie^`u nho+' ngay ra khoa?n
no+.. Ba` ro't cho o^ng Ky? bo^'n chai ru+o+.u dda^`y, vo+'i mo^.t
bo.c la' dong go'i ma^'y ca'i ba'nh nu+o+'ng, mo^.t ca'i ba'nh
chu+ng, ma^'y thanh ke.o la.c. Xong, ba` qua^`y qua^.y: 

- No+. to^i tra? the^' la` he^'t ro^`i. O^ng mang ddi dda^u thi`
mang. 

- Hi` hi` - o^ng Ky? cu+o+`i ye^'u o+'t, nhu+ng ro~ ra`ng o^ng ddang
vui - To^i co' bi. hu?i dde^'ch dda^u ma` so+.? 

Ba` Ddie^`u xua tay ro^'i ri't: 

- Ddi ddi. Ha`ng qua'n to^i co`n co' kha'ch khu+'a. O^ng ddu+`ng la`m
to^i pha?i che^'t ddo'i la^y. Ddi ddi! 

Lu'c o^ng Ky? quay ddi ba` Ddie^`u suy't ba^.t kho'c. O+? tra^.t
tuo^?i cu?a ba` vo+'i o^ng Ky?, thie^'u gi` ke? sang ngu+o+`i he`n,
nhu+ng hie^`n la`nh, xo+?i lo+?i nhu+ o^ng Ky?, la`ng na`y chi? co'
mo^.t. Nghi~ va^.y, nhu+ng go.i o^ng Ky? la.i, tro` chuye^.n vo+'i
o^ng ddo^i nho+`i, thi` ba` kho^ng da'm. 

O^ng Ky? o^m bo^'n chai ru+o+.u va` ca'i bo.c la' dong ra mo^.t ngo^i
mo^. co^? o+? ri`a ddo^`ng, uo^'ng, a(n, la.i uo^'ng, uo^'ng... tu+`
chie^`u cho ma~i to+'i lu'c tra(ng muo^.n nho^ cao ngang ngo.n dda.
Uo^'ng to+'i gio.t ru+o+.u cuo^'i cu`ng, o^ng Ky? nga? lu+ng xuo^'ng
lo+'p co? dda^~m su+o+ng la`m o^ng ru`ng mi`nh so+?n gai o^'c. Pha?i
ve^` tho^i - o^ng tu+. nhu? - Mi`nh sa('p la? ddi ro^`i. Ve^` nha`,
du` co' che^'t cu~ng kho^ng mang tie^'ng che^'t ddu+o+`ng che^'t
cho+.. 

Va`o to+'i dda^`u la`ng, o^ng Ky? tha^'y trong ngu+o+`i no^n nao kho'
tho+?. O^ng re~ va`o mo^.t lo^'i ngo~ ddi.nh ti`m cho^~ khua^'t gio'.
Va`, o^ng cho+.t nho+' sau gia^.u cu'c ta^`n na`y co' ca'i gie^'ng do
chi'nh tay o^ng dda`o. 

O^ng Ky? co`n nho+', ca'i gie^'ng na`y dda~ bi. bo? hoang ho+n na(m
nay. Chu? nha` cu?a no' pha?i do.n sang la`ng be^n, dde^? xa~ la^'y
dda^'t la^.p tra.i cha(n nuo^i, chi? tha^'y da^y xa^'u ho^? mo.c
tru`m le^n dda'm ne^`n nha` cu~. 

- Va`o tha(m no' mo^.t ty' - o^ng Ky? la^?m ba^?m no'i vo+'i ca'i
gie^'ng nhu+ no'i vo+'i mo^.t con ngu+o+`i - Con o+i! Cho du` chu?
cu~ cu?a con co`n o+? dda^y, con va^~n bi. bo? hoang nhu+ thu+o+`ng.
Vi` ta sinh ra con, ma` ta thi` mang tie^'ng bi. hu?i... 

O^ng Ky? dang tay o^m la^'y tha`nh gie^'ng, a'p ma' va`o lo+'p xi
ma(ng ma't la.nh. Ba^'t gia'c o^ng nha^.n ra co' mo^.t ma?nh tra(ng
khuye^'t sa'ng va(`ng va(.c ddang ddo+.i cho+` o^ng du+o+'i ddo'. 

- O^i gie^'ng o+i!... Ta co`n pha?i ve^` nha` la`m gi` nu+~a nhi?? Ta
o+? la.i dda^y vo+'i con. Chi? lo`ng con mo+'i hie^?u ddu+o+.c lo`ng
ta. Gie^'ng o+i!... 

No'i ro^`i o^ng Ky? tru+o+`n xuo^'ng, khoan khoa'i ta^.n hu+o+?ng
ca'i gia^y phu't bie^'t tu+` nay mi`nh dda~ thoa't kho?i co^ ddo+n. 

-------------------