[TTCN 29/6] Tha(m "Ca'nh ddo^`ng chum"

["proxy098@hotmail.com" <proxy098@hotmail.com>]

Nha^.t Ky' Lu+~ Ha`nh:
Tha(m "Ca'nh ddo^`ng chum"

     Theo ddu+o+`ng quo^'c lo^. 7, qua cu+?a kha^?u Na^.m Ca('n, chu'ng
to^i nao nu+'c vu+o+.t nhu+~ng dde`o cao cheo leo, cha^.p chu`ng ke'o
da`i ha`ng tra(m kilo^met, ddi ve^` phi'a ta^y, dde^'n cao nguye^n
Mu+o+`ng Phuo^n (ti?nh Xie^ng Khoa?ng), no+i ngu+o+`i ta thu+o+`ng go.i
la` cao nguye^n "Ca'nh ddo^`ng chum" - mo^.t ddi.a danh dda~ tro+?
tha`nh nie^`m tu+. ha`o cu?a da^n to^.c La`o ve^` va(n ho'a, ve^` su+.
oanh lie^.t tho+`i chie^'n tranh, ve^` thie^n nhie^n hu`ng vi~, xanh
tu+o+i... 
DDu+o+`ng 7 uo^'n lu+o+.n theo do`ng Na^.m No+n tra('ng ba.c lu'c a^?n
lu'c hie^.n phi'a du+o+'i vu+.c sa^u tha(m tha(?m giu+~a ma`u xanh ba.t
nga`n vo^ ta^.n. La`o la` dda^'t nu+o+'c cu?a ma`u xanh me^nh mo^ng
vo+'i 80% die^.n ti'ch la` nu'i ru+`ng. Tre^n ddu+o+`ng, qua ca'c
huye^.n Noo.ng He.t, Mu+o+`ng Kha(m, chu'ng to^i tha^'y nhu+~ng ba?n
la`ng na(`m va('t ve?o tre^n nhu+~ng su+o+`n ddo^`i ye^n va('ng, hie^`n
la`nh. Xie^ng Khoa?ng, tho+`i chie^'n tranh cu~ng ddau nhu+ Cu? Chi, Khe
Sanh, DDo^ng Ha`, DDo^`ng Ho+'i..., dda~ pha?i nha^.n chi.u ha`ng va.n
va.n ta^'n bom. "Ca'nh ddo^`ng chum" - cao nguye^n Mu+o+`ng Phuo^n -
cu?a ti?nh Xie^ng Khoa?ng la` mo^.t ddi.a ba`n chie^'n lu+o+.c co' ta^`m
quan tro.ng ddo^'i vo+'i toa`n DDo^ng Du+o+ng. Pha'p, Nha^.t ro^`i My~
dda~ nhie^`u la^`n chie^'m giu+~ va` xa^y du+.ng tre^n cao nguye^n na`y
sa^n bay, tra.i li'nh, kho ta`ng va` bie^'n no' tha`nh mo^.t ca(n cu+'
qua^n su+. lo+'n. Tu+` thi. xa~ Pho^n-xa-va(?n ddi khoa?ng 7 ca^y so^'
la` dde^'n ba?n Ang, que^ hu+o+ng cu?a nhu+~ng chie^'c chum dda' ky` la.
ta^.p trung tre^n mo^.t ca'nh ddo^`ng ro^.ng. DDu+'ng tre^n "Ca'nh
ddo^`ng chum" nhi`n xung quanh, ta^`m ma('t co' ca?m gia'c ma't di.u,
vo+`i vo+.i tru+o+'c nhu+~ng ddo^`i co? xanh non mo+n mo+?n cha^.p
chu`ng vo^ ta^.n. Ngay tre^n mo^.t ca'nh ddo^`ng xanh thoai thoa?i,
ha`ng tra(m chie^'c chum no^?i le^n, na(`m ngu+?a, na(`m nghie^ng tre^n
co?. Theo ca'c nha` kha?o co^? ho.c, nhu+~ng chum dda' na`y ddu+o+.c
xe^'p va`o loa.i hi`nh va(n ho'a cu+. tha.ch. Di chi? va(n ho'a cu+.
tha.ch cu?a La`o ta^.p trung no+i phi'a ba('c cao nguye^n "Ca'nh ddo^`ng
chum": ba?n La.t-xe?n, ba?n Xua, ba?n Ban... Nhu+ng quan tro.ng nha^'t
la` di chi? o+? ba?n Ang, no+i chu'ng to^i dde^'n vo+'i tre^n 200 ca'i
chum dda' lo+'n nho?. Nhie^`u chie^'c chum dda~ bi. vo+~ va`nh, vo+~
mie^.ng, co' ca'i dda~ bi. nu+'t la`m hai, nhu+ng pha^`n lo+'n dde^`u
co`n nguye^n ve.n. Ta^'t ca? dde^`u la` nhu+~ng kho^'i dda' nguye^n,
ddu+o+.c che^' ta'c theo nhie^`u kie^?u va` ki'ch thu+o+'c kha'c nhau:
co' ca'i hi`nh thon, cao tro^ng nhu+ thu`ng ddu+.ng ru+o+.u, co' ca'i
tha^'p, to ngang, co' ca'i dda'y ba(`ng, co' ca'i dda'y lo^`i. Co^'
tre`o le^n nhu+~ng chum dda' ddo^` so^. (cao ga^`n 3,5 me't, be^` ngang
khoa?ng 2 me't), chu'ng to^i kho^ng ai bie^'t ddu+o+.c la`m ca'ch na`o
ngu+o+`i xu+a ddu+a ddu+o+.c nhu+~ng kho^'i dda' kho^?ng lo^` ve^` dda^y
va` ddu.c dde~o ? Theo truye^`n thuye^'t cu?a ngu+o+`i La`o, nhu+~ng
chie^'c chum ky` la. na`y la` nhu+~ng hu~ ddu+.ng ru+o+.u khao qua^n
cu?a ngu+o+`i anh hu`ng da^n to^.c Tha.o Chu+o+ng. Tha.o Chu+o+ng ra
qua^n dda'nh dda^u la` tha('ng ddo', ne^n bao gio+` cu~ng khao qua^n
mu+`ng chie^'n tha('ng tru+o+'c khi ra tra^.n. Cu~ng co' truye^`n
thuye^'t cho ra(`ng nhu+~ng chie^'c chum dda' na`y la` vo` ru+o+.u cu?a
nhu+~ng ngu+o+`i kho^?ng lo^`. Ru+o+.u ddu+.ng dda^`y, nhu+~ng ngu+o+`i
kho^?ng lo^` ngo^`i quanh, uo^'ng va` chu'c tu.ng nhau tha('ng tra^.n...
Tu+` tho+`i co^? dda.i, ca'c bo^. to^.c La`o dda~ co' mo^.t ne^`n va(n
ho'a ddo^` dda' pha't trie^?n to+'i tri`nh ddo^. cao... Khi dde^'n
"Ca'nh ddo^`ng chum", chu'ng to^i ga(.p ha`ng tra(m nha^n vie^n, ca'n
bo^. nga`nh va(n ho'a - tho^ng tin trong ti?nh dde^'n ca'nh ddo^`ng na`y
cha(m so'c co? ca^y, la`m sa.ch nhu+~ng chie^'c chum dda'... Co^ Pha
Ba(ng, nha^n vie^n trung ta^m va(n ho'a, dda^`y ve? tu+. ha`o no'i vo+'i
chu'ng to^i ve^` "Ca'nh ddo^`ng chum": "Ta^'t ca? dda^y la` nhu+~ng gi`
qui' gia' nha^'t cu?a chu'ng to^i...". Va` ra?i ra'c tre^n kha('p "Ca'nh
ddo^`ng chum", chu'ng to^i tha^'y nhu+~ng ho^' bom sa^u hoa(m hoa('m. 
Nhi`n la.i thi. xa~ Pho^n-xa-va(?n, tre^n ddu+o+`ng ddi, pho^'
phu+o+`ng, cho+. bu'a..., chu'ng to^i bie^'t Xie^ng Khoa?ng co`n nghe`o
la('m: dde^m, 10 gio+` dda~ ma^'t ddie^.n, ddu+o+`ng sa' ha^`u he^'t hu+
ho?ng, co`n nhie^`u nha` cu+?a lu.p xu.p... Nhu+ng o+? dda^u chu'ng to^i
cu~ng ga(.p nhu+~ng ngu+o+`i da^n La`o tu+o+i cu+o+`i, nie^`m no+? va`
dda^`y nha^n ha^.u. 

Ha`ng Chu+'c Nguye^n - Tra^`n Thu+'c