[Truye^.n nga('n] Loa`i hoa tra('ng

[Hien Nguyen <nguyen@miller.cs.uwm.edu>]

Nhu+~ng truye^.n nga('n hay 1996 - Tua^`n ba'o Va(n Nghe^.

			Loa`i hoa tra('ng

							Tha'i Dda`o 

Ho. dda~ ra ddi ro^`i. Nhu+~ng ngu+o+`i tu+`ng cu+u mang to^i mo^.t tho+`i
dda~ bo?  ddi My~ theo die^.n HO ro^`i. To^i mo^.t mi`nh lang thang tro+?
ve^` le^`u cho+.. 

Con Kho+` ddu+'ng o+? co^?ng cho+.  cho+` to^i. No' ddu+a tay va^~y va^~y.
Ba^y gio+` ngu+o+`i tha^n thi'ch co`n la.i cu?a to^i la` no', con ma('t
no' cu~ng ddu+o+.m buo^`n. No' ddu+a ma('t hu+o+'ng ve^` ddu+o+`ng ca'i,
quo^'c lo^.. To^i hie^?u, no' cu~ng xo't xa vi` nhu+~ng ngu+o+`i ra ddi. 

Con Kho+` ddu+a to^i nhu+~ng cu?  khoai luo^.c chi'n. To^i la('c dda^`u. 
Sa'ng nay di` to^i cu~ng bo+'i theo nhu+~ng cu? khoai lo^.c chi'n. To^i
tha^'y hai ba`n tay chi`a ra nhu+~ng cu? khoai sao ma` gio^'ng nhau la..
Co' ca'i gi` cu?a no^~i u buo^`n va` cay cu+.c, co' ca'i gi` cu?a su+. hao
hu.t va` cam dda`nh. Ca^`m lo`ng kho^ng dda^.u, to^i na('m la^'y tay no'
dda(.t le^n ngu+.c to^i. Tim to^i dda^.p trong no^~i tho^?n thu+'c cu?a
ba`n tay no' run run. 

Dda~ so^'ng la^u vo+'i con Kho+` tre^n ba~i cho+.  cu?a pho^' huye^.n na`y
ne^n to^i hie^?u no'.  To^i thu+o+ng no'. Nhu+ng chu+a bao gio+` to^i ca?m
tha^'y ca^`n no' nhu+ sa'ng ho^m nay.  Sa'ng ho^m nay to^i bo+ vo+, la.c
loa`i.  Sa'ng ho^m nay to^i thu+.c su+.  cha(?ng co`n ai ngay tre^n que^
hu+o+ng xu+' so+? cu?a mi`nh. To^i chi? co`n mo^~i con Kho+` la` ngu+o+`i
tha^n thie^'t. To^i na('m la^'y tay no' ma` ma(.t co`n ngo' to+'i dda^u
dda^u. Ngo' to+'i ti't ta('p con ddu+o+`ng, no+i nhu+~ng ngu+o+`i tu+`ng
cu+u mang to^i ru~ bo? xu+' so+? ra ddi. 

- Ddu+`ng co' kho'c, dde^? to^i ke^? chuye^.n cho anh nghe.

- u+` ke^? ddi, la.i chuye^.n ddo+`i xu+?a, ddo+`i xu+a.

- Kho^ng. Xi' que.t va`o chuye^.n ddo+`i xu+?a, ddo+`i xu+a. Chuye^.n
sa'ng ho^m nay hay ho+n nhie^`u. 

- u+`... ke^? ddi.

No' mi'm mo^i, ngoa?nh dda^`u chi?  ve^` phi'a ngo^i nha` ga.ch be^n ho^ng
cho+..  To^i hie^?u no' no'i dde^'n tha(`ng qua^n su+ qua.t mo cha.y
ma'nh, kie^'m ru+o+.u, kie^'m thi.t phu+o+`ng cho+. bu'a. 

- Ha('n la`m gi` ?

- Ddo^?i mo^.t bo^. tam su+. ba(`ng ddo^`ng co' ba chu.c lon ga.o cu?a
mo^.t ngu+o+`i mo+'i tu+` vu`ng ngoa`i chuye^?n va`o. Ba^y chu+` hi'
hu+?ng tru'ng qua?. 

- Ro^`i sao nu+~a.

- Khi ddo^?i la~o che^' dda.i nhu+ng ngu+o+`i ta cu'i dda^`u ma` ddo^?i. 
Ba^y chu+`, ha('n ddang dda'nh bo'ng la.i, ha? he^ dda(.t le^n ba`n tho+`
nha` ha('n. Ha('n ga^.t gu` a(n y' la('m. 

To^i cu+o+`i ngao nga'n ma` kho^ng no'i gi`. To^i bie^'t con Kho+` cu~ng
ghe't ha('n.  Ca'i tha`nh kho^ng bie^'t ne^n ne^'t.  Ca(.p ma('t de^ cu. 
cha(m nhi`n dda`n ba` con ga'i thie^'u ddu+o+`ng muo^'n lo^.t qua^`n a'o
ngu+o+`i ta. Bao nhie^u la^`n no' dda~ nho^?  toe.t nu+o+'c mie^'ng va`o
ma(.t ha('n, coi khinh. The^' ma` ha('n va^~n cu+o+`i khe^` khe^`, thi'ch
thu' nga('m nhi`n ca'i tha^n the^? no+? nang mo+'i lo+'n cu?a no'. 

- He^'t chu+a ?

- Chu+a.

- Tha(`ng Ha?i Ra^u ddo^` te^? la.i vo+' bo+?, mua re? ma^'y con lo+.n
bu+. cha'c. 

- Cu~ng cu?a ma^'y ngu+o+`i chuye^?n nha`...

- u+`, ba^y chu+` bo.n chu'ng ddang nha^.u mu+`ng tru'ng ma'nh. To^i cho.c no'.

- Em nha^.p ho^.i tru'ng qua? vo+'i no' ddi !

No' bi~u mo^i da`i thu+o+.t :

- Xi' que.t.

To^i cha(m chu' nhi`n no'. No' mang  tie^'ng la` con Kho+` nhu+ng bao  gio+` no~ cu~ng sa.ch
se~. Sa'ng na`o no' cu~ng co' ma(.t o+? cho+. na`y. No'  ddo'n to^i. Cu+o+`i vo+'i to^i. Phu+o+`ng ke?
cho+. dda~ ca(.p ddo^i to^i vo+'i no'. Mo^.t tha(`ng que't cho+. va` mo^.t con kho+` so^'ng giu+~a cho+..
 Ddie^`u ddo' cu~ng ddu+o+.c tho^i !  Ca'i dda'ng no'i la` lai li.ch cu?a
no'. Mo^.t lai li.ch mi.t mo+`, kho' la^`n ra go^'c ga'c. Mo^.t lai li.ch
tha^m u, buo^`n ba~, kho' dde^? bie^'t ddu+o+.c co^.i nguo^`n. 

Co' le~ no' la` ke^'t qua? cu?a mo^.t mo^'i ti`nh vu.ng da.i na`o ddo'.
Hay la` qua? tra'i cu?a mo^.t tra^.n hu+'ng ti`nh na`o ddo' cu?a mo^.t
tha(`ng cha va` con me. na`o ddo', dde^? ro^`i be^' no' ra va^'t be^n bo+`
so^ng ma(.c ke^. no' vo+'i do`ng nu+o+'c cha?y, ma(.c ke^. vo+'i cuo^.c
ddo+`i tra('ng dden, trong ddu.c the^' na`o. No' ddu+o+.c mo^.t mu. gia`
a(n xin, co^ ddo^.c nha(.t ddu+o+.c. Mu.  gia` ddem no' ve^` nuo^i. Va`
no' thu+`a hu+o+?ng cu?a mu. a(n xin ddo' ca'i vo^'n lie^'ng a(n ma`y,
 nghe`o kie^.t. Suo^'t tu+` tuo^?i tho+ dde^'n khi cha^.p chu+~ng va`o
ddo+`i, no' va^~n chi? la` con Kho+` ddi giu'p vie^.c kie^'m a(n giu+~a
cho+.. Mu.  gia` che^'t.  No' tu+' co^' tha^n co^.  Nhu+ng ba~i cho+.
va^~n la` que^ hu+o+ng xu+' so+? cu?a no'. 

To^i nhi`n no'. No' cu'i dda^`u be~n le~n. Tay no' va^n ve^` ca'nh hoa
tra('ng.  Ca'i ca`nh hoa na`y to^i nha(.t ddu+o+.c o+?  cu+?a ha`ng ba'ch
hoa' na(m xu+a. Kho^ng bie^'t dde^? la`m gi`, to^i ddem cho no'. Va` no'
giu+~ ma~i, no' ddeo le^n to'c, le^n ngu+.c cho dde^'n ta^.n ba^y gio+`. 

No' no'i nho? nhe. :

- Ca'i hoa tra('ng na`y khi na`o cu~ng dde.p.

To^i ga^.t dda^`u ddo^`ng y' vo+'i no', da^~u ca'i hoa tra('ng kia la` hoa
nhu+.a. 

Bo^~ng du+ng no' dda^.p nhe. va`o vai to^i, ma' u+?ng ho^`ng le^n ro^`i
cha.y vu.t ddi. 

Lo`ng to^i cu~ng co' chu't gi` mang mang ve^` no'. To^i ddu+a ma('t nhi`n
theo. 

Khi nhu+~ng ngu+o+`i tu+`ng cu+u mang to^i ra ddi, to^i kho^ng co`n ngo^i
nha` na`o dde^?  tro+? ve^` nu+~a. La`ng que^ to^i be^n kia do`ng so^ng,
no+i ba.t nga`n mo^.t ma`u lau tra('ng. 

Nga`y nga`y to^i qua so^ng dde^? le^n ba~i cho+. ba(`ng mo^.t con ddo`.

Nhu+ng tu+` nay ba~i cho+. la` nha`. To^i kho^ng co`n no+i cho^'n dde^?
tro+?  ve^`. Tru+o+'c khi ddi, di` to^i cho to^i hai chu.c ddo^`ng pho`ng
khi co' co+ su+.. Ba^y gio+`, to^i tro+? ve^` khu ba~i cho+. cu?a to^i.
Tha^.t kho' co' ai cu+u mang, bao bo.c ddu+o+.c ai. Lo`ng dda^u nhu+ng
pha?i dda`nh lo`ng la`m va^.y. To^i so^'ng ba(`ng nghe^` que't ra'c, la`m
ve^. sinh cho+.. 
 Tu+. to^i nuo^i to^i ba(`ng nhu+~ng ha.t co+m nghe`o kho'. Ai go.i gi`
to^i cu~ng la`m giu'p : bo^? cu?i, ga'nh nu+o+'c, lo+.p nha`, che qua'n,
su+?a qua'n, dda('p ne^`n... 

Tu+` dda^y, dde^m dde^m to^i o+?  la.i tre^n ba~i cho+..  Va` to^i cu~ng
ca?m tha^'y tha^n pha^.m mi`nh cu~ng thuo^.c loa`i so^'ng vo^ gia cu+ va`
che^'t vo^ ddi.a ta'ng. Ha`ng dde^m, giu+~a nhu+~ng le^`u qua'n xie^u ve.o
ta? to+i, to^i na(`m ga'c tay, ngu+?a ma(.t nhi`n tro+`i, dda(m chie^u
nghi~ ngo+.i. 

Cho+. mo^.t tho+`i bi. bo? be^, thu he.p cho no' ta? to+i ra'ch na't.
Nhu+ng ro^`i ngu+o+`i ta cu~ng pha?i chui va`o ddo' dde^? ddo^?i trao, mua
ba'n. Bo+?i vi`, co`n so^'ng co`n a(n, co`n tie^u du`ng, co`n may ma(.c
thi` pha?i co`n ba~i cho+. du` du+o+'i da.ng na`y hay da.ng kha'c, cao
ca^'p hay ba^`n ha`n.  Co`n khu cho+. thi` to^i co`n so^'ng ddu+o+.c. 
To^i ca?m o+n no' va` thu` ghe't ai ddo`i pha' cho+.. 

Cho+. la` nha` cu+?a cu?a to^i, la` dda^'t tha'nh cu?a co~i ho^`n to^i,
la` cho^'n ve^` vi~nh ha(`ng cu?a cuo^.c ddo+`i ghe? la.nh, co^i cu't,
ddo+n ddo^.c cu?a to^i. To^i ngo^`i nga^.m ddie^'u thuo^'c phi` phe`o
tre^n mo^i. Con Kho+` mang to+'i cho to^i ba't nu+o+'c che` xanh vo+'i
ma^'y cu?  khoai luo^.c. No' la.i mi?m mie^.ng cu+o+`i : 

- Sao la.i kho^ng  a(n co+m. A(n khoai ma~i the^' ?

No' la('c dda^`u :

- Kho^ng  ddu? tie^`n a(n co+m.

To^i ca?m tha^'y to^.i nghie^.p cho no'. No' vu+`a ddi ha't da.o vu+`a ddi
xin, vu+`a phu. vie^.c cho nhu+~ng ngu+o+`i buo^n ba'n giu+~a cho+..
Ddo^`ng tie^`n no' kie^'m ddu+o+.c cu~ng i't o?i nhu+ nhu+~ng ddo^`ng
tie^`n to^i kie^'m ddu+o+.c. No' ha`o pho'ng vo+'i to^i ba(`ng ta^'t ca?
ta^'m lo`ng no'. No' kho+` da.i cho^'n cho+. ddo+`i ma` cha^n cha^'t
cho^'n tra'i tim.  To^i thu+o+ng no' nhu+ thu+o+ng mo^.t pha^`n tha^n
the^? cu?a to^i, mo^.t pha^`n ra'ch na't, ta? to+i cu?a so^' kie^'p to^i.
To^i chu.m dda^`u vo+'i no', a(n nhu+~ng bu+~a a(n nghe`o kho'. To^i
tha^'y cay no^`ng mu`i vi. ha.nh phu'c go'p nha(.t giu+~a cho^'n tra^`n
ai. To^i tha^'y tha?m co? ha.nh phu'c cu?a mi`nh nhie^`u la('m chi?
chu+`ng a^'y tho^i ma` bao la, ba^'t ta^.n... 

- Ca? nga`y nay anh ngo^`i thu+?... ddau pha?i kho^ng ?

To^i ga^.t dda^`u chi? va`o tra'i tim mi`nh. No' ga^.t dda^`u va` hie^?u.

Ngo^n ngu+~ cu?a hai chu'ng to^i vo?n ve.n chi?  co' the^'. Nga('n ngu?i
va`i do`ng ma` be^` da`y, be^` sa^u thi` vo^ ke^?.  Con Kho+` ddu+a ca`nh
hoa tra('ng le^n mu~i.  No' hi't ha` mu`i hu+o+ng tu+o+?ng tu+o+.ng ; 

- Em giu+~ no' suo^'t ddo+`i em...

- Vi` sao ?

- Vi` cu?a anh ta(.ng em.

To^i la.i la(.ng ngu+o+`i ddi va` ngo^`i nhi`n ca'i tha^n the^? mo+'i
lo+'n cu?a no'. Co' le~ cu~ng ga^`n ki.p to+'i hai mu+o+i. Tuo^?i cu?a
mo^.t ngu+o+`i con ga'i va`o ddo+`i, u+o+m mo^.ng.  Nhu+ng ma` vo+'i mo^.t
con Kho+` thi` ca'i mo^.ng no' u+o+m la` gi` nhi? ?  Co' le~ cu~ng nhu+
to^i tho^i. Mo^.t tha(`ng que't cho+., que't ta`n he^'t ra'c ru+o+?i nga`y
ro^`i ngo^`i tho+? do^'c, nhi`n kho'i thuo^'c bay. No' se~ nha?y mu'a a(n
xin, qua`y qua(.t giu'p vie^.c cho nhu+~ng ngu+o+`i buo^n ba'n, ta`n he^'t
mo^.t nga`y ro^`i tho+ tha^?n da.o bo+` so^ng. 

To^i cu+o+`i na(`m tay no'.

No' ga^.t dda^`u va` im la(.ng nhi`n sa^u va`o ma('t to^i.

- Tha(`ng tra^'n lo^.t dde^m qua la.i ddu+o+.c ma'nh.

- Vu. gi` ?

- Ma^'y ngu+o+`i buo^n la^.u ha`ng La`o ve^`, ho. ta('t ddu+o+`ng qua khe
Ru' bi.  bo.n tha(`ng tra^'n lo^.t mai phu.c cu+o+'p sa.ch ha`ng. 

Nha('c dde^'n tha(`ng tra^'n lo^.t la` to^i no^?i gai o+? xu+o+ng so^'ng
va` kho' chi.u o+? trong ngu+o+`i. Nghe dda^u xu+a kia no' la` vo~ si~,
dda~ tu+`ng thu+o+.ng dda`i, dda^'u dda' ma^'y tra^.n o+?  mie^`n Trung
va` mie^`n Nam. Sau mo^.t thuo+? ky` ho^`, lang ba.t, ba^y gio+` ha('n
ve^` vo+'i que^ hu+o+ng xu+' so+? cu?a ha('n. Ngu+o+`i ta ne^? danh
tie^'ng thuo+? xu+a, mo+`i ha('n ky tra`, che'n ru+o+.u, bu+~a nha^.u...
Ha('n ddo^? ddo^'n bo+?i tho'i hoang dda`ng xu+a cu~, ba('t la.i nhu+~ng
tha(`ng co' ma'u ma(.t. Ha('n ddu+o+.c mo+`i va`o qua'n nha^.u, nhu+ng
chu+a mo^.t la^`n na`o ha('n tra? tie^`n cho nhu+~ng ma^m nha^.u kie^?u
ddo'. Ngu+o+`i ta kie^?ng ma(.t ha('n ma` va^~n anh anh, em em vo+'i
ha('n. Ha('m xa(m dda^`y mi`nh nhu+~ng hi`nh dda`n ba` o+?  truo^`ng.
Thi?nh thoa?ng ha('n dda'nh qua? a'p phe vo+'i be ru+o+.u nhi`n ddo+`i
ma(.c ke^. tro^i qua. 

To^i ghe't ca'i ba?n ma(.t cu?a ha('n. Nhu+ng ma` so+. ha('n. Ha('n co'
the^? dda^'m mo^.t qua? dda^'m dde^'n tan xu+o+ng na't thi.t ngu+o+`i ta.
Ha('n tra^'n lo^.t ngay ca? to^i. Thi?nh thoa?ng ha('n ro+` na('n tu'i
a'o, tu'i qua^`n cu?a to^i. Co' ddo^`ng na`o ha('n ba?o to^i ddi mua
ru+o+.u dda~i ha('n. To^i thu` ha('n ma` kho^ng la`m gi` ddu+o+.c. 

Nghe con Kho+` nha('c dde^'n ha('n to^i la('c dda^`u :

- Ke^. chu'ng, ddu+`ng xi' va`o chuye^.n cu?a chu'ng ma` che^'t !

Con Kho+` le` lu+o+~i ra gie^~u to^i ro^`i cu+o+`i khi` khi`.

Va^`ng tra(ng nhu+ vo+~ ra, xa'c tro^i bo^`ng be^`nh tre^n do`ng so^ng
la.nh nga('t. To^i ngo^`i gu.c dda^`u be^n do`ng so^ng. Ma(.t to^i su+ng
hu'p ba^`m ti'm. Tha^n xa'c to^i ra~ ro+`i, me^.t la?. Co^? ho.ng to^i
kho^ dda('ng. 

To^i ngo' ma~i do`ng so^ng tro^i...

To^i ngo' ma~i xa'c con tra(ng le^`nh be^`nh. Ca'i ma`u va`ng u?i tro^i
le^n da.t xuo^'ng nhu+ muo^'n ta^'p va`o bo+`, nhu+ muo^'n xo^ da.t ra
la`m to^i kinh ha~i.  To^i tu+o+?ng nhu+ xa'c con Kho+` co`n dda^u ddo'
trong do`ng tra(ng tan na't. No' che^'t ro^`i.  No' nha?y xuo^'ng do`ng
so^ng. Tha^n xa'c no' ngu+o+`i ta vo+'t le^n va` cho^n ca^'t nga`y ho^m
qua, nhu+ng ma` vo+'i to^i, ma~i ma~i no' va^~n co`n dda^u ddo' tre^n
be^'n cho+., tre^n ba~i so^ng va` da^.t do+` a^?n hie^.n tru+o+'c ma('t
to^i. 

- Kho+` o+i ? To^i la` tha(`ng to^`i. To^i la` mo^.t tha(`ng kho^ng xu+'ng
dda'ng la`m dda`n o^ng. 

Bo^~ng du+ng to^i muo^'n kho'c, kho'c cho vo+i no^~i buo^`n. Kho'c cho
di.u co+n ddau... 

Bo.n chu'ng ca? ba tha(`ng say ru+o+.u, dda~ thay phie^n nhau ha~m hie^'p
con Kho+` ngay tru+o+'c ma('t to^i. To^i la` mo^.t tha(`ng dda`n o^ng
kho^ng la`m ddu+o+.c gi` dde^? cu+'u no'. To^i co`n bi. chu'ng dda'nh cho
nhu+` tu+? dde^? dde^'n ba^y gio+` nhu+~ng ve^'t ba^`m, ve^'t ti'm ve^'t
su+ng co`n mu+ng mu? tre^n da thi.t va` ngay ca? trong co~i ho^`n to^i. 

To^i vo` dda^`u va`o hai ba`n tay cha?y ma'u.

Hai ha`m ra(ng to^i nghie^'n la.i. To^i muo^'n ca('n na't ca? cuo^.c
ddo+`i, ca('n na't ca'i dde^m o^ nhu.c ddau thu+o+ng. Vu` vu` be^n tai
to^i tie^'ng gio'. Tie^'ng gio' da^.p le^n nhu+~ng le^`u qua'n xie^u ve.o
ta? to+i. Con tra(ng bi. dda'm ma^y che khua^'t. Mu+a phu`n ro+i la^'t
pha^'t. To^i choa`ng thu+'c da^.y bo+?i tie^'ng la cu?a con Kho+`. To^i
vu`ng da^.y cha.y to+'i ca'i qua'n nu+o+'c cu?a ngu+o+`i dda`n ba` que`,
ba'n nu+o+'c che` xanh dde^? so^'ng qua nga`y o+?  go'c cho+.. Ho^m nay
ba` ve^` que^ dde^? tie^~n nhu+~ng ngu+o+`i ba` con tha^n thi'ch ddi va`o
Nam. Con Kho+` o+? la.i mo^.t mi`nh. Ho^`i ho^m to^i dda~ ngo^`i ke^?
chuye^.n ddo+`i xu+?a ddo+`i xu+a vo+'i no' o+? ddo'. No' dduo^?i to^i
ve^` khi khu cho+.  dda~ va`o khuya. To^i ba^ng khua^ng ra ve^`, va` chui
va`o ca'i sa^.p ha`ng cu?a ma^'y mu.  ha`ng rong. To^i na(`m be^n nhu+~ng
thu`ng ruo^'c tha(`ng ma('m ma` ngu?. 

To^i thu+'c da^.y va` nghe ro~ ra`ng la` tie^'ng la cu?a con Kho+`. Nhu+ng
ba^y gio+` no' co' ve? kha'c la. ; nhu+ ai ddo' dda~ bi.t mo^`m bi.t
mie^.ng no' la.i va` no' co^' cho^'ng tra?. To^i lao tha(?ng to+'i ddo'.
Va` ki.p khi to^i xo^ng va`o, mo^.t cu' dda^'m nhu+ tro+`i gia'ng ne^.n
xuo^'ng vai to^i. To^i nga~ xa^'p. Ma(.t dda^.p va`o ne^`n cho+.. Ma~u
mu~i cha?y ra. To^i ki.p nhi`n le^n va` tha^'y bo.n chu'ng. Tha(`ng vo~
si~ chuye^n nghe^` tra^'n lo^.t.  Tha(`ng ddo^` te^?  mo^? heo. Va`
tha(`ng ba'n ha`ng rong le?o me'p, theo ddo'm a(n ta`n chuye^n tie^u thu. 
ha`ng gian phi. 

Bo.n chu'ng ddang lo^.t he^'t qua^`n a'o con Kho+` ra. Bo.n chu'ng da^.n
kha(n va`o mie^.ng con Kho+` cho no' he^'t la he't. Bo.n chu'ng, tha(`ng
ca^`m tay, ddu+'a ca^`m cha^n da(`n ngu+?a con Kho+` ra tre^n ca'i ne^`n
dda^'t xa'm xi.t. Tie^'ng con Kho+` tho+? do^'c, vu`ng va^~y. To^i
nghie^'n ra(`ng vu`ng da^.y. Mo^.t cu' dda' la`m to^i ba^.t ngu+?a.
Tha(`ng vo~ si~ le` nhe` mu`i ru+o+.u : 

- Na(`m ye^n, nho?. Tao dda^.p be^? ho.ng ma`y ba^y gio+`.

Va` ha('n dda.p mo^.t cha^n le^n co^? ho.ng to^i dde^'n nghe.n tho+?. To^i
dda~ bie^'t gia' tri.  ba`n cha^n cu?a ha('n. To^i ddau ddo+'n pha^~n
ua^'t. Ca?  vu`ng da thi.t con Kho+` pho+i ba`y ra tra('ng toa't, phi`
nhie^u nhu+ mo^.t vu`ng cha^u tho^?. O^i nhu+~ng ddu+'a ma^'t ne^'t,
ddo^'n ma.t, da^m bo^n. O^i nhu+~ng ddu+'a phi lua^n, ma^'t da.y. Mo^.t
lu~ cu+o+`ng ddo^` che` ru+o+.u. No' pha' na't ca'i thie^n ddu+o+`ng nga`
ngo.c cu?a to^i. No' bie^'n mie^`n dda^'t hu+'a cu?a to^i tha`nh vu~ng
sa^u ddoa. la.c. No' la`m to^i ddie^u ddu+'ng kho^? ddau. To^i tha` che^'t
vo+'i no'.  To^i dda.p tung hai cha^n va` vu`ng da^.y. Nhu+ng la^`n na`y
la.i la` tha(`ng ddo^` te^?. No' dda' ngu+o+.c to^i vo+'i mo^.t tuye^.t
chie^u nhu+ tu+`ng va^.t bo`, ha. heo. No' di' va`o mie^.ng to^i mu~i dao
nho.n : 

- Tao se~ tho.c he^'t con dao na`y va`o mie^.ng ma`y nhu+ tho.c heo va^.y.

Mo^` ho^i va~ ra. Mu~i dao di' va`o mie^.ng to^i ddu.ng to+'i bo+` ra(ng.
Ha('n la` chuye^n gia gie^'t mo^?, co' bao gio+` ghe^ tay mo^.t cu' dda^m
tho.c dda^u. To^i tro+? ne^n ba^'t lu+.c, ye^'u he`n, na(`m im thi'n thi't
va` kho^? ddau nghe tie^'ng tho+? phi` phi` cu?a bo.n chu'ng va` tie^'ng
na^'c tu+'c nghe.n cu?a con Kho+`. 

Sau cu`ng tha(`ng ba'n ha`ng rong, loa`i theo ddo'm a(n ta`n, gia?i
quye^'t vie^.c to^i, ha('n ne^.n va`o ma(.t to^i mo^.t dda^'m. Bi`nh
thu+o+`ng ha('n la` tha(`ng o^'m o, nhu nhu+o+.c, nhu+ng khi co' co+
ho^.i, theo be`, theo ca'nh, dda'nh hu`a, dda'nh ho^i thi` ha('n la` mo^.t
tha(`ng a'c ddo^.c, ti tie^.n nha^'t. Ha('n dda^'m tha(?ng tay va` lie^n
tu.c. Ha('n vu+`a dda^'m vu+`a le` nhe` : 

- Ma`y pha?i bie^'t giu+~ ki'n chuye^.n na`y, le'p be'p la` tu.i tao la`m
thi.t ma`y kho^ng thu+o+ng tie^'c. 

To^i muo^'n re^n le^n ma` kho^ng ddu+o+.c, mo^.t tha(`ng la^'y gie?  bi.t
mie^.ng to^i. No' cu~ng lo^.t he^'t qua^`n a'o cu?a to^i va` va^'t na(`m
be^n con Kho+`, dde^? ca? hai tra^`n truo^`ng nhu+ nho^.ng. Ddo' la` ke^'
nha(`m dda'nh la^.n con dden, ga^y hoa? mu` vo+'i thie^n ha.. 

To^i bie^'t ddu+o+.c y' ddo^` dden to^'i cu?a no'. To^i ga('ng ddau le^'t
da^.y khi chu'ng ddi ro^`i.  Tre^n vu`ng ngu+.c hoen o^', na't tan cu?a
con Kho+` to^i bo^~ng ba^.t kho'c, ta^'m tu+'c nhu+ mo^.t ke? ma^'t he^'t
gia ta`i vo^'n lie^'ng cu?a ddo+`i mi`nh. To^i ddau xo't lau chu`i nhu+~ng
ve^'t ma'u la^'m vo+'i dda^'t bu`n nho+ ba^?n, hoa`i thu+o+ng trinh tie^'t
mo^.t ddo+`i ngu+o+`i. 

Phu+o+ng ddo^ng hu+?ng sa'ng. To^i dda('p cho con Kho+` nhu+~ng manh a'o
co`n so't la.i. No' kho'c nu+'c no+? ma` kho^ng no'i gi`. To^i la^`n mo`
ra bo+` so^ng, ru+?a ma(.t, ru+?a nhu+~ng ve^'t thu+o+ng ba^`m ti'm. 

Ba nga`y lie^`n con Kho+` im la(.ng kho^ng tha thie^'t gi` dde^'n chuye^.n
a(n uo^'ng. No' la?ng tra'nh to^i. No' kho^ng co`n ddem dde^'n cho to^i
nhu+~ng ba't co+m, nhu+~ng cu? khoai,
 nhu+~ng mie^'ng ke.o, nhu+~ng ba't nu+o+'c che` xanh. Ba nga`y lie^`n no'
tha^~n tho+` ti`m kie^'m tre^n kha('p ne^`n dda^'t cho+., trong nhu+~ng
ddo^'ng ra'c. No' bu+o+i ca`o. No' lu.c lo.i. 
 No' kie^'m ti`m ca'i bo^ng hoa tra('ng ma` trong ca'i dde^m kho^'n na.n
ddo', lu~ cu+o+`ng ddo^` dda~ la`m tan na't va` ne'm ma^'t ddi dda^u. No'
ra^`u ri~, la(.ng ca^m nhu+ ngu+o+`i ma^'t tri'.  No' kho^ng co`n ha't,
co`n ca, co`n ngu+?a tay xin tie^`n nhu+ mo.i bu+~a. To^i ddau kho^? 
ngo^`i nhi`n no'. To^i va` no' kho^ng co' ddu+'a na`o da'm nghi~ dde^'n
chuye^.n thu+a ba'o vo+'i chi'nh quye^`n. Chu'ng to^i la`m the^' na`o ma`
thu+a kie^.n ddu+o+.c chu'ng no'.

To^i ngo^`i xua dduo^?i nhu+~ng con ruo^`i, con nha(.ng bay vo ve tre^n nhu+~ng  ve^'t mu+ng,
 ve^'t mu?. Ba nga`y lie^`n to^i cu~ng kho^ng ddo'i. Nhu+ng ca'i ddang
ha`nh ha. to^i lu'c na`y la` to^i kho^ng bie^'t la`m sao an u?i ddu+o+.c
con Kho+`. 

Sa'ng ho^m qua to^i le^n cu+?a ha`ng ba'ch hoa', ti`m mua mo^.t ca`nh hoa
tra('ng dde.p nha^'t. To^i ti`m no' o+? sau ba~i cho+. va` trao cho no',
the^' ca'i bo^ng dda~ ma^'t. No' la('c dda^`u : 

- Kho^ng  pha?i ca'i bo^ng na`y. Ca'i na`y la` ddo^` "do?m".

- Ca'i kia cu~ng ba(`ng nhu+.a ma`.

- Nhu+ng anh cho em dda~ hai na(m ro^`i. Ho^`i ddo' anh de^~ thu+o+ng va`
thu+o+ng em la('m.  Em giu+~ no' ma~i. Kho^ng ca'i na`o the^' ddu+o+.c
dda^u. 

To^i la(.ng ngu+o+`i ddi :

- Nhu+~ng  ca'i na`y cu~ng cu?a anh cho em ma`.

No' la('c dda^`u.

- Anh ba^y chu+` kho^ng pha?i anh ho^`i xu+a. Co' mo^~i ca'i bo^ng hoa
tra('ng ma` kho^ng giu+~ ddu+o+.c cho em. Tha(`ng ddo^` te^? no' giu+~ cho
con vo+.  be'o u. cu?a no' ca? toa` nha`.  Tha(`ng tha^`u khoa'n no' giu+~
cho vo+. no' ca? a'o dda^`m, xe cu'p, ti vi, tu? la.nh. 

To^i no'i nhu+ pha^n bua, gia~i ba`y :

- Nhu+ng ma`... Em cu~ng tha^'y anh bi. chu'ng dda'nh dde^'n ta? to+i.

No' ga^.t dda^`u va` u+'a nu+o+'c ma('t :

- To^.i nghie^.p cho anh, nhu+ng ma` ca'i bo^ng tra('ng dda~ ma^'t ro^`i !

Va` no' bo? di. To^i ddu+'ng su+~ng nhi`n theo. No' tie^'p tu.c ti`m
kie^'m suo^'t nga`y ho^m ddo'. No' nhu+ ke? kha^'t thu+.c ddi xin la.i
loa`i hoa tra('ng giu+~a the^' gian. No' sa^`u na~o. No' ddau thu+o+ng.
No' ho?i tha(m kha('p pho^' cho+.. Co' ai ba('t ga(.p ddu+o+.c bo^ng hoa
tra('ng cu?a no' kho^ng. Ngu+o+`i ta ngo+~ nga`ng. Ngu+o+`i ta nga.c
nhie^n.  Va` ngu+o+`i ta hie^?u ro^`i a'i nga.i cho no', buo^`n ba~ cu`ng
no'. 

No' nhu+ ke? ha`nh hu+o+ng co^ ddo^.c, la(.ng le~ ti`m ve^` xu+' so+? cu?a
loa`i hoa tra('ng. 

... Cho dde^'n buo^?i chie^`u, khi ra'ng chie^`u o^'i ddo? ca? tra^`n gian
va` ma(.t tro+`i nhu+ dda^~m ma'u, nghie^m ve^` phu+o+ng ta^y cho+` da^~n
ddo^....  thi` no' nha?y xuo^'ng do`ng so^ng.  No' tuye^.t vo.ng vi` se~
kho^ng bao gio+` ti`m la.i ddu+o+.c cho mi`nh bo^ng hoa tra('ng trong
do`ng so^ng va` trong co~i che^'t... 

Ba^y gio+` chi? co`n la.i mi`nh to^i giu+~a ba~i cho+. hoang va('ng na`y.

Nhu+ mo^.t tie^`n oan nghie^.p ba'o, nhu+ mo^.t so^' pha^.n kho^'c lie^.t
pha?i ddeo mang. Ca'i bo'ng con Kho+` va` ddo^i ma('t buo^`n tha(m tha(?m,
ma~i a'm a?nh to^i. To^i nhu+ bi. me^ hoa(.c tu+` mo^.t co~i xa xa(m. To^i
nhu+ bi. mo^.t ma lu+.c tu+` co~i che^'t do^.i ve^`, hu't la^'y, tung va`o
mo^.t cuo^.c kie^'m ti`m hoa`i ma~i... 

The^' la` to^i ddi. To^i ddi ma~i trong mo?i mo`n, kie^.t su+'c. Ngu+o+`i
to^i xie^u ddo^? tre^n ddo^i cha^n o^'m ye^'u. Tri' to^i hoa?ng loa.n
trong mi.t mu` sinh tu+?  ddo+`i ngu+o+`i. Nhu+ng kho^ng bao gio+` to^i
ddu+o+.c que^n.  Loa`i hoa tra('ng va` nu. cu+o+`i ba't nga't cu?a con
Kho+`. To^i pha?i ti`m no' o+? du+o+'i vu+.c sa^u, o+? trong doa. la.c,
hay o+? giu+~a tro+`i cao... 

To^i dda~ kie^'m ti`m dde^'n kie^.t su+'c

Tha`nh co^? Qua?ng Tri. 1995 - 1996