[Vie^.t Nam] Chu`a Bu't Tha'p

[VIPS <proxy098@hotmail.com>]

Chu`a Bu't Tha'p

Chu`a Bu't Tha'p ddu+o+.c xa^y du+.ng va`o the^' ky? 17, na(`m tre^n
ddi.a ba`n xa~  DDi.nh To^, huye^.n Thua^.n Tha`nh ti?nh Ba('c Ninh.
Tu+` thu? ddo^ Ha` No^.i theo ddu+o+`ng 5 ve^` hu+o+'ng DDo^ng ba('c qua
chu`a Da^u va` bo+` dde^ so^ng Ca^`u khoa?ng 25 km la` to+'i chu`a Bu't
Tha'p. Bu't Tha'p co' te^n nguye^n thuy? ghi tre^n ta^'m bia du+.ng va`o
na(m Phu'c Tha'i thu+' 4 (1646) la` " Ninh Phu'c Tho.". Ngoa`i ra, da^n
trong vu`ng co`n go.i chu`a la` Nha.n Tha'p.
Pha^.t ddie^.n cu?a chu`a ga^`n nhu+ nguye^n so+ cu?a chu`a co^? Vie^.t
Nam, na(`m tre^n mo^.t tru.c da`i ho+n 100m vo+'i 10 toa` nha`. Ma(.t
tru+o+'c chu`a la` Tam quan va` ga'c chuo^ng; be^n pha?i co' tha'p Ba?o
Nghie^m. Chu`a chi'nh vo+'i 3 da~y nha` Tie^`n ddu+o+`ng - Thie^n
hu+o+ng- Thu+o+.ng ddie^.n ta.o tha`nh chu+~ " co^ng " (I). Ca'ch bo^'
tri' nhu+ va^.y la`m no^?i ba^.t ddie^.n tho+` be^n trong vo+'i ca'c pho
tu+o+.ng. Ho+n 70 pho tu+o+.ng go^~ o+? dda^y ddu+o+.c ta.c trong tu+
the^' quy`, ddu+'ng, ngo^`i vo+'i ne't ma(.t tha`nh ki'nh tro^ng ra^'t
sinh ddo^.ng nhu+ pho Kim DDo^`ng Y. Ngo.c Nu+~ - Thi. Gia? .... co`n
tu+o+.ng La Ha'n la.i the^? hie^.n ca?m xu'c no^.i ta^m, mang na(.ng y'
tu+o+?ng Pha^.t gia'o. Trong bo^. tam the^? tu+o+.ng Tuye^'t So+n no^?i
le^n tu+o+.ng Quan A^m nghi`n ma('t nghi`n tay.
Phu? tho+` na(`m sau Pha^.t die^.n la` ngo^i nha` 5 gian co' hai pho
tu+o+.ng dda'ng chu' y'. Hai pho tu+o+.ng na`y la` cha^n dung hoa`ng
ha^.u Tri.nh Thi. Ngo.c Tru'c ( nha` Le^) dda^`u ddo^.i vu+o+ng mie^.n
nhu+ng khoa'c a'o tu ha`nh, va` co^ng chu'a Ngo.c Duye^n. Ca? hai pho
tu+o+.ng dde^`u ngo^`i theo da'ng toa. thie^`n.
Ne't dda(.c tru+ng nha^'t o+? chu`a Bu't Tha'p la` tu+o+.ng Pha^.t Quan
a^m nghi`n ma('t nghi`n tay cao 3,7 m , ngang 2,1m, da`y 1,15m. DDa^y
ddu+o+.c coi la` mo^.t kie^.t ta'c ddo^.c nha^'t vo^ nhi. ve^` tu+o+.ng
Pha^.t va` nghe^. thua^.t ta.c tu+o+.ng - nghe^. thua^.t la`m no^?i
ba^.t trie^'t ly' nha` Pha^.t ba(`ng thu+' ngo^n ngu+~ ta.o hi`nh ha`m
su'c. Pha^.t ba` ngo^`i tre^n toa` sen ho^`ng qua be^. tu+o+.ng hi`nh
vuo^ng ddu+o+.c trang tri' ba(`ng nhu+~ng ne't cha.m kha('c co^? vo+'i
da'ng ha`nh dda.o, thu+ tha'i, ddo^i ma('t qua?ng dda.i nhu+ bao qua't
ca? kho^ng gian vu~ tru.. o+? dda^y ta ba('t ga(.p nhie^`u mo^ tip quen
thuo^.c ddu+o+.c trang tri' o+? ddi?nh chu`a Vie^.t Nam nhu+ hoa la',
ca^y ca?nh cu`ng ca'c con va^.t - trong ddo' co' ro^`ng - ngu+ vo+'i
vie^n ngo.c; la^n vo+'i qua? ca^`u; qua.t hai vo`ng tro`n, so'ng
nu+o+'c, hoa sen... Tu+o+.ng Quan a^m hai tay cha('p tru+o+'c ngu+.c,
hai tay dde^? tre^n ddu`i vo+'i nhu+~ng ngo'n tay ddan che'o bie^?u
tu+o+.ng cho da'ng ha`nh dda.o va` nha^.p ddi.nh; ca'c chu`m tay dde^?
tra^`n tu+` su+o+`n, vai, lu+ng, tre^n ngu+o+`i; nhu+~ng tay ddu+o+.c
xe^'p vo`ng tro`n tu+` lo+'n dde^'n nho? hu+o+'ng va`o ta^m ( ngay sau
ga'y Pha^.t ) trong lo`ng mo^~i ba`n tay la.i hie^.n le^n mo^.t con
ma('t. Nhi`n to^?ng the^? tu+o+.ng Quan a^m nghi`n ma('t nghi`n tay nhu+
nhu+~ng vo`ng ha`o quang toa? ra tu+` ta^m ddie^?m.
Ngoa`i tu+o+.ng Pha^.t Quan A^m, tha'p Ba?o Nghie^m cu~ng la` mo^.t
kie^'n tru'c quy'. Tha'p Ba?o Nghie^m 5 ta^`ng, cao 13,5 m va` mo^.t
bu't mai gio^'ng nhu+ ca^y bu't kho^?ng lo^` vu+o+n tha(?ng to+'i tro+`i
cao thanh va('ng. Tha'p ddu+o+.c xa^y du+.ng ba(`ng dda' xanh nha(~n
bo'ng vo+'i 8 ma(.t dde^`u dda(.n; 5 go'c cu?a 5 ta^`ng co' 5 qua?
chuo^ng nho?. Lo`ng tha'p co' mo^.t khoang tro`n ddu+o+`ng ki'nh 2,29m.
Tha'p the^? hie^.n ta`i ghe'p dda' va` nghe^. thua^.t ddie^u kha('c
tuye^.t vo+`i cu?a ngu+o+`i tho+. Vie^.t Nam xu+a.
DDo+`i Tu+. DDu+'c, na(m 1876, khi vua qua dda^y tha^'y co' mo^.t ca^y
tha'p hi`nh da'ng kho^?ng lo^` lie^`n go.i te^n la` Bu't Tha'p, nhu+ng
tre^n ddi?nh va^~n ghi la` tha'p Ba?o Nghie^m. Tha'p tho+` su+ to^?
Chuye^'t Chuye^'t vo+'i tu+o+'c vi. vua phong " Minh Vie^.t Pho^? Gia'c
thie^`n su+".