[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
Re: Chi'nh ta?
Cha`o ba'c Hwi, ca? la`ng,
Ba'c So+n no'i chung la` ddu'ng, to^i bo^? tu'c sau li' do.
Ho^`i tho+`i Dde^. Nha^'t Co^.ng Hoa`, du+o+'i cha'nh phu? Ngo^ cu~ng dda~
co' du+. ddi.nh cu?a bo^. gia'o du.c ve^` vie^.c chua^?n la.i chu+~ vie^'t.
Mi`nh vie^'t chu+~ nhie^`u khi vo^ li' la('m; nhu+ trong Ly, la` cho no'
<<coi dde.p ma('t va` gio^'ng hi`nh da'ng ca'i LY>>.
Co`n trong TAY va` TAI la` mo^.t vo^ li' ho+n nu+~a vi` du`ng hai chu+~ Y
va` I dde^? die^~n kha'c bie^.t cu?a a^m A(+I =AY so vo+'i A+I=AI (tu+'c
la` nguye^n a^m ddo+n A nga('n so vo+'i nguye^n a^m A thu+o+`ng).
Te^n cu?a ba'c la` to^? ho+.p nguye^n a^m W+I, ma` mi`nh vie^'t la` U+Y.
Mi`nh du`ng chu+~ O hoa(.c U dde^? die^~n a^m W.
Ba'c dde^? y', nhu+ te^n to^i cha(?ng ha.n: Toa`n, go^`m phu. a^m T + to^?
ho+.p a^m OA +phu. a^m dduo^i N va` da^'u huye^`n. T + OA +` +N.
Ddu+a chu+~ na`y cho nhu+~ng ngu+o+`i nu+o+'c kha'c thi` ho. ddo.c la`
TO^N, co`n ne^'u ba?o ho. ddo.c T + WA+(`)+N thi` ho. ddo.c du'ng la`
Toa`n.
Va^.y chi? dde^? die^~n cho ba'c tha^'y WA=OA, va`
WE=OE
WE^=UE^
WI=UY
WO+=UO+
Be^n tre^n la` nhu+~ng a^m dda^`u mo^i (labial sound).
Ve^` nguye^n ta('c thi` chu+a ai the`m a'p du.ng, nhu+ng chung chung thi`
Vie^'t Y khi:
No' la` mo^.t a^m ddo^.c la^.p: Y phu.c, Y' tu+o+?ng....
No' ddu+'ng dda^`u chu+~ va` tru+o+'c E^: Ye^'n, Ye^u...
No' theo sau A nga('n hoa(.c O+ nga('n (O+ nga('n=A^), nhu+ trong : AY, A^Y
Vie^'t chu+~ I:
Khi no' la` nguye^n a^m cha'nh cu?a va^`n hay chu+~: bi., chi?, ddi, li`,
mi`....
Thu+o+`ng khi no' la` nguye^n a^m dduo^'i: chuo^'i. muo^.i, cu?i, ddu`i....
Tho^i cha`o ba'c Hwi, co' the^m T va`o thi` te^n ba'c va^~n kho^ng Th....'i
dda^u, ddu+`ng lo.
Twa`n
----------
> From: Dam Son <son@fermi.phys.washington.edu>
> To: Multiple recipients of list <vnsa-l@csd.uwm.edu>
> Subject: Re: Chi'nh ta?
> Date: Friday, 28 February 1997 3:54 PM
>
>
> Hi, anh Huy va` ca'c ba.n
>
> Khoa?ng dda^`u nhu+~ng na(m 60 o+? Ha` No^.i co' ho^.i nghi. ve^` "Ca?i
> ca'ch chu+~ Quo^'c ngu+~". Theo to^i bie^'t, dde^` a'n cu?a ho^.i nghi.
> na`y vi` chie^'n tranh ma` kho^ng thu+.c hie^.n ddu+o+.c.
>
> To^i kho^ng nho+' ro~ ve^` chi tie^'t dde^` a'n na`y, nhu+ng theo to^i
> nho+' ddie^?m chi'nh la` la`m sao cho tie^'ng Vie^.t "vie^'t sao ddo.c
> va^.y", ddu'ng phonetic. Nhu+ va^.y theo to^i ca^`n:
>
> - Bo? chu+~ h trong "gh", "ngh": ngi~, gi che'p
>
> - Thay chu+~ "c" ba(`ng chu+~ "k". Nhu+ va^.y chu+~ "c" ko' the^? du`ng
> dde^? chi? a^m "ch" ba^y gio+`. Ko`n a^m "tr" thi` dde^? theo the^'
> gio+'i ne^n vie^'t tha`nh "ch": kon cha^u.
>
> - "ph" -> "f", fo+?
>
> - Chong ka? nu+o+'k "d" va` "gi" ddo.k gio^'ng nhau, ne^n ko' the^?
> vie^'t la` "z" (za ddi`nh). Nhu+ va^.y cu+~ "dd" ko' the^? vie^'t
> tha`nh "d"
>
> - Nhu+~ng cu+~ trong ci'nh ta? hie^.n nay ke^'t thu'k ba(`ng cu+~ "t",
"c"
> "ch" hoa(.k "p" thi` hoa(.k la` za^'u sa('k hoa(.k la` za^'u na(.ng.
> Ne^n de^? tie^'t kie^.m ko' the^? kho^ng vie^'t za^'u ne^'u la` za^'u
> sa('k: "vie^'t" -> "vie^t"
>
> - Theo tho^'ng ke^, kak cu+~ "o^" va` "e^" chong tie^'ng Vie^.t xua^t
> hie^.n nhie^`u ho+n so vo+'i "o" va` "e", ne^n ta do^?i co^~: o^ <-> o,
> e^ <-> e, de? viet co nhanh. Nhu+ va^.i doi khi viet cu+~ la.i za`i ra,
vi'
> zu. "trong" -> "cho^ng", nhu+ng lo+.i va^~n lo+'n ho+n ha.i .
>
> - Cu+~ "y" la` thu+`a, nen cuye?n tha`nh "i". Bak Huy tha(k ma(k ve`
> ten bak a^'i va` ten "Thu'y", xe^m lo+`i za?i o+? zu+o+'i:
>
> - Ten bak Huy viet la` Hwi, Thu'y -> Thwi'. Ku~ng va^.i: hoa -> hwa,
> hwa hwe^` hwa so^'i
>
> - Cu+~ "tay" viet tha`nh "ta(i" (a^m "a" cho^ng "ay" la` "a("), ko^`n
> "a^y" -> "a^i".
>
> - "ao" viet la` "aw", ko^`n "au" la` "a(w" (a^m "a" cho^ng "au" la`
"a("),
> "eo" -> "ew", "ye^u" -> "iew", "Anh iew e^m"
>
> - "khuya" -> "khwie" (vi` the^w fat a^m: "khuya" + "n" = "khuye^n",
> da^'i la` toi viet the^w ci'nh ta? hie.n ta.i).
>
> tu+o+ng tu+.:
>
> - "cua" -> "kuo", ko^`n "quo+" -> "kwo+", "u+a" -> "u+o+"
>
> - "cuo^.i" -> "kuo.i"
>
> - "chia" -> "cie"
>
> - hwa`n twa`n bo^? cu+~ "q": kwoc za (quo^'c gia), kwa^t (qua^'t),
> kwa^.i (qua^.y)
>
> De` a'n kwo? toi da.i kha'i la` nhu+ va^.i\. Mo^ng kak bak go^p i' kie'n.
> Xin ka'm o+n kak bak.
>
> So+n.
>
> De^? kak bak lwie.n ci'nh ta? mo+'i na(`i, toi ce^p ra da^i ma^'i ka^w
> Kie`u . Ko^' zi` sai mo^ng kak bak su+o+?:
>
> Cha(m na(m cho^ng ko^~i ngu+o+`i ta,
> Cu+~ ta`i cu+~ me^.nh khe^'w la` ge^t nhaw
> Cha?i kwa mo.t kwo.k be? za^w
> Nhu+~ng die`u chong tha^'i ma` daw do+'n lo^`ng
> La. zi` bi? sa(k tu+ fo^ng
> Cho+`i xanh kwe^n tho^'i ma' ho`ng da'nh ge^n
> Ka?w tho+m la^`n zo+? chu+o+k de^`n
> ....
>
> Fri, 28 Feb 1997 huy.duong@ctsu.ox.ac.uk wrote:
>
> > Ca`o kak bak,
> >
> > Toi thi` nho+' la` mi`nh viet `Va^.t Ly'', `ba'nh mi`',
> > `qui' me'n', nhu+ng ba^i zo+` tha^'i ko^' sach viet la`
> > `Va^.t Li'', ko^' tie.m kwa?ng ka'w `ba'nh my`', ko^' tho+
> > viet `qu'i me^'n'.
> >
> > Toi nge^ no^'i ko^' tho+`i ky` ha(i la` tho+`i ki` ngu+o+`i
> > ta co? do.ng cho^ mo.t quy lua^.t ha(i la` kwi lua^.t mo+'i.
> > Xin kak bak co^ biet quy lua^.t ha(i la` kwi lua^.t mo+'i
> > ba^y zo+` la` zi`, va` ly' zo^ ha(i la` li' zo^ kwo? no^'.
> >
> > Xin ka'm o+n kak bak,
> >
> > Hwi