[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]

Co+ ho^.i cua? Chua'- Ba'o Sa`i go`b gia? pho'ng






"Co+ ho^.i cu?a Chu'a"- Hoa? mu` cu?a bi`nh lua^.n va(n chu+o+ng

Ngo^ Ngo.c Ngu~ Long

( Ba'o saigon Gia? pho'ng Chu? nha^.t 15-8-99)

O^ng ba` ta hay no'i "Chie^m bao kho^ng so+., chi? so+. tha^`y ba`n", qua? 
thu+.c ne^'u chi? nhi`n tre^n thu+.c cha^'t cu?a quye^?n sa'ch, thi` co' le~ 
cha(?ng co' co+ ho^.i na`o dde^? cho mo.i ngu+o+`i pha?i to^'n nhie^`u 
gia^'y mu+.c dde^'n va^.y, du` co' pha?i du`ng dde^'n quye^`n na(ng cu?a 
Chu'. Kho^? mo^.t no^~i la` vi` chie^m bao la.i qua tu+o+ng u+'ng vo+'i 
gia^'c mo^.ng dai da(?ng cu?a mo^.t so^' ngu+o+`i, ne^n la^.p tu+'c no' 
ddu+o+.c ca'c tha^`y ba`n la`m om so`m le^n nhu+ la` mo^.t hie^.n tu+o+.ng, 
nhu+ "mo^.t cuo^'n tie^?u thuye^'t dda'ng ke^? nha^'t trong ddo+`i so^'ng 
va(n ho.c trong khoa?ng 10 na(m nay".
Tha^.t su+., co' le~ cha(?ng ai muo^'n la`m a^`m i~, qua?ng ca'o the^m nu+~a 
cho mo^.t gia' tri. chi? ddu+o+.c xe^'p va`o loa.i la`ng nha`ng, mo^.t ta'c 
pha^?m dda^`u tay co`n ddang mo` ma^~m ti`m ddu+o+`ng, bo+?i ne^'u kho^ng 
co' nhu+~ng "tha^`y ba`n lo^~i la.c thi` a('t ha(?n no' dda~ tro^i va`o su+. 
im la(.ng nghie^.t nga~ cu?a va(n chu+o+ng. Nhu+ng vi` ba^y gio+` "Chu'a 
dda~ co' co+ ho^.i" xa^m nha^.p va`o mo^.t ta^`ng lo+'p kha' ro^.ng lo+'n 
cu?a lo+'p tre? - nhu+~ng cha`ng trai co^ ga'i ddang khoa'c chie^'c a'o 
xanh, bo? ca? mu`a he` vui cho+i cho ca' nha^n mi`nh dde^? la(.n lo^.i ve^` 
nhu+~ng vu`ng xa xo^i he?o la'nh tre^n kha('p mo.i mie^`n dda^'t nu+o+'c, 
ddem a'nh sa'ng dde^'n cho da^n nghe`o, la`m ta^'t ca? nhu+~ng vie^.c na(.ng 
nho.c nha^'t tu+` dda`o kinh dde^'n xoa' mu`, kho^ng ne^` ha` ca? vie^.c 
giu+~ tre? dde^? ba` con co' thi` gio+` dde^'n lo+'p ho.c... Ho. dda~ tranh 
nhau ddo.c quye^?n sa'ch da`y ga^`n 500 trang a^'y, va` khi ddo.c xong, ho. 
dda~ ho?i to^i trong no^~i hoang mang: "Em xem ma` thu+o+ng nhu+~ng nha^n 
va^.t trong truye^.n dde^'n muo^'n kho'c, mo^.t xa~ ho^.i dda~ na't dde^'n 
nhu+ the^' thi` lie^.u lo+'p tre? nhu+ chu'ng em se~ la`m ddu+o+.c gi`?". 
Ti`nh hi`nh dda~ dde^'n mu+'c a^'y, cha('c la` ngu+o+`i ca^m cu~ng pha?i 
ca^`u dde^'n phe'p ma^`u mo^.t la^`n dde^? ddu+o+.c le^n tie^'ng, la.m ba`n 
cu`ng nhu+~ng tha^`y ba`n...
1/ Tru+o+'c he^'t cu~ng co' the^? ca^n pha^n ro~ dda^u la` ddie^?m tu+.a, 
dde^? cho nhu+~ng lo+`i tung he^ co' cho^~ ddu+'ng, kha? di~ luo^n va`o ta^m 
ly' ngu+o+`i ddo.c, dde^? ngu+o+`i ddo.c co' the^? cha^'p nha^.n. Co' 
ngu+o+`i ba?o "To^i ddo.c luo^n ma.ch ma.ch... co' chu+o+ng cu+.c hay...", 
to^i tha^.t su+. tin va`o nhu+~ng hu+'ng kho+?i bo^'c kho'i a^'y cu?a mo^.t 
so^' ngu+o+`i, vi` ho. bi. say ca'i lo^'i va(n chu+o+ng tu+ng tu+?ng tung 
he^ he^'t mo.i su+. ddo+`i, tu+` mo^.t o^ng dda.i ta' ve^` hu+u, mo^.t co^' 
tri' thu+'c sang Ta^y la`m ddie^'m, dde^'n ta^'t ca? mo.i su+. sang he`n 
trong xa~ ho^.i dde^`u ddu+o+.c vie^'t ba(`ng mo^.t gio.ng gio^'ng he^.t 
nhau... Ngu+o+`i ddo.c co' le~ bi. cuo^'n hu't va`o ca'i kie^?u bo^'c ddo+`i 
cu?a ta'c gia?, ca'i kie^?u vie^'t cho.c ddu'ng va`o huye^.t cu?a nhu+~ng 
tie^?u thi. da^n, vu+`a ngo^ng nghe^nh vu+`a cha'n nga'n, vu+`a tho+? ra^'t 
nhie^`u ho+i cu?a ddu? loa.i trie^'t ly' DDo^ng Ta^y, chen chu'c vo^ so^' 
thu+' tie^'ng nu+o+'c ngoa`i pha tro^.n... DDo.c tha^'y cu~ng ngo^` ngo^., 
vui vui va` cu~ng kha' ta^m ly' kie^?u "To^i lo+ dda~ng nhi`n ca'i mo^`m 
ho+i va^?u cu?a co^ ddang thao thao. Co' le~ se^'p la` pha?i va^.y. Ho+i 
do^'t mo^.t ty' va` lie^n tu.c da.y do^~ ngu+o+`i kha'c" (tr. 325)... hay 
"DDa`n ba` ma` co' quye^`n lu+.c luo^n luo^n la` mo^.t ma^~u ca^u sai ngu+~ 
pha'p" "tr.211)... "Con me. ba'n mi't trong vo^ y' cho^?ng mo^ng ngang ma(.t 
ga~ tri' thu+'c nho+~ va^.n" (tr.86)... Nhu+ng than o^i, ca'i kie^?u va(n 
ba?ng bo^? ca? anh hu`ng da^n to^.c Quang Trung xu+a dda~ mo^.t tho+`i la`m 
da^.y so'ng gio+'i phe^ bi`nh ro^`i, gio+` la.i ddu+o+.c la(.p la.i mo^.t 
ca'ch la.c lo~ng vo+'i nhu+~ng trang vie^'t kho^ng hie^?u co' ma(.t trong 
sa'ch dde^? la`m gi` ma` "Trang Tu+? dda'i da^`m ra ca? pha?n" va` "na(`m 
khe^?nh trong kha'ch sa.n mini ddo.c ba'o la' ca?i" (tr.188, 194). Kie^?u 
vie^'t ddo' dda^u co`n la` mo+'i nu+~a, ca'i mo+'i o+? dda^y co' le~ la` 
ca'i ca'ch vie^'t pha tro^.n tie^'ng Ta^y vo+'i mu+'c ga^y a^'n tu+o+.ng 
"kho' que^n" trong ngu+o+`i ddo.c, gio^'ng nhu+ la` mo^.t lo+'p ho.c ngoa.i 
ngu+~ ha`m thu., vo+'i dda^`y ddu? thu+' tie^'ng Anh, Pha'p, DDu+'c. (may 
qua' hi`nh nhu+ kho^ng co' tie^'ng Nga, hay la` ba^y gio+` tie^'ng Nga dda~ 
lo^~i tho+`i ro^`i cha(ng ?), ca'i kie^?u "Na`ng ddi vo+'i mo^.t 
Foreigner..." "... The^m hai tha(`ng Ta^y to^i quen khi na(`m cu`ng 
Comparterment", "Openning Ceremony to^i kho^ng dde^'n...", tho^i thi` coi 
nhu+ ddo' la` va(n ca?nh, la` ca'c nha^n va^.t sa'ng chu+~ nghi~a ddi Ta^y 
nhie^`u na(m ne^n ta.m tho+`i que^n ddi tie^'ng Vie^.t. Nhu+ng kho^? no^~i 
la` nha^n va^.t va` nha` va(n nhi`nh nhu+ cu+' the^' ma` y mo^.t gio.ng, 
Hoa`ng ddo^.c thoa.i, Nha~ ddo^.c thoa.i, Ta^m ro^`i Thuy? ddo^.c thoa.i, 
cu~ng cu+' mo^.t kie^?u nhi`n, kie^?u ke^? gio^'ng y ta'c gia?, va` nhu+ 
the^' co' le~ ca'c nha^n va^.t trung ta^m chie^'m tro.n ga^`n 500 trang 
gia^'y chi? co`n la.i la` mo^.t ta'c gia? vo+'i mo^.t ca'ch nhi`n, ca'ch 
nghi~ duy nha^'t, co`n nhu+~ng te^n ngu+o+`i kia chi? co`n a^?n hie^.n nhu+ 
mo^.t kie^?u pho'ng loa ba(`ng hi`nh a?nh. Ngay ca? khi xa`i tie^'ng Anh, 
nha` va(n vie^'t ca^u "... o+? lua^.n cu+' na`y, dda~ bo^.c lo^. ro~ su+. 
ngu do^'t ve^` tu+ duy kinh te^' cu?a Bi'ch no'i rie^ng va` Aritisters no'i 
chung..." (tr. 205) thi` tro+`i a., to^i pha?i la^.t xem coi ddo^.c thoa.i 
cu?a ai (dde^? cha('c cha('n ddo' la` trang vie^'t cu?a nha` va(n, chu+' 
kho^ng pha?i la` do tu+` mie^.ng nha^n va^.t co^' ti`nh no'i sai) dde^? ma` 
than tho+? ra(`ng to^i dda~ ti`m toa't mo^` ho^i dde^'n 6 cuo^'n tu+. 
ddie^?n co' trong tay dde^? kie^'m cho ra ca'i tu+` Aritisters, nhu+ng 
kho^ng coa anh Nguye^~n Vie^.t Ha` a., du+o+`ng nhu+ ngu+o+`i My~ ngu+o+`i 
ta kho^ng lie^`u ma.ng the^m er va`o tu+` Aritist nhu+ va^.y dda^u dde^? 
chi? ca'nh nghe^. si~!! Ma` tho^i cu~ng cha(?ng ne^n la`m kho' nhau vi` 
nhu+~ng sai so't nho? nha(.t a^'y la`m gi`, chi? co' ddie^`u la` xa`i 
tie^'ng me. dde? cha('c cha('n va^~n de^~ chi.u ho+n nhie^`u anh a.. Vi` anh 
thuo^.c no' tu+` na(`m no^i, ne^n vie^'t va(n mi`nh cho ngu+o+`i mi`nh ddo.c 
thi` cu+' the^' ma` la^'y ra xa`i, co`n nha^n va^.t ne^'u co' la` da^n ddi 
Ta^y, cho va`o * no' va`i ca^u, tu+. kha('c ngu+o+`i ddo.c se~ hie^?u ra 
ti'nh ca'ch cu?a no', ha` co+' nha` va(n pha?i chi.u la^y lan ca'i be^.nh 
si'nh chu+~ a^'y.
2. Va^.y la` cha('c kho^ng pha?i chuye^.n va(n chu+o+ng la` ca'i co^'t lo~i 
chi'nh cu?a ca'c tha^`y ba`n; ma` cha('c la` chuye^.n no^.i dung... Anh ba.n 
tre? dda~ thu+o+ng nha^n va^.t dde^'n pha't kho'c, va` ba('t dda^`u dda(.t 
da^'u ho?i to tu+o+'ng vo+'i no^~i hoa`i nghi va`o mo.i ca'i to^'t trong 
cuo^.c ddo+`i na`y, nhu+ va^.y, ve^` ma(.t na`y, ta'c gia? "dda~ co' tha`nh 
co^ng". Ma` tha^.t va^.y, ta^'t ca? qua? dda~ co' ca'i su+'c so^'ng cu?a 
rie^ng no', ca'i su+'c so^'ng cu?a ma quy? vo+'i nhu+~ng gu+o+ng ma(.t 
ngu+o+`i nhi`n dda^u cu~ng tha^'y to^'i sa^`m... Ta tha^'y ro~ nhu+~ng con 
ngu+o+`i trong a^'y: Ho. la` ai ? - Nhu+~ng tri' thu+'c. Ho. co' qua' xa^'u 
kho^ng? - Du+o+`ng nhu+ kho^ng, tu+` Nha~, Ta^m, Thuy? dde^'n Hoa`ng, ta^'t 
ca? dde^`u to^'t ca?, ho. muo^'n ddu+o+.c so^'ng nhu+ mo^.t con ngu+o+`i 
dda`ng hoa`ng sau chie^'n tranh, ho.c ha`nh, ddo^~ dda.t va` ddi la`m, 
kie^'m tie^`n... Nhu+ng ma` "Ta^'t ca? dde^`u kho^ng theo, ta^'t ca? dde^`u 
tro^i da.t theo con ddu+o+`ng ma` "tha^.t ta^m ho. kho^ng muo^'n": Ta^m bo? 
ho.c nu+?a chu+`ng dde^? ddi lao ddo^.ng ho+.p ta'c va` chu? ye^'u la` buo^n 
la^.u dde^? kie^'m tha^.t nhie^`u tie^`n. Nha~ vi` tha^'t vo.ng ve^` ti`nh 
ye^u cu~ng xoay qua ddi la`m gia`u, va` cu~ng la` buo^n la^.u. Ca? Thuy? 
nu+~a, co^ be' sinh vie^n mo+'i lo+'n cu~ng ca?m tha^'y pha?i la`m ca'i gi` 
ddo' dde^? kie^'m tie^`n... co^ hy sinh mo^'i ti`nh dda^`u cho^ng che^nh 
cu?a mi`nh dde^? ba(ng ra ddi buo^n la^.u o+? Tie^.p theo ddu+o+`ng da^y co' 
sa(~n cu?a Bi`nh, ngu+o+`i ddang theo dduo^?i co^... La. thay, hi`nh nhu+ 
trong truye^.n kho^ng co' ai la`m gia`u mo^.t ca'ch ho+.p pha'p, ai cu~ng 
chi? co' con ddu+o+`ng duy nha^'t la` buo^n la^.u. Vi` sau u+ ? Theo ddu'ng 
dda'p a'n cu?a ta'c gia? thi` ddo' la` vi` ca'i co+ che^' dda~ buo^.c 
ngu+o+`i ta pha?i the^'. Nhi`n o+? dda^u cu~ng tha^'y tho^'i na't, tan 
ru+~a, tham nhu~ng, ho^'i lo^., do^'t na't... cho ne^n con ngu+o+`i co`n co' 
nga? na`o vu+o+n le^n kha'c ho+n la` buo^n la^.u. Ba(`ng co+' la` Ta^m cu~ng 
dda~ tu+`ng muo^'n la`m a(n ddu+'ng dda('n khi anh tha`nh la^.p co^ng ty 
Bimisco sa?n xua^'t ta^'m nhu+.a ta'i sinh va` Tha('ng, mo^.t tri' thu+'c 
thu+' thie^.t say me^ nghie^n cu+'u ho+n ma.ng so^'ng mi`nh, dda~ tu+`ng bi. 
cu` bo+ cu` ba^'c trong ca'i xa~ ho^.i ma` "Buo^n la^.u kho^ng the^? la` 
ngoa.i le^.. Quan buo^n la^.u co' the^' ho+n da^n buo^n la^.u. Nhu+~ng phi 
vu. xuye^n do.c chie^`u da`i dda^'t nu+o+'c co' the^? la` cu?a da^n, nhu+ng 
muo^'n xuye^n ngang ca'c quo^'c gia chi? co' the^? la` cu?a quan..." (tr. 
62). Va^.y thi` lie^.u vo+'i ca'i xa~ ho^.i nhu+ the^' co`n ai co' the^? 
so^'ng lu+o+ng thie^.n khi muo^'n la`m gia`u ? Va` ne^'u nhu+ muo^'n kho^ng 
va^'y bu`n, ngu+o+`i ta chi? co' the^? so^'ng nhu+ anh cha`ng na't ru+o+.u 
Hoa`ng, dda`nh va^.y tho^i, pha?i so^'ng nhu+ mo^.t anh ta^`m gu+?i, pha?i 
xin tie^`n cu?a em trai, cu?a ba.n ga'i va` ca? cu?a co^ ga'i ddang ye^u 
mi`nh dde^? uo^'ng ru+o+.u. Hoa`ng ddi la`m va^.t vo+` o+? ca'i co+ quan ma` 
anh khinh bi? tu+` tre^n xuo^'ng du+o+'i, va` ke'o da`i chuo^~i ddo+`i vo^ 
ddi.nh cu?a mi`nh trong ca'i mo+' trie^'t ly' cu?a DDa.o, cu?a Thie^`n... 
cu?a nhu+~ng tu+ tu+o+?ng hie^.n sinh dda~ qua' dda't "Mo.i ngu+o+`i loay 
hoay trong su+. lo+` ddo+`. Va` cu~ng cha'n la('m ro^`i, cha'n ca? nhu+~ng 
ca'i go.i la` sa('c sa?o nha^'t" (tr. 251). Tha^.t ra, ca'i go'c xa~ ho^.i 
ma` ta'c gia? mo^ ta? co' pha?i la` xa la. la('m dda^'u, la('m khi co' cho^~ 
no' co`n tra('ng tro+.n, dde^?u ca'ng va` ddo^.c a'c ho+n, va` co' khi co`n 
o+? cao ho+n nu+~a, kho^ng pha?i chi? la` to+'i mu+'c o^ng vu. tru+o+?ng, 
thu+' tru+o+?ng nhu+ trong truye^.n tho^i dda^u... Nhu+ng anh Ha` a., va^'n 
dde^` o+? dda^y chi'nh la` ca'ch nhi`n cu?a nha` va(n, ne^'u nhu+ anh 
ddu+'ng kho^ng cao ho+n ca'i xa^'u ma` la.i mo^ ta? no' nhu+ nhu+~ng o^ng 
tha'nh tu+? vi` dda.o thi` to^i e ra(`ng anh chi? co' the^? la`m cho ca'i 
xa^'u nga`y ca`ng ta(ng ca^'p so^' nha^n. anh co' the^? vie^'t ve^` nhu+~ng 
su+. tha^.t xa~ ho^.i dda'ng buo^`n a^'y, nhu+ng ne^'u anh la`m ngu+o+`i 
ddo.c pha?i thu+o+ng ca?m, dde^? ddu+'ng ve^` nhu+~ng ke? la`m gia`u phi 
pha'p nhu+ tre^n thi` to^i e la` anh ddang "pha.m pha'p" dda^'y. Va` ho+n 
nu+~a, co+' la`m sao ca'i gio.ng cha^m bie^'m bo+~n co+.t da`nh cho nhu+~ng 
ke? xa^'u la.i co' the^? cu`ng mo^.t gam ma`u vo+'i nhu+~ng ddie^`u dde.p 
dde~ nha^'t ma` ca? da^n to^.c pha?i ki'nh tro.ng, ddo' la` cuo^.c kha'ng 
chie^'n chi'nh nghi~a cu?a da^n to^.c. Khi anh vie^'t "Ro^`i 7 na(m sau khi 
le^n DDa` La.t, qua dda`i mie^`n Ba('c, cha DDu+'c mo+'i bie^'t ddu+'a cha'u 
lo+'n dda~ "anh du~ng hy sinh khi la`m nhie^.m vu."... (tr. 277). Tha^.t 
kho' ma` hie^?u no^?i ca'i da^'u ngoa(.c ke'p na`y trong va(n phong cu?a 
ta'c gia?. Chi? co' ddie^`u la. la` ca'i lo^'i cha^m bie^'m a^'y la.i chi? 
dda(.c quye^`n loa.i tru+` cho mo^.t ngu+o+`i, ddo' la` cha DDu+'c, "vi. 
pho' te^' dda~ tu+`ng chi.u o+n rie^ng cu?a DDu+'c Gia'm mu.c Le^ Hu+~u 
Tu+`", "Ngu+o+`i dda~ tha`nh co^ng khi ddu+a toa`n bo^. gia'o da^n to?ng 
xu+' mi`nh qua?n ha.t xuo^'ng ta`u va`o Nam". DDo' la` ngu+o+`i ma` nha^n 
va^.t chi'nh la` Hoa`ng, nha^n va^.t kho^? luy., hoa`n toa`n ma^'t hu+o+'ng 
trong cuo^.c so^'ng dda~ qui` du+o+'i cha^n cha ma` li~nh ho^.i bao nhie^u 
lo+`i va`ng y' ngo.c..., va` cuo^'i cu`ng dda^`m ddi`a nu+o+'c ma('t nhu+ 
mo^.t su+. ddo^'n ngo^. sa^u xa tu+` y' Chu'a ?! "Su+. cu`ng qua^~n cuo^'i 
cu`ng cu?a con ngu+o+`i la` co+ ho^.i cu?a Chu'a"... DDo' chi'nh la` tuye^n 
ngo^n chi'nh cu?a ta'c pha^?m, mo^.t tuye^n ngo^n chu+'a dda^`y su+. tuye^.t 
vo.ng cu?a con ngu+o+`i. Vi` sao ma` ngu+o+`i ta khoa'i ca'i tuye^.t vo.ng, 
tan ru+~a dde^'n du+o+`ng a^'y nhi? ?! Tuy nhie^n, no'i dde^'n cu`ng, tho^i 
thi` ne^'u kho^ng ca^`n co' tra'ch nhie^.m gi` vo+'i xa~ ho^.i nhu+ tuye^n 
ngo^n cu?a nha^n va^.t Ta^m trong truye^.n, va` ne^'u nhu+ ddo' cu~ng chi'nh 
la` ta^m y' cu?a ta'c gia? thi` cha('c cu~ng cha(?ng ai co' quye^`n ra`ng 
buo^.c gi` nhau... Nhu+ng va^'n dde^` chi'nh o+? dda^y la.i la` chuye^.n ddi 
ti`m co+ ho^.i, la` chuye^.n bo^'c tho+m, chuye^.n la`m nhie^~u tho^ng tin 
cu?a mo^.t so^' ngu+o+`i... vo+'i nhu+~ng tha^m y' cu~ng cha(?ng sa^u xa gi` 
la('m. DDo' mo+'i chi'nh la` ddie^`u ma` xa~ ho^.i pha?i co' tra'ch nhie^.m 
la`m sa'ng to? dde^? la^'y la.i nie^`m tin cho mo^.t pha^`n lo+'n lo+'p tre? 
ddang khao kha't ddu+o+.c co^'ng hie^'n khi bu+o+'c va`o the^' ky? 21, chu+' 
kho^ng pha?i chi? bie^'t chu'i mu~i va`o nhu+~ng chai ru+o+.u ngoa.i dda('t 
tie^`n dde^? na(`ng na(.c ddo`i cho ba(`ng ddu+o+.c su+. cu+'u ro^~i cu?a 
Chu'a. .


______________________________________________________
Get Your Private, Free Email at http://www.hotmail.com