FWD: (Viet-Khsv)T.T.Kh. la` ai.

[vuca@envi.env.civil.saitama-u.ac.jp (Vu Thanh Ca)]

>Posted by Ta Anh Thang, VKS.


**********************************************************************

                    Who is T.T.KH
 

Va`o khoa?ng 6/1937, ba'o "Tie^?u Thuye^'t Thu+' Ba?y" xua^'t ba?n ta.i
Ha` No^.i dda<ng truye^.n nga<'n "Hoa ti-go^n" cu?a ky' gia? Thanh Cha^u.
Theo ddo' ca^u chuye^.n ke^? la.i mo^.t mo^'i ti`nh giu+~a mo^.t cha`ng
nghe^. si~ va` mo^.t thie^'u nu+~. 

Sau ddo' kho^ng la^u,  toa` soa.n nha^.n ddu+o+.c cu?a mo^.t ngu+o+`i
thie^'u phu. tra.c 20, da'ng be' nho?, thu`y mi., ne't ma<.t u buo^`n,
mang dde^'n mo^.t bi` tho+ da'n ki'n gu+?i cho chu? bu't, trong ddo' chi?
go.n mo^.t ba`i tho+ "Hai sa<'c hoa ti-go^n", du+o+'i ky' te^n T.T.Kh. 
Khi thie^'u phu. ddi ro^`i, to`a soa.n xem tho+ nha^.n tha^'y thi pha^?m
ghi la.i ca?nh ti`nh dda'ng thu+o+ng ta^m, nhu+ng ngu+o+`i ta chi? nho+'
lo+` mo+` hi`nh a?nh thie^'u phu. kia.  DDo' la` la^`n dda^`u va` cu~ng
la` la^`n cuo^'i ngu+o+`i thie^'u phu. na^`y xua^'t hie^.n.

Ca^u chuye^.n "Hoa ti-go^n" dda~ kho+i la.i mo^'i ti`nh xu+a ma` ngu+o+`i
thie^'u phu. (T.T.Kh.) dda~ tu+`ng ye^u mo^.t ngu+o+`i va` tu+`ng trao
lo+`i ga<'n bo' du+o+'i da`n hoa ti-go^n.  Ro^`i cha`ng ra ddi;  na`ng o+?
la.i va` nha^.n mo^.t mo^'i ti`nh gu+o+.ng e'p.  Na`ng dda~ la`m ba`i tho+
dde^? gia?i toa? nie^`m ta^m su+..

Trong "Hai sa<'c hoa ti-go^n", ta'c gia? thua^.t la.i ca^u chuye^.n ti`nh
giu+~a na`ng va` cha`ng nghe^. si~ tro't dda~ ye^u nhau, song hoa`n ca?nh
tra'i ngang, na`ng pha?i ga.t nu+o+'c ma<'t ne^n duye^n cu`ng ngu+o+`i
kha'c -- mo^.t o^ng cho^`ng luo^'ng tuo^?i -- dde^? ro^`i tan na't ta^m tu+
mo^~i khi nho+' la.i nhu+~ng ky? nie^.m e^m dde^`m cu?a mo^.t tho+`i qua'
khu+'.

Sau ba`i tho+ na^`y, toa` soa.n Tie^?u Thuye^'t Thu+' Ba^?y la.i nha^.n
ddu+o+.c ba<`ng ddu+o+`ng bu+u cu.c 3 ta'c pha^?m kha'c cu~ng mang te^n
T.T.Kh.  DDo' la` ca'c ba`i "Ba`i tho+ thu+' nha^'t", "Ba`i tho+ ddan a'o"
(rie^ng dda<ng o+? Phu. nu+~ tho+`i dda`m) va` "Ba`i tho+ cuo^'i cu`ng".

Tu+` ddo' ve^` sau, ngu+o+`i ta kho^ng co`n ga<.p tho+ cu?a T.T.Kh nu+~a
va` kho^ng hie^?u ta.i sao ba`i "Hai sa<'c hoa ti-go^n" la.i xua^'t hie^.n
tru+o+'c "Ba`i tho+ thu+' nha^'t".

Tu+` lu'c T.T. Kh. go'p ma<.t va`o la`ng thi ca tie^`n chie^'n, ngu+o+`i ta
dda~ to^'n bie^'t bao co^ng phu ddi ti`m hie^?u ve^` T.T. Kh..  Kho^ng ai
bie^'t ddu+o+.c te^n tha^.t cu~ng nhu+ que^ qua'n cu?a na`ng.  Co'
ngu+o+`i cho na`ng la` Tra^`n Thi. Kha'nh, mo^.t nu+~ sinh pho^' Sinh
Tu+`, Ha` no^.i.  Co' ke? cho co^ la` ngu+o+`i ye^u cu?a ky' gia? Thanh
Cha^u, hay dda^y chi? la` mo^.t nha^n va^.t trong tu+o+?ng tu+o+.ng cu?a
o^ng nha<`m la^m ly hoa' hay thi vi. hoa' mo^.t mo^'i ti`nh tu+o+?ng
tu+o+.ng.  Ro^`i, ca'c thi si~ Tha^m Ta^m, Nguye^~n Bi'nh va` J. Leiba
cu~ng nha^.n T.T.Kh. la` ngu+o+`i ye^u cu?a mi`nh !  Ke^? tu+` ddo',
du` cho ca'c nha` va<n to^'n kho^ng bie^'t bao gia^'y mu+.c nhu+ng ho.
va^~n kho^ng bie^'t gi` ho+n ve^` na`ng.  

Ve^` hoa ti-go^n (antigone in French) : loa.i hoa da^y dde.p, kho^ng
tho+m, co' hi`nh qua? tim vo+~ la`m ma^'y ma?nh, ma`u tra<'ng va` ho^`ng;
o+? mie^`n Nam VN go.i la` hoa nho vi` la' gio^'ng la' nho.  Ta'c gia?
mu+o+.n y' ma`u tra<'ng la` ma`u trinh ba.ch, nga^y tho+ khi na`ng co`n
nho? da.i, va` ho^`ng la` ma`u ma` na`ng pha?i tra?i qua nhu+~ng su+. ddau
kho^? trong ti`nh tru+o+`ng khi con tim na`ng tan vo+~...

* Hai sa<'c hoa ti-go^n.

Mo^.t mu`a thu tru+o+'c, mo^~i hoa`ng ho^n
Nha<.t ca'nh hoa ro+i cha<?ng tha^'y buo^`n,
Nhuo^.m a'nh na<'ng ta` qua ma'i to'c,
To^i cho+` ngu+o+`i dde^'n vo+'i ye^u ddu+o+ng.

Ngu+o+`i a^'y thu+o+`ng hay nga<'m la.nh lu`ng
Da?i ddu+o+`ng xa vu't bo'ng chie^`u phong,
Va` phu+o+ng tro+`i tha<?m mo+` su+o+ng ca't,
Tay vi't da^y hoa tra<'ng ca.nh lo`ng.

Ngu+o+`i a^'y thu+o+`ng hay vuo^'t to'c to^i,
Tho+? da`i trong lu'c tha^'y to^i vui,
Ba?o ra<`ng : "Hoa, da'ng nhu+ tim vo+~,
Anh so+. ti`nh ta cu~ng vo+~ tho^i !"

Thuo+? ddo' na`o to^i dda~ hie^?u gi`
Ca'nh hoa tan ta'c cu?a sinh ly,
Cho ne^n cu+o+`i dda'p :"Ma`u hoa tra<'ng
La` chu't lo`ng trong cha<?ng bie^'n suy".

DDa^u bie^'t la^`n ddi mo^.t lo+~ la`ng,
Du+o+'i tro+`i ddau kho^? che^'t ye^u ddu+o+ng.
Ngu+o+`i xa xa<m qua' ! - To^i buo^`n la<'m,
Trong mo^.t nga`y vui pha'o nhuo^.m ddu+o+`ng...

Tu+` dda^'y, thu ro^`i, thu la.i thu,
Lo`ng to^i co`n gia' dde^'n bao gio+` ?
Cho^`ng to^i va^~n bie^'t to^i thu+o+ng nho+'...
Ngu+o+`i a^'y, cho ne^n va^~n hu+~ng ho+`.

To^i va^~n ddi be^n ca.nh cuo^.c ddo+`i,
A'i a^n la.t le~o cu?a cho^`ng to^i,
Ma` tu+`ng thu che^t, tu+`ng thu che^'t,
Va^~n gia^'u trong tim bo'ng "mo^.t ngu+o+`i".

Buo^`n qua' ho^m nay xem tie^?u thuye^'t
Tha^'y ai cu~ng vi' ca'nh hoa xu+a
Nhu+ ho^`ng tu+.a tra'i tim tan vo+~.
Va` ddo? nhu+ ma`u ma'u tha<'m pha !

To^i nho+' lo+`i ngu+o+`i dda~ ba?o to^i
Mo^.t mu`a thu tru+o+'c ra^'t xa xo^i...
DDe^'n nay to^i hie^?u thi` to^i dda~,
La`m lo+~ ti`nh duye^n cu~ ma^'t ro^`i !

To^i so+. chie^`u thu pho+'t na<'ng mo+`,
Chie^`u thu, hoa ddo? ru.ng chie^`u thu
Gio' ve^` la.nh le~o cha^n ma^y va<'ng,
Ngu+o+`i a^'y ngang so^ng ddu+'ng ngo'ng ddo`.

Ne^'u bie^'t ra<`ng to^i dda~ la^'y cho^`ng,
Tro+`i o+i !  Ngu+o+`i a^'y co' buo^`n kho^ng ?
Co' tha^`m nghi~ to+'i loa`i hoa vo+~
Tu+.a tra'i tim phai, tu+.a ma'u ho^`ng ? (*)

                  Tie^?u thuye^'t thu+' ba?y, so^' 179, 30/10/1937

(*) DDe^? tra? lo+`i 4 ca^u na^`y cu?a T.T. Kh., nha` tho+ Ho^` Dze^'nh co'
la`m 4 ca^u tho+ sau dda^y dda<ng trong Trung Ba<'c Ta^n Va<n :

Ro^`i mo^.t nga`y mai em la^'y cho^`ng,
Anh ve^` la^'y vo+. the^' la` xong,
Vo+. anh kho^ng gio^'ng em la` ma^'y,
Anh la^'y cho anh ddo+~ la.nh lu`ng.


* Ba`i tho+ thu+' nha^'t

Thuo+? tru+o+'c ho^`n to^i pho+i pho+'i qua',
Lo`ng tho+ nguye^n ve.n mo^.t la`n hu+o+ng...
Nhu+ng ma` nghe^. si~ tu+` dda^u la.i,
E^m a'i trao to^i mo^.t ve^'t thu+o+ng.

Tai a'c ngo+` dda^u gio' la. qua,
La`m kinh gia^'c mo^.ng nhu+~ng nga`y hoa,
Tho^?i tan ta^m ddie^.u du du+o+ng tru+o+'c
Va` tie^~n Ngu+o+`i ddi be^'n ca't xa.

O+? la.i vu+o+`n Thanh co' mo^.t mi`nh,
To^i ye^u gio' ru.ng lu'c ta`n canh;
Ye^u tra<ng la<.ng le~ ro+i tre^n a'o,
Ye^u bo'ng chim xa, na<'ng lu+o+'t ma`nh.

Va` mo^.t nga`y kia to^i pha?i ye^u
Ca? cho^`ng to^i nu+~a lu'c ddi theo
Nhu+~ng co^ a'o ddo? sang nha` kha'c,
- Gio' ho+~i ! la`m sao la.nh ra^'t nhie^`u ?

Tu+` dda^'y kho^ng mong, kho^ng da'm he.n
Mo^.t la^`n ga<.p nu+~a du+o+'i tra<ng nghie^m,
Nhu+ng to^i va^~n cha<'c no+i tro+`i la.,
Ngu+o+`i a^'y ghi lo`ng :"Va^~n nho+' em !"

DDang lu'c lo`ng to^i muo^'n ta.m ye^n,
Bo^~ng ai mang la.i ca'nh hoa tim
Cho to^i e'p no^'t do`ng du+ le^.
Ro? xuo^'ng tha`nh thi kho'c chu't duye^n ?

DDe.p gi` mo^.t ma?nh lo`ng tan vo+~
DDa~ bo.c hoa ta`n da^'u xa'c xo+ !
To'c u'a gie^'t da^`n ddo+`i thie^'u phu. ...
Thi` ai tro^ng ngo'ng, cha? ne^n cho+` !

Vie^'t ddoa.n tho+ dda^`u lo nga.i qua'
Vi` to^i co`n nho+' he.n nhau xu+a :
- "Co^' que^n ddi nhe', ca^m ma` ni'n
DDu+`ng tho+? than ba<`ng nhu+~ng gio.ng tho+ !"

To^i run so+. vie^'t; la<.ng im nghe
Tie^'ng la' thu kho^ sie^'t ma<.t he`
Nhu+ tie^'ng cha^n ngu+o+`i len le'n dde^'n.
- Song ddo+`i na`o da'm ga<.p ai ve^`!

Tuy the^', to^i tin va^~n co' ngu+o+`i
Thie^'t tha theo dduo^?i nu+~a, than o^i
Bie^'t dda^u...to^i : mo^.t ta^m ho^`n he'o,
Be^n ca.nh cho^`ng nghie^m luo^'ng tuo^?i ro^`i !

              Tie^?u thuye^'t thu+' ba^?y, so^' 182, 20/11/1937


* DDan a'o cho cho^`ng

"Chi. o+i!  Ne^'u chi. dda~ ye^u.
DDa~ tu+`ng lo+~ ha't i't nhie^`u ddau thu+o+ng,
DDa~ xa ha<?n qua~ng ddu+o+`ng hu+o+ng,
DDa~ ddem lo`ng go+?i gio' su+o+ng mi.t mu`ng.

Bie^'t cha<ng chi. ?  Mo^~i mu`a ddo^ng,
DDa'ng thu+o+ng nhu+~ng ke? co' cho^`ng nhu+ em,
Va^~n co`n tha^'y la.nh trong tim,
DDan ddi ddan la.i a'o len cho cho^`ng.

Nhu+ con chim ho't trong lo^`ng,
Ha.t mu+a no' ru.ng be^n song bo+ tho+`.
Tha'ng nga`y no^?i tie^'ng tie^u so+,
Than o^i!  Gio' dda~ sang bo+` ly tan...

                 *

Tha'ng nga`y mie^~n cu+o+~ng em ddan,
Ke'o da`i mo^.t chie^'c a'o len cho cho^`ng.
Nhu+ con chim nho^'t trong lo^`ng,
Tha'ng nga`y mong ddo+.i a'nh ho^`ng na<m nao !

Ngoa`i tro+`i mu+a gio' xo^n xao,
Ai ddem kho'a che^'t chim va`o lo^`ng nghie^m ?
Ai ddem le^~ gia'o giam em?
So^'ng ho+` tro.n kie^'p trong duye^n tra'i ddo+`i...

Lo`ng em kho^? la<'m chi. o+i !
Trong bao tu?i cu+.c vo+'i lo+`i mi?a mai.
Quang ca?nh la., tha'ng na<m da`i,
DDe^m dde^m nghi~ to+'i nga`y mai gia^.t mi`nh!"

                             Phu. nu+~ tho+`i dda`m


* Ba`i tho+ cuo^'i cu`ng

Anh ho+~i tha'ng nga`y xa qua' nhi? ?
Mo^.t mu`a thu cu~, mo^.t lo`ng ddau...
Ba na<m vi' bie^'t anh co`n nho+',
Em dda~ ca^m lo+`i, co' no'i dda^u !

DDa~ lo+~, tho^i ro^`i !  chuye^.n bie^.t ly,
Ca`ng kho+i ca`ng tha^'y lu.y tu+`ng khi.
Tra'ch ai mang ca'nh "ti-go^n" a^'y,
Ma` vie^'t ti`nh em, ddu+o+.c i'ch gi` ?

Chi? co' ba ngu+o+`i dda~ ddo.c rie^ng,
Ba`i tho+ "ddan a'o" cu?a cho^`ng em.
Ba`i tho+ "ddan a'o" nay rao ba'n,
Cho kha<'p ngu+o+`i ddo+`i tho'c ma'ch xem...

La` gie^'t ddo+`i nhau dda^'y, bie^'t kho^ng ?
....Du+o+'i da`n hoa ma'u tie^'ng mu+a rung,
Gia^.n anh, em vie^'t do`ng du+ le^.,
La` chu't du+ hu+o+ng : ddie^.u cuo^'i cu`ng !

Tu+` dda^y, anh ha~y ba'n tho+ anh,
Co`n dde^? ye^n to^i vo+'i mo^.t mi`nh,
Nhu+~ng ca'nh hoa lo`ng, hu+` !  dda~ ghe't,
Thi` ddem ma` ddo^?i la^'y hu+ vinh.

Ngang tra'i ddo+`i hoa dda~ u'a ro^`i,
Tu+`ng mu`a gio' la.nh sa<'c hu+o+ng ro+i...
Buo^`ng nghie^m tho+` tha^~n ho^`n eo he.p,
DDi nho+' ngu+o+`i kho^ng muo^'n nho+' lo+`i !

To^i oa'n ho+`n anh, mo^~i phu't gia^y,
To^i run so+. vie^'t, bo+?i ro^`i dda^y
Ne^'u kho^ng ye^n ddu+o+.c thi` to^i...che^'t
DDe^m ho+~i !  la`m sao to^'i the^' na^`y ?

Na<m la.i na<m qua cu+' muo^'n ye^n
Ma` phu+o+ng ngoa`i gio' cha<?ng la`m que^n;
Va` ngu+o+`i vo+~ lo+~ duye^n tha^`m ki'n,
La.i chi'nh la` anh ?  anh cu?a em !

To^i bie^'t la`m sao ddu+o+.c ho+~i tro+`i ?
Gia^.n anh, kho^ng no+~ !  Nho+' kho^ng tho^i !
Mu+a buo^`n, mu+a ha<'t, trong lo`ng u+o+'t...
So+. qua' ddi, anh..."co' mo^.t ngu+o+`i" !...

              Tie^?u thuye^'t thu+' ba?y, so^' 217, 23/7/1938