[news] "Lang ba(m" VN sa('p no^?i tie^'ng TG (fwd)

[AnHai Doan <anhai@cs.washington.edu>]

>From VKS:
---------- Forwarded message ----------
Date: Thu, 26 Jun 1997 16:02:23 +0900
From: Ta Thang Anh 

...

 Da.o na`y mo^.t so^' ba'o nu+o+'c ngoa`i dda~ va` ddang ddu+a tin 
ve^` ca'c ba`i thuo^'c dda(.c tri. cai nghie^.n ma tu'y cu?a cu. 
Tra^`n Khuo^ng Da^~n. U+u ddie^?m co+ ba?n cu?a phu+o+ng pha'p cai 
nghie^.n na`y la` ra^''t re? (chi? 70-80 USA la` co' the^? cha^'m 
du+'t co+n nghie^.n, trong khi ddo' o+? USA ma^'t khoa?ng 6-7 nga`n 
USD mo+'i dda.t ddu+o+.c ke^'t qua? tu+o+ng tu+.), du+o+.c lie^.u 
che^' thuo^'c kho^ng co' gi` dda(.c bie^.t ca'i chi'nh la` ca'ch 
pha che^', kho^ng co' hie^.u u+'ng phu., co' ta'c du.ng vo+'i mo.i 
da.ng nghie^.n vv...

 Cha` ca'i na`y ma` kinh doanh cu~ng ha'i ra tie^`n dda^y. Kho^ng 
bie^'t ho+.p ta'c giu+~a VN va` UNDP theo phu+o+ng ca'ch na`o? 
co' le~ la` dda(.t "nha^n dda.o" le^n tre^n sau ddo' mo+'i ti'nh 
dde^'n kinh doanh ?.

 Sau dda^y xin post la.i ma^'y ma^?u tin quanh chuye^.n na`y cho 
mo.i ngu+o+`i xem.

Cheers,
Tha('ng.

Ps. Ngoa`i chuye^.n no^?i tie^'ng na`y, VN cu~ng sa('p ddu+'ng dda^`u
TG ve^` sa?n lu+o+.ng Robust coffee. Tuy nhie^n ddu+'ng dda^`u TG ve^`
ty? le^. hu't thuo^'c la' thi` tha^.t la` dda'ng buo^`n. 

-----------------------------------------------------

   GA(.P NHU+~NG NGU+O+`I CAI NGHIE^.N MA TU'Y BA(`NG HEANTOS

  Co' be^.nh nha^n nghie^.n 16 na(m, va`o vie^.n trong ti`nh tra.ng
xe.p pho^?i, vie^m gan. Co' ngu+o+`i nghie^.n heroin mo^~i nga`y to^'n
1.3 trie^.u ddo^`ng. Co' ngu+o+`i dda~ ddi cai o+?  ca'c no+i ha`ng
chu.c la^`n kho^ng du+'ta` nhu+ng khi ddie^`u tri. ba(`ng HEANTOS
dde^`u cai ddu+o+.ca` Du+o+'i ta^'m bie^?n dde^` "Trung Ta^m Co^ng
Nghe^. Ho'a Mo^i Sinh - Vie^.n Nghie^n Cu+'u Ma Tu'y" o+? so^' 10
ddu+o+`ng Ba.ch DDa(`ng, qua^.n Hai Ba` Tru+ng, Ha` No^.i la` mo^.t
co+ so+? ddang hoa`n thie^.n ba`i thuo^'c dda(.c tri. cai ma tu'y co'
te^n HEANTOS cu?a lu+o+ng y Tra^`n Khuo^ng Da^~n. O^ng la`m vie^.c
ta.i Vie^.n Ho'a Ho.c - Trung Ta^m Khoa Ho.c Tu+. Nhie^n va` Co^ng
Nghe^. Quo^'c Gia. Vo+'i 10 giu+o+`ng be^.nh, ca'c ba'c si~ la` co^.ng
su+. vie^n cu?a o^ng Da^~n, dda~ la`m vie^.c va^'t va? vo+'i su+. 
thie^'u tho^'n trang thie^'t bi., co+ so+? va^.t cha^'t nghe`o na`n
va` so^' lu+o+.ng ngu+o+`i xin ddu+o+.c cai nghie^.n ta.i trung ta^m
nga`y ca`ng ddo^ng.  Ba'c si~ Tra^`n Xua^n Tu' - gia?ng vie^n
Tru+o+`ng Y Ho.c Da^n To^.c Tue^.  Ti~nh, la` co^.ng su+. cu?a o^ng
Tra^`n Khuo^ng Da^~n ta.i trung ta^m cai nghie^.n na`y, cho bie^'t:
"Chu'ng to^i vu+`a la` ba'c si~, vu+`a la` y ta' ho^. ly', vu+`a la`
ngu+o+`i phu.c vu.". 

 * Ca('t co+n sau ba bo^'n nga`y Be^.nh nha^n dda^`u tie^n ma` chu'ng
to^i tie^'p xu'c la` anh N.T.L, 24 tuo^?i, la`m nghe^` la'i xe,
thu+o+`ng tru' ta.i phu+o+`ng Trung Lie^.t, DDo^'ng DDa, Ha` No^.i. 
Anh cho bie^'t dda~ nghie^.n heroin na(m tha'ng nay va` nho+` ba.n be`
ma'ch, anh dda~ ddi`m dde^'n trung ta^m nga`y 19.5.1997.Sau khi nha^.p
vie^.n, anh ddu+o+.c uo^'ng thuo^'c ca('t co+n (da.ng nu+o+'c) ma`u
dden, mo^~i nga`y 4 la^`n, mo^~i la^`n mo^.t co^'i 250ml. Sau 2 nga`y
uo^'ng thuo^'c, N.T.L cho bie^'t kho^ng nho+', kho^ng the`m heroin,
dde^'n cu+~ hu't kho^ng co`n va^.t va~, a(n ngu? va` su+'c kho?e bi`nh
thu+o+`ng.  Va` chi? sau bo^'n nga`y (dde^'n 23.5.1997), N.T.L xua^'t
vie^.n ve^` nha` tie^'p tu.c uo^'ng he^'t lie^`u thuo^'c cho^'ng cai
nghie^.n da.ng vie^n.  Anh V.H.S, que^ Ha` Ta^y, tru' ta.i be^'n Va^n
DDo^`n, qua^.n Hai Ba` Tru+ng, Ha` No^.i, mo+'i nha^.p vie^.n ho^m
22.5.1997, anh cho bie^'t dda~ nghie^.n 10 na(m, trong ddo' 7 na(m
hu't thuo^'c phie^.n (mo^~i nga`y40-50 ddie^'u), 3 na(m chi'ch sa'i
thuo^'c phie^.n. Anh cu~ng dda~ cai o+? nhie^`u no+i song la.i ta'i
nghie^.n. Ta.i trung ta^m, anh ddang du`ng he^'t lie^`u thuo^'c ca('t
co+n HEANTOS va` ca?m tha^'y kho^ng va^.t va~, kho^ng nho+' thuo^'c. 
Anh ca?m tha^'y ba`i thuo^'c na`y uo^'ng ra^'t de^~ chi.u.

* Cai nghie^.n: tha^`y thuo^'c quye^'t ddi.nh 40%, gia ddi`nh 40%a`
Chi. D.B.T, 29 tuo^?i, o+? Ha`ng Gia^'y, qua^.n Hoa`n Kie^'m, Ha`
No^.i dda~ nghie^.n heroin 1 na(m. La`m nghe^` buo^n ba'n co' tie^`n
ne^n mo^~i tha'ng chi. chi cho vie^.c hu't cu?a mi`nh to+'i ga^`n 40
trie^.u ddo^`ng (mo^~i nga`y 1.3 trie^.u ddo^`ng). Chi. cho bie^'t
dda~ ddi cai ba bo^'n la^`n nhu+ng kho^ng tha`nh. Lu'c chu'ng to^i co'
ma(.t o+? trung ta^m, chi. vu+`a o+? nha` dde^'n tha(m ca'c ba'c si~
la` a^n nha^n cu?a mi`nh trong ti`nh tra.ng kho?e ma.nh. Tru+o+'c ddo'
ho+n mo^.t tua^`n, chi. va`o trung ta^m. Sau ba nga`y uo^`ng thuo^'c
dda~ ca('t co+n, hie^.n chi. dda~ ra vie^.n va` uo^'ng thuo^'c cho^'ng
ta'i nghie^.n. Hia tru+o+`ng ho+.p kha'c co`n ra^'t tre?: Chi.  L.A,
22 tuo^?i va` T.Tr, 21 tuo^?i mo+'i va`o trung ta^m. Khi chu'ng to^i
ho?i, phu. huynh ye^u ca^`u gia^'u te^n vi` "ca'c cha'u co`n ddang ddi
ho.c". L.A la` sinh vie^n na(m thu+' ba DDa.i Ho.c Lua^.t, dda~
nghie^.n heroin 1 na(m ma` gia ddi`nh kho^ng bie^'t. Khi gia ddi`nh
bie^'t cu~ng la` lu'c L.A bo? ho.c. Bo^' me. L.A cho con mi`nh ddi cai
nghie^.n va`i la^`n song la.i ta'i nghie^.n. Ho. dda~ quye^'t ddi.nh
ddu+a co^ va`o trung ta^m. Va`o vie^.n ho^m 19.5, dde^'n nay, L.A cho
bie^'t dda~ kho^ng co`n the`m nho+' thuo^'c,tuy nhie^n do su+'c kho?e
ye^'u ne^n trong ngu+o+`i ra^'t me^.t mo?i. Chi. V, me. cu?a L.A cho
bie^'t: "Lu'c mi`nh chu'ng to^i kho^ng bie^'t ddu+a con mi`nh ddi cai
nghie^.n o+?  dda^u, va` lie^.u co' cai ddu+o+.c kho^ng.To^i dda~
tu+`ng xo't xa khi nhi`n con ga'i mi`nh uo^'ng thuo^'c cai nghie^.n,
no' va^.t va~ ddau ddo+'n kho^? so+? the^' na`o, to^i tha^'y no' nhu+
trong be^.nh vie^.n ta^m tha^`n chu+' kho^ng pha?i la` ddi cai
nghie^.n. Nhu+ng o+? dda^y, to^i tha^'y ra^'t ye^n ta^m, con ga'i to^i
cu~ng nhu+ bao be^.nh nha^n bi`nh thu+o+`ng kha'c kho?e ma.nh, ti?nh
ta'o".  Chia se? quan ddie^?m vo+'i ca'c phu. huynh, BS Tri.nh Xua^n
Tu' no'i: "Trong vie^.c cai nghie^.n, tha^`y thuo^'c va` thuo^'c
quye^'t ddi.nh 40%, gia ddi`nh 40%, ba?n tha^n chi? co' 20%.  Ta.i
trung ta^mna`y cu~ng nhu+ bao trung ta^m y te^' kha'c, ca'c be^.nh
nha^n ma tu'y cu~ng bi`nh thu+o+`ng nhu+ bao be^.nh nha^n ddang
ddie^`u tri. kha'c va` quan tro.ng ho+n la` ta^m ly' cu?a nhu+~ng
ngu+o+`i dde^'n dda^y dde^`u tin tu+o+?ng trong ta^m tra.ng kho^ng bi. 
xa la'nh, kho^ng bi. ddo^'i xu+? nhu+ mo^.t ta^`ng lo+'p ca(.n ba~
cu?a xa~ ho^.i va` ddie^`u na`y theo BS Tu' la` "mo^.t ye^'u to^'
ra^'t quan tro.ng giu'p cho vie^.c cai nghie^.n ddu+o+.c tha`nh
co^ng".  Cu~ng theo ca'c ba'c si~ cu?a trung ta^m kha(?ng ddi.nh thi`
ba`i thuo^'c HEATOS co' the^? chu+~a tri. ddu+o+.c ta^'t ca?  ca'c ca
nghie^.n na(.ng, nhe. kha'c nhau. Co' be^.nh nha^n nghie^.n 16 na(m,
va`o vie^.n trong ti`nh tra.ng xe.p pho^?i, vie^m gan, vie^m phe^'
qua?n, nhie^~m tru`ng huye^'t, ho^n me^
 - ha^.u qua? do hu't chi'ch ma tu'y qua' la^u, qua' lie^`u. Sau 7
nga`y ddie^`u tri., su+'c kho?e ddang da^`n ho^`i phu.c.  DDo' la` anh
N.Q.H, sinh na(m 1959, o+? pho^' Kha^m Thie^n, Ha` No^.i. Hay nhu+
be^.nh nha^n N.T.D,ddu+o+`ng Ye^n Phu., qua^.n Ta^y Ho^`, Ha`
No^.i,dda~ ddi cai ha`ng chu.c la^`n kho^ng tha`nh. Ho^m va`o vie^.n
co`n ca^`m dao dduo^?i dda'nh ca'c ba'c si~ o+? trung ta^m vi` le^n
co+n nghie^.n va` nha^'t quye^'t kho^ng cai vi` kho^ng tin thuo^'c. 
Sau nho+` su+. can thie^.p cu?a co^ng an, anh dda~ uo^'ng thuo^'c va`
hie^.n ta.i dda~ kho?i ha(?n. BS Tu' cho bie^'t ne^'u kho^ng co'
thuo^'c cho^'ng ta'i nghie^.n, be^.nh nha^n ra^'t de^~ nghie^.n la.i
nhu+ng khi du`ng thuo^'c na`y, be^.nh nha^n a(n ddu+o+.c, ngu? 
ddu+o+.c, le^n ca^n. Ne^'u du`ng la.i trong tho+`i gian na`y se~ bi. 
co gia^.t toa`n tha^n. Ngu+o+`i ddu+o+.c cai pha?i tra'nh du`ng
ru+o+.u bia, ca` phe^, thuo^'c la', ca'c cha^'t ki'ch thi'ch kha'c
trong vo`ng ba tha'ng. Phu. nu+~ co' thai kho^ng cai nghie^.n ddu+o+.c
ba(`ng lie^.u pha'p HEANTOS. Trong qua' tri`nh du`ng thuo^'c ca('t
co+n, be^.nh nha^n pha?i o+?  la.i trung ta^m dde^? ca'c ba'c si~ theo
do~i gia'm sa't va` sau ddo' co' the^? ve^` nha` dde^? du`ng thuo^'c
cho^'ng ta'i nghie^.n. Thuo^'c HEANTOS kho^ng ddo^.c, vo^ ha.i, kho^ng
ga^y pha?n u+'ng phu., ngu+o+`i bi`nh thu+o+`ng cu~ng co' the^? uo^'ng
ddu+o+.c.  BS Tu' cho bie^'t khi chu+a co' thuo^'c cho^'ng ta'i
nghie^.n thi` khi ca('t co+n nghie^.n du+o+'i 25 tuo^?i, ta'i nghie^.n
100%, 25-35 tuo^?i ta'i nghie^.n 70% va` tre^n 35 tuo^?i ta'i nghie^.n
30%. Nhu+ng khi du`ng thuo^'c cho^'ng ta'i nghie^.n, theo tho^'ng ke^
cu?a trung ta^m, ty? le^. ta'i nghie^.n chi? co' 2-5%.

DDa(ng Ho.c (Ngu+o+`i Lao DDo^.ng, so^' 404, nga`y 26.5.1997).
---------------------------------------------------------------------